Πέμπτη 30 Απριλίου 2009

«Πατριωτισμός είναι να σέβεσαι τον άλλον»


Στην Ελλάδα πρωτακούσαμε για τουρκικό κινηματογράφο στη δεκαετία του 1960. Ήταν δε ο κινηματογράφος αυτός λίγο από μελό (τύπου Μάρθας Βούρτση και Ξανθόπουλου) λίγο από περιπέτεια (τύπου Φώσκολου) λίγο από χορό και τραγούδι (τύπου Δαλιανίδη) λίγο από ναζάκια (τύπου Αλίκης), στο πιο απλό και ανατολίτικο βέβαια κι όλα αυτά στη συσκευασία του ενός, με άλλα λόγια Χούλια Κότσγιγιτ! Το δυνατό χαρτί όμως των τουρκικών ταινιών αυτής της εποχής ήταν άλλο: Το φυσικό ντεκόρ των ταινιών, οι χαμένες πατρίδες δηλαδή! Πλήθη λαού συνέρρεαν στους κινηματογράφους β’ προβολής, με ζωντανές τις μνήμες από τον ξεριζωμό, για να θυμηθούν, να νοσταλγήσουν, να μελαγχολήσουν, να κλάψουν…Και με την ευκαιρία έβλεπαν και την ταινία!
Πέρασαν κάποια χρόνια χωρίς ιδιαίτερα κινηματογραφικά νέα από τους…συμμάχους μας και κάποια στιγμή ανακαλύψαμε τον σπουδαίο Γιλμάζ Γκιουνέι, που έκανε γνωστό το τουρκικό σινεμά στη Δύση, με ταινίες που σχεδιάστηκαν από τον ίδιο μέσα στη φυλακή, όπου τον είχε κλείσει το μιλιταριστικό καθεστώς της χώρας του, και σκηνοθετήθηκαν με τις οδηγίες του, τις οποίες έστελνε δι’ αλληλογραφίας στους βοηθούς του.
Η Τουρκία, μετά τον Γκιουνέι, ξανακούστηκε στην Ευρώπη στις αρχές της νέας χιλιετίας χάρη στον Τουρκογερμανό Φατίχ Ακίν, που αναζητεί τις ρίζες του άλλοτε με το βλέμμα ενός Ευρωπαίου κι άλλοτε με την καρδιά ενός Τούρκου γκασταρμπάιτερ, αλλά και χάρη στον Νουρί Μπιλγκέ Τζεϊλάν, τους «Τρεις πιθήκους» του οποίου είδαμε τον περασμένο Δεκέμβριο. Μια ταινία που απέσπασε εγκωμιαστικές κριτικές και θεωρείται από πολλούς ορόσημο, ακόμη και για το σύγχρονο ευρωπαϊκό σινεμά!
Πριν μερικές βδομάδες, είδαμε ακόμη και την Τουρκοελληνική παραγωγή του Ρ. Ερντέμ “Μοναδική μου Ηλιαχτίδα”, που μάλλον απαρατήρητη πέρασε, για να φτάσουμε στο «Πάντα μόνος» του Σαγκάν Ιρμάκ, μια ταινία που δεν έχει ιδιαίτερες καλλιτεχνικές φιλοδοξίες αλλά τίναξε το μποξ όφις, με 3 εκατομμύρια θεατές στην Τουρκία αν και, όπως όλα δείχνουν, στην Ελλάδα δεν θα έχει αντίστοιχη εισπρακτική επιτυχία.
Και από σήμερα περιμένουμε τις «Πληγές του φθινοπώρου» της Τομρίς Γκιριτλίογλου, μια ταινία που προκάλεσε πολλές συζητήσεις στην Τουρκία και που αναμένεται να συζητηθεί το ίδιο και εδώ. Αιτία το θέμα της, το πογκρόμ της 6ης και 7ης Σεπτεμβρίου του 1955 κατά των Ελλήνων της Πόλης…

H είδηση δεν είναι ότι μια νέα τουρκική ταινία μιλάει για τον έρωτα ενός (πλούσιου) Τούρκου και μιας (πόρνης) Pωμιάς. Και στον παλιότερο «Καϊκτσή» της Μπικέτ Ιλχάν, την πρώτη σύγχρονη ελληνοτουρκική παραγωγή, είχαμε ερωτική ιστορία μεταξύ μιας νεαρής Xιώτισσας και ενός κωφάλαλου τούρκου καϊκτσή.
Για άλλο λόγο έκαναν σάλο στην Τουρκία «Oι πληγές του Φθινοπώρου» της Τομρίς Γκιριτλίογλου κι έκοψαν μέχρι τώρα πάνω από μισό εκατομμύριο εισιτήρια: ιστορικό φόντο της ταινίας, που θα προβάλλεται και σε εμάς από σήμερα, είναι τα Σεπτεμβριανά του 1955 στην Πόλη. Το διήμερο (6-7/9) εκείνο, που ο τουρκικός όχλος διέλυσε το βιος των Ρωμιών της πόλης, σπάζοντας και λεηλατώντας καταστήματα, σπίτια, σχολεία και εκκλησίες και σπέρνοντας τον τρόμο.
Ο υποκινούμενος όχλος των διαδηλωτών που λειτούργησε ως τυφώνας και σάρωσε τους Έλληνες σε Κωνσταντινούπολη και Σμύρνη στις 6 και 7 Σεπτεμβρίου του 1955 είναι ίσως το τελευταίο μεγάλο γεγονός που σημάδεψε τη νεότερη Ιστορία του Ελληνισμού της Τουρκίας. Εκείνος ο όχλος κατέστρεψε ολοσχερώς σχολεία, εκκλησίες, κοιμητήρια, σπίτια, μαγαζιά και άφησε πίσω του σκοτωμένα, λεηλατημένα, βιασμένα κορμιά… Χιλιάδες Έλληνες εγκατέλειψαν τις εστίες τους κι έφυγαν πρόσφυγες προς μια Ελλάδα που δεν τους άνοιξε την αγκαλιά της.
Η ταινία της τουρκάλας σκηνοθέτριας εκπλήσσει με την παραστατικότητά της στην απεικόνιση των επεισοδίων. Και με την κριτική της ματιά απέναντι στη στάση των Τούρκων εθνικιστών και του παρακράτους, οι οποίοι, με την υπόγεια παρότρυνση κάποιων πολιτικών, εξώθησαν τα πράγματα εκεί. Η Γκιριτλίογλου σπεύδει στο τέλος να τεκμηριώσει τα όσα αποκαλύπτει προβάλλοντας πραγματικές, συγκλονιστικές εικόνες των Σεπτεμβριανών...
Δεν είναι η πρώτη φορά που καταπιάνεται με τους Pωμιούς της Πόλης. Σε παλιότερη ταινία της έθιξε και το ζήτημα της ανταλλαγής των πληθυσμών.
Έχει ασχοληθεί ξανά, όπως μας είπε, με την ελληνοτουρκική φιλία: «Υπάρχουν και δύο τούρκοι σκηνοθέτες που δουλεύουν αυτά τα θέματα. Είμαι όμως περίεργη αν μέχρι σήμερα υπάρχει Έλληνας σκηνοθέτης που έκανε ταινία με αυτό το θέμα».
Το δικό της φιλμ ξεκινά με αυτούς που, λίγο πριν από τα επεισόδια, κρατώντας έναν κουβά με κόκκινη μπογιά σημάδευαν με κόκκινους σταυρούς σπίτια και μαγαζιά των Ελλήνων, για να διευκολύνουν το μετέπειτα έργο των συμπατριωτών τους. Δείχνοντάς μας, βέβαια, πως όσα εκτυλίχθηκαν το βράδυ εκείνο δεν ήταν τόσο αυθόρμητα όσο υποστήριξαν αργότερα οι Τούρκοι, αλλά υπηρετούσαν το σχέδιο εκτουρκισμού της Πόλης...
Σήμερα, πάντως, ακόμα και ο διευθυντής της «Χουριέτ» μιλάει για ντροπή: «Έτσι έγινε και στη ναζιστική Γερμανία, έτσι έκανε και η Κου Κλουξ Κλαν στις ΗΠΑ. Απ’ ό,τι φάνηκε», έγραψε, «υπήρξε αυτό και σε εμάς. Είθε έπειτα από 20-30 χρόνια να μην αναγκαστούμε να κάνουμε μια παρόμοια ταινία. O θεός να φυλάει την Τουρκία από αυτό το ρεζιλίκι». Αλλά και οι Τούρκοι θεατές εμφανίζονται να βγαίνουν σοκαρισμένοι και έκπληκτοι από την αίθουσα...
Η ταινία βασίζεται στο ομώνυμο βιβλίο του πρώην πολιτικού του κόμματος της Μητέρας Πατρίδας Γιλμάζ Καρακογιουνλού, που έζησε νεαρός τα γεγονότα: «Ψυγεία έπεφταν από τον πέμπτο όροφο. Λεηλασίες στα καταστήματα. Ένας 16χρονος χτυπούσε με ένα ξύλο μία γυναίκα. Σήμερα αυτός ο νέος θα είναι 70 χρόνων, και θα ήθελα να τον ρωτήσω: “Δεν ντρέπεσαι;”»
Το βιβλίο, πάντως, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Λιβάνη (είχε πρωτοκυκλοφορήσει πριν από χρόνια από τις εκδόσεις Τσουκάτου), έχει σημαντικές διαφορές από την ταινία: εδώ η ηρωίδα δεν είναι Ελληνίδα αλλά Εβραία. Ελληνίδα είναι μια ώριμη ελκυστική χήρα, ερωτευμένη με τον τούρκο πατέρα του ήρωα. Και στο τέλος το ζευγάρι χωρίζει. Όσο για τον ήρωα, στην ταινία εμφανίζεται να συμμερίζεται σε μεγάλο βαθμό τις εθνικιστικές εξάρσεις της εποχής και να πράττει ανάλογα. Είναι ο έρωτάς του για την όμορφη Ρωμιά πόρνη και η δολοφονία του κομμουνιστή φίλου του από τους εθνικιστές δικούς του που θα τον κάνουν να αναθεωρήσει τα πράγματα...
Από ελληνικής πλευράς να θυμίσουμε, πάντως, την πρόσφατη περιγραφή των τότε γεγονότων από τον Πέτρο Μάρκαρη στο εκπληκτικό διήγημά του «Τριημερία», που συμπεριλαμβάνεται στα «Ελληνικά εγκλήματα» («Καστανιώτης»). Που (όπως και η ταινία σε ένα βαθμό) αποκαλύπτει τη σιωπηλή συνενοχή των Τούρκων πολιτών. Ταυτόχρονα, όμως, δείχνει και Τούρκους να υπερασπίζονται τους ρωμιούς φίλους τους...
Ταινίες της Τομρίς Γκιριτλίογλου έχουν φτάσει μέχρι και τη Βενετία και στο παρελθόν έχει βραβευθεί στα φεστιβάλ Κωνσταντινούπολης και Άγκυρας. Όπως μας είπε η 52χρονη σκηνοθέτρια, τρεις κριτικοί βρήκαν την κινηματογραφική της γλώσσα αδύνατη σε σχέση με τις άλλες της ταινίες.
«Όμως 41 αρθρογράφοι (και αριστεροί και συντηρητικοί) έγραψαν για την ταινία βρίσκοντάς την πολύ θετική. Και αυτό ήταν μεγάλη έκπληξη, γιατί κανείς τους δεν ήταν κριτικός κινηματογράφου».
«To θέμα μου», διευκρινίζει, «δεν είναι τα γεγονότα της 6ης-7ης Σεπτεμβρίου, αλλά μια δυνατή ερωτική ιστορία. Τα γεγονότα χρησιμοποιήθηκαν στο τέλος, ως μια βραδιά τραμπουκισμού που διέλυσε αυτόν τον έρωτα. Στην πραγματικότητα, αυτή η ταινία είναι ο τρίτος κρίκος μιας τριλογίας μου που υπερασπίζεται την αξία της συνύπαρξης στα χώματα της πατρίδας μου. “Η άλλη πλευρά του νερού” είχε ως θέμα την ανταλλαγή των πληθυσμών του ’22, και το “Salkim hanimin taneleri” το φόρο περιουσίας που είχε επιβάλει η τουρκική κυβέρνηση στις μειονότητες (το ’40). Αν μπορούσα σε μια φράση να συνοψίσω το κοινό θέμα και των τριών ταινιών, αυτή θα ήταν: “η διαφορετικότητα είναι ο πλούτος μας, είναι ανθρώπινη και μας αφορά”. Ως σκηνοθέτρια έχω γυρίσει έξι ταινίες. “Οι πληγές του Φθινοπώρου” χρειάστηκαν μια μακρά περίοδο προετοιμασίας. Ήταν όμως ένα πρότζεκτ που ονειρευόμουν χρόνια, αλλά οι οικονομικές συνθήκες δεν μου το επέτρεπαν».
– Εσείς είχατε σχέση με Έλληνες που βίωσαν τα Σεπτεμβριανά;
«Η έρευνα για την ταινία κράτησε δυόμισι χρόνια. Βεβαίως, μιλήσαμε με Τούρκους και με μη μουσουλμάνους που υπήρξαν μάρτυρες εκείνης της νύχτας. Και προσπαθήσαμε να βρούμε άρθρα και φωτογραφίες που δημοσιεύτηκαν σε όλον τον κόσμο».
– Ποιος χρηματοδότησε την ταινία σας;
«Την παραγωγή ανέλαβε η εταιρεία “C Yapim ve Film” και συγκεκριμένα ο Κενάν Τεκντάγ, ένας παραγωγός πολύ θαρραλέος και πατριώτης. Η συμπαράστασή του ήταν πολύ σπουδαία».
– Γιατί μετατρέψατε την εβραία του βιβλίου σε Ρωμιά;
«Γιατί στα γεγονότα της 6-7/9 τη μεγαλύτερη ζημιά την έπαθε η ρωμαίικη μειονότητα και σκεφτήκαμε ότι η σχέση ενός μουσουλμάνου άντρα με μια Pωμιά θα δυνάμωνε την αισθαντικότητα αυτής της σχέσης, την ευαισθησία της ταινίας, και θα είχε μεγαλύτερη απήχηση. O συγγραφέας δεν είχε αντίρρηση».
– Στην ταινία, πάντως, υπονοείται ένα χάπι εντ, ενώ στο βιβλίο το ζευγάρι χωρίζει...
«Εμείς, στο τέλος αφήσαμε το σχόλιο στον θεατή. Η Έλενα ζει ή πέθανε; Είναι κάτι που θα αποφασίσει ο καθένας διαφορετικά. Ήταν δική μου απόφαση. Στη χώρα μου, που έχει κάνει σημαντικά βήματα στον δρόμο του εκδημοκρατισμού, δεν ήθελα αυτή η ταινία να τελειώσει με μια βαθιά απαισιοδοξία».
– Είναι αξιοθαύμαστο που, αν και Τουρκάλα, απεικονίζετε τόσο παραστατικά ένα σκοτεινό κομμάτι του παρελθόντος –αλλά και τον τρόπο που αντιμετωπίζονταν τότε οι τούρκοι κομμουνιστές. Ωστόσο, στα Σεπτεμβριανά είχαμε και δολοφονίες. Αυτό το θέμα δεν το θίγετε...
«Εγώ ξεκίνησα από τα ντοκιμαντέρ. Και αν τώρα ήθελα να κάνω ένα ντοκιμαντέρ, θα έδειχνα στον θεατή το θάνατο του παπά. Όμως στο σινεμά μυθοπλασίας το βασικό υλικό σου είναι οι χαρακτήρες σου. Γι’ αυτό και η ταινία δείχνει τα γεγονότα μέσα από το πρίσμα των τεσσάρων ηρώων που εκείνο το βράδυ έψαχναν ο ένας τον άλλο».
– Πολλοί Έλληνες σχολίασαν αρνητικά το γεγονός πως οι μόνες Ελληνίδες της ταινίας είναι μια νεαρή πόρνη και η γιαγιά της που την εκδίδει. Ουσιαστικά, στο φιλμ, μόνο αυτές αντιπροσωπεύουν τον ελληνισμό της Πόλης κατά τη διάρκεια των γεγονότων...
«Αυτή η αρνητική κριτική με πληγώνει πολύ βαθιά. Γιατί η Έλενα της ταινίας είναι ο πιο αθώος ήρωας. Και ένας μουσουλμάνος και εθνικιστής νέος την αγαπά με έναν βαθύ έρωτα, παρ’ όλο που είναι Ρωμιά και παρ’ όλο που, έστω και χωρίς να το θέλει, είναι πόρνη. Εγώ την Έλενα την κινηματογράφησα με αγάπη και κατανόηση. Εξάλλου, αυτή η ταινία βασίζεται σε ένα μυθιστόρημα -και προσπαθήσαμε να μείνουμε πιστοί στους ήρωές του. Πάντως, ούτε σε ένα καρέ δεν θα δείτε τους Ρωμιούς να αντιμετωπίζονται περιφρονητικά ή υποτιμητικά. Αντίθετα, υπάρχει η προσπάθεια της κατανόησης του αισθήματος της μειονότητας και η αντίθεση στην καταστροφή της πολυπολιτισμικότητας».
– Η ελληνική προφορά των ηθοποιών σας δεν είναι τόσο καλή. Δεν σκεφτήκατε να χρησιμοποιήσετε έλληνες ηθοποιούς;
«Επέλεξα να δουλέψω με ηθοποιούς που γνωρίζω και εμπιστεύομαι πολύ. Εξάλλου για δύο μήνες πήραν μάθημα προφοράς από έναν ρωμιό ηθοποιό, τούρκο πολίτη, τον Κώστα Κορτίδη».
– O συγγραφέας του βιβλίου είναι πρώην πολιτικός. Πώς επηρέασε αυτό τον τρόπο που απεικονίζει τα γεγονότα;
«Δεν με απασχόλησε ποτέ η πολιτική ταυτότητά του. Για μένα είναι ένας πραγματικός καλλιτέχνης και δημοκράτης. Επιπλέον και τους δυο μας απασχολούν τα ίδια θέματα. Δηλαδή όχι το αίσθημα του να είναι κάποιος μειονότητα, αλλά του να αντιμετωπίζεται ως τέτοια».
– Η ταινία σας αποτελεί ένα έμμεσο σχόλιο στο σημερινό πολιτικό κλίμα της Τουρκίας;
«Κάθε ταινία που γυρίζω έχει ένα πολιτικό περιεχόμενο. Καλλιτέχνης είναι κάποιος που αντιστέκεται. Όλες μου οι ταινίες έγιναν με μια βαθιά αγάπη για την πατρίδα μου. Γιατί είμαι από αυτούς που πιστεύουν πως ο πατριωτισμός βασίζεται στην αρχή τού να μην κάνεις ποτέ στους άλλους αυτά που δεν θέλεις να κάνουν σε σένα».

«Τα τελευταία τρία τέσσερα χρόνια θεωρώ ότι συμβαίνει μια μεγάλη αλλαγή στην τουρκική κοινωνία. Βλέπουμε ότι “ανοίγουν” διαχρονικά θέματα, όπως οι σχέσεις της Τουρκίας με τις μειονότητες, κυρίως την ελληνική και την αρμενική, και το κουρδικό ζήτημα» είναι η άποψη του Τάσου Μπουλμέτη. Ο σκηνοθέτης δεν μιλάει μόνο με την ιδιότητα του κινηματογραφιστή που σκηνοθέτησε την «Πολιτική κουζίνα» του 1.500.000 θεατών με διανομή σε 42 χώρες, αλλά με το βάρος του ανθρώπου που έχει τη βιωματική εμπειρία. Ήταν με κοντά παντελόνια το 1964, όταν έφυγε μαζί με την οικογένεια του για την Αθήνα μετά την απόφαση της Τουρκίας να προχωρήσει στις απελάσεις των Ελλήνων. «Εκτός από τις ανακατατάξεις που συμβαίνουν σήμερα κι έχουν πολλά επίπεδα προέλευσης και ανάγνωσης, η τουρκική κοινωνία όλο και περισσότερο εξισλαμίζεται και από την άλλη επιθυμεί να είναι κομμάτι της Ευρώπης. Θεωρώ ότι μεγάλη μερίδα της τουρκικής νέας γενιάς αισθάνεται ότι ο Κεμάλ τους έχει αποκόψει από τις πραγματικές τους ρίζες, που ήταν η Οθωμανική Αυτοκρατορία. Θεωρούν ότι ο εκπολιτισμός του Κεμάλ, σωστά κατά τη γνώμη μου, ήταν η βίαιη αποκοπή της Τουρκίας από το φυσικό και πολιτιστικό παρελθόν της. Σε αυτό το θέμα αναφέρονται κυρίως κύκλοι της διανόησης, αλλά και η προβληματισμένη νεολαία» λέει ο Τ. Μπουλμέτης. Αν και εγκατέλειψε τη γενέτειρα του ανήλικο αγόρι, ποτέ δεν έχασε την επαφή του με την Πόλη και τους ανθρώπους της. Με την «Πολιτική κουζίνα» γύρισε το χρόνο στο 1964. Μεγάλο μέρος των γυρισμάτων έγινε στην Κωνσταντινούπολη, όπου τελευταία βρέθηκε πριν από ένα μήνα.
«Η θεματική του “Φθινοπωρινού πόνου” έχει ενδιαφέρον διότι είναι καινούργια ως δημόσιος λόγος. Πριν από πέντε χρόνια θα ήταν ανήκουστο να προβάλλεται στις οθόνες της Τουρκίας αυτή η ταινία. Θα την είχαν κόψει» λέει και προσθέτει: «Δεν την έχω δει, αλλά οι απόψεις που έχω ακούσει μου άφησαν την αίσθηση ότι η ιστορία της ταινίας δεν εμβαθύνει στην Ιστορία, στην ουσία των γεγονότων, στην προέλευση και τις συνέπειες τους. Δεν είναι ένα φιλμ για τα Σεπτεμβριανά. Είναι μια ερωτική ιστορία την εποχή των Σεπτεμβριανών». Στην ερώτηση αν θεωρεί ότι οι Τούρκοι θεατές θα πήγαιναν να δουν μια ταινία που θα εστίαζε με άλλον τρόπο στα Σεπτεμβριανά απαντά: «Εξαρτάται… Οι Τούρκοι, όπως κι εμείς, θέλουν να τους λένε τα πράγματα όπως θέλουν να τα ακούσουν. Το γεγονός ότι χιλιάδες Τούρκοι βλέπουν την ταινία της Γκιριτλίογλου και μαθαίνουν για εκείνα τα γεγονότα είναι κατάκτηση. Είναι θετικό ότι χιλιάδες άνθρωποι έρχονται σε επαφή με το συγκεκριμένο ιστορικό γεγονός, το οποίο η τουρκική κοινωνία αγνοούσε. Όπως και η Ελλάδα αγνοούσε τη μεγαλύτερη εξωελλαδική κοινότητα, των Κωνσταντινουπολιτών. Και θα ήθελα να σημειώσω ότι οι περισσότεροι έμαθαν για την κοινότητα αυτή από την “Πολιτική κουζίνα” κι αυτό με κάνει περήφανο» καταλήγει ο Τάσος Μπουλμέτης.
Τι έγινε στην Κωνσταντινούπολη το Σεπτέμβριο του 1955; Τα Σεπτεμβριανά, όπως έμειναν στην Ιστορία τα γεγονότα της 6ης και της 7ης Σεπτεμβρίου του 1955 στην Κωνσταντινούπολη, ξεκίνησαν με αφορμή τη βομβιστική επίθεση στο τουρκικό προξενείο της Θεσσαλονίκης. Όπως απέδειξαν ντοκουμέντα της εποχής, η πράξη ήταν μεθοδευμένη και υποκινούμενη, εξυπηρετώντας πολιτικούς σκοπούς. Το αποτέλεσμα ήταν χιλιάδες Τούρκοι φανατικοί εθνικιστές να προκαλέσουν πογκρόμ στην ελληνική κοινότητα της Κωνσταντινούπολης, σκοτώνοντας και κακοποιώντας Έλληνες όλων των ηλικιών και καταστρέφοντας σπίτια, εργασιακούς χώρους, εκκλησίες, μοναστήρια, σχολεία, εργοστάσια, ξενοδοχεία. Υπολογίστηκε ότι από τους 130.000 Έλληνες που ζούσαν στην Κωνσταντινούπολη εκείνο το Σεπτέμβριο επηρεάστηκαν περίπου 110.000 άνθρωποι, οι οποίοι αποφάσισαν σταδιακά να εγκαταλείψουν την Πόλη.

http://evdomos.wordpress.com/
http://enet.s3.amazonaws.com/20090412/120409.pdf

Τρίτη 28 Απριλίου 2009

Αγγλικό ποδόσφαιρο: πολλά παραπάνω από απλό παιχνίδι


Ο Χρήστος Σωτηρακόπουλος μπορεί να σου διηγηθεί την ιστορία της Λίβερπουλ όπως την ιστορία της ζωής του. Διόλου περίεργο, οι δύο γραμμές διασταυρώνονται τόσο συχνά που πλέκουν ένα σχήμα σαν την καγκελόπορτα με το “You’ ll never walk alone” στην είσοδο του “Anfield”. «Εδώ έμενε ο Ιαν Ρας», μου λέει, δείχνοντας ένα σπίτι, καθώς τον ακολουθώ στο γήπεδο για το παιχνίδι της Λίβερπουλ με τη Ρεάλ Μαδρίτης. Εκείνη τη στιγμή είχα πειστεί πως ακόμα και αν τον ρωτούσα για το χρώμα της ταπετσαρίας στο πατρικό του Τζέραρντ θα μου έλεγε και σε ποια σημεία έχουν μείνει ανεξίτηλες οι δαχτυλιές του μικρούλη Στίβεν.
Αισθάνομαι ότι το ίδιο συμβαίνει με τους περισσότερους οπαδούς αυτής της ομάδας ανά τον κόσμο. Η Λίβερπουλ είναι πολλά παραπάνω από μία επιβλητική αίθουσα τροπαίων, ένα τραγούδι και μία ενδεκάδα πρώτης γραμμής. Είναι μία συρραφή μικρών και μεγάλων ιστοριών, μία μπάλα που κάποιος της ζωγράφισε στόμα για να φωνάζει και μάτια για να δακρύζουν. Δεν είναι τρόπος ζωής, αλλά είναι ένας πολύ ωραίος τρόπος για να κλείνεις τρύπες στη ζωή σου. Δεν θα μπορούσε να γίνει και αλλιώς.
Η ομάδα αυτή γεννήθηκε σε μία πόλη όπου η ζωή δεν είναι απλώς δύσκολη, είναι και βαρετή. Οι καλές μέρες στο Λίβερπουλ είναι αυτές που τελειώνουν νωρίς. Και είναι να απορείς πώς η πόλη που έδωσε στον κόσμο τους Beatles και την «κόκκινη» ομάδα ταλαιπωρείται από μία χρόνια καχεξία. Σκέφτομαι ότι η ομάδα και το συγκρότημα δείχνουν σαν λαμπρό χαμόγελο πάνω σε ένα άσχημο πρόσωπο. Ίσως, όμως, να είναι και οι δύο μαύρες τρύπες που απορρόφησαν όλη τη δημιουργική ενέργεια του Λίβερπουλ, ίσως η πόλη να έσβησε τα φώτα της για να φανούν τα παιδιά της.
Είναι ωραία θέματα προς συζήτηση, αλλά, πιστέψτε με, χάνουν τη σημασία τους μπροστά σε ένα αγωνιώδες ερώτημα που εγείρεται εκείνες τις ώρες πάνω από το “Anfield”: Θα καταφέρει να παίξει ο Φερνάντο Τόρες; Ναι, τελικά θα παίξει, αλλά αυτό δεν απαλύνει την αγωνία του Σωτηρακόπουλου, που «φοβάται» το παιχνίδι. Σωστό. Η «υγιής» αντίδραση ενός «άρρωστου» οπαδού είναι να φοβάται ένα παιχνίδι. Μόνο που αυτό το παιχνίδι το φοβούνται και στον αγγλικό Τύπο, στα fora των οπαδών της Λίβερπουλ, αν μιλούσαν και τα άλογα της έφιππης αστυνομίας θα έλεγαν ότι το φοβούνται και αυτά. Τα άλογα βρίσκονται έξω από το γήπεδο για προληπτικούς λόγους, αν και στην ουσία είναι μόνο για διακοσμητικούς. Δεν πρόκειται να γίνει απολύτως τίποτα. Οι οπαδοί των δύο ομάδων μοιράστηκαν το δρόμο μια χαρά. Μέσα στο γήπεδο το μοναδικό επιθετικό σύνθημα που ακούστηκε ήταν μία...επισήμανση των Ισπανών για τη μαμά του Τόρες. Μέχρι εκεί. Στο τέλος του αγώνα οι φίλοι της Ρεάλ φώναζαν «Λίβερπουλ» με ρυθμό. Οι Άγγλοι τούς χειροκρότησαν με θέρμη. Οι Έλληνες θα τους έλεγαν μαλάκες.
Το “Anfield” που λέτε, είναι ένα παλιό γήπεδο και ο βασικός λόγος ύπαρξης της Λίβερπουλ. Το 19ο αιώνα το χρησιμοποιούσε η Έβερτον. Όταν το εγκατέλειψε, ο ιδιοκτήτης του γηπέδου είχε δύο επιλογές: Είτε θα το έκανε οικόπεδα είτε ο ίδιος θα έφτιαχνε μια ποδοσφαιρική ομάδα.
Δεκαετίες μετά, οι σημερινοί, Αμερικανοί, ιδιοκτήτες της Λίβερπουλ καλούνται να αποφασίσουν για το μέλλον της ομάδας και του γηπέδου. Δεν αποκλείεται το παραδοσιακό γήπεδο να δώσει τη θέση του σε ένα καινούργιο που θα χτιστεί ακριβώς δίπλα, εκεί που σήμερα βρίσκονται ένα πάρκο και ένα πάρκινγκ. Κρίμα, γιατί στο “Anfield” οι υποδομές κάνουν εκπτώσεις για να αναδειχθεί η ατμόσφαιρα.
Στο “Old Trafford”, της United, γίνεται ακριβώς το αντίθετο, νομίζεις πως βρίσκεσαι σε ένα χώρο που σου αδειάζει τις τσέπες και για να σε αποζημιώσει σου προσφέρει και ποδόσφαιρο. Το “Anfield” έχει γεράσει, ακόμα και η Τούμπα διαθέτει καλύτερη αίθουσα Τύπου. Ε, και; Ανεβαίνοντας τα σκαλιά, στο εσωτερικό του “Anfield” σκέφτεσαι πόσοι θρύλοι με πόδια έχουν πατήσει εκεί πριν από σένα. Κάνοντας ακριβώς το ίδιο πράγμα στο “Old Trafford”, κρατάς το πορτοφόλι σου γιατί νιώθεις ότι τα λεφτά σου θέλουν να πετάξουν. Και οι θέσεις των δημοσιογράφων δεν είναι της προκοπής στο σπίτι της Λίβερπουλ.
Παρακολουθώ τον Σωτηρακόπουλο να κάνει τη μετάδοση του αγώνα. Είναι ο μόνος από όλους τους τηλεσχολιαστές που δεν έριξε ούτε μια ματιά στις σημειώσεις του - αυτό έλειπε, η Λίβερπουλ έπαιζε. Στα γκολ των «κόκκινων» κάνει σαν να τραβάει ένα μυστικό σχοινάκι στο λαιμό του, αυτό που μετριάζει τον ενθουσιασμό. Δεν το είχε καταφέρει σε εκείνο τον αξέχαστο τελικό της Κωνσταντινούπολης, όταν η Λίβερπουλ επέστρεψε από τον άλλο κόσμο και το 0-3 εις βάρος της από τη Μίλαν.
Όσοι θυμάστε εκείνη τη μετάδοση θα είχατε σημειώσει πως ο ενθουσιασμός μετά βίας κρατούσε τις αποστάσεις του από τα ανεξέλεγκτα ουρλιαχτά. Μου εξήγησε πως εκείνες οι στιγμές πήραν πάνω τους και το βάρος κάποιων προσωπικών βιωμάτων. Στο τέλος καταλήξαμε να συζητάμε για το ρόλο του Τύπου στο ποδόσφαιρο και για τις ποιοτικές διαφορές στη δημοσιογραφία μεταξύ των χωρών. Παραδέχθηκε και ο ίδιος ότι ο ελληνικός αθλητικός Τύπος σκαλίζει με εμμονή τις πληγές του ποδοσφαίρου μας.
Προσπαθούσα να φανταστώ πώς θα αντιμετώπιζαν οι ελληνικές εφημερίδες μία νίκη ελληνικής ομάδας επί της Ρεάλ Μαδρίτης με 4-0 σε νοκ άουτ αγώνα. Τελικά προτίμησα να απολαύσω την περιγραφή του αγώνα από τους “Times”. Ο Έλληνας συνάδελφος θα παραληρούσε. Ο Βρετανός έγραφε λες και περιγράφει μία θεατρική παράσταση που τον ενθουσίασε. Οι “Times” δεν έχουν ρεπόρτερ ομάδων. Την ίδια μέρα, ο ίδιος συντάκτης έγραφε ένα θέμα για την Άρσεναλ και μία ωραία ιστορία για την Τσέλσι. Στην Ελλάδα δεν θα του απαντούσαν ούτε στο τηλέφωνο.
Τριγυρίζοντας μέσα και έξω από το “Anfield”, προσπαθώ να καταλάβω γιατί οι Άγγλοι έστειλαν τους χούλιγκαν στο σπίτι τους, ενώ εμείς κοντεύουμε να τους βάλουμε μέσα στα δικά μας. Θέλω να μάθω γιατί μία κοινωνία με μεγαλύτερες και πιο βίαιες συγκρούσεις από τη δική μας έχει καταφέρει να λύσει το πρόβλημα. Δεν είναι και τόσο δύσκολο. Ονομαστικά εισιτήρια. Κάμερες. Δεν υπάρχουν οργανωμένοι σύνδεσμοι οπαδών, η ομάδα δεν χρειάζεται τίποτα παραπάνω από φωνές που ενώνονται κάτω από το ίδιο τραγούδι. Και, το κυριότερο, ποδοσφαιρικό θέαμα που εμπνέει σεβασμό.
Το θέαμα που βλέπουμε στην Ελλάδα δεν αξίζει το σεβασμό μας, όπως άλλωστε και τα περισσότερα από τα γήπεδά μας. Δεν νομίζω πως στην Αγγλία ισχύει αυτό το κλισέ που αναπαράγουμε εδώ, λέγοντας ότι το ποδόσφαιρο είναι απλώς ένα παιχνίδι. Δεν το βλέπουν έτσι. Το βλέπουν ως κάτι πολύ πιο σοβαρό από ένα παιχνίδι. Γι’ αυτό και το σέβονται.
«Ήξερες ότι η κλήρωση του αγγλικού πρωταθλήματος έχει κλειδάριθμους, που δεν επιτρέπουν τη διεξαγωγή ντέρμπι στις πρώτες αγωνιστικές;», με ρωτάει ο Σωτηρακόπουλος. Δεν το ήξερα. Η ιδέα έχει να κάνει με τη διευκόλυνση των ομάδων στην εκκίνηση των ευρωπαϊκών υποχρεώσεων, αλλά και με τη συγκέντρωση των ντέρμπι σε εμπορικές περιόδους, όπως τα Χριστούγεννα και το Πάσχα. Μην το σκέφτεστε, στην Ελλάδα δεν μπορεί να γίνει αυτό, καθώς αντιδρούν οι πρόεδροι των μικρομεσαίων ομάδων.
Αλλά στην Ελλάδα δεν μπορούν να γίνουν πολλά, δεν θα μπορούσε να γίνει ούτε ένα γήπεδο σαν το “Old Trafford”, το θηριώδες σπίτι της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ που προβάλλει επιβλητικό και σκεπάζει τα πάντα. Η Γιουνάιτεντ δεν είναι η δημοφιλέστερη ομάδα στην πόλη, είναι η Σίτι. Είναι, όμως, η δημοφιλέστερη στον κόσμο. Αν στις περισσότερες ομάδες του κόσμου το μάρκετινγκ υπηρετεί το ποδόσφαιρο, στη Γιουνάιτεντ ισχύει ακριβώς το αντίθετο. Δεν μου αρέσει. Γιατί και στο Broadway μπορεί να ανεβαίνουν οι καλύτερες παραγωγές στον κόσμο, αλλά δεν υπάρχει περίπτωση να φύγεις από το θέατρο με δάκρυα στα μάτια. Για μία στιγμή πίστεψα πως ακόμα και αν φωνάξεις μέσα στο γήπεδο το όνομα της ομάδας θα εμφανιστεί ένας τύπος και θα σου ζητήσει να πληρώσεις δικαιώματα. Και αν το “Old Trafford” είναι το «Θέατρο των ονείρων», το κατάστημα με τα αναμνηστικά είναι το σούπερ μάρκετ των ονείρων. Κάθομαι στις κερκίδες απολαμβάνοντας μία πολυτέλεια που τα λεφτά δύσκολα μπορούν να αγοράσουν: προνομιακή θέση, πρόσβαση στο χώρο των VIP και πριβέ περιγραφή του παιχνιδιού από το Σωτηρακόπουλο. Η Γιουνάιτεντ παίζει με την Ίντερ. Και δεν παίζει καλά. Το μόνο που σίγουρα δουλεύει πάντα καλά στο “Old Trafford” είναι η ταμειακή μηχανή. Νίκησε, όμως, 2-0. Αυτή η ομάδα έχει τον τρόπο της.
Το 2008 το Λίβερπουλ ήταν η πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης, είναι κάτι που ακόμα και σήμερα το θυμίζουν πολλά πανό. Το Μάντσεστερ ήταν κάτι άλλο. Όπως γράφει το πανό στο “Old Trafford”, ήταν η πρωτεύουσα των ποδοσφαιρικών τίτλων. Και πιστεύω πως πέρασε καλύτερα.

http://www.e-tipos.com/content/staticfiles/issues/2009/03/21/210309%2025.pdf

Κυριακή 26 Απριλίου 2009

Βαρύς Ελληνικός


Είναι ο παραδοσιακός καφές της χώρας μας, με μοναδική γεύση και μοναδική τελετουργία. Έχει ιστορία, έχει φιλοσοφία, έχει μυστικά. Εμείς ωστόσο τον έχουμε περιορίσει στο ελάχιστο, ενώ όταν τον πίνουμε σε κάποιο cafe, συχνά αυτό που έρχεται μπροστά μας είναι ένα ξέπλυμα, που φτιάχνεται στη μηχανή. Μήπως αν τον μελετήσουμε περισσότερο τον αγαπήσουμε και περισσότερο;
Μου αρέσει ο ελληνικός καφές. Δεν είναι μόνο η μυρωδιά του ή η γεύση του που αγαπώ, αλλά και όλα εκείνα που φέρνει στο μυαλό μου κάθε ρουφηξιά. Ανοιξιάτικες Κυριακές στην αυλή του πατρικού μου με τον παππού μου, τραγανά πεντανόστιμα κουλουράκια φτιαγμένα από τις θείες αποκλειστικά και μόνο για να συνοδεύουν τον ελληνικό, κρυφές γουλιές από το φλιτζάνι της μαμάς. Όλες αυτές οι μνήμες κατακλύζουν το μυαλό και κάθε φορά που περνώ το κατώφλι του Καφεκοπτείου Μισεγιάννη στο Κολωνάκι (οδός Λεβέντη 7). Μια ματιά ολόγυρα αποκαλύπτει ότι πρόκειται για ένα από τα παλαιότερα καφεκοπτεία της Αθήνας, που φέτος συμπληρώνει 95 χρόνια ζωής. Το κατάστημα ίδρυσε το 1914 ο Γεώργιος Μισεγιάννης, ένας νέος έμπορος που είχε μόλις έρθει από την Πέργαμο της Μικράς Ασίας. Αν και τη δεκαετία του ’30 ο Γ. Μισεγιάννης έμαθε τους Αθηναίους να πίνουν γαλλικό και αμερικάνικο καφέ, προσωπικά αυτό που λατρεύω εδώ είναι ο φρεσκοαλεσμένος ελληνικός του.
Όλα αυτά τα λέω με κριτική ματιά! Γιατί θεωρώ αδιανόητο για τον Έλληνα, που έχει άποψη για τον καφέ του, είτε αυτός είναι γαλλικός είτε εσπρέσο, να δέχεται το 95% των cafes να του σερβίρουν ελληνικό της μηχανής, ωμό και καμένο. Γιατί έχουμε παραμελήσει τόσο ένα προϊόν που είναι μέρος της κουλτούρας μας;
Ο επονομαζόμενος ελληνικός καφές στην αρχή ονομαζόταν τούρκικος. Κατά το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα ήταν που η ονομασία άλλαξε σε «ελληνικός καφές». Βέβαια όλες οι γειτονικές χώρες των Βαλκανίων και της ανατολικής λεκάνης της Μεσογείου έχουν ένα παρόμοιο είδος καφέ. Έτσι λοιπόν, ο τούρκικος, ο αλβανικός, ο σέρβικος, ο βουλγάρικος, ο αραβικός έχουν πολλά κοινά. Οι διαφορές μεταξύ τους είναι το χαρμάνι και το καβούρδισμα. Για παράδειγμα, ο τούρκικος καβουρδίζεται πιο πολύ και ο αραβικός ακόμη περισσότερο, ενώ οι ποικιλίες καφέ που χρησιμοποιεί ο καθένας είναι τελείως διαφορετικές. Στην Ελλάδα συχνά χρησιμοποιούνται οι ποικιλίες Arabica Santos και Rio, με την προσθήκη μιας Robusta, τις περισσότερες φορές από την Ινδία. Επίσης εμείς παραδοσιακά φτιάχνουμε τον ελληνικό όπως φτιάχνεται και ο αραβικός καφές, δηλαδή πάνω σε ανοιχτή φωτιά. Βέβαια και η παρασκευή του καφέ με αυτό τον τρόπο, χωρίς φιλτράρισμα, προέρχεται σχεδόν σίγουρα από τον αραβικό κόσμο. Σύμφωνα με την παράδοση, οι πρώτοι που παρασκεύασαν τέτοιου είδους καφέ ήταν οι Βεδουίνοι που έβαζαν τη χύτρα του καφέ πάνω στην άμμο που κάλυπτε τη στάχτη και τα κάρβουνα. Από εκεί προέκυψε και η παράδοση να ψήνεται ο καφές πάνω σε άμμο (στη χόβολη). Στην Ελλάδα ήρθε μέσω των Τούρκων, κατά τη διάρκεια της οθωμανικής κυριαρχίας. Η Ελλάδα, εκείνη την εποχή, δοκίμασε τον καφέ πριν από την υπόλοιπη Ευρώπη και ιδιαίτερα οι Έλληνες της Κωνσταντινούπολης, της Θεσσαλονίκης και γενικά της Βόρειας Ελλάδας. Δεν είναι τυχαίο που στη Θεσσαλονίκη του 17ου αιώνα, σύμφωνα με τις πηγές, υπήρχαν περισσότερα από 300 καφενεία.
Μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα τα καφενεία προμηθεύονταν πράσινο ακατέργαστο καφέ και αφού τον καβούρδιζαν σε ειδικά τηγάνια καλυμμένα με μεταλλικό καπάκι, τον άλεθαν σε μικρούς χειροκίνητους μύλους. Το άλεσμα του καφέ γινόταν είτε με χειροκίνητους μύλους, είτε με τη μέθοδο του κοπανίσματος. Τα μεγάλα καφενεία μάλιστα είχαν έναν υπάλληλο που είχε ως αποκλειστική του απασχόληση το κοπάνισμα του καφέ, εργασία που γινόταν στην είσοδο του καφενείου για την προσέλκυση της πελατείας. Τα πρώτα ειδικά καταστήματα για τον καφέ, τα λεγόμενα καφεποιεία, που γρήγορα μετονομάζονται σε καφεκοπτεία, εμφανίστηκαν στο γύρισμα του 19ου προς τον 20ό αιώνα. Η παρακμή άρχισε με τις κυβερνητικές παρεμβάσεις στην τιμή του καφέ, που είχε ως αποτέλεσμα την υποβάθμιση της ποιότητας του προσφερόμενου ελληνικού καφέ και τη στροφή του καταναλωτή προς το στιγμιαίο καφέ. Καφετέριες και καφενεία παραμέρισαν τον ελληνικό καφέ και άρχισαν να προωθούν το στιγμιαίο γιατί τους προσέφερε ευκολία και μεγαλύτερο κέρδος.
Σήμερα εκτός από τις εταιρίες που πουλούν ελληνικό καφέ, που με τις διαφημιστικές τους καμπάνιες προσπαθούν να αναδείξουν τη διαφορετικότητά του, καμία άλλη προσπάθεια δεν γίνεται για την ανάδειξη ενός προϊόντος με τέτοια ιστορία και παρελθόν στην Ελλάδα…
Ένα μοναδικό στοιχείο που έχει ο ελληνικός καφές είναι ότι παρότι αλέθεται σαν πούδρα και ψήνεται λιγότερο, δεν χάνει τη μαγεία και το άρωμά του μετά από αρκετές ημέρες. Εν αντιθέσει με τον εσπρέσο, ο ελληνικός θεωρείται πετυχημένος όταν το καϊμάκι διατηρείται κατά το σερβίρισμά του. Είτε τον κάνουμε στη χόβολη, είτε στο καμινέτο, είτε στο μάτι της κουζίνας, ένα από τα μυστικά του είναι η χαμηλή φωτιά. Βάζουμε στο μπρίκι το νερό που χρειαζόμαστε για ένα ή δύο φλιτζάνια, το βάζουμε στη φωτιά και προσθέτουμε τον καφέ πρώτα και τη ζάχαρη μετά. Αφού ζεσταθεί λίγο, ανακατεύουμε καλά για να λιώσει η ζάχαρη και να μουσκέψει καλά ο καφές μας. Μετά αφήνουμε να βράσει και μόλις αρχίσει να φουσκώνει τον τραβάμε από τη φωτιά και τον σερβίρουμε.
Το μπρίκι πρέπει να είναι με στενό λαιμό, για να ανακυκλώνει τη θερμοκρασία και όχι ανοιχτό και να τη χάνει προς τα πάνω. Θα ανακατέψετε τον καφέ μόνο μία φορά, στην αρχή, για να μη «σπάσει» το καϊμάκι. Το καϊμάκι είναι το λάδι του καφέ. H ζάχαρη μοιάζει να βοηθάει στην απελευθέρωση του λαδιού από τους κόκκους, επομένως ο σκέτος βγάζει δυσκολότερα το καϊμάκι του. Μπορείτε να φουσκώσετε τον καφέ 2-3 φορές στο τέλος, αρκεί να έχετε απομακρύνει το καϊμάκι στο φλιτζάνι για να μην πειραχτεί. Αφήστε ένα λεπτό πριν ξεκινήσετε να πίνετε τον καφέ για να προλάβει να καθίσει το κατακάθι. Οι παλιοί καφετζήδες έριχναν λίγο κρύο νερό στον καφέ όταν άρχιζε να φουσκώνει για να παρατείνουν το βράσιμο.
Όσο για το πώς θα τον σερβίρετε; Σε χαμηλό φλιτζάνι με χοντρά χείλη, με ένα λουκούμι ή με γλυκό του κουταλιού, κουλουράκια και ένα ποτήρι κρύο νερό. Μια όμορφη ιεροτελεστία, που αξίζει να βάλετε στην καθημερινότητά σας.

http://www.e-tipos.com/content/staticfiles/issues/2009/03/07/Agenda/agenda_92%2012.pdf

Παρασκευή 24 Απριλίου 2009

«Piazza Εξάρχεια»


Πριν από λίγο καιρό επιχειρήθηκε στο κέντρο της Αθήνας η πιο δολοφονική τυφλή απόπειρα των τελευταίων δεκαετιών.
Δεν αναφερόμαστε στα αποτελέσματά της, γιατί ευτυχώς η χειροβομβίδα που ρίχτηκε στο κτίριο της οδού Τσαμαδού στα Εξάρχεια (όπου στεγάζεται το Στέκι Μεταναστών και το Δίκτυο για τα Κοινωνικά και Πολιτικά Δικαιώματα) δεν πέρασε στο εσωτερικό του κτιρίου, όπου διεξαγόταν ανοιχτή συζήτηση για τους αντιρρησίες συνείδησης. Η πρόθεση, όμως, του δράστη (καλύτερα: των δραστών) ήταν σαφής.
Η ενέργεια αυτή μπορεί να συγκριθεί μόνο με τις τυφλές βομβιστικές ενέργειες των πρώτων χρόνων της μεταπολίτευσης και κυρίως την επίθεση στον κινηματογράφο «Έλλη», που προκάλεσε τον τραυματισμό 18 θεατών στις 10/3/78 (βλ. «Ιός» 29/9/02, «Η ξεχασμένη τρομοκρατία»).
Τις ενέργειες εκείνες σχεδίασαν νεοφασιστικές ομάδες της μεταπολιτευτικής περιόδου, σε μια τελευταία προσπάθεια να ανατρέψουν το κλίμα εκδημοκρατισμού της χώρας και να εξασφαλίσουν τα «κεκτημένα» των χουντικών μηχανισμών. Σε μεγάλο βαθμό ήταν εμπνευσμένες από τη δράση των ιταλών ομοφρόνων τους που οδήγησε στα μολυβένια χρόνια της ιταλικής δημοκρατίας και, σε συνδυασμό με την έκρηξη της ένοπλης οργανωμένης βίας, προετοίμασε με τον καλύτερο τρόπο την απαξίωση του πολιτικού συστήματος που άνοιξε το δρόμο στην εποχή του Σίλβιο Μπερλουσκόνι.
Σημείο εκκίνησης της σκοτεινής αυτής περιόδου της σύγχρονης ιταλικής ιστορίας ήταν η βόμβα στην Piazza Fontana του Μιλάνου. Η βόμβα που είχε τοποθετηθεί στις 12 Δεκεμβρίου 1969 στην Εθνική Αγροτική Τράπεζα έσκασε νωρίς το απόγευμα και σκότωσε 16 πολίτες, ενώ τραυματίστηκαν άλλοι 88. Ακολούθησε σειρά βομβιστικών ενεργειών σε όλη τη χώρα, με αποκορύφωμα την έκρηξη στο σιδηροδρομικό σταθμό της Μπολόνια, τον Αύγουστο του 1980, που προκάλεσε το θάνατο 85 ανθρώπων και τον τραυματισμό εκατοντάδων άλλων.
Ακόμα και σήμερα δεν έχουν πλήρως διαλευκανθεί οι υποθέσεις αυτές. Οι δράστες του μακελειού στην Μπολόνια δεν έχουν ακόμα εντοπιστεί. Γνωρίζουμε, όμως, τον ιδιαίτερο ρόλο που έπαιξαν σε αυτές τις ενέργειες οι διασυνδέσεις των ακροδεξιών ομάδων της Ιταλίας με την αστυνομία και το στρατό, κάτω από την καθοδήγηση των μυστικών υπηρεσιών. Ήταν η περίοδος της «στρατηγικής της έντασης» που επιλέχθηκε στη γειτονική χώρα από το κυρίαρχο τμήμα της πολιτικής τάξης, ως απαραίτητη για να αντιμετωπιστεί η άνοδος της αριστεράς. Ειδικά η επίθεση στην Piazza Fontana θεωρείται ότι οργανώθηκε ως απάντηση στην απεργιακή έκρηξη του «θερμού φθινοπώρου» που προηγήθηκε.
Κοινό στοιχείο στην αντιμετώπιση όλων αυτών των επιθέσεων στην Ιταλία της δεκαετίας του '70 ήταν ότι οι αρχές επιδίωξαν με κάθε θυσία να τις αποδώσουν σε συνωμοσίες ακροαριστερών ή αναρχικών ομάδων. Οι περισσότερες απ' αυτές τις κατηγορίες αποδείχτηκαν αυθαίρετες, αλλά η στόχευση των διωκτικών αρχών δεν στράφηκε παρά ελάχιστα προς την πλευρά των νεοφασιστικών ομάδων.
Με την εξαίρεση της δικτυακής εφημερίδας TVXS, όπου περιλαμβάνονται σχετικές αναλύσεις του Στέλιου Κούλογλου, τα ιστορικά αυτά προηγούμενα δεν φαίνεται να ανησυχούν τους διαμορφωτές της ελληνικής κοινής γνώμης. Δεν τους ανησυχεί ούτε το γεγονός ότι μέχρι σήμερα δεν είχαμε στην Ελλάδα επίθεση παρόμοιου είδους και με παρόμοιους στόχους, ενώ στην Ευρώπη επανεμφανίζεται με δραματικό τρόπο το φαινόμενο βίαιων επιθέσεων ρατσιστικού χαρακτήρα από διάφορες ακροδεξιές ομάδες. Πιο χαρακτηριστικό το παράδειγμα των ρατσιστικών επιθέσεων (και πάλι) στην Ιταλία, με κύριο στόχο τους Ρομά και τους μετανάστες, που έφτασε μέχρι τη δολοφονία ενός Ινδού και υποχρέωσε ακόμα και τον ιταλό πρόεδρο να εκφράσει τον αποτροπιασμό του.
Αντίθετα από άλλες ενέργειες που σημειώθηκαν την τελευταία περίοδο στην Αθήνα, η επίθεση στο Στέκι Μεταναστών στην οδό Τσαμαδού στα Εξάρχεια, την προηγούμενη Τρίτη το βράδυ, όχι μόνο είχε σαφώς στόχο να πλήξει άμεσα ανθρώπους, αλλά το τελικό ευτυχές αποτέλεσμα οφείλεται καθαρά στην τύχη κι όχι στην πραγματική πρόθεση των δραστών. Το γεγονός ότι η χειροβομβίδα δεν διαπέρασε τα διπλά τζάμια του Στεκιού (και έτσι δεν πέρασε στο κτίριο, αλλά έπεσε και έσκασε στο δρόμο), ασφαλώς δεν μπορεί να το είχαν προβλέψει αυτοί που σχεδίασαν την επίθεση.
Το ιστορικό και τις λεπτομέρειες της απόπειρας περιγράφουμε σε άλλη στήλη. Οι φωτογραφίες που δημοσιεύουμε πάρθηκαν λίγη ώρα μετά την επίθεση κι είναι αδιάψευστοι μάρτυρες της τυφλής αυτής ενέργειας.
Όμως, το πιο ανησυχητικό στοιχείο της υπόθεσης είναι ο τρόπος που αντιμετωπίστηκε αυτή η υπόθεση από τις υπεύθυνες αρχές, τα πολιτικά κόμματα και -βεβαίως- τα μέσα ενημέρωσης.
Γιατί η χαρακτηριστική αδράνεια όλων των «αρμόδιων φορέων» προδίδει το γεγονός ότι οι «αντιτρομοκρατικοί» σχεδιασμοί τους είναι μονόπλευρα τοποθετημένοι και δεν λειτουργούν όταν όλα τα δεδομένα μαρτυρούν ότι οι δράστες δεν είναι εκείνοι που θα ήθελαν. Στη χειρότερη περίπτωση, αυτή η αδράνεια δείχνει ότι κάποιοι μέσα σ' αυτούς τους αρμοδίους γνωρίζουν κάτι περισσότερο για το χτύπημα.
Και όμως. Στην περίπτωση αυτή, οι αρχές θα είχαν κάθε λόγο να δράσουν άμεσα. Όχι μόνο επειδή από τύχη αποφεύχθηκε μια μεγάλη τραγωδία, αλλά επειδή υπήρχαν από την αρχή σημαντικά στοιχεία για να προσανατολιστεί η έρευνά τους και να αποκαλυφτούν οι ένοχοι. Περιγραφή του δράστη από αυτόπτες μάρτυρες, περιγραφή του αυτοκινήτου διαφυγής, ο αριθμός της πινακίδας του κ.λπ. Απέναντι σε όλα αυτά, η αστυνομία αρκέστηκε την επομένη να δηλώσει ότι ο αριθμός «δεν είναι καταχωρημένος», αφήνοντας μ' αυτή τη διπλωματική απάντηση ανοιχτά όλα τα ενδεχόμενα.
Για να έχει κανείς μέτρο σύγκρισης, μόλις δυο μέρες αργότερα σημειώθηκε επίθεση έξω από τα γραφεία της εφημερίδας «Απογευματινή», με στόχους αυτοκίνητα που βρίσκονταν παρκαρισμένα στην οδό Φειδίου. Αμέσως κινητοποιήθηκε -και καλά έκανε- σύσσωμος ο κρατικός μηχανισμός. Η αστυνομία «εξαπέλυσε ανθρωποκυνηγητό». Επί τόπου βρέθηκε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Ευάγγελος Αντώναρος κι ο γραμματέας του κυβερνητικού κόμματος Λευτέρης Ζαγορίτης.
Ακολούθησαν ανακοινώσεις κομμάτων και προσωπικοτήτων της πολιτικής ζωής, ενώ τα κανάλια είχαν ζωντανές συνδέσεις με την περιοχή και την επομένη αρκετές εφημερίδες ανέδειξαν την είδηση στα πρωτοσέλιδά τους.
Όλα αυτά είναι απολύτως αναμενόμενα. Αυτό που δεν μπορεί να θεωρηθεί αναμενόμενο και να δικαιολογηθεί είναι η απόλυτη σιωπή που ακολούθησε την επίθεση στο Στέκι της οδού Τσαμαδού. Η ΕΛ.ΑΣ. δεν έκρινε το συμβάν άξιο ούτε καν για δελτίο Τύπου. Έστειλε, λέει, SMS προς τους αστυνομικούς συντάκτες! Από τα κόμματα, μόνο ο ΣΥΡΙΖΑ αντέδρασε άμεσα. Το ΠΑΣΟΚ θυμήθηκε να βγάλει ανακοίνωση την μεθεπομένη. Για την κυβέρνηση, η υπόθεση δεν άξιζε ούτε καν απλή αναφορά. Και να σκεφτεί κανείς ότι τα δυο μεγάλα κόμματα έχουν στην κορυφή της πολιτικής τους ατζέντας το ζήτημα της ασφάλειας.
Θα μπορούσε κανείς να αποδώσει την αδράνεια των αρχών και των κομμάτων στις παθογένειες του κρατικού μηχανισμού και του πολιτικού συστήματος. Αλλά δεν πρόκειται για κάτι τέτοιο. Το εξωφρενικό στην περίπτωση αυτή είναι ότι, αμέσως μετά τις πρώτες αντιδράσεις, η αστυνομία άρχισε να διοχετεύει προς τα δεκτικά μέσα ενημέρωσης την «υποψία» ότι πίσω από ενέργεια αυτή μπορεί να κρύβονται άτομα του «αντιεξουσιαστικού χώρου», τα οποία έχουν ανοιχτούς λογαριασμούς με το Δίκτυο για τα Πολιτικά και Κοινωνικά Δικαιώματα.
Χαρακτηριστικό είναι το απόσπασμα από το Βήμα (26/2): «Αξιωματικοί της Κρατικής Ασφάλειας και της Αντιτρομοκρατικής που παρακολουθούν τα τεκταινόμενα στον χώρο των αντιεξουσιαστικών ομάδων και ένοπλων ομάδων ισχυρίζονταν ότι είχαν το τελευταίο διάστημα πληροφορίες ότι "οι διαδοχικές επιθέσεις της Σέχτας Επαναστατών γίνονται χωρίς καμιά προεργασία και το περιεχόμενο των προκηρύξεών της έχει ενοχλήσει πολλούς στον αντιεξουσιαστικό χώρο. Τα άτομα αυτά φαίνεται να έχουν ενοχληθεί από την επιθετικότητα και το ύφος της ομάδας καθώς ανησυχούν ότι η δράση της θα δημιουργήσει προβλήματα στον ευρύτερο αντιεξουσιαστικό χώρο"».
Από τις ίδιες πηγές «αξιωματικών της ΕΛ.ΑΣ.» που επικαλείται το «Βήμα» καταγράφεται και η πρόθεση να απαλλαγεί προκαταβολικά η ακροδεξιά τρομοκρατία από οποιαδήποτε σχετική ευθύνη: «Τα τελευταία χρόνια δεν έχει καταγραφεί συμβάν με τέτοιου είδους επίθεση από φασιστικές οργανώσεις. Συνήθως δημιουργούν ομάδες για να χτυπούν αντιεξουσιαστές στη διάρκεια συγκεντρώσεών τους. Χρησιμοποιούν ρόπαλα, σιδερένιες γροθιές και άλλα παρόμοια μέσα. Όμως ποτέ τον τελευταίο καιρό δεν έχουν χρησιμοποιήσει όπλα, βόμβες, ούτε βεβαίως χειροβομβίδες».
«Οι αστυνομικοί της Κρατικής Ασφάλειας που ανέλαβαν την υπόθεση», γράφει και ο «Ελεύθερος Τύπος» (26/2), «αν και όπως λένε εξετάζουν όλα τα ενδεχόμενα, χθες δεν απέκλειαν το περιστατικό να εντάσσεται "σε ενέργεια αντίπαλης ομάδας του αντιεξουσιαστικού χώρου"».
Παρόμοιες πληροφορίες μεταφέρει και η «Καθημερινή»: «Αποστάσεις από τη συγκεκριμένη ερμηνεία (δηλαδή ότι πρόκειται για φασιστική παρακρατική ενέργεια) κρατούν πάντως οι αρχές. Σύμφωνα μάλιστα με αξιωματικούς δεν αποκλείεται το συμβάν να οφείλεται σε κάποιου είδους αντιπαράθεσης-κόντρας μεταξύ των μελών του Δικτύου και ομάδων αναρχικών ή περιθωριακών στοιχείων που κινούνται στην περιοχή των Εξαρχείων».
Στα ίδια δημοσιεύματα συσχετίζεται η χειροβομβίδα στο Στέκι (που έσκασε) με μια άλλη χειροβομβίδα (που δεν έσκασε) τρεις βδομάδες νωρίτερα στο Αστυνομικό Τμήμα Κορυδαλλού και αποδόθηκε στη «Σέχτα». Οι αστυνομικές πηγές αναφέρουν στο «Βήμα» ότι «και αυτή η χειροβομβίδα δεν εξερράγη». Αλλά η δεύτερη, όπως όλοι γνωρίζουμε, έσκασε. Τι εννοεί ο ποιητής μ' αυτή τη διατύπωση;
Αφήνουμε κατά μέρος το απαράδεκτο φαινόμενο που επαναλαμβάνεται για πολλοστή φορά, ότι δηλαδή οι δημοσιογραφικές στήλες γίνονται κανάλι διοχέτευσης «ανώνυμων» πληροφοριών από «πηγές» της Αστυνομίας, με αποτέλεσμα να μετατρέπονται οι εφημερίδες σε όργανο ελεγχόμενης (παρα)πληροφόρησης των αρχών.
Το πιο ενδιαφέρον κοινό στοιχείο σε όλα αυτά τα ρεπορτάζ, που μονοπώλησαν σχεδόν τις (ελάχιστες) στήλες που ασχολήθηκαν με την υπόθεση, είναι η αμφισβήτηση του προφανούς χαρακτήρα αυτής της ενέργειας. Γιατί όλη αυτή η φημολογία περί κόντρας Δικτύου και «αναρχικών ομάδων» (στην οποία πρέπει δήθεν να αποδώσουμε την επίθεση) έχει τόση αξία, όση θα είχε να αναζητούμε στις αντιθέσεις του κ. Βουλγαράκη με τον πεθερό του τις βομβιστικές επιθέσεις στο σπίτι του ή να ψάχνουμε τους οινοπαραγωγούς ανταγωνιστές του κ. Πάγκαλου πίσω από τις πρόσφατες καταστροφές στο πολιτικό του γραφείο.
Όσο για τις «εκτιμήσεις αξιωματικών της ΕΛ.ΑΣ.» που υιοθετούνται χωρίς δεύτερη σκέψη από τον Τύπο, ότι δηλαδή τον τελευταίο καιρό οι ακροδεξιές παρακρατικές ομάδες δεν χρησιμοποιούν βόμβες και δεν μπορεί να επιτέθηκαν στο Στέκι, μπορούμε να αναφέρουμε τουλάχιστον μια ντουζίνα ανάλογων επιθέσεων. Στις περισσότερες απ' αυτές που έχουν δεχτεί συνοικιακά στέκια ή κτίρια καταλήψεων οι δράστες επιχείρησαν να κάψουν τα μέλη των συλλογικοτήτων που δραστηριοποιούνται σ' αυτά. Αναφέρουμε ενδεικτικά τον εμπρησμό του Στεκιού της Πρωτοβουλίας Κατοίκων στα Νότια (Γλυφάδα, 4/1/08) την επίθεση στη Λέσχη Υπογείως στην Καλλιδρομίου (Πρωτοχρονιά 2008), την εμπρηστική επίθεση στα γραφεία του Εξωραϊστικού Πολιτιστικού Συλλόγου «Ο Ιλισός» (8/1/08), στα γραφεία του Κινήματος της Πόλης στου Ζωγράφου (26/1/08), στην κατάληψη του κτήματος Πραπόπουλου στο Χαλάνδρι (25/3/08). Δυο εμπρηστικές επιθέσεις έχει δεχτεί και το στέκι στη βίλα Αμαλίας στην Αχαρνών (18 και 19/5/08).
Σε μια από τις δύο επιθέσεις στον αυτοδιαχειριζόμενο χώρο «Θερσίτης» στους Αγ. Αναργύρους (27/6/07) ο εμπρησμός έγινε με αυτοσχέδιο μηχανισμό, στον οποίο είχαν χρησιμοποιηθεί φυσίγγια και σφαίρες, κάτι που προφανώς δυσκολεύονται να θυμηθούν οι «αξιωματικοί της ΕΛ.ΑΣ.» με τις προσβάσεις στα ΜΜΕ.
Οι διαρροές των «αξιωματικών της ΕΛ.ΑΣ.» έδωσαν την ευκαιρία στους άμεσα ενδιαφερόμενους να οχυρωθούν πίσω από τη «θεωρία» ότι η τυφλή δολοφονική επίθεση στο Στέκι μπορεί να οργανώθηκε από «αντιεξουσιαστές» που έχουν «διαφορές» με το Δίκτυο. Οργανώσεις και έντυπα της ακροδεξιάς έσπευσαν να υιοθετήσουν το επιχείρημα, που απαλλάσσει τους ίδιους και τους ομοϊδεάτες τους από κάθε ενδεχόμενη υποψία.
Τα μπλογκ του εθνικιστικού χώρου προχωρούν μάλιστα το συλλογισμό κι επιχειρούν να πείσουν τους αφελείς ότι πρόκειται για συνωμοσία της παγκοσμιοποίησης και, εφόσον το Δίκτυο και οι μετανάστες είναι γνωστοί «παγκοσμιοποιητές», έριξαν μόνοι τους τη χειροβομβίδα για να ενοχοποιήσουν τους «πατριώτες» (δηλαδή τους οργανωμένους ακροδεξιούς εθνικιστές) που αποτελούν τη μόνη αντίσταση στο «σύστημα»!
Πρώτη πρώτη η Χρυσή Αυγή. Παρά το γεγονός ότι ήταν απασχολημένη με τη δίκη του Περίανδρου που διεξαγόταν στο Μικτό Ορκωτό Εφετείο Κακουργημάτων, η ναζιστική ομάδα πρόλαβε να βγάλει και ανακοίνωση, στη φούρια της να δείξει ότι είναι νομιμόφρων οργάνωση, υποστηρίζοντας ότι πρόκειται για προβοκάτσια με στόχο την αποσταθεροποίηση, την οποία η ίδια δεν επιθυμεί:
«Η Χρυσή Αυγή καταγγέλλει όσους ανεύθυνα, συκοφαντικά και σκόπιμα αφήνουν υπαινιγμούς εις βάρος της για πράξεις και ενέργειες, οι οποίες δεν έχουν σχέση με την δραστηριότητά της. [...] Όλα αυτά σε σχέση με ένα γεγονός που βρωμάει από χιλιόμετρα προβοκάτσια. Μια έκρηξη στο κέντρο των Εξαρχείων, αριθμοί αυτοκινήτων που εξαφανίζονται, μάρτυρες που δεν εμφανίζονται και άλλες πολλές παράξενες συμπτώσεις και λεπτομέρειες. Εάν μάλιστα η έκρηξη αυτή είχε σκοπό δολοφονικό, που εάν τα στοιχεία που δίνονται στη δημοσιότητα είναι αληθή, είχε, τότε βρισκόμαστε ενώπιον ενός σχεδίου πλήρους αποσταθεροποίησης! [...] Σκοτεινοί μηχανισμοί κινούνται ασύδοτα και προβοκατόρικα, έχοντας προφανώς υψηλή κάλυψη και είναι πέρα για πέρα ψευδές και συκοφαντικό χωρίς κανένα στοιχείο για μία ακόμη φορά να εμπλέκουν την Χρυσή Αυγή».
Από κοντά και ο χουντικός «Ελεύθερος Κόσμος», με κύριο άρθρο του εκδότη του Δημήτρη Ζαφειρόπουλου. «Η επίθεση στο στέκι των μεταναστών, στα Εξάρχεια, είναι καθ' όλα ύποπτη», γράφει ο παλιός Χρυσαυγίτης, ο οποίος κινείται τώρα στις παρυφές του ΛΑΟΣ. «Στα υπόγεια της παγκοσμιοποίησης σχεδιάστηκε η προβοκάτσια».
Ενδιαφέρον έχει το βασικό επιχείρημα του κ. Ζαφειρόπουλου, ότι κάτι τέτοιο στη συγκυρία θα ήταν αντιπαραγωγικό για την ακροδεξιά: «Θα ήταν αυτοκτονικό, τη στιγμή που αυτός ο χώρος μετά από 35 χρόνια βγαίνει από το φάσμα της περιθωριοποίησης, να εμπλακεί σε τέτοιες δραστηριότητες».
Την εξήγηση τι ακριβώς εννοούν με τον όρο «προβοκάτσια» πρώην και νυν Χρυσαυγίτες τη δίνει η χουντοβασιλόφρων «Ελεύθερη Ώρα» σε πρωτοσέλιδο σχόλιό της, όπου αντιγράφεται ευφάνταστο σενάριο από εθνικόφρον μπλογκ: «Σε λίγο καιρό, όποτε οι σχεδιαστές κρίνουν [...] κάποιος μετανάστης θα παίξει το ρόλο του Αλέξη Γρηγορόπουλου. Μάλλον κάποιος φουκαράς, ενδεχομένως και νόμιμος. Όσο πιο αθώος είναι τόσο το καλύτερο. Για το ρόλο του Κορκονέα πάλι, κανένα πρόβλημα. Κι αν δεν υπάρξει θερμοκέφαλος-ανεγκέφαλος ντόπιος, θα βρεθεί κάποιος κομπάρσος προβοκάτορας με ξυρισμένο κεφάλι». Αυτό το επεισόδιο -πάντα κατά την εφημερίδα του κ. Μιχαλόπουλου- θα προκαλέσει εξέγερση, φόνους, ταραχές, πλιάτσικο, νομιμοποίηση των μεταναστών, κ.λπ.
Αξιοπρόσεκτο το σενάριο αυτό, γιατί μοιάζει εξαιρετικά με τους πολιτικούς οραματισμούς που περιγράφει ο εκπρόσωπος Τύπου του Βαγγέλη Μεϊμαράκη στο υπουργείο Εθνικής Άμυνας, Νίκος Χιδίρογλου στο βιβλίο του «Όχι στην Παλιά Πόλη» (εκδ. Ερωδιός, Θεσ/νίκη 2007).
Για το περιεχόμενο του βιβλίου που ήδη θεωρείται ευαγγέλιο στους κύκλους της ακροδεξιάς έχουμε γράψει αναλυτικά («Ο "μαύρος" του κ. Μεϊμαράκη», 2/11/08), χωρίς να λάβουμε υπεύθυνη απάντηση από τον υπουργό ή από τον συνεργάτη του, ο οποίος σημειωτέον είναι τακτικός συνεργάτης της «Ελεύθερης Ώρας».
Αλλά η υπόθεση δεν σταματά εδώ. Το κερασάκι στην τούρτα προέρχεται και πάλι από την «Ελεύθερη Ώρα», στην οποία έκανε την εμφάνισή της με πρωτοσέλιδη προκήρυξη η συνωμοτική οργάνωση αστυνομικών ΑΣΠΙΣ (Αστυνομική Πατριωτική Ισχύς), η οποία υιοθετεί όλη την επιχειρηματολογία των ακροδεξιών ομάδων κηρύσσοντας ανένδοτο κατά της αριστεράς και ανταρσία κατά της ηγεσίας της ΕΛ.ΑΣ. Δεν γνωρίζουμε αν αυτή η ΑΣΠΙΣ υπάρχει ή είναι εφεύρεση της εφημερίδας. Το σίγουρο είναι ότι, από τη στιγμή που δημοσιεύεται η προκήρυξη, κάποιοι θέλουν να υπάρξει. Σε συνδυασμό με την τυφλή δολοφονική επίθεση στο Στέκι, η εμφάνιση της ΑΣΠΙΣ επιβεβαιώνει όσους μιλούν εδώ και αρκετό καιρό για τη γέννηση ενός πραγματικού παρακράτους.

http://www.enet.gr/online/online_fpage_text/id=69025460,83199028,91024820,96957236

Τρίτη 21 Απριλίου 2009

Οι «ολίγον» βασανιστές της χούντας


Συμπληρώνονται σήμερα 42 χρόνια από το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου. Η δικτατορία του 1967 έχει περάσει στην ιστορία. Οι τελευταίες γενιές που την έζησαν δίνουν σιγά σιγά τη σκυτάλη...
Οι μαρτυρίες λιγοστεύουν και το ενδιαφέρον για την περίοδο περιορίζεται σε ειδικευμένους επιστήμονες και ερευνητές ειδικών αρχείων.
Όμως το περιεχόμενο των ζητημάτων που ετέθησαν πριν από τέσσερις δεκαετίες εξακολουθεί να στοιχειώνει την πολιτική πραγματικότητα στην Ελλάδα. Το περιεχόμενο του φοιτητικού ασύλου, η αστυνομική αυθαιρεσία, η συγκάλυψη των βιαιοτήτων κατά πολιτών, η δυσκολία να αποδοθεί δικαιοσύνη σ' αυτές τις περιπτώσεις έχουν αξιοσημείωτες ομοιότητες με την περίοδο της μεταπολίτευσης.
Όπως έχουμε ξαναγράψει με άλλη ευκαιρία («Οι 12 μήνες που δεν άλλαξαν τον κόσμο», Ιός, 18/11/07), η εικόνα που έχουμε ως κοινωνία για τη δικτατορία βασίζεται στον τρόπο που πραγματοποιήθηκε η κατάρρευσή της και στερεώθηκε το καθεστώς της μεταπολίτευσης. Σε μεγάλο βαθμό, δηλαδή, βλέπουμε τη δικτατορία μέσα από τα γυαλιά της μεταπολίτευσης.
Από την άλλη, όμως, μεριά, ορισμένα γεγονότα που σημάδεψαν εκείνη την περίοδο δεν είναι τόσο μακρινά από την πολιτική και κοινωνική πραγματικότητα την οποία βιώνουμε όλοι σήμερα.
Φέρνουμε σήμερα στη δημοσιότητα ένα σημαντικό ντοκουμέντο της μεταπολίτευσης. Πρόκειται για τα πρακτικά μιας δίκης που διεξήχθη στις 15 Δεκεμβρίου 1975 στο Τριμελές Πλημμελειοδικείο Πατρών. Ήταν μια από τις λίγες δίκες που διεξήχθησαν εκείνη την εποχή για να τιμωρηθούν οι υπεύθυνοι για τα βασανιστήρια πολιτών από τα όργανα της δικτατορίας.
Η αξία του ντοκουμέντου ενισχύεται από το γεγονός ότι στην υπόθεση αυτή πρωταγωνιστούν δύο πρόσωπα που έχουν και σήμερα εξέχουσα κοινωνική θέση, σε διαφορετικά βέβαια πόστα: Ο εισαγγελέας της δίκης εκείνης στην Πάτρα δεν είναι άλλος από τον κ. Γεώργιο Σανιδά, τον σημερινό εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, ο οποίος έχει επιδείξει ιδιαίτερη δραστηριότητα την τελευταία περίοδο.
Αλλά και ο μηνυτής, αυτός που υπέστη τα βασανιστήρια, είναι ο τότε φοιτητής Γιάννης Πουντουράκης, ο οποίος είναι σήμερα καθηγητής στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, στη Σχολή Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών στον Τομέα Επικοινωνιών, Ηλεκτρονικής και Συστημάτων Πληροφορικής.
Από τα επίσημα πρακτικά της δίκης μεταφέρουμε τα βασικά στοιχεία από την κατάθεση του κ. Πουντουράκη, που ήταν τότε φοιτητής:
«Εγώ συνελήφθην την 16η Μαρτίου 1973, ήτο δε ημέρα Παρασκευή, απέξω από τη Λέσχη του Πανεπιστημίου Πατρών, από αστυνομικούς, κατ' εντολήν του κατηγορουμένου Α.Σ. και ενός άλλου αστυνόμου, ονόματι Λ., επειδή ήμουν μέλος της επιτροπής και πρόεδρος των Κρητών φοιτητών. Τότε ζητούσε η επιτροπή αίθουσα να συνεδριάσουμε, αλλά είχον απαγορευθή αι συνεδριάσεις εις το Πανεπιστήμιον.
»Την πρωίαν της ημέρας εκείνης ευρισκόμουν μαζί με άλλα μέλη της απεργιακής επιτροπής εις το γραφείον του εκπροσώπου του Πανεπιστημίου Πατρών, όπου σε κάποια στιγμή μας επήραν τηλέφωνο από την Λέσχην των φοιτητών, όπου είχον ούτοι εισέλθει, ότι η αστυνομία τούς ειδοποίησε να εξέλθουν, άλλως θα εξεβάλλοντο βιαίως. Κατόπιν τούτων εμείς επήραμε ταξί προκειμένου να πάμε εις την λέσχην.
»Όταν φθάσαμε εις την διασταύρωσιν των οδών Αλεξ. Υψηλάντου και Γεροκωστοπούλου, ο τροχονόμος που ήτο εκεί μας απηγόρευσε να περάσωμε, τότε εμείς κατεβήκαμε από το ταξί και μόλις μας αντελήφθησαν οι αστυνόμοι Σ. και Λ. του είπον του τροχονόμου να μας επιτρέψη να περάσουμε.
»Όταν εφθάσαμε εις την Λέσχην φοιτητών, ο Α.Σ. έδωσε εντολήν να μας συλλάβουν και αφού μας συνέλαβαν μας έβαλαν μέσα σε ένα αυτοκίνητο περιπολικό και μας μετέφεραν εις την Ασφάλεια. Όταν μας επήγαν εις τον 1ον όροφον εκεί ήσαν 15-20 αστυνομικοί οι οποίοι άρχισαν να μας κτυπούν με κλωτσιές, γροθιές και μας έριξαν κάτω από τα κτυπήματα.
»Όλα αυτά εγένοντο κατ' εντολήν των κατηγορουμένων. Κατόπιν μας επήγαν σε μία μεγάλη αίθουσα, όπου ήλθε και ο κατηγορούμενος Α.Σ. και μας είπε ότι το Πανεπιστήμιον το φτιάξαμε εμείς και δεν ημπορείτε εσείς να το διαλύσετε και άλλα πολλά, ήθελε δε να μας εκμηδενίση την προσωπικότητα. Εμένα μάλιστα με ερώτησε ο Α.Σ. γιατί τραγουδάμε το τραγούδι 'Πότε θα κάνει ξαστεριά' και του απήντησα ότι είναι δημοτικό τραγούδι.
»Εν συνεχεία με ερώτησε πότε πρωτοτραγουδήθηκε και εγώ του απήντησα "προ 500 ετών" και ακολούθως με ερώτησε γιατί το τραγουδάμε και του είπα "γιατί είχαμε Τούρκους" και αυτός τότε μου είπε "σήμερα έχουμε Τούρκους;" Και εγώ του απήντησα "δεν ξέρω". Τότε άρχισε να με βρίζη.
»Κατόπιν έπαιρναν έναν-έναν φοιτητήν οι αστυνομικοί. Εμένα με ωδήγησαν εις τον 4ον όροφον, όπου εκεί ήτο ο κατηγορούμενος Γ. Α., ο Α. Σ., ο Λ. Π. και άλλοι αστυνομικοί, αφού με πέταξαν κάτω μου πέρασαν τα πόδια μέσα σε μια καρέκλα και ο κατηγορούμενος Λ. Π. μου κρατούσε τα πόδια παραπάνω από τους αστραγάλους και ο κατηγορούμενος Γ. Α. με χτυπούσε με ένα ξύλο το οποίον είχε μήκος ένα μέτρο η δε διάμετρος αυτού ήτο 2,5-3 εκατοστά εις τα πέλματα των ποδών μου. Το ξύλο αυτό το σήκωνε ψηλά και έπαιρνε φόρα προκειμένου να με κτυπήση, μάλιστα ενθυμούμαι χαρακτηριστικά ότι σε μία στιγμή που τράβηξα τα πόδια μου χτύπησε το ξύλο σε ένα πλευρό της καρέκλας και έσπασε τούτο.
»Ο κατηγορούμενος Γ. Α. με χτυπούσε κατ' αυτόν τον τρόπον επί τρία τέταρτα της ώρας και αυτός ήτο ο φάλαγξ που μου έκαμαν. Κατά την ώραν του μαρτυρίου του φάλαγγος ο κατηγορούμενος Α. Σ. ήτο παρών. Με χτυπούσαν και μου έλεγαν να παραιτηθώ από μέλος της απεργιακής επιτροπής των φοιτητών, αλλά επειδή εγώ ηρνούμην να πράξω τούτο μου έλεγαν τούτο "θα σε χτυπούμε μέχρι να μας πης ότι θα παραιτηθής" και οι τρεις κατηγορούμενοι.
»Όταν σηκώθηκα από κάτω με έβαλαν να κάνω τροχάδην και ο κατηγορούμενος Γ. Α. με χτυπούσε με μία βέργα ξύλινη στις παλάμες, στους μηρούς και στην πλάτη. Το τροχάδην πιστεύω με έβαλαν να το κάνω προκειμένου να κυκλοφορήση το αίμα εις τα πόδια μου. Μάλιστα όταν κατόπιν με επήγαν σε ένα δωμάτιο ο κατηγορούμενος Α. Σ. μου είπε "τα ήθελες και τα έπαθες". Μετά από το δωμάτιο αυτό που με είχαν, με πήρε ο κατηγορούμενος Γ. Α. να δώσω κατάθεσι, εκεί όμως δεν με χτύπησε.
»Εγώ εζήτησα δικηγόρο προκειμένου ν' απολογηθώ, τον κ. Στεφανόπουλον, αλλά δεν μου επέτρεψαν και την άλλη ημέρα με παρέπεμψαν στο αυτόφωρο, αλλά επειδή εγένοντο διαδηλώσεις από τους φοιτητάς ανεβλήθη η δίκη για να γίνη την 10/8/1973. Λέγω ότι με εκτυπούσαν προκειμένου να μου πάρουν κατάθεσιν, δηλαδή να ωμολογήσω προκειμένου να με παραπέμψουν εις δίκην με κατηγορία ότι προέτρεπα τους συμφοιτητάς μου εις απεργίαν. Όταν μου έπαιρνε κατάθεσι ο Γ.Α. έγραφε ότι ήμουν μέλος της επιτροπής, ότι είχα πάει εις την λέσχην και εις το Πανεπιστήμιον, την οποία κατάθεσιν εγώ θα την υπέγραφα. Αυτά που έγραφε εις την κατάθεσίν μου ήσαν αλήθεια.
»Με χτυπούσαν προκειμένου να με εξουθενώσουν και να με βγάλουν από την επιτροπήν του απεργιακού αγώνος. Ο πρώτος λόγος που χτυπούσαν ήτο να παραιτηθώ από μέλος της επιτροπής κι ο δεύτερος λόγος να μην αρνηθώ να καταθέσω εις τον Γ. Α. Οι Γ. Α. και Λ., εκτός από τας εντολάς από το κέντρον, ανέπτυσσαν και ιδικήν των πρωτοβουλίαν, αλλά το κέντρον ανεχότανε αυτά που έκαναν.
»Τι ώρα με εκτύπησαν εις τον 4ον όροφον δεν ενθυμούμαι, διότι μας είχαν πάρει τα ωρολόγια όταν μπήκαμε μέσα. Εκτός από εμένα μέσα εις την Ασφάλεια εδάρησαν και άλλοι φοιτηταί. Εμένα με εκτύπησαν ημέραν Παρασκευήν προς Σάββατον και την Δευτέρα επήγα εις τον ιατρόν Τσ. εις το ιατρείον του το οποίο ευρίσκεται επί της Κορίνθου προκειμένου να με εξετάση».
Στο σημείο αυτό ο εισαγγελέας κ. Σανιδάς διέκοψε την κατάθεση, προκειμένου να σημειώσει μια αντίφαση που είχε κατά τη γνώμη του η εξιστόρηση του κ. Πουντουράκη, ότι δηλαδή στην προδικασία είχε δηλώσει ότι εξετάστηκε στο Γενικό Νοσοκομείο Πατρών και όχι σε ιδιωτικό ιατρείο. Μάλιστα κατά τον κ. Σανιδά το σημείο αυτό ήταν τόσο σοβαρό ώστε χρειαζόταν να εξεταστεί αμέσως ο ιατρός.
Το δικαστήριο διέκοψε την κατάθεση του κ. Πουντουράκη για να εξετάσει το αίτημα του εισαγγελέα. Όταν συνέχισε, ο μηνυτής ανέφερε ότι στον γιατρό πήγε μόνο για το τραυματισμένο χέρι του που υποχρεώθηκε να κρατάει σε νάρθηκα. Αλλά τα σοβαρότερα χτυπήματα ήταν στα πέλματα:
«Όταν μου έκαναν φάλαγγα δεν μου έβγαλαν τα παπούτσια και τούτο είναι πιο επικίνδυνο. Πριν του φάλαγγος συνήντησα τον Α. Σ. και με απειλούσε ότι θα με τσακίση αν δεν σταματήσω τη δραστηριότητά μου. Μετά τον φάλαγγα μου πήραν κατάθεσιν. Την κατάθεσιν την έπαιρναν μέσα σε κλίμα τρομοκρατίας. Από την λέσχην τότε συνελήφθησαν 12-13 άτομα και παρεπέμφθησαν εις το δικαστήριον μόνον 8 άτομα. Η σύλληψις όμως τότε έγινε κατ' επιλογήν. [...] Κατά την ώραν του φάλαγγος με ερωτούσαν αν θα παραιτηθώ από μέλος της απεργιακής επιτροπής».
Στη συνέχεια εξετάστηκε ο γιατρός Ν. Τσ., ο οποίος ήταν καθηγητής στο τοπικό νοσοκομείο. Και πάλι ο εισαγγελέας κ. Σανιδάς δεν έμεινε ικανοποιημένος και, παρά το γεγονός ότι υπήρχε σχετική ιατρική βεβαίωση, ζήτησε «όπως προσαχθώσιν τα βιβλία του Νοσοκομείου Πατρών, προκειμένου να διαπιστωθή εάν εισήχθη εις το ίδρυμα τούτο κατά μήνα Μάρτιον 1973 και ενοσηλεύθη ο περί ου πρόκειται παθών, Ιωάννης Πουντουράκης, διατασσομένης της κατασχέσεώς των».
Την καταγγελία του Γιάννη Πουντουράκη επιβεβαίωσαν και οι μάρτυρες κατηγορίας που εξετάστηκαν.
Ο Δημήτρης Δημητριάδης διηγήθηκε πώς τον συνέλαβαν κι αυτόν στη Λέσχη και τον μετέφεραν μαζί με τον Πουντουράκη στην Ασφάλεια: «Εκεί ήσαν 15-20 αστυνομικοί, οι οποίοι μας εξάπλωσαν κάτω και μας χτυπούσαν με κλωτσιές και με τα κλοπς μας χτυπούσαν στα χέρια και σε άλλα σημεία του σώματος. [...] Τον Πουντουράκη τον πήραν πρώτα και του έκαναν φάλαγγα. [...] Ο φάλαγξ είχε σκοπό να μας αποσπάσει ομολογίες».
Τον βασανισμό επιβεβαίωσαν και οι συγκάτοικοι του Πουντουράκη Θανάσης Σπανός και Κώστας Καραγκιουρλής, ενώ ο Χριστόδουλος Λέφας περιέγραψε τα πρησμένα πέλματά του και εξήγησε ότι τον βασάνισαν επειδή ήταν από τα ηγετικά στελέχη του κινήματος και στόχος της χουντικής αστυνομίας ήταν να εκφοβίσει ολόκληρο τον φοιτητικό κόσμο της πόλης.
Ως μάρτυρες υπεράσπισης κατέθεσαν τρεις αστυνομικοί. Ο πρώτος, που υπηρετούσε ως υπασπιστής στην αστυνομική διεύθυνση Πάτρας την περίοδο του 1973 δήλωσε ότι, «ο μηνυτής πρωτοστάτησε εις τα γεγονότα της Λέσχης» και ότι «αν όπως ισχυρίζεται υπεβλήθη εις το μαρτύριον του φάλαγγος, διά ποίον λόγον δεν παρεπονέθη τότε εις τον Εισαγγελέα;» Ανάλογο ήταν το επιχείρημα και του δεύτερου μάρτυρα υπεράσπισης, ο οποίος ήταν αξιωματικός υπηρεσίας κατά τη σύλληψη του Πουντουράκη: «Σ' εμένα δεν παρεπονέθη κανείς ότι εκακοποιήθη».
Οι κατηγορούμενοι αστυνομικοί αρνήθηκαν την κατηγορία. Ο επικεφαλής Α.Σ. άφησε το ενδεχόμενο «να κτυπήθηκε στην Λέσχη από καμιά κλοπιά αστυνομικού» (ένα είδος ζαρντινιέρας της εποχής), αλλά απέκλεισε να χτυπήθηκε μέσα στην Ασφάλεια:
«Ο Πουντουράκης και ανακρινόμενος ουδέν καν κατέθεσεν ότι ήτο κτυπημένος». Μ' άλλα λόγια, δεν είπε στους βασανιστές του ότι τον βασάνισαν...
Ο κ. Σανιδάς, πάντως, μέχρι τέλους διατήρησε την ίδια στάση: Βασισμένος σ' αυτά που ονόμασε αντιφάσεις μεταξύ των διαδοχικών καταθέσεων του μηνυτή, πρότεινε την ενοχή μόνο του Γ.Α. «δι' απλήν σωματικήν βλάβην, κατ' επιτρεπτήν μεταβολήν της κατηγορίας, την απαλλαγή δε του συγκατηγορουμένου του Λ. Π., δεχόμενος ότι δεν ετελέσθη το μαρτύριον του φάλαγγος, εις βάρος του παθόντος Ιωάννη Πουντουράκη. Ωσαύτως επρότεινε την απαλλαγήν απάντων των κατηγορουμένων διά την πράξιν της καταχρήσεως εξουσίας, εις βάρος του ως άνω παθόντος, καθ' όσον αύτη δεν ετελέσθη».
Τελικά το δικαστήριο δεν δέχτηκε την -ουσιαστικά απαλλακτική- πρόταση του κ. Σανιδά και δεν μετέτρεψε την κατηγορία. Με την απόφασή του απέρριψε και τα επιχειρήματα του εισαγγελέα περί αντιφάσεων:
«Οι κατηγορούμενοι κατά τον κρίσιμον ώδε χρόνον της 16 Μαρτίου 1973 ετύγχανον αξιωματικοί της αστυνομίας πόλεων, υπηρέτουν δε εν Πάτραις.
»Κατά την άνω ημεροχρονολογίαν υπό των φοιτητών του εν Πάτραις Πανεπιστημίου εξεδηλώθη, εκτός των άλλων, άμα και διά καταλήψεως υπ' αυτών της φοιτητικής λέσχης, αντίδρασις κατά του τότε καθεστώτος. Αι αστυνομικαί αρχαί συνέλαβον, εκτός των άλλων, κατά την άνω ημεροχρονολογίαν λόγω των φοιτητικών ως άνω αντιδράσεων και τον μηνυτήν Ιωάννην Πουντουράκην, φοιτητήν του ενταύθα Πανεπιστημίου. Ούτος ήτο, κατά τον άνω χρόνον, εκ των ιθυνόντων των φοιτητικών εκδηλώσεων. Μετά την σύλληψίν του ο μηνυτής, μετά των άλλων συλληφθέντων, προσήχθη εις το κατάστημα της ασφαλείας, ίνα, μετά σχηματισμόν της δικογραφίας, προσαχθή αρμοδίως.
»Εις το περί ου πρόκειται κατάστημα, οι εκ των κατηγορουμένων Γ.Α. και Λ.Π. εξηνάγκασαν τον μηνυτήν όπως "ξαπλώση" επί του δαπέδου γραφείου τινός. Είτα εξηνάγκασαν οι ανωτέρω τον μηνυτήν να θέση τους πόδας του εις το διάκενον του οπισθίου τμήματος (πλάτης) καθίσματος τινός. Εν συνεχεία ο εκ των κατηγορουμένων Γ.Α. ήρξατο διά χάρακος τινός να κτυπά μετά δυνάμεως τα πέλματα του μηνυτού.
»Ο έτερος των κατηγορουμένων εκράτει, καθ' όλην την διάρκειαν των άνω κτυπημάτων, τους πόδας του μηνυτού. Το τοιούτον (καταφορά κτυπημάτων) διήρκεσεν επί 45 λεπτά της ώρας. Μετά ταύτα ο ρηθείς Γ.Α. εκτύπησε πολλάκις τον μηνυτήν διά ξυλίνης βέργας εις τους μηρούς, πλάτην, κ.λπ. Συνεπεία των κτυπημάτων τούτων ο μηνυτής υπέστη μώλωπας, σκληρύνσεις και οιδήματα. Η τοιαύτη συμπεριφορά των άνω κατηγορουμένων απεσκόπη εις την καταπτόησιν του μηνυτού με την απωτέραν επιδίωξιν όπως ούτος παύση ασχολούμενος με την, κατά του τότε καθεστώτος, κίνησιν των φοιτητών. Διά της τοιαύτης συμπεριφοράς των κατηγορουμένων δεν εσκοπείτο η λήψις καταθέσεώς τινος του μηνυτού.
»Πάντα ταύτα προκύπτουν εκ της σαφούς καταθέσεως του μηνυτού, πλήρως συνεπικουρουμένης υπό των καταθέσεων των λοιπών μαρτύρων κατηγορίας, ιδία του Δημητρίου Δημητριάδη, και είναι αληθές ότι ο μηνυτής περιέπεσεν εις αντιφάσεις τινάς, ιδία αν εξητάσθη υπό ιατρού εις το εν Πάτραις κρατικώ Νοσοκομείω ή εν ιδιωτικώ ιατρείω, ουχ ήττον απεδείχθη περιτράνως, εκ σχετικής βεβαιώσεως της διευθύνσεως του αυτού νοσοκομείου, ότι ο μηνυτής και διαληφθείς μάρτυς εξητάσθησαν, κατά την 20 Μαρτίου 1973, εν τω άνω Νοσοκομείω (ούτοι είναι εγγεγραμμένοι εις τα άνω βιβλία υπ' αύξοντας αριθμούς 673 και 674/20-3-1973).
»Η κατάθεσις του μηνυτού και των λοιπών μαρτύρων κατηγορίας εξ ουδενός στοιχείου αναιρείται. Τα άνω κτυπήματα λόγω της μεθ' ην κατεφέρθησαν δυνάμεως και του χρόνου διαρκείας των, ηδύναντο να περιάγωσι τον μηνυτήν εις κίνδυνον ζωής και να επιφέρουν εις αυτόν βαρείαν σωματικήν βλάβην. Κατ' ακολουθίαν τούτων δέον να κηρυχθή ένοχος ο εκ των κατηγορουμένων Γ.Α. επικινδύνου σωματικής βλάβης, ο δε Λ.Π. ένοχος αμέσου συνεργείας εις την άνω πράξιν, άπαντες δ' οι κατηγορούμενοι αθώοι της πράξεως της καταχρήσεως εξουσίας».
Τελικά ο Γ.Α. καταδικάστηκε σε φυλάκιση έξι μηνών και ο Λ.Π. τεσσάρων μηνών με αναστολή, ενώ ο προϊστάμενός τους Α.Σ. κηρύχθηκε αθώος.
Ασφαλώς ξενίζουν τον σημερινό αναγνώστη οι χαμηλές ποινές που επιβλήθηκαν κι ακόμα περισσότερο η επιμονή του σημερινού ανώτατου δικαστικού (που είχε πρωτοδιοριστεί ως εισαγγελικός πάρεδρος στις 17/9/1971) να πέσουν στα μαλακά οι βασανιστές.
Όπως έχει επισημάνει ήδη από εκείνη την εποχή ο Γιώργος Καρράς, παρατηρήθηκε, τότε, μια εντελώς διαφορετική μεταχείριση των βασανιστών που προέρχονταν από τον στρατό (η περιβόητη ΕΣΑ των Χατζηζήση-Θεοφιλογιαννάκου) σε σχέση με τους προερχόμενους από την αστυνομία:
Για τους πρώτους ασκήθηκε αυτεπάγγελτη δίωξη και τα δικαστήρια τους επιφύλασσαν αυστηρές ποινές. Τα μέσα ενημέρωσης δεν έπαψαν επίσης να τους παρουσιάζουν ως ανθρωπόμορφα τέρατα.
Αντίθετα, για τους αστυνομικούς βασανιστές χρειαζόταν μήνυση των θυμάτων και ακολουθούσε μια επώδυνη διαδικασία με αβέβαιο αποτέλεσμα.
Δεν είναι τυχαίο ότι λίγες μέρες πριν από το δικαστήριο της Πάτρας, στις 30/11/75, το Κακουργιοδικείο Χαλκίδας, από τους 14 κατηγορούμενους αστυνομικούς της Ασφάλειας Αθηνών αθώωσε τους 6, απάλλαξε άλλους 4 λόγω «εκπροθέσμου υποβολής μηνύσεως» και καταδίκασε μόνο 4 σε φυλάκιση λίγων μηνών με αναστολή.
Ο λόγος αυτής της διαφοράς στην ποινική αντιμετώπιση των βασανιστών είναι απλός: ενώ οι βασανιστές του στρατού είχαν υπερβεί τον ρόλο τους, στρεφόμενοι μάλιστα ακόμα και εναντίον ιεραρχικά ανωτέρων τους, οι βασανιστές της αστυνομίας έκαναν (σε υπερβολικό βέβαια βαθμό) αυτό που είχαν μάθει να κάνουν και πριν από τη δικτατορία. Παρέμειναν, δηλαδή, στο πλαίσιο των καθηκόντων τους. Τα βασανιστήρια δεν είναι έξω από την αστυνομική λογική. Δυστυχώς, τα συνεχιζόμενα κρούσματα αστυνομικής βίας επιβεβαιώνουν ότι ο κανόνας εκείνος εξακολουθεί να ισχύει και τώρα.

http://www.enet.gr/?i=issue.el.home&id=36522

Σάββατο 18 Απριλίου 2009

Gourmet μυστικά σε 30+1 αθηναϊκές διευθύνσεις


Είμαστε μεν από τους τύπους που μας αρέσει να δοκιμάζουμε καινούργια πράγματα, να επισκεπτόμαστε άγνωστα μέχρι πρότινος εστιατόρια και ταβερνάκια που ακούσαμε να έχουν καλό λόγο ποιότητας-τιμής, και να φτάνουμε στην άλλη άκρη της πόλης για να πιούμε εκείνο το φοβερό κοκτέιλ για το οποίο μιλούν όλοι. Είμαστε, άλλωστε, «υποχρεωμένοι» να τα κάνουμε όλα αυτά όχι μόνο φύσει αλλά και θέσει, για να μπορούμε έτσι να τα μεταφέρουμε και σε εσάς, γιατί η γνώση πρέπει να μοιράζεται.
Είμαστε, όμως, και κλασικοί καλοφαγάδες. Λάτρεις της διαχρονικής ποιότητας και πιστοί «κοινωνοί» φαγητών, ποτών, γλυκών κ.ο.κ. που όμοιά τους δεν έχουμε ξαναδοκιμάσει ποτέ και πουθενά. Και επειδή και αυτή η γνώση είναι σημαντικό να μοιράζεται, ίσως σημαντικότερο αν σκεφτεί κανείς ότι έχει ελεγχθεί περισσότερες από μία φορές, αποφασίσαμε σήμερα να μην σας το κρατάμε άλλο μυστικό, και να σας παρουσιάσουμε τα -κατά την άποψή μας και μόνο- καλύτερα της πόλης.
Σύσσωμοι οι λιχούδηδες και καλοφαγάδες συνεργάτες του In2life, τα βάλαμε σήμερα κάτω και απαριθμούμε τα αγαπημένα μας. Εκεί, δηλαδή, που τρώμε το καλύτερο σουβλάκι, εκεί που πίνουμε το καλύτερο Mojito, εκεί που τρώμε το καλύτερο παγωτό. Πρόκειται για έναν mini-οδηγό απόλαυσης, που ελπίζουμε πως θα σας χρησιμεύσει όταν θα θέλετε να δοκιμάσετε «κάτι καλό», αλλά δεν θα ξέρετε τι και πού. Γιατί, κακά τα ψέματα, στην Αθήνα τρως καλά. Αρκεί να βρεις τα σωστά μέρη. Ξεκινάμε:

Φαγητό
Η καλύτερη μπριζόλα: Meat Square (Εθν. Αντιστάσεως 9-11, εμπ. κέντρο Κεράμειος, Χαλάνδρι, 2106831300). Η πιο μεγάλη, η πιο ζουμερή, η πιο καλοψημένη. Ένα πλήρες γεύμα εκεί θα σας κοστίσει περί τα 35 με 40 ευρώ.
Η καλύτερη μακαρονάδα: Pulcinella (Καζαντζάκη 5, Χαλάνδρι. Τηλέφωνα: 210 6895666). Όσες φορές κι αν το επισκεφθήκαμε, όσες μακαρονάδες κι αν δοκιμάσαμε, δεν μας απογοήτευσε ποτέ. Δεν θα πληρώσετε παραπάνω από 40 ευρώ το άτομο.
Το καλύτερο «βρώμικο»: Η Καντίνα του Γιάννη (Ιφιγενείας 81, στην είσοδο της Νέας Ιωνίας από Εθνική Οδό, τηλ: 210 2770573) συναγωνίζεται τους Κοτοπουλάδες (Λεωφ. Αθηνών 27, τηλ. 210 3466635) στα σάντουιτς. Στην πρώτη υπερισχύει το ψωμί, στους δεύτερους το κοτόπουλο. Και οι δύο πάντως κάνουν delivery.
Το καλύτερα μελωμένο κότσι: Ο Σκούφιας (Μ. Βασιλείου και Τρώων 63, στα σύνορα Βοτανικού-Γκαζιού, τηλ. 210-3412210). Υπερμεγέθες, άριστα ψημένο και πεντανόστιμο. Όλη η κουζίνα είναι καλή, αλλά το κότσι δεν παίζεται!
Η καλύτερη pizza: Trattoria (Αναξαγόρα 19, Ν. Ερυθραία, 210 6253633). Γνήσια ιταλικά πιάτα και εκπληκτική πίτσα με εξαιρετικά λεπτή ζύμη και ολόφρεσκα υλικά, σε μεγάλη ποικιλία. Το μενού των 5 πιάτων κατά άτομο κοστίζει 38 ευρώ.
Τα καλύτερα παϊδάκια: Ο Βλάχος (19ο χλμ. Λεωφ. Πάρνηθας). Χρειάστηκαν αλλεπάλληλα crash tests για να επιβεβαιώσουμε πως παϊδάκια και κοκορέτσι σαν του Βλάχου, ούτε στο ορεινότερο κτηνοτροφικό χωριό δεν θα βρούμε.
Η καλύτερη πίτα Καισαρείας: Ο Παντελής (Nαϊάδων 96, Παλαιό Φάληρο, 210 9825512). Εξαιρετική πολίτικη κουζίνα, φοβερά γλυκά, αλλά το αποκορύφωμα και ο κύριος λόγος που θα σας κάνει να το ξαναεπισκεφθείτε είναι η πίτα Καισαρείας.
Το καλύτερο σουβλάκι: Ο Σάββας στην πλατεία Μοναστηρακίου και στα Εξάρχεια συναγωνίζεται με το Μοναδικό και Ένα (Πανταζή και Βιέννα στον Ν. Κόσμο, τηλ. 210 9020740). Η αλήθεια είναι πως το να ψάχνει κανείς το τέλειο σουβλάκι μοιάζει με κυνήγι χαμένου θησαυρού. Μετά από πολύωρο debate στο γραφείο καταλήξαμε στα παραπάνω, δοκιμάστε και πείτε μας την γνώμη σας.
Το καλύτερο χοιρινό με δαμάσκηνα: Στο Επί της Πανόρμου (Πανόρμου 115, τηλ.: 210 6928719) είναι όντως χοιρινό με δαμάσκηνα, και όχι χοιρινό και τέσσερα δαμάσκηνα στο πλάι για γαρνιτούρα.
Τα καλύτερα fajitas: Σπιτικά και αυθεντικά μεξικάνικα, έτη φωτός μακριά από προσμίξεις tex mex, στο Meson el Mirador (Αγησιλάου 88, Κεραμεικός, τηλ.: 210 3420007)
Η καλύτερη φεσουάδα: Ίσως και η μόνη που θα βρείτε στην Αθήνα, η αυθεντικότατη βραζιλιάνικη σπεσιαλιτέ του Κίτρινου Σκίουρου (Δημητρέσσα 21, Ιλίσια, τηλ.: 210 7211586) έχει κλέψει τις καρδιές μας.
Τα καλύτερα tapas: Στο Salero (Βαλτετσίου 51, Εξάρχεια, τηλ.: 210 3813358) σε βάζουν στον πειρασμό να γεμίσεις ένα τραπέζι με πιατάκια, και να ξεχάσεις το κυρίως. Αν και όλα είναι εξαιρετικά, κορυφαίες επιλογές οι καταλανικές Patatas Bravas και τα μπουτάκια κοτόπουλου με σουσάμι και φυστικοβούτυρο.
Το καλύτερο ταμπουλέ: «Κανονικό» λιβανέζικο, χωρίς νεωτεριστικές προσμίξεις, με πλιγούρι, ντομάτα, μαϊντανό και φρέσκο κρεμμυδάκι, όλα φρεσκότατα και σε ιδανικές αναλογίες, στο Al Amira (Αριστοτέλους 43, Χαλάνδρι, τηλ.: 210 6897640)
Το καλύτερο κεμπάπ κοτόπουλο: Κι όμως υπάρχει, και θα το βρείτε στο Θεσσαλικό (Αχαρνών 203 και Νιόβης, Κάτω Πατήσια, τηλ.: 210 8651101)
Ο καλύτερος πουρές: Και πατάτας, ως συνοδευτικό στα εξαιρετικά μαγειρευτά, αλλά και μελιτζάνας, ως ορεκτικό, στην Κανέλα (Κωνσταντινουπόλεως 72, Γκάζι, τηλ.: 210 3476320). Οι συστάσεις περιττεύουν, κάθε ξενύχτης του Γκαζιού πίνει νερό στο όνομά της.
Το καλύτερο φαλάφελ: Το φτιάχνει, με διαφορά, ο Αιγύπτιος (Μεγάλου Αλεξάνδρου και Μυκηνών, Μεταξουργείο)

Γλυκό
Το καλύτερο παγωτό: Zuccherino (Αγ.Αλεξάνδρου και Ναϊάδων, τηλ.: 2109830049). Οι γεύσεις cookies και death by chocolate απλά... δεν υπάρχουν. Σχετικά τσιμπημένο σε τιμές, αλλά είναι το καλύτερο, οπότε το συγχωρούμε.
Το καλύτερο cheesecake: Κυβέλη (Λ. Πεντέλης 28, Βριλήσσια, 210 6897574). Το ζαχαροπλαστείο φημίζεται για τα cheesecake του σε γεύσεις φράουλας, κερασιού και σοκολάτας. Σας προτείνουμε το τελευταίο. Είναι απλά συγκλονιστικό!
Η καλύτερη lemon pie: Papaspirou (κεντρικά: Αγ. Τριάδος & Ν. Ζίχνης, Αχαρναί, τηλ. 210 2409235. Υποκαταστήματα: Τατοΐου 90, Κηφισιά, Πανόρμου 19 Αμπελόκηποι και Αγ. Παρασκευής 115, Χαλάνδρι). H πιο δροσερή, ελαφριά και κυρίως φρέσκια lemon pie που έχετε φάει ποτέ.
Το καλύτερο γαλακτομπούρεκο: Κοσμικόν (Λ. Ιωνίας 104, Άγιος Νικόλαος, 210 8649124, Χρ. Σμύρνης 69, Άγιος Ελευθέριος, 210 2023350, Αγ. Αλεξάνδρου 102 & Ζησιμοπούλου, Παλαιό Φάληρο, 210 9811677). Δοκιμάστε γαλακτομπούρεκο και κανταΐφι με γαλακτομπούρεκο και δεν θα πάτε ποτέ πουθενά αλλού.
Η καλύτερη σοκολατόπιτα: The Bakers (Γρ. Αυξεντίου 5-7, Ιλίσια, τηλ. 210 7754730, Αραπάκη 90, Καλλιθέα, τηλ. 210 9518018, λεωφ. Δημοκρατίας 45, Μελίσσια, τηλ. 210 8042548). Είναι ίσως ο μοναδικός φούρνος της Αθήνας με τόσο συγκλονιστική διακόσμηση από γλυκά και με τεράστιες ουρές από κόσμο όλη μέρα. Η δε σοκολατόπιτα είναι… κολασμένη! Διατίθεται σε ατομικές μερίδες και σε μεγάλο μέγεθος.
Το καλύτερο επιδόρπιο σε εστιατόριο: Το Σοκολατένιο στο εστιατόριο Brachera (Πλ. Αβυσσηνίας 3, Μοναστηράκι, τηλ. 210 3217202), μετά από ένα εξαιρετικό γεύμα, θα κάνει τους λάτρεις της σοκολάτας να δακρύσουν.
Το καλύτερο τσουρέκι σοκολάτα: Σταθερά από τον Τερκενλή (Παπανικολή 100-102, Χαλάνδρι) που προκάλεσε ρίγη χαράς στους ορκισμένους fans τους όταν άνοιξε πέρυσι το πρώτο του κατάστημα στην Αθήνα, απαλλάσσοντάς τους από τα 514 χιλιόμετρα που έπρεπε να διανύσουν για να απολαύσουν το σοκολατοπειρασμό.
Τα καλύτερα τρίγωνα: Εννοείται στον Χατζή (Μητροπόλεως 5, Σύνταγμα, τηλ.: 210 322647) γεμισμένα με σοκολάτα, ή κρέμα για τους… παραδοσιακούς.

Ποτό
Η καλύτερη Piña Colada: Inoteka (Πλ. Αβησσυνίας 3, Μοναστηράκι, τηλ.: 210 3246446). Αγαπημένο bar έτσι κι αλλιώς και εξαιρετικές τιμές.
Το καλύτερο Mojito: Θα το ζητήσετε από τον Jimmy, στην Cubanita (Καραϊσκάκη 28, τηλ.: 210 3314605) και θα οφείλει την… ανωτερότητά του στην ολόφρεσκη μέντα που καλλιεργείται σε γλαστράκια στο μαγαζί.
Η καλύτερη Μαργαρίτα: Special Margarita, ελαφριά σε περιεκτικότητα αλκοόλ αλλά δυνατή σε γεύση, σε χορταστικό σέικερ στα Applebee’s.
Το καλύτερο Daiquiri: Marabu (Πανόρμου 113, Αμπελόκηποι) Ολόφρεσκα φρούτα, σωστή αναλογία αλκοόλ και καλές τιμές.
Η καλύτερη ζεστή σοκολάτα: Petit Fleur (πλατεία Αγ. Νικολάου 2, Χαλάνδρι, τηλ. 210 6814825 και Oμήρου 44, Kολωνάκι). Όλα τα ροφήματα σοκολάτας παρασκευάζονται από γαλλική βιολογική σοκολάτα Valhrona και γάλα βιολογικής καλλιέργειας, σε χαμηλή φωτιά και σε ξεχωριστό σκεύος για τον κάθε πελάτη. Προτείνουμε την σοκολάτα με ξύσμα πορτοκαλιού, μέλι και μπράντι (σημ. μέσα στο μαγαζί απαγορεύεται το κάπνισμα).

http://www.in2life.gr/delight/eat/articles/162918/article.aspx?m=23

Πέμπτη 16 Απριλίου 2009

Facebook: ψάρια στο μπλε ενυδρείο


O Μαρκ Ζούκερμπεργκ, ο άνθρωπος που δημιούργησε το Facebook, γράφει στο blog της υπηρεσίας ότι δεν έχει καμία διάθεση ή πρόθεση να διεκδικήσει την κυριότητα επί των προσωπικών δεδομένων που οι χρήστες τοποθετούν στη σελίδα τους. Αυτό άρεσε σε 3.108 ανθρώπους, που έσπευσαν να το δηλώσουν κάτω από τη σχετική δημοσίευση. Αρκετοί από αυτούς κατέθεσαν την προσωπική τους άποψη, ζητώντας από την υπηρεσία να βελτιώσει τα εργαλεία της, να αφαιρέσει κάποια εκνευριστικά ψεγάδια, να γίνει ακόμα καλύτερη. Μας μένουν περίπου 175 εκατομμύρια χρήστες, ανάμεσά τους και πολλοί από σας, που δεν έχουν εκφράσει γνώμη, που ίσως να μη διαθέτουν καν γνώση και άποψη επί του θέματος.
Το ρεπορτάζ είναι λίγο ως πολύ γνωστό. Πριν από μερικές μέρες το Facebook άρχισε να υποδέχεται τους νέους χρήστες μ’ ένα κείμενο που έπλασε η νομική γλώσσα και ήταν γενναιόδωρο σε υπονοούμενα για την τύχη των προσωπικών μας δεδομένων. Μια καταναλωτική οργάνωση στις ΗΠΑ θεώρησε ότι η καλή υπηρεσία μάς λέει, πλαγίως αλλά σαφώς, ότι τα προσωπικά μας δεδομένα της ανήκουν. Ως προσωπικά δεδομένα θεωρούνται πρωτίστως τα δισεκατομμύρια των φωτογραφιών που έχουν αναρτηθεί από τους χρήστες, καθώς και σειρά άλλων στοιχείων, από ηλεκτρονικές διευθύνσεις έως αριθμούς κινητών τηλεφώνων. Η καταναλωτική οργάνωση έστειλε την άποψή της στα media, το θέμα τρύπωσε στα δελτία ειδήσεων, οι bloggers άρχισαν να φωνάζουν.
Και το Facebook έκανε πίσω. Δημοσίευσε ένα κείμενο σε απλά και κατανοητά αγγλικά, με το οποίο εξηγούσε ότι δεν διεκδικεί την κυριότητα των προσωπικών μας δεδομένων. Σωστό. Δεν υπάρχει και λόγος. Αν δεν του ανήκουν ευθέως, του ανήκουν πλαγίως. Και οι καλοί τρόποι της υπηρεσίας δεν έχουν να κάνουν με το φόβο της απώλειας χρηστών. Περισσότερο φοβήθηκαν εκείνες τις δικαστικές προσφυγές που φύονται στην καταπληκτική πανίδα του αμερικανικού νομικού συστήματος και κοστίζουν εκατομμύρια δολάρια. Στη συνέχεια ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ έκανε μια ανάρτηση στο εταιρικό blog για να μας πει ότι σκοπός της εταιρίας του είναι να κάνει τη ζωή μας καλύτερη, να είναι δίπλα μας όταν θέλουμε να μοιραστούμε πράγματα με τους φίλους μας. Ο Μαρκ ξέρει ότι το Facebook δεν απειλείται από φοβισμένους ή οργισμένους χρήστες που θα μαζέψουν τα δεδομένα τους και θα φύγουν. Πού θα πάνε;
Αν δείτε το Facebook ως χώρα, είναι η έκτη μεγαλύτερη στον κόσμο. Λογικά, κάποτε θα γίνει και πρώτη, την εποχή που θα είναι τόσο δημοφιλές όσο και η τηλεόραση. Προς το παρόν παραμένει το μεγαλύτερο ηλεκτρονικό φακέλωμα της Ιστορίας, που μάλιστα συντελείται με τη θετική βούληση των ανθρώπων που συμμετέχουν. Το Facebook ξέρει για σας περισσότερα απ’ όσα γνωρίζετε εσείς για τον εαυτό σας, καθώς χρησιμοποιώντας τα δεδομένα σας κάνει συνειρμούς και συσχετίσεις που εσείς αδυνατείτε να σκεφθείτε. Το Facebook σας αγαπάει ακόμα και αν το μισείτε. Αν μάλιστα αποφασίσετε να προσδώσετε μαζικότητα στη δυσφορία σας, τότε θα σας λατρέψει.
Η υπηρεσία θα ήθελε να δημιουργήσετε ένα δίκτυο εναντίον της, αρκεί να τρέχει στη δική της πλατφόρμα και να προβάλλει τις δικές της διαφημίσεις. Υποτίθεται πως η κοινωνική δικτύωση συντονίζει δράσεις, κινητοποιεί τους ανθρώπους, αμφισβητεί το σύστημα. Το Facebook είναι εκείνο το μοναδικό κομμάτι του συστήματος που βγάζει χρήματα και από την ίδια την αμφισβήτησή του. Εκ πρώτης όψεως φαίνεται μια δίκαιη συναλλαγή: οι άνθρωποι δικτυώνονται και προς αντάλλαγμα συγκροτούν μια κοινότητα που είναι εξαιρετικά δεκτική στην παρακολούθηση. Κολυμπάμε στο ίδιο δικτυακό ενυδρείο, αλλά μας ταΐζουν μια χαρά.

http://www.e-tipos.com/content/staticfiles/issues/2009/03/07/070309%2042.pdf

Τρίτη 14 Απριλίου 2009

Δημοκρατία και κρίση, δημοκρατία σε κρίση;


Την ώρα που ο Μπαράκ Ομπάμα έδειχνε να βασανίζεται από τα χρυσά αγόρια, που έμοιαζαν ανεπίδεκτα μαθήσεως, ο Βλαντιμίρ Πούτιν έκανε επίδειξη ισχύος απέναντι στην Ουκρανία και ολόκληρη την Ευρώπη χωρίς να χρειαστεί να ασχοληθεί σοβαρά με το τι θα πει η Βουλή του ή η οποιαδήποτε αντιπολίτευση. Αλλά βεβαίως και το θέμα της «κρίσης» η ρωσική πολιτική ηγεσία το διαχειρίστηκε πολύ πιο εύκολα, χωρίς να έχει να λογοδοτήσει σε καμιά Βουλή και διαλύοντας εν τη γενέσει τους οποιεσδήποτε αντιπολιτευτικές διαδηλώσεις είχαν βάλει στόχο να οργανώσουν ορισμένοι. Οι κακές γλώσσες το λένε «Δημοκρατορία». Η ίδια η Μόσχα, που νωρίς κατάλαβε τη σημασία της γλωσσικής πολιτικής ορθότητας, το βάφτισε «καθοδηγούμενη δημοκρατία».
Την ίδια ώρα, σε ολόκληρη την Ευρώπη οι δημοκρατικά εκλεγμένες κυβερνήσεις κοιμούνται με έναν και μοναδικό εφιάλτη: να ξυπνήσουν κάποιο πρωί και οι δρόμοι να καίγονται από εξαγριωμένους εργαζομένους και ανέργους μαζί. Κάποιες από αυτές ασχολούνται όλο και πιο πολύ, όλο και λιγότερο δημοκρατικά, με το πώς θα εξημερώσουν τα ήθη και θα ελέγξουν τα πάθη...
Είναι ίσως υπερβολικό ή τουλάχιστον πρόωρο να πει κανείς ότι η δημοκρατία μας κλυδωνίζεται λόγω της οικονομικής κρίσης. Αλλά θα ήταν ψέμα να ισχυριστεί ότι διανύει και περίοδο μεγάλης «φόρμας. Και σίγουρα δεν μπορεί να αφήσουν κανέναν αδιάφορο συμπτώματα που δείχνουν σοβαρές παθογένειες. Είτε πάρουμε ως κριτήριο την άνοδο της Ακροδεξιάς σε μια σειρά από χώρες, την «απαξίωση» της πολιτικής και των θεσμών, την ολοένα και πιο χαμηλή συμμετοχή σε εκλογικές διαδικασίες, τη συσσώρευση βίας, κυρίως στις τάξεις της νεολαίας, είτε θυμηθούμε τις ατάκες ορισμένων και εδώ στην Ελλάδα, που εκφράζουν κατά καιρό το θαυμασμό τους για ηγέτες, που κάθε άλλο παρά δημοκρατικά κυβερνούν, όπως για τον Ιρανό ηγέτη Μαχμούτ Αχμαντινετζάντ, που έχει τα κότσια να προκαλεί ανοικτά «τον Αμερικανό».
Ακόμα και αν μπουχτίσατε με την Ομπαμάνια των τελευταίων μηνών, ένα πράγμα είναι αδιαμφισβήτητο: Στη σύγχρονη Αμερική, όσο βαθιά και αν είναι η κρίση, μάλλον δύσκολα θα σκεφτόταν ο πρόεδρός της να αλλάξει το Σύνταγμα για να μπορεί να εκλέγεται όσο αυτός θεωρεί σκόπιμο. Αλλά στη Βενεζουέλα ο Ούγο Τσάβες το έκανε και πολλοί το είδαν επίσης ως μια πράξη πολιτικής ανδρείας. Όπως εδώ στην Ελλάδα συνηθίζουμε να θεωρούμε ως μη κατακριτέο το ότι ο Κάστρο κυβερνούσε μέχρι... να μην μπορεί άλλο. Έχουμε τους μύθους μας όχι μόνο για τον εαυτό μας, αλλά και για τους άλλους. Και ο Φιντέλ είναι ακόμα «επαναστάτης», έστω και αν αυτοί που επιμένουν σε αυτή την άποψη δύσκολα θα επιβίωναν στην Κούβα πάνω από ένα εξάμηνο.
Αλλά το θέμα μας δεν είναι αυτό. Είναι ότι η σχέση μας με τη δημοκρατία αρχίζει να τρίζει και κινδυνεύει να υποκύψει σε πειρασμούς. Θα πείτε ότι το κακό βρίσκεται στο γεγονός ότι κάποιοι σκόπιμα είχαν φροντίσει να ταυτίσουν τη δημοκρατία με την ελεύθερη οικονομία. Και τώρα που η τελευταία μας απογοήτευσε, αρχίζει να μας φαίνεται ύποπτη και η πρώτη, αφού αποδείχτηκε ότι δεν εγγυάται πάντα αξιωματικά την ευημερία μας.
Το αστείο της υπόθεσης είναι ότι όλοι αυτοί οι θερμοί υπέρμαχοι της δημοκρατίας και της ελεύθερης οικονομίας ως «αδιαίρετου διδύμου» τις καλύτερες δουλειές τις έκλειναν τις τελευταίες δεκαετίες με καθεστώτα που δεν ήταν και τόσο ελεύθερα. Στη Μόσχα, στο Ντουμπάι, στο Πεκίνο, στη Σιγκαπούρη. Και οι εκατέρωθεν επικρίσεις ακούγονταν μόνο όταν κάποιος άλλος δημοκράτης προλάβαινε να πάρει τη δουλειά. Οι Γερμανοί δείχνουν κατανόηση για το Ιράν γιατί κάνουν εκεί δουλειές, όπως και οι Γάλλοι στη Λιβύη, για παράδειγμα. Όλοι θέλουν να έχουν στο άλμπουμ τους φωτογραφίες με τα έντονα πορτοκαλί χρώματα στο πλευρό του Δαλάι Λάμα, αλλά, από την άλλη, τις μεγάλες στρατηγικές συμφωνίες με την Κίνα τις κυνηγάνε ακόμα περισσότερο.
Έτσι, λοιπόν, ενώ ολόκληροι πόλεμοι γίνονταν στο όνομα της εξαγωγής δημοκρατίας και της ελευθερίας, από την άλλη η Δύση έκλεινε τα μάτια εκεί όπου η έλλειψη διαχωρισμού των εξουσιών απλά λειτουργούσε ως επιταχυντής για να κλείνουν γρηγορότερα οι δουλειές. Εκεί όπου δεν υπήρχαν κοινοβουλευτικοί σκόπελοι να ξεπεραστούν και συνδικάτα να πειστούν, ή έστω να εξαγοραστούν, όπως στον πολιτισμένο κόσμο. Η ελευθερία των αγορών ταυτίστηκε στη Δύση με την ελευθερία του ατόμου αλλά στον υπόλοιπο κόσμο δεν ήταν πάντα απαραίτητη. Συχνά καταντούσε και ανεπιθύμητη. «Δεν είμαστε τόσο επιτυχείς εξαιτίας της δημοκρατίας», δήλωνε αυτάρεσκα στο «Σπίγκελ» ένας Γερμανός επενδυτής. Όμως το χειρότερο ήταν ότι τελικά η ελευθερία των αγορών δεν έφερε καλύτερες ημέρες για τους απλούς πολίτες στις περισσότερες γωνιές του πλανήτη και αυτό φυσικά δεν ενίσχυσε την πίστη τους στην ελευθερία.
Και φυσικά η διγλωσσία άρχισε να γίνεται κατανοητή όταν το όνειρο για καλύτερες μέρες για όλους αντικαταστάθηκε από τις εκκλήσεις για «θυσίες των πολλών». Αυτή ακριβώς η διγλωσσία είναι ένας από τους λόγους που μια σειρά από διανοούμενους εκτός Ευρώπης κατηγορεί τη Δύση για υποκριτική στάση. Τουλάχιστον, ο Κόλιν Πάουελ είχε προσπαθήσει να τη θεμελιώσει και θεωρητικά όταν κάποτε είχε αποφανθεί πως «υπάρχουν ακόμα πολιτισμοί που δεν έχουν ωριμάσει τόσο ώστε να μπορέσουν να αφομοιώσουν τη δική μας δημοκρατία». Κυνισμός, άλλοθι, ή απλά ψυχρή λογική;
Το επιχείρημα ότι υπάρχουν ανώριμοι λαοί χρησιμοποιήθηκε όμως αναλόγως επιλεκτικά και σε περιπτώσεις που η λαϊκή θέληση δεν ανταποκρίθηκε στα δυτικά προαπαιτούμενα. Για παράδειγμα, όταν στην Παλαιστίνη κέρδισε τις ελεύθερες εκλογές η Χαμάς ή όταν στο Νεπάλ τα χαμόγελα για το τέλος της μοναρχίας έσβησαν βιαστικά μετά την εκλογική νίκη των κομμουνιστών.
Αλλά χρησιμοποιήθηκε και από εκείνους που δεν χρειάζονται τη δημοκρατία για να κυβερνήσουν, όπως ο ηγέτης της Σιγκαπούρης Λι Κουάν Γιου, που αυτάρεσκα λέει ότι «η δυτική δημοκρατία δεν μας ταιριάζει. Εμείς προχωράμε στο δικό μας πολύ καλύτερο δρόμο...».
Αυτό που ήταν το βασικότερο λάθος των εξαγωγέων της δημοκρατίας ήταν μάλλον ότι την είδαν σαν ένα προς διαφήμιση προϊόν, δίνοντας βάρος μόνο στη συσκευασία και το μάρκετινγκ. Δεν την αντιμετώπισαν ως μια διαρκώς εξελισσόμενη διαδικασία, ως μια συλλογική μορφή οργάνωσης των ίδιων των πολιτών, αλλά ως κάτι μάλλον στατικό και αμετάβλητο. Σαν το κόκκινο της Coca Cola που έχει παντού στον κόσμο ακριβώς την ίδια απόχρωση ή σαν τα χάμπουργκερ στα McDonalds που όπου και αν τα φας, οφείλουν να έχουν την ίδια γεύση. Για παράδειγμα, στη Νιγηρία φτιάχτηκαν τυπικά «κόμματα» που δεν ήταν τίποτε άλλο παρά ένα ωραίο περιτύλιγμα, για να συνεχίσουν ανενόχλητοι το έργο τους διεφθαρμένοι και ανενδοίαστοι πολιτικοί... Το σύνθημα «όταν η πραγματικότητα δεν μπορεί να προσαρμοστεί με τις επιταγές μας, τότε τόσο το χειρότερο για την πραγματικότητα» αποδείχτηκε ότι δεν ήταν απόλυτο προνόμιο του υπαρκτού σοσιαλισμού.
Τη βασική ευθύνη για όλα αυτά φέρουν προφανώς οι ΗΠΑ, που θεώρησαν ότι μπορούν να πείσουν άλλους λαούς, που έβλεπαν ως «ιθαγενείς», ότι η δημοκρατία μπορεί να επιβληθεί πρώτα με βομβαρδισμούς και μετά με το στρατιωτικό νόμο. Οι πληγές που προκάλεσαν τα χρόνια της αλαζονείας του Μπους θα αργήσουν να κλείσουν. Γιατί σαν επιχειρήσεις ήταν οδυνηρές για αυτούς που τις υπέστησαν και μάλλον καθόλου πειστικές για αυτούς που τις είδαν χωρίς διάθεση να εθελοτυφλούν. Αποδείχτηκε οριστικά και από τη μοίρα που επιφύλαξαν οι ίδιοι οι πολίτες στον προηγούμενο πλανητάρχη, ότι η δημοκρατία δεν πρόκειται να κυριεύσει τον κόσμο με τις σταυροφορίες.
Αν όμως αυτού του είδους οι σταυροφορίες τραυμάτισαν ακόμα περισσότερο τη σχέση του αραβικού κόσμου με τη δημοκρατία, η οικονομική κρίση φαίνεται να ετοιμάζεται να της δώσει το τελειωτικό χτύπημα. Πώς να μιλήσεις για ανθρώπινα δικαιώματα και ελευθερία της έκφρασης σε κάποιους σεΐχηδες που έχεις ανάγκη για να μπορέσεις να βγεις από αυτό το τούνελ;
Αν αναλογιστεί κανείς ότι από τις 23 πλουσιότερες σε φυσικά κοιτάσματα χώρες του πλανήτη μόνο η Νορβηγία μπορεί να θεωρηθεί πλήρως δημοκρατική, οι ενεργειακές αναζητήσεις της εποχής μας αποκτούν μια άλλη διάσταση (μάλλον ανατριχιαστική). Καθώς οι φυσικοί πόροι αρχίζουν να εξαντλούνται και οι κόντρες για την εξασφάλισή τους οξύνονται, γίνεται προφανές ότι το μέλλον δεν μπορεί να θεωρείται καθόλου ειρηνικό όταν στο μισό πλανήτη και πλέον κυβερνούν ανελεύθερα καθεστώτα.
Στις εκθέσεις παγκόσμιων οργανώσεων, που έχουν διάφορους δείκτες για να μετρούν την πορεία του εκδημοκρατισμού σε ολόκληρη την Υφήλιο, παρατηρείται ουσιαστικά μια στασιμότητα, παρά τις υπέρμετρες προσδοκίες που γεννήθηκαν στις αρχές της δεκαετίας του ’90. Το μέλλον σήμερα δεν φαντάζει και τόσο αισιόδοξο όσο ήθελαν να μας το παρουσιάσουν τότε, και μάλιστα με το ζόρι. Γιατί αν συνυπολογίσει κανείς ότι ζούμε στην εποχή που το «κράτος» επιστρέφει και προσπαθεί να ανατρέψει τους συσχετισμούς στη σχέση του με την οικονομία, έχει προφανώς μεγάλη σημασία το πόσο δημοκρατικό θα είναι αυτό το κράτος. Αλλά και επίσης πόσο ελκυστικό θα δείχνει απέναντι στους πολίτες, που αισθάνονταν τις τελευταίες δεκαετίες και στον «ελεύθερο» κόσμο ολοένα και πιο αποξενωμένοι από αυτό...

http://www.e-tipos.com/content/staticfiles/issues/2009/02/28/280209%2025.pdf

Παρασκευή 10 Απριλίου 2009

Κυριακάτικες αποδράσεις… εντός των τειχών


Αν βαρεθήκατε τις μονότονες Κυριακές στο σπίτι, σηκωθείτε από τον καναπέ σας και βγείτε έξω. Η Αθήνα προσφέρεται για αμέτρητα και απίστευτα ενδιαφέροντα πράγματα για όλα τα γούστα και όλα τα βαλάντια και η Κυριακή είναι ίσως η μόνη μέρα που θα έχετε το χρόνο να τα ανακαλύψετε.
Μια βόλτα και μόνο στο ιστορικό κέντρο είναι αρκετή για να απολαύσετε την πόλη και να ξαναθυμηθείτε το ιδιαίτερο χρώμα της. Αν πάλι είστε πιο περιπετειώδεις τύποι, η Αθήνα δεν θα σας απογοητεύσει, αφού είναι δυο βήματα από τη θάλασσα και περικλείεται από πανέμορφα βουνά.
Σήμερα, σας προτείνουμε δέκα απλές ιδέες για την αυριανή σας «αστική περιπέτεια».

1. Ατενίστε την πόλη από ψηλά
Και μόνο το γεγονός ότι η Αθήνα έχει ένα τελεφερίκ στο κέντρο της παρακινεί όχι μόνο τους τουρίστες, αλλά και τους κατοίκους της να το χρησιμοποιήσουν –έστω και μία φορά.
Αν λοιπόν ένα βράδυ βρεθείτε σε ρομαντική διάθεση, κατευθυνθείτε προς το Κολωνάκι, πηγαίνετε στο τέρμα της οδού Πλουτάρχου, μπείτε στο «σχοινοκίνητο σιδηρόδρομο» και φτάστε στην κορυφή του Λυκαβηττού, του λόφου που διαθέτει την ομορφότερη θέα και το ωραιότερο εκκλησάκι της πόλης.
(Ώρες λειτουργίας: 8 πμ.-3 πμ. κάθε μισή ώρα. Κόστος: 6 ευρώ).

2. Μετρήστε τα αστέρια
Είτε είστε ερασιτέχνες αστρονόμοι είτε απλώς ρομαντικοί, μια βόλτα στο Κέντρο Επισκεπτών του Αστεροσκοπείου της Πεντέλης αρκεί για να ζήσετε μια μοναδική εμπειρία. Εκεί, δύο Κυριακές τον μήνα στις 8 το βράδυ ο αστρονόμος κ. Νίκος Ματσόπουλος και η παρέα του σας ξεναγούν στον ουρανό της Αθήνας και με το εντυπωσιακό τηλεσκόπιο Newall σας δείχνουν τη Σελήνη και όχι μόνο.
(Ολόκληρο το πρόγραμμα στην ηλεκτρονική διεύθυνση: www.astro.noa.gr/VisCentre/
vis_centre_gr.htm
ή στο τηλ. 210-6131247. Κόστος: 5 ευρώ).

3. Πάρτε τα βουνά
Δεν χρειάζεται να είστε ορειβάτης για να γνωρίσετε τον Υμηττό. Ο Τρελός, το πλησιέστερο βουνό στο κέντρο της Αθήνας, προσφέρεται για πεζοπορία και άμεση διαφυγή από την πόλη, αφού διαθέτει τα πάντα: γραφικά μονοπάτια, σπήλαια, ιστορικές μονές, πλούσια χλωρίδα και πανίδα. Είτε είστε ερασιτέχνες είτε έμπειροι πεζοπόροι, σίγουρα θα βρείτε την καταλληλότερη για εσάς διαδρομή.
(Εκδρομές στον Υμηττό διοργανώνει ο ΕΟΣ Ηλιούπολης, τηλ.: 210-99.11.537, www.eosh. gr. Πληροφορίες και στο www.pezoporia.gr).

4. Εκπαιδευτείτε
Ποτέ δεν είναι αργά για να ξεκινήσετε ένα καινούργιο χόμπι. Απευθυνθείτε στο δήμο σας για κάποιο εργαστήριο ή σεμινάριο – ορισμένοι δήμοι είναι πολύ δραστήριοι και διοργανώνουν δωρεάν εργαστήρια, από θέατρο και χορό έως εικαστικά και φωτογραφία.
(Για άλλα σεμινάρια ενηλίκων κάθε είδους υπάρχει το Μικρό Πολυτεχνείο στο κέντρο. Τηλ. 210- 3252998, www.mikropolytexneio.gr).

5. Kάντε ορθοπεταλιές
Μπορεί ο Δήμος Αθηναίων να έχει εξαγγείλει δύο ποδηλατοδρόμους έως το 2010, εσείς όμως δεν χρειάζεται να περιμένετε ως τότε. Είτε αποφασίσετε να πηγαίνετε βόλτες πάνω-κάτω την υπέροχη Διονυσίου Αρεοπαγίτου είτε, αν είστε λίγο πιο γυμνασμένος, ξεκινήσετε από εκεί, περάσετε από την Πλάκα και καταλήξτε στον Κεραμεικό, το μόνο που χρειάζεστε είναι ένα ποδήλατο.
(Αν δεν έχετε, μπορείτε να νοικιάσετε από το www.acropolisbikes.gr. Αν είστε πιο κοινωνικός, επισκεφθείτε τα www.pamevolta.gr και www.podilates.gr. Όλο και κάτι διοργανώνουν).

6. Μυρίστε θαλασσινή αύρα
Πάρτε το τραμ και κατευθυνθείτε προς τη θάλασσα. Ανεβείτε από την αφετηρία του Συντάγματος, περάστε μπροστά από τους στύλους του Ολυμπίου Διός και έπειτα από περίπου μισή ώρα θα βρεθείτε στον Φλοίσβο. Κατεβείτε και πιείτε έναν καφέ και έπειτα ξανανεβείτε και πηγαίνετε μέχρι τη Γλυφάδα.
Δεν χρειάζεται να κάνετε κάτι εξεζητημένο. Απλώς βουτήξτε τα πόδια σας στο νερό και κοιτάξτε το απέραντο γαλάζιο. Τη Δευτέρα θα είστε άλλος άνθρωπος.

7. Πιείτε καφέ στον Εθνικό Κήπο
Αν σας κούρασε ο περίπατος και ταΐσατε στις πάπιες της λίμνης και τα τελευταία σας ψίχουλα, καθίστε στο μικροσκοπικό καφενείο του Εθνικού Κήπου. Αν και μόλις λίγα βήματα από την Ηρώδου Αττικού, θα νιώσετε ότι είστε μίλια μακριά από την Αθήνα. Το πέτρινο κτίσμα του καφενείου με τα πράσινα παραθυρόφυλλα και τα ασορτί τραπεζάκια κάτω από τις πυκνές φυλλωσιές σίγουρα θα κάνει τον καφέ σας αξέχαστο, ειδικά αν το επισκεφθείτε μια ηλιόλουστη αθηναϊκή Κυριακή.

8. Γνωρίστε ένα συγγραφέα
Αν είστε λάτρεις της λογοτεχνίας μην κλειστείτε σπίτι με το βιβλίο στο χέρι. Συζητήστε με τον αγαπημένο σας συγγραφέα απολαμβάνοντας ένα κρασί στα «Κυριακάτικα Μεσημέρια στο Orient Express» που διοργανώνει το Τρένο στο Ρουφ (τηλ. 210-5298922).

9. Επιδοθείτε σε παζάρια
Αν και είναι ανοιχτό όλη την εβδομάδα από τις εννιά το πρωί, τις Κυριακές γίνεται το αδιαχώρητο. Ο λόγος για το γιουσουρούμ της πλατείας Αβυσσηνίας στο Μοναστηράκι. Δεν χρειάζεται να είστε συλλέκτης. Χαζέψτε τα εμπορεύματα και τους πωλητές που διαλαλούν την πραμάτεια τους στους τουρίστες.
Μπείτε στον πειρασμό να κάνετε παζάρια και αγοράστε κάτι, αν το θεωρήσετε ευκαιρία. Θα βρείτε από παλιά μουσικά όργανα και βιβλία μέχρι αρτ-ντεκό έπιπλα και τζουκ μποξ.

10. Αγοράστε δώρα
Αν είστε καλεσμένος κάπου και ξεχάσατε να πάρετε δώρο, μην πανικοβληθείτε. Μπορεί τις Κυριακές τα εμπορικά καταστήματα να παραμένουν κλειστά, τα μουσεία όμως -και δη τα πωλητήριά τους- είναι ανοιχτά για να αγοράσετε ένα δώρο τέχνης. Τα περισσότερα από αυτά σας περιμένουν από τις 10 το πρωί έως τις 3 το μεσημέρι. Είτε προτιμήστε κάτι κλασικό, όπως το Αρχαιολογικό Μουσείο, είτε κάτι πιο μοντέρνο, όπως το Μουσείο Ηρακλειδών στο Θησείο, σίγουρα θα βρείτε κάτι που θα σας ενθουσιάσει, ό,τι ποσό και αν διαθέτετε.

Ακόμη…
Γεμίστε το πιάτο σας όσες φορές θέλετε από τους μεσημεριανούς μπουφέδες των κινέζικων εστιατορίων, πηγαίνετε θέατρο ή κινηματογράφο, παίξτε bowling στον Προφήτη Ηλία στον Πειραιά με θέα την Καστέλα, ταξιδέψτε σε μια άλλη Αθήνα στα ταβερνεία με ζωντανή μουσική στα Άνω Πετράλωνα, κολυμπήστε στην πισίνα όσων δημοτικών κολυμβητηρίων είναι ανοιχτά τις Κυριακές, γυρίστε τις γκαλερί του κέντρου, παρακολουθήστε μια συναυλία στο Μέγαρο Μουσικής, δείτε μια παράσταση στο Πλανητάριο, χαζέψτε στα παζάρια του Σχιστού, του Γκαζιού και της Μιχαήλ Βόδα, περάστε μια ολόκληρη Κυριακή στο δωμάτιο ενός boutique hotel στο κέντρο, και βέβαια, για άλλη μια φορά, ανεβείτε στον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης!

http://www.e-tipos.com/content/staticfiles/issues/2009/03/07/070309%2046.pdf

Τετάρτη 8 Απριλίου 2009

Οι 10 ωραιότερες δωρεάν απολαύσεις


Επειδή, όπως λέει και μία διαφήμιση, οι ωραιότερες στιγμές στη ζωή είναι δωρεάν, και επειδή έχουμε κουραστεί πια να γκρινιάζουμε για την ακρίβεια σε κάθε μας έξοδο από το σπίτι, θυμόμαστε για λίγο τις παλιές καλές εποχές, όταν οι παππούδες μας ήταν ικανοποιημένοι και με λίγο πασατέμπο στα παγκάκια του Ζαππείου, εκτιμάμε τις τεχνολογικές εξελίξεις (και δη το internet) που μπορούν να μας παρέχουν δωρεάν ψυχαγωγία, και καταλήγουμε στις δέκα ωραιότερες απολαύσεις (χωρίς να έχουμε υπολογίσει το sex) που θα μας «κοστίσουν» μόνο τον πολύτιμο ελεύθερο χρόνο μας και που αξίζουν όσο λίγες επί πληρωμή.

1. Μουσική και ταινίες: Θα πέσει φωτιά να μας κάψει που το γράφουμε αυτό, αλλά ας μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας: Όλοι κάποια στιγμή έχουμε κατεβάσει -παράνομα ή μη- μουσική και ταινίες από λεγόμενα «πειρατικά» sites και αυτό είναι μέρος της μαγείας του internet. Κάποια από αυτά τα sites, όπως το mininova.org είναι εντελώς free, μπορεί δηλαδή ο καθένας να μπει και να κατεβάσει οτιδήποτε από ταινίες, μουσική, software, αλλά και φωτογραφίες και βιβλία. Σε άλλα, όπως το Demonoid.com πρέπει κανείς πρώτα να γραφτεί, αλλά και να «ανεβοκατεβάζει» συχνά υλικό για να παραμείνει ενεργός χρήστης. Ας μην ξεχνάμε φυσικά τους on-line ραδιοφωνικούς σταθμούς, αλλά και τον last.fm που παίζει ό,τι εσείς επιλέξετε, καθώς και το YouTube για πάσης φύσεως video. (Μυστικό: Όλες οι αγαπημένες μας ελληνικές τηλεοπτικές σειρές on-line στο greek-video.net).

2. Spa – θαλασσοθεραπεία: Όχι, δεν πρόκειται να σας στείλουμε για μπάνιο στις μολυσμένες ακτές της Αττικής, αν και κάποιες πιο κρυφές την έχουν «γλιτώσει» και προσφέρονται για δροσερές βουτιές και... θαλασσοθεραπεία (Βλέπε: Σχετικά άρθρα). Θα σας στείλουμε, όμως, στα ιαματικά λουτρά, με θερμές πηγές που περιέχουν ευεργετικά στοιχεία, όπως υδρόθειο και σίδηρο και ανακουφίζουν από χρόνιες αρθροπάθειες, ενώ τονώνουν τον οργανισμό. Κάποιες από τις διάσημες δωρεάν πηγές βρίσκονται λίγο έξω από τα Καμμένα Βούρλα, π.χ. του Μύλου Κονιαβίτη, άλλες υπάρχουν στις Θερμοπύλες, στην Κύθνο, στη Νέα Απολλωνία (Θεσσαλονίκη), αλλά και στον Καϊάφα της Ηλείας.

3. Πικνίκ σε ένα καταπράσινο πάρκο: Πολύ... «αμερικανιά»; Κι όμως, μία Κυριακή που η ζέστη δεν θα σας κρατά σπίτι με τίποτα και στις παραλίες θα έχουν κάνει απόβαση οι πάντες, ετοιμάστε μερικά ταπεράκια με στερεά τροφή, πάρτε και μία τσάντα-ψυγειάκι με μπύρες και νερά και σπεύσατε είτε στο πανέμορφο Πάρκο Περιβαλλοντικής Ευαισθητοποίησης «Αντώνης Τρίτσης», ή στο Αττικό Άλσος (στα όρια των Δήμων Αθηναίων, Γαλατσίου, Νέας Φιλοθέης), για πικνίκ κάτω από τα δέντρα και δίπλα στις λιμνούλες. Στο πρώτο πέρα από την εντυπωσιακή φυσική ομορφιά θα συναντήσετε και αμέτρητα είδη πουλιών, καθώς και διάφορα ψάρια και ερπετά. Στο δεύτερο, τα δασσύλια με τα κυπαρίσσια αλλά και το σπήλαιο προσφέρονται για ιδιωτικές στιγμές και... εξερευνήσεις.

4. Ευρωπαϊκή Ημέρα Μουσικής: Από 19 έως 21 Ιουνίου σε 14 σημεία σε όλη την Αθήνα θα γιορτάζουμε, και εμείς μαζί με όλη την Ευρώπη, την Ευρωπαϊκή Ημέρα Μουσικής. Πάνω από 150 συμμετοχές της world ethnic σκηνής, αποτελούμενες κυρίως από νέους δημιουργούς, θα μας βγάλουν και φέτος στους δρόμους, για να χορέψουμε, να τραγουδήσουμε, να γνωριστούμε και να διασκεδάσουμε εντελώς δωρεάν. Τα πάντα για την Ημέρα Μουσικής 2008 στην Αθήνα στο http://musicday.gr/.

5. Οι ωραιότερες βόλτες: ...είναι δωρεάν. Από πού να ξεκινήσει κανείς; Από τη Μαρίνα Φλοίσβου, στα Νότια Προάστια, τον καταπράσινο Εθνικό Κήπο, μία πραγματική όαση στο Κέντρο της Αθήνας, αλλά και τη Νεοκλασική Αθήνα, με τη θέα στην Ακρόπολη από τη Διονυσίου Αρεοπαγίτου, τον λόφο του Φιλοπάππου, την Αρχαία Αγορά και το Κοιμητήριο του Κεραμεικού. Υπέροχοι περίπατοι, χωρίς την ενόχληση από τα αυτοκίνητα και τα μηχανάκια, που το μόνο που απαιτούν είναι αναπαυτικά παπούτσια και -δευτερευόντως- καλή συντροφιά. Πόσο καλά πιστεύετε ότι ξέρετε την Αθήνα;

6. Μουσεία και αρχαιολογικοί χώροι: Κανονικά οι χώροι αυτοί δεν είναι δωρεάν, μπορούμε όμως να κάνουμε λίγη υπομονή και να περιμένουμε κάποιες συγκεκριμένες ημέρες του χρόνου που οι πόρτες ανοίγουν ελεύθερα για το κοινό, για να τους επισκεφτούμε, π.χ. στα δημόσια μουσεία της Αθήνας (Εθνικό Αρχαιολογικό, Μουσείο Ακρόπολης, Αρχαιολογικό Μουσείο Πειραιά, Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, Επιγραφικό Μουσείο, Κανελλοπούλειο Μουσείο, Νομισματικό Μουσείο, Μουσείο Αρχαίας Αγοράς και Μουσείο Κεραμεικού), αλλά και τους μεγάλους αρχαιολογικούς χώρους τις Ελλάδας (π.χ. Ακρόπολη, Δελφοί, Άγιον Όρος, Αρχαία Ολυμπία, Μετέωρα, Κνωσός) οι μέρες αυτές είναι οι εξής: Κάθε Κυριακή από 1η Νοεμβρίου έως 31 Μαρτίου, την πρώτη Κυριακή του Απριλίου, του Μαΐου, του Ιουνίου και του Οκτωβρίου, ή τη δεύτερη αν η πρώτη Κυριακή του μήνα είναι αργία. 6 Μαρτίου (Ημέρα Μελίνας Μερκούρη), 18 Απριλίου (Παγκόσμια Ημέρα των Μνημείων), 18 Μαΐου(Παγκόσμια Ημέρα Μουσείων) και 5 Ιουνίου (Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος). Επίσης, το τελευταίο Σαββατοκύριακο του Σεπτεμβρίου κάθε έτους (Ευρωπαϊκές Ημέρες Πολιτιστικής Κληρονομιάς) και27 Σεπτεμβρίου (Παγκόσμια Ημέρα Τουρισμού). Περισσότερες πληροφορίες στο http://www.culture.gr/war/.

7. Θεατρικά και συναυλίες: Δεν είναι λίγες οι θεατρικές ομάδες από νέους και ταλαντούχους καλλιτέχνες που «ανεβάζουν» κατά καιρούς εξαιρετικά επιτυχημένες και δωρεάν θεατρικές παραστάσεις. Μία από αυτές, που έχει συζητηθεί πολύ λόγω της τεράστιας προσέλευσης του κοινού, είναι το «Εδώ», μία παράσταση που βασίζεται σε 8 αληθινές ιστορίες-μαρτυρίες μεταναστών που ζουν στην Ελλάδα, και που φιλοδοξεί να αλλάξει τον τρόπο που βλέπουμε τους μετανάστες στη χώρα μας. Στα πλαίσια του Φεστιβάλ Αθηνών – Θέατρο στο τροχόσπιτο, θα έχουμε την ευκαιρία να ξαναδούμε την παράσταση 6-7 Ιουνίου στο Πεδίον του Άρεως, στις 21:00, 13-14 Ιουνίου στο Πάρκο Κολωνού, στις 21:00 και 9-10 Ιουλίου στο Μουσείο Μπενάκη, στις 21:00. Όσο για δωρεάν συναυλίες...; Εσείς, δηλαδή, δεν έχετε σκαρφαλώσει ποτέ στα βράχια του Λυκαβηττού σε συναυλία, π.χ. των Πυξ-Λαξ;

8. Free Camping: Για τους πραγματικά περιπετειώδεις τύπους, το ελεύθερο camping είναι στάση ζωής. Αίσθημα απόλυτης ελευθερίας, ίσως και μοναξιάς, σε άμεση ωστόσο επαφή με τα καλύτερα της φύσης. Καταρράκτες, ερημικές παραλίες, πυκνά δάση ανοίγουν -όχι πάντα φιλόξενα- τις αγκαλιές τους για τους παράτολμους φυσιολάτρες. Βέβαια, σύμφωνα με τους ελληνικούς νόμους, το ελεύθερο κάμπινγκ είναι παράνομο. Αλλά από προσωπική πείρα σας εγγυόμαστε ότι στο Αγκίστρι, στον Καϊάφα, στη Νέδα, στην Τήλο, στη Σούγια της Κρήτης, στη Γαύδο και το Γαϊδουρονήσι, στη Νίσυρο και στο κάτω Κουφονήσι, μπορείτε να στήσετε τη σκηνή σας άφοβα.

9. Αγκαλιές με θέα: Δεν είναι ανάγκη, για να απολαύσετε τη θέα με το ταίρι σας, να κάτσετε απαραίτητα κάπου για καφέ ή φαγητό. Μία τρυφερή αγκαλιά στα πεζούλια του Λυκαβηττού με θέα όλη την Αθήνα μέχρι το Φάληρο, στα παγκάκια του Προφήτη Ηλία, στον Πειραιά, όπου το λιμάνι φαντάζει μαγικό, ή ακόμα και μέσα στο αμάξι, στο Λαιμό στο Καβούρι, την ώρα που ο φλεγόμενος ήλιος βουτά στη θάλασσα, αποτελεί το ιδανικό κλείσιμο για μία πραγματικά free ημέρα.

10. In2life (και άλλα free press): Και, μην ξεχνιόμαστε. Όταν δεν είστε στο δρόμο, για να διαβάσετε κάποια free press, από τις σπουδαιότερες εντελώς δωρεάν απολαύσεις σας μέσα στην ημέρα είναι αναμφισβήτητα η πλοήγησή σας στα ταξίδια μας, τις προτάσεις μας, τις συμβουλές και τις από κοινού επιθυμίες μας. Πρώτη εκ των οποίων, είναι να κάνουμε συνεχώς τη ζωή μας (και ως εκ τούτου τη δική σας) καλύτερη.

http://www.in2life.gr/everyday/modernlife/articles/154198/article.aspx