Τετάρτη 26 Αυγούστου 2009

ΤΟ ΜΙΚΡΟ ΑΛΦΑΒΗΤΑΡΙ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ


Χωρίς απολογητικό ύφος, θαρρώ αγαπητές αναγνώστριες και αγαπητοί αναγνώστες πως αξίζει να καταθέσω κάποια στοιχεία για το Μικρό Αλφαβητάρι μου, το οποίο αναφέρεται στην Κρήτη και είχε την καλή διάθεση να εκδώσει το κρητικό περιοδικό ΣΤΙΓΜΕΣ.
Πρόκειται για ένα οδοιπορικό - λεξικό, γραμμένο ελπίζω με δροσιά και κέφι. Δεν ξέρω πώς εσείς θεωρείτε το ζήτημα της πατριδογνωσίας, μα για μένα έχει σχέση με την αυτογνωσία μας. Τί σας λέω, έ;
Kι όμως όσο πιο πολύ μαθαίνουμε τον κάθε πλησίον μας, το περιβάλλον, τον τόπο στον οποίο ζούμε ή τον οποίο επισκεπτόμαστε, τόσο περισσότερο εμπλουτίζουμε τα εργαλεία μας στο να ανιχνεύσουμε τον εαυτούλη μας: αυτόν που φοβάται να μιλήσει με αγνώστους, που δεν παίρνει ωτοστοπίστες μπας και πέσει σε αλβανούς εγκληματίες, που πληρώνει ρεφενέ, που προσέχει μην πιει λίγο παραπάνω και του ξεκουμπωθεί ο αληθινός εαυτός του και χορέψει και κανένα ζεϊμπέκικο, ίσως τρεκλίζοντας. Έ, και;
Ο τόπος στην Κρήτη είναι καταλυτικός όσο και αποκαλυπτικός: έχει μέρη για όλες τις τυπολογικές κατηγορίες ανθρώπων -του Αντόρνο, ας πούμε- ακόμη κι αν δεν είμαστε γνώστες των εννοιολογικών εργαλείων της Σχολής του.
Η πρόταση που εκφράζουμε σ’ αυτό το Κρητικό Αλφαβητάρι είναι, νομίζω, σαφής: να γνωρίσουμε βιωματικά τούτο το νησί (και κάθε άλλο τόπο που επισκεπτόμαστε) κι όχι διαβάζοντας οδηγούς ή άλλα αλφαβητάρια.
Περιφερθείτε λοιπόν στο νησί και γνωρίστε το. Επικοινωνήστε με τους ντόπιους, μιλήστε τους ελληνικά, τα χουν παίξει οι άνθρωποι στις νοηματικές χειρονομίες, μείνετε σε ξενοδοχεία ή στην παραλία, πιείτε στην ίδια παρέα με κάποιους που θα συναντήσετε στην ταβέρνα, φλερτάρετε διακριτικά, ερωτευθείτε αν θέλετε με ευγένεια ή παράφορα -πάντως αληθινά, πιείτε ρακή, κρασί, νερό, αλλά πάντως μεθύστε συμμετέχοντας, διότι στην επικοινωνία και στην αναζήτηση το ζητούμενο είναι η μέθεξη. Δεν χρειάζεται να παραφερθείτε.
Να είστε ευγενείς και διακριτικοί με τους τρόπους του τόπου: είναι σημαντικό!
Νιώστε την χαρά του ταξιδιού γνωρίζοντας ανθρώπους και αισθανόμενοι τους χώρους τους. Ακούστε τα βουνίσια αγριοβότανα, το φλισκούνι, το θύμο, τα δέντρα, τ’ αλμυρίκια, τη θάλασσα, χαϊδέψτε την άμμο, τον πρίνο, το βράχο, το κορίτσι ή το αγόρι σας -τον κομπανιέρο σε τούτη τη διαδρομή σας-, δείτε τους όγκους των οροσειρών, την απεραντοσύνη της μεγάλης πράσινης που έλεγαν κι οι Αιγύπτιοι, ακούστε τα πουλιά, τη λύρα και το λαγούτο, τη ντοπιολαλιά, τις μαντινάδες, γευτείτε τα γαστρονομικά φιλιά της τοπικής κουζίνας ή και της ντόπιας μαγείρισσας, αν τύχει, και το λέω με μια αθώα διάθεση, χωρίς περιπλοκές του είδους «Ο μάγειρας, ο κλέφτης, η γυναίκα του κι ο εραστής της».
Και αφήστε τα όσα έρθουν μετά τις αισθήσεις να σας βρουν καθ’ οδόν, ενώ θα πορεύεστε στη μονότονη καθημερινότητα σας.
Κι αν σας πω ότι τα λέει αυτά ο αβάς Ισαάκ ο Σύρος μπορεί όλοι εσείς οι ευσεβείς Ορθόδοξοι να με περάσετε για αιρετικό.
Θα σας βρουν πάντως τα μετά τις αισθήσεις έτσι κι αλλιώς, αλλά εξαρτάται βέβαια και από τις προσωπικές ικανότητες του καθένα μας να ακούει, να αγγίζει, να μυρίζει, να βλέπει και να γεύεται: εδώ παίζεται άλλο έργο, που αν δεν το έχετε ξαναδεί κάπου ή κάπως, θέλετε πολλή δουλειά.
Ωστόσο, εκ των προτέρων ήθελα να εξηγήσω ορισμένα στοιχεία «κινητρολογικής», ας μου επιτραπεί, φύσεως, διότι μάλλον σαν να γίνηκαν τα αλφαβητάρια-λεξικά της μόδας!
Δεν προσπάθησα να γράψω κάτι χωρίς να το νιώθω. Αν διαπιστώσατε εξυπνακισμούς μην τους εκλάβετε ως τέτοιους, δεν ήταν στις προθέσεις μας: κάποτε το χιούμορ βρίσκει και παρεξηγημένους ίσως τρόπους.
Ελπίζω να το χαρείτε όταν το διαβάζετε, όσο κι εγώ όταν το έγραφα.

Α.
Άγιος Νικόλαος: Πόλη τουριστική, χτισμένη σε -δυσεύρετες αλλού εν Ελλάδι- δαντέλες βράχων, η οποία συνεχώς οικοδομείται, ενώ πολλά, μικρά και μεγαλύτερα ξενοδοχεία παρέμειναν κλειστούτσικα και ανεκμετάλλευτα φέτος, λόγω της κρίσης στον τριτογενή τομέα, αλλά και σ’ όλους τους τομείς. Έγινε πρωτεύουσα, διότι είχε θάλασσα ή πολιτικές διασυνδέσεις; Αναρωτιούνται ακόμα οι της Μerambellon D.C. κάτοικοι, δηλαδή της παλιάς πρωτεύουσας Νεάπολης (βλέπε λέξη!).
Η επιπόλαιη κακοποίηση του φυσικού περιβάλλοντος χώρου υπήρξε συνέπεια της νοοτροπίας της αρπαχτής που κυριάρχησε από την δεκαετία του ’70 περίπου κι εντεύθεν. Του συγχωρούμε την ακαλαισθησία του δομημένου χώρου του, επειδή είναι χτισμένος σε ευλογημένο τόπο. Η πόλη είναι τουριστική και δεν την αντέχουν το χειμώνα ούτε οι ίδιοι οι κάτοικοι της, διότι φεύγουν για διακοπές στην Αθήνα! Οh, oui, c’ est vrai! Κατά τ’ άλλα ο Αϊ Νικόλας -ως άγιος και όχι ως πόλη εννοείται- είναι ο προστάτης των ναυτικών μας.
Αθερινόλακος: Θέμα που καίει όσο και τα μεγαβάτ του εργοστασίου παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος που ελπίζομε ότι δεν θα εγκατασταθεί εκεί, εφόσον τούτο συνιστά αιτία και αφορμή παλλασιθιώτικης εξέγερσης. Ωστόσο, κάποιος Νομός πρέπει να παίζει τον ρόλο του poubelle της Μεγαλονήσου, κι έτσι επελέγη το Λασίθι. Είπαμε: ήπιο Λασίθι, αλλά και ύπτιο;
Άρβη: Αν δεν ήταν μικρός τόπος, θα την μαθαίναμε ίσως και ως μια Βanana Republic. (Χαιρετισμούς στο Γρηγόρη, και στον Χρήστο Μάλλιο!).

Β.
Βάι: Προσοχή όταν θα πάει! Γυμνό στήθος βγάζει μάτι, και τυφλώνει! Φανταστείτε ρώγα στήθους δεκαεξάχρονης γυμνασμένης (π.χ) Δανέζας που ακουμπάει με φόρα το μάγουλο σας, καθώς περνάει: θα σας το σκίσει, κύριοι, θα σας το σκίσει!
Βάμος: Συχνά το συγχέουμε με το Vamos a la Playa, που δεν είναι παρά μια παρότρυνση σε αποχαυνωμένους -από το τάβλι και τον φραπέ- Έλληνες να κατέβουν στη θάλασσα να λιαστούν, τί άλλο να κάνουν άλλωστε; Και μην ακούω τις φαλλοκρατικές σκέψεις σας -ευγενείς Χανιώτες εσείς- έλα εδώ να σου πούμε τι άλλο να κάνουμε. Δεν αρμόζει στην πλούσια φαντασία σας!
Βραχάσι: το αγαπώ. Εκεί γνώρισα τον μπάρμπα-Κώστα τον Φθενάκη, που τον έλεγαν (άκουσον!) Ούγγρο, και ήταν αχτύπητος στην παρέα με ρακή. Ε, είναι και το χωριό του Κώστα Zουράρι. Πρώτη φορά στην Κρήτη εκεί βρέθηκα, έχοντας άλλοθι την επιμέλεια του βιβλίου «Μισγάγκεια Απερινόητη».
Βροχή: ανύπαρκτο φαινόμενο για την Κρήσσα γη που μας τρέφει και μας αγαπάει. Λυπηρόν για τα σπαρτά, ευτυχές για τους τουρίστες, που επιθυμούν να υπάρχουν σαν σε θερμοκήπιο. Όταν βρέχει όμως του αλλάζει τον αδόξαστο.

Γ.
Γαϊδουρονήσι: Το εν παρενθέσει όνομα της νήσου Χρυσής, απέναντι από την Ιεράπετρα. Είναι τόσο ωραία εκεί πάνω, που αξίζει τον κόπο να κρατάμε ζηλότυπα την εντύπωση μας. Έμαθα ότι οι επισκέπτες (ξένοι ή Έλληνες!) παίρνουν σακούλες με κοχύλια από την παραλία, κι έβγαλα τη χρυσή.
Γεωργιούπολη: Παραλία στον κόλπο του Αλμυρού, μεταξύ Χανιών και Ρεθύμνου, κι αυτός ξέρει βέβαια γιατί τον έβγαλαν έτσι, εκτός του ότι θα ήταν και κρύος, αν δεν τον ζέσταιναν οι χαμηλοβλεπούσες γοργόνες της στεριάς, όπου λούζουν τα κορμάκια τους.
Γλακώ: Καμιά σχέση με τον Αχιλλέα, που ο Όμηρος τον χαρακτηρίζει ωκύπου. Ακούγεται σαν γιαπωνέζικη λέξη για τους νεώτερους των νεοελλήνων, αλλά και το γλακώ δεν ακούγεται παράξενα; Τρέχω σημαίνει, κι αν πάλι θυμηθούμε και την αρχαία λέξη μας θέω, πάλι σε αμηχανία θα βρεθούν οι περισσότεροι. Τα παθήματα της γλώσσας μας θυμίζουν τούτη την έκφραση: εγλάκανε, εγλάκανε κι όντονε αποκώλωσε, τού 'ριξε μια χοχλακιά και τον εξεκαυκάλωσε!
Γρόθος: Προσφιλής κλητική προσφώνηση, αλλά και αυτόνομος χαρακτηρισμός ατόμου, που έχει δείκτη Ι.Q σε κλίμακα χλωροφύλλης. Πάντως, είναι άτομα ικανά, χρυσοχέρικα, πιάνει το χέρι τους που λένε.
Γωνιά: Μονή της Γωνιάς, στο Κολυμπάρι. Μικρό μοναστήρι κι ενδιαφέρον. Πιο πέρα η Ορθόδοξη Ακαδημία Κρήτης κι ο κύριος Αλέξανδρος Παπαδερός δίδουν τις δικές τους μάχες για την υπόθεση του (Ορθόδοξου ευχόμαστε) Χριστιανισμού ανά την Υφήλιο.

Δ.
Δικταίον Άντρον: Τί να πούμε; Για το καταφύγιο Θεού; Για τη μάνα του τη Ρέα ή για τους παππούδες του, τον Ουρανό και τη Γη; Ό, τι κι αν πούμε, αν δεν πάτε να κατεβείτε στο άντρον, αφού κάνετε μια μικρή ανάβαση στην είσοδο της σπηλιάς, δεν θα καταλάβετε το γιατί ο Κρόνος δεν μπόρεσε να βρει τον Δία.
Δρήρος: Έχει και αρχαία. Κάντε μια εκδρομή ξεκινώντας από Βρουχά, προς Νεάπολη κτλ. Να σταματάτε σε κάθε χωριό και να πίνετε μια ρακή, ώστε να έχετε τη χαρά να γεύεστε ντομάτες του Σχοινιά: simply the best! Πριν φθάσετε στις Κουρούνες, θα είσαστε κουδούνες από η ρακή, αλλά είναι μια ευκαιρία για ξεκούραση στη Μονή Αρετίου (αισθησιακός χώρος που διατηρήθηκε τέτοιος και μετά την ανακαίνιση του). Στη Δρήρο κατεβείτε από το όχημα σας να πατήσετε χώμα αρχαίο και να εισπνεύσετε την ερημιά του χρόνου, που φωλιάζει στα χαλάσματα.
Δωριές: Έχει μια καταπληκτική εικόνα Σταύρωσης του Ιησού στην Εκκλησιά. Να πάτε να την προσκυνήσετε, κι ας είστε κομμουνιστές.

Ε.
Ελούντα: Γιατί, σκέφτεστε μήπως κάτι καλύτερο; Δεν μπορεί γκοτζάμ el presidente (μακαρίτης) κόμματος να μην ξεχωρίζει το καλύτερο. Είναι λίγο αλμυρούτσικες οι καμπάνες και οι σουίτες, αλλά μπορείτε οπωσδήποτε να κάνετε ενδιαφέρουσες γνωριμίες, n’ est-ce pas?
Ελένη: Πού να βρεις μιαν Ελένη στη χώρα της Μαρίας; Κι όμως την είχα βρει στα Χανιά!

Z.
Zάκρος: (για την Κάτω Zάκρο μιλάμε). Στοιχείο που επικαθορίζει το τοπίο και τα ευρήματα του μινωικού ανακτόρου είναι το κοκκινόχωμα της γης που χώνεται στις ζάντες αυτοκινήτων ψηλοκάβαλων, if you know what Ι mean, για τον άστρωτο δρόμο, και μηχανών enduro. Το τοπίο όμως σας ανταμείβει. Αν μάλιστα έχετε και την τύχη να μην καθίσετε δίπλα σε φωνακλάδες Ιταλούς ή Γερμανούς που πίνουν μπίρες, πίνουν μπίρες, πίνουν μπίρες (monotonous, isnt it?) τότε θα απολαύσετε και την ηρεμία του χώρου. Πάντα κινδυνεύομε από δυο περιπτώσεις εγχώριας προέλευσης: πρώτον, τους ψαροφάγους της ποσότητας, που εκδράμουν κυρίως τα σαββατοκύριακα με τα κακομαθημένα γυναικόπαιδα τους και τα κάνουν γης μαδιάμ σ’ όλη την εμβέλεια των φωνασκιών τους και δεύτερον από τη μουσικούλα του ταβερνιάρη, που σώνει και καλά πρέπει να συνοδεύει το τραπέζι μας, λες κι είμαστε τοξικομανείς μιας τέτοιας αταξικής μουσικής και δη της δικής τους επιλογής.
Zεβλώνω: Ρήμα με κατάληξη που μπερδεύει! Μην το συγχέετε, όμως, διότι σημαίνει λυγίζω, απλώς.
Zόρι: που θα τραβήξουνε οι μικρομεσαίοι επαγγελματίες τούτο το καλοκαίρι κι άλλο που θα τραβήξουμε άπαντες μέχρι η πολιτική να μας αλλαξοπιστήσει! Προφέρεται και ζόρε: έτσι το ’λεγε ο δάσκαλος μου στο Δημοτικό ο Γιώργος Κυπράκης.

Η.
Ηράκλειο: Θου κύριε φυλακή τω στόματι μου, αλλά εντάξει, με έναν τέως ευρωβουλευτή πρώην δήμαρχο, και με έναν τέως ευρωβουλευτή, πρώην δήμαρχο επίσης τούτη η πόλη έχει ανθρώπους, που όταν τους εύχεσαι και εις ανώτερα μπορεί και να πραγματοποιηθούν, ιδίως όταν γίνουν δήμαρχοι! Κατά τ’ άλλα η πόλη είναι πρόκληση για σύγκριση, με την καλή, αλλά και με την φαρμακερή αποτελεσματικότητα της σύγκρισης. Δρόμοι υπόδειγματικοί, εξαίρετης οδόστρωσης, οδοσήμανση κατατοπιστική, χωρίς αυθαίρετη δόμηση, χωρίς μπαζώσεις ρεμάτων και ανοικοδομήσεις κτιρίων ...φτου, φτου μην την ματιάξουμε, σκόρδα! Μετά από τόσο πετυχημένο δημαρχιλίκι είναι δυνατόν να μην πας να τους δώσεις τα φώτα σου και στην Ευρώπη; Πόλη που θα έχει casino, για να κλείσουν οι case (ιταλιστί σπίτια) με το κάζο που θα πάθουν οι παθιάρηδες της τσόχας και της ρουλέτας. Πόλη που της χρειάζονται οι 12 άθλοι του Ηρακλή για να στρώσει: εννοείται οι ίδιοι άθλοι.
Ηλίας: Χειρουργός, φίλος, ρόκερ, μουρλός, γκριζάρισε και ακόμη να παντρευτεί. Ζει στο Ηράκλειο (βλέπε λέξη) πολλά χρόνια. Μα τί κάνουν οι Κρήσσες και δεν έχουν καταφέρει ακόμη να τυλίξουν έναν καλοπροαίρετο Θεσσαλονικιό;

Θ.
Θερμοκήπιο, το: μορφές πάλης στο σύγχρονο καπιταλισμό. Εκεί που όλα έδειχναν ότι ο τριτογενής τομέας θα έπαιρνε φαλάγγι τους εργασιομανείς (γκαχ! γκουχ!) Κρητικούς ορισμένοι επιμένουν ρομαντικά στον προσοδοφόρο κατά τα λοιπά πρωτογενή τομέα. Το θερμοκήπιο εξασφαλίζει συνεχή σοδειά, αλλά μας κάνει ενίοτε να αναζητούμε το κηπουλάκι του πάππου μας στους Ποτάμους, που ο καημένος δεν έβαζε λιπάσματα, παρά μόνο αγαπητική φροντίδα, και πιστέψτε το: πολλές φορές τον έβλεπα να τα χαϊδεύει τα σπαρτά του και να τα μιλάει. Στο θερμοκήπιο φαίνεται πως το λίπασμα κουφαίνει τις καλλιέργειες γι’ αυτό ίσως δεν μιλάνε στα κηπευτικά τους οι καλλιεργητές, αλλά η κώφωση των κηπευτικών είναι η τελευταία παρενέργεια που θα μας τρόμαζε!
Θοδωρού, τα: Νησιά με κρι-κρι επί του εδάφους τους, εκεί προς την Αγία Μαρίνα. Η καλοκαιρινή εικόνα, διότι το χειμώνα χαίρεσαι να περπατάς στην αμμουδιά, είναι η εξής: οικογενειοκρατούμενη ζώνη, σαμπρέλες και κουβαδάκια, παγωτά λιωμένα, εφηβικά φλερτ, και αδιατύπωτοι πόθοι μεταξύ συλλουομένων γονέων - όχι απαραιτήτως συζύγων μεταξύ τους. Αποχρών λόγος για να πάτε να κολυμπήσετε εκεί: κολυμπάει η Χριστίνα, αλλά μόνον τα καλοκαίρια!

Ι.
Ιεράπετρα: Η νύμφη του Λιβυκού, με τις γεραπετρίτισες νύμφες και σειρήνες. Επόπτης και προστάτης της πόλης το φρούριο Καλέ. Ο πολύτροπος δήμαρχος της έχει νοικιάσει σε ιδιώτη το φρούριο: καλό, έ; Τόσο πολύ φοβόταν αυτός να μένει στο σπίτι του; Θα μου πείτε, όταν η πόλη διαθέτει ένα υψηλό κατά κεφαλήν εισόδημα σε ευρωπαϊκή κλίμακα, γιατί να μην το δείχνει κιόλας;
Ισόρροπη Ανάπτυξη: Αιτούμενων μα όχι και κρατούμενον από τους κατά καιρούς κρατούντες εν τη Περιφερεία και Νομαρχιακή Αυτοδιοικήσει της Μεγαλονήσου.

Κ.
Κίσσαμος: Και Καστέλλι Κισσάμου. Εκεί έρχεται από τα Κύθηρα το καράβι. Κι από κει φεύγει. Αν βρίσκεστε στην Κρήτη, κι αν νιώθετε πως χάσατε το δρόμο για τα Κύθηρα από κει θα τον βρείτε. Εδώ βρίσκεται η Μαρία, αλλά κιότεψα εγώ τότε. Η στιγμή του σ’ αγαπώ κωδικοποιήθηκε στις 5 παρά 10. (στη Μονή Χρυσοπηγής, βλέπε λέξη).
Κολυμπάρι: Πριν από τον Κίσσαμο. Παραλία με βότσαλα. Κάτι που εκμεταλλευόταν ο διευθυντής της ΟΑΚ Αλέξανδρος Παπαδερός ως εξής: έβαζε τους καλεσμένους του να κουβαλήσουν από μια πέτρα στην περιοχή όπου ανεγειρόταν ένα ευρωμεσογειακό κέντρο. Τους το έριχνε στην πλάκα, αλλά για πάτε να δείτε ένα κτίριο που σήκωσε!
Κουζουλός: ...and then again who is the fool? the Κing or the fool himself? από το Κing Lear του Shakespeare.
Καθαρό: οροπέδιο (βλέπε λέξη)

Λ.
Λασίθι: Οροπέδιο που έδωσε ονομασία σ’ όλο το Νομό, εκτός από το όνομα στη συγκεκριμένη επαρχία. Ξεχωρίζει ο νομός, διότι η πρωτεύουσα του δεν φέρει το όνομα του. Άλλωστε κι άλλες πόλεις, η μια ξεφλουδισμένη (Νεάπολη) κι η άλλη με φρούδα φλούδια (Ιεράπετρα), ερίζουν για τα πρωτεία. Ας μην ξύσουμε πληγές. Για πολλούς λόγους θεωρείται ο πιο ντελικάτος νομός και γι’ αυτό τον ζηλεύουν.
Λειβάδια: Σε τούτο το ρεθυμνιώτικο χωριό ξεκίνησε λένε οι κακές γλώσσες η mafia cretana, οι διανομές όπλων, οι ζωοκλοπές και τα λοιπά, και τα λοιπά. Πρόσφατες όμως εξομολογήσεις αμερικανού σεναρίστα σε μεγάλης κυκλοφορίας περιοδικό των ΗΠΑ αποκαλύπτουν ότι εκεί σε τούτο το χωριό εμπνεύστηκε το «Μικρό Σπίτι στο Λιβάδι». Έτσι κατερρίφθη άλλος ένας κρητικός μύθος...δυστυχώς για κάποιους φαντασιόπληκτους ρεπόρτερς.
Λέντας: Κοντά στον Λέντα και ο 25ος Greenwich. Άσχετο; Υπέροχες ομελέτες (στου Οδυσσέα) παρά θιν αλός και μπανάκι γυμνός και η παρέα βρίσκεται, αν είσαι μόνος. Τις χειμωνιάτικες λιακάδες όμως προσφέρεται για πρωινό ρομαντικό περίπατο με το φλερτ σας, αν πρόκειται για φιλόλογο που διαβάζει π.χ. Foucault. Συζητείστε μαζί της την αρχαιολογία της γνώσης, και επικεντρώστε τη συζήτηση στο καθεστώς της επαναλήψιμης υλικότητας που χαρακτηρίζει την απόφανση. Αν τελικά κάνετε έρωτα, γιατί δεν αποφασίζετε να κάνετε και ψυχανάλυση;
Λουτρό: Πιο πέρα από τη Χώρα Σφακίων. Αποκλειστικό προνόμιο αυτών που ξέρουν! Μικρό, ερημικό, σχεδόν αφροδισιακό!

Μ.
Μάταλα: Αχ! Flower power, hippy movement, μακριά μαλλιά, αμφισβήτηση, τρυφερές μπαλάντες με κιθάρες στις σπηλιές, επιστροφή στη φύση, επαναστάτες χωρίς αιτία: δεν ξέρω αν και ο τωρινός αμερικάνος Πρόεδρος είχε παίξει ποτέ το σαξόφωνο του σε πανσέληνο στα Μάταλα, διαμαρτυρόμενος για το βρόμικο πόλεμο του Βιετνάμ. Αν είσαστε σαρανταπεντάρης και δεν έχετε πάει στα Μάταλα τότε, μην πάτε τώρα. Θα απορήσετε και θα λυπηθείτε για την παρακμή του τοπίου -τουλάχιστον. Και για να κολυμπήσετε θα πρέπει να ψάξετε παραλία στον Κομμό ή από Πιτσίδια, Καλαμάκι. Μην την ψάχνετε- βρείτε κάτι πιο compromis.
Μοίρες: Από Ηράκλειο καρφί κάτω στους Αγίους Δέκα. Πρώτη επίσκεψη με μια τριάδα μηχανές στη δεκαετία του ‘80. Ακόμη με βρίζουν για εκείνες τις διαδρομές. Εσείς πάντως επισκεφθείτε τη Γόρτυ, και πιο πέρα τη Μονή Καλυβιανής. Εκεί κοντά και τα Μάταλα που αναφέραμε, καθώς και η Φαιστός, για την οποία θα πούμε παρακάτω.
Μπαλωθιές: Coutume cretoise, που συνοδεύει κάθε κοινωνική και πολλάκις και πολιτική εκδήλωση στη Μεγαλόνησο. Βαφτίσια θες, γάμους, αρραβώνες, απλά γλέντια, πολιτικές συνάξεις ή υποδοχές πολιτικών, παντού θα βρεθείς ανάμεσα σε Μagnum και Luger και Βeretta και προσφάτως έμαθα -σε πιο ορεινά μέρη- και καλάσνικοφ. Πέφτουν οι σφαίρες σαν το χαλάζι, καθώς και τα πλέον μακρύκανα πιστόλια βρίσκονται επιμελώς υπό μάλης σε ειδικά αντρικά underwear. Αλλού φοράνε μποξεράκια underwear... Στην Κρήτη όμως φοράνε λουριά για δέσιμο των όπλων τους underarm, σαν deodorant με κάλυκες. Αν φτιάχνεστε με τούτες τις φαλλικές προεκτάσεις, ζητήστε του τουλάχιστο να βάλει την ασφάλεια. Λέγεται ότι μετά τις πολλές άτυχες(!) στιγμές, δηλαδή τις πολλές ψυχές που θρηνήσαμε στην Κρήτη σε διάρκεια εκδηλώσεων μιας tale allegria, πωλούνται κράνη εκδηλώσεων σε καλή τιμή, ώστε να τρώτε και να πίνετε άφοβα, όσο γίνεται. Διάφοροι αναπτυξιακοί φορείς, όπως είναι το κρητικό Πανεπιστήμιο, θέλοντας να καταργήσουν τα πατροπαράδοτα έθιμα της Κρήτης καταφέρονται εναντίον των μπαλωθιών, αλλά άνευ αποτελέσματος μέχρι τώρα. Πρόκειται για βαθειά ριζωμένη coutume, που θα εμφανίσει άμα τη εξαλείψει της στερητικά σύνδρομα διέγερσης.

Ν.
Νεάπολη: Παλαιά ονομασία: Νιοχώρι. Ξεφλουδισμένη από τον χρόνο με μια αστική παράδοση εντοπισμένη στο δομημένο χώρο της, με μια Μητρόπολη να δεσπόζει στο χώρο της αγοράς, ένα πάρκο και καφενέδες, δικαστήρια και σωφρονιστικό ίδρυμα (κοινώς «στενή») ενδείξεις του παρελθόντος, της καλλιτεχνικής, πνευματικής και εμπορικής πρωτοπορίας της, μια πόλη χωρίς θάλασσα, με πονηρούς ή και ευφυείς κατοίκους, με ευστροφία που τους ονομάτισε μεραμπελιώτες ανά τη Μεγαλόνησο, με διάθεση για παρέα μέχρις ένα ορισμένο βαθμό, διότι κάποτε αναλαμβάνει δράση το περίφημο επαρχιώτικο κουτσομπολιό! Τα κοινά βιώματα της παρέας σταματάνε στο τραπεζάκι της ρακής, η ψύχρα είναι έντονη και η παραίτηση υπερισχύει της εγρήγορσης σε τούτη τη παλιά νέα -πόλη. Μείνετε μακριά από εξομολογήσεις και από ενέργειες ή δηλώσεις που μπορούν να χρησιμοποιηθούν εναντίον σας, διότι «μπέσα» γιοκ! Το Νιοχώρι στο μυθιστόρημα της Λιλής Ζωγράφου (Η αγάπη άργησε μια μέρα) είναι η Νεάπολη. Παράδειγμα μεροληπτικής (πανωμεραμπελο-κεντρικής) δημοσιογραφίας είναι ο νεαπολίτης Πολίτης.
Ντάλα: Επίθετο του Λούτσιο. Ακούγεται το καλοκαίρι, αλλά αρέσει και το χειμώνα. Είναι και ροκ! Το ντάλα ζέστη όμως είναι να μη σας τύχει μεσημεριάτικα σε κρητική διαδρομή.
Νταής: Πολλάκις συνοδεύει το γρόθο (βλέπε λέξη!). Σηκώνει το μανίκι για καυγά, φαίνεται το τατουάζ, ανοίγει το πουκάμισο, η τρίχα τίγκα -χειρότερος κι από το Γκάλη, δηλαδή, ενίοτε χρυσό σταυρουδάκι σαν ιταλιάνος καθολικός (δύο έννοιες) εραστής-, αξύριστος, και έτοιμος για κάθε περίπτυξη, οπότε αποφύγετε να τσακωθείτε. Κεράστε του κανένα καραφάκι ρακή, να κουλάρει. Αν δεν κουλάρει -και μπορείτε- σπάστε του τον τσαμπουκά με καμιά κουτουλιά. Μεγάλες οι πιθανότητες σας να φύγετε με την γκόμενα που συνοδεύει, η οποία ψάχνει με απόγνωση το παλικαράκι (γκαγκάν- γκαγκάν!) που θα την πάρει μακριά από τον τριχωτό βιμπράτορα, που την σέρνει από δω κι από κει.

Ξ.
Ξανοίγω: Μου αρέσει έτσι όπως το λέμε στην Κρήτη το ψάχνω. Σε μερικούς μένει μόνιμο το κουσούρι από τα καλοκαιρινά ξανοίγματα τους και ξανοίγουν και το χειμώνα, αλλά άνευ αντικειμένου καταντάς ένας απλός εγκεφαλικός ηδονοβλεψίας. Υπάρχουν και περιοδικά που προσφέρονται για ξανοιχτομάτηδες αυτού του είδους.
Ξάσου: Αει...ξάσου! Η λέξη βγαίνει από την έκφραση «εξουσία σου ή εξά σου» που τη συναντάμε και στον Ερωτόκριτο του Βιτσέντζου Κορνάρου, εκεί που λέει για τον έρωτα πού’ χει τόση εξά, δηλαδή ο έρωτας που έχει τέτοια εξουσία (και ταλανίζει τον ερωτευμένο). Εν ολίγοις «ξάσου» σε άλλη γλώσσα σημαίνει: it’s up to you!
Ξερόκαμπος: Εδώ είμαστε! Αν θέλετε ηρεμία, αμμουδιά, ερωτική απομόνωση και νοστιμιές στο τραπέζι της παραθαλάσσιας ταβέρνας, προτιμήστε Ξερόκαμπο, από τη Zάκρο, προς την αρχαία Άμπελο. Αν δεν φυσάει και δεν μαστιγώνει ο αγέρας το καμπυλόγραμμο σωματάκι σας με δύναμη, θα ενθουσιαστείτε! Βέβαια χρειάζεστε jeep, αληθινό, όχι κάτι σαν jeep, ή μια σκληρή enduro για άντρες κι όχι για φλώρια. Αν έχετε καμιά καινούργια μπερλίνα τετράθυρη, με μεταλλικό χρώμα και πάτε Ξερόκαμπο με την καινούργια κατάκτηση σας για να της πουλήσετε εφέ, το πολύ πολύ να της φανερώσετε το μπούλη που κρύβετε μέσα σας, όταν βάζει τα κλάματα επειδή του σπάσανε το κουβαδάκι του: έχει εννέα (9) χιλιόμετρα για σκληρό οδηγό με αντίστοιχο αυτοκίνητο. Αλλιώς μην το παίξετε Άιρτον Σένα με το καταλυτικό σας. Εσείς θα χάσετε -τουλάχιστον κάποιο κομμάτι εξάτμισης- ενώ η Οδική Βοήθεια θα σας αναζητά στην εσχατιά της νοτιοανατολικής Κρήτης. Αφήστε που για τη συνοδό σας θα έχετε ήδη χάσει κάθε ελπίδα γοητείας. Εκτός κι αν ψάχνει κανένα τσαμενούλη μικιό- (καημενούλη μικρό) να το πάλει αγκαλίτσα να το προστατεύσει να το κάνει μάτσια-μάτσια (μάκια μάκια). Τότε κάνατε διάνα!
Ξινόγαλο: δροσερό το καλοκαιράκι. Ηρεμεί το στομάχι από τις συζυγικές παρατηρήσεις και σχόλια για τις γοργόνες της παραλίας.

Ο.
Ομαλός: Πρόκειται για δύο Ομαλούς σε πολύ ανώμαλο και τραχύ δρόμο, όχι απλώς για αυτοκίνητα με κίνηση four wheel και ψηλό σασί, αλλά και για τα καλομαθημένα ποδαράκια των ευδαιμόνων νεοελλήνων. Ο ένας Ομαλός κοντά στην κορφή Αφέντης Χριστός (όρος Δίκτη), βόρεια από την Άνω Βιάνο, στα σύνορα του Νομού Ηρακλείου με το Νομό Λασιθίου. Ο άλλος Ομαλός που είναι και πιο φημισμένος, αφενός διότι βρίσκεται σε πολυσύχναστο σημείο του Νομού Χανίων (λόγω φαραγγιού Σαμαριάς), και αφετέρου διότι, όταν οι Χανιώτες κι οι Σφακιανοί άντρες έπαιρναν τα ντουφέκια τους, για να κάνουν μάνες δίχως γιούς και γυναίκες δίχως άντρες (εντελώς μισογύνηδες δηλαδή) πήγαιναν στον Ομαλό. Τα τουρκάκια επειδή ήταν μαθημένα σε ανωμαλίες δεν καταδέχονταν να πάνε σε ένα μέρος που το ’λεγαν Ομαλό (τσ!τσ!τς!, όχι βέβαια) κι έτσι οι δράστες παρέμεναν ασύλληπτοι.
Οδηγήτρια: Όνομα που έδωσαν οι ναυτικοί κρήτες στην Παναγιά που τους οδηγάει σωστά μέσα από τα κύματα, και κατά συνέπεια το ίδιο όνομα πήραν και μοναστήρια στην Κρήτη. Η Μονή της Γωνιάς (βλ. λέξη!) είναι της Οδηγητρίας, μια άλλη Μονή Οδηγητρίας ανάμεσα Λέντα, Καλούς Λιμένες και Μάταλα, στο ακρωτήρι Λίθινον. Στην εποχή μας οδηγήτριες πλέον είναι οι διάφορες σεισοπυγίδες των οποίων την πυγή επιθυμώμεν να προσκυνήσωμεν- αιώρα που μας αιωρούσε! Το σημειώνω, διότι πολλοί συγχέουν το μονή με το μοναστήρι.
Οροπέδιο: Το πιο ξακουστό είναι το Λασίθι. Το οροπέδιο του Καθαρού είναι λιγότερο γνωστό, είναι μικρότερο, αλλά ως πιο απομονωμένο έχει καλύτερα γλέντια. Διοικητικώς ανήκει στην Κοινότητα Κριτσάς. Κάποιες αναφορές σε άγραφους νόμους που ισχύουν εκεί πάνω μεταξύ των βοσκών, κάτι σαν cosa nostra και νόμος του ισχυρότερου, είναι μάλλον ανυπόστατα ψεύδη, διότι ο καθαρός αγέρας του Καθαρού δίνει στον κάτοικο του την καθαρότητα της ευγένειας και της διαλεκτικής σχέσης: αν δεν το πιστεύετε, δεν έχετε παρά να μην το αμφισβητήσετε μπροστά τους -δεν θα χάσετε!
Όρος: Στην Κρήτη, αν αρχίσετε να λέτε βουνά αντί για όρη, όπως λένε οι ντόπιοι, θα καταλάβουν ότι είσαστε φρούτο ξενομερίτικο. Η Κρήτη δεν έχει έλλειψη από όρη, αλλά συν τω χρόνω μπορεί ν’ αρχίσει να έχει έλλειψη από ορεσίβιους.

Π.
Παλαιόκαστρο: Περίπου εκατό χιλιόμετρα από τον Άγιο Νικόλαο προς ανατολάς. Η τελευταία κωμόπολη προτού φθάσετε στις παραλίες, στα αρχαία παράλια (Πετσοφάς, Δραγμός, Ίτανος, Zάκρος κτλ). Στην πλατεία φάτε νοστιμιές κάτω από την τέντα της μεγάλης ταβέρνας.
Παλαιοχώρα: Από Χανιά φτάνεις Ταυρωνίτη προς δυσμάς, στρίβεις νότια προς Βουκολιές, Κάνδανο και σε 77 χλμ. από την αφετηρία (τα Χανιά, το ξέχασες κιόλας;) φτάνεις στην Παλαιοχώρα. Απέναντι το Σχιστονήσι, μπροστά σου η παραλία, δίπλα σου η παρέα σου, να ήδη, νομίζουμε, η αρχή μιας υπέροχης φιλίας.(σημ: Louis, Ι think this is the beginning of a beautiful friendship! το λέει ο Χάμφρι Μπόγκαρτ στον γάλλο αστυνομικό επιθεωρητή Λουί, όταν φεύγει η Ίγκριντ Μπέργκμαν στην ομίχλη του μαροκινού αεροδρομίου, στο φιλμ Casablanca, αγεωγράφητε!).
Πρέβελη: Μονή και φαράγγι μικρό και κολπίσκος πανέμορφος όπου καταλήγει ποταμάκι. Προ δεκαετίας κιόλας το λυμαίνονταν διάφοροι δηλωμένοι (ενδυματολογικώς και συμπεριφορικώς) freaks. Τα φρικιά τότε προσπαθούσαν να κάνουν κάτι σαν χίπικη αναβίωση, αλλά κατέστρεφαν το περιβάλλον σκορπίζοντας πλαστικά μπουκάλια, γυάλινα μπουκάλια, σακούλες και διάφορες χάρτινες συσκευασίες προϊόντων κτλ. Επρόκειτο δηλαδή για μια παρεξήγηση της φυσικής ζωής με την αυτοϊκανοποίηση τους. Αξίζει τον κόπο να ανέβει κάποιος το ποταμάκι ανάποδα, όσο αντέχει. Χαμηλά φοινικόδεντρα, φυτά που μαζεύουν φίδια και ποντίκια, λιμνούλες σχηματισμένες μέσα στα βράχια, και μια ηρεμία του χώρου θα σας συνοδεύει μαζί με τη σκιά των άλλων δέντρων. Αν τα δέχεστε ως περιγραφή της αρεσκείας σας βρείτε companieros και βουρ! Μην ξεχάσετε το μοναστήρι, όπου υπάρχει οδική πρόσβαση. Αναζητείστε τις σφαίρες που βαθουλώσανε τα τοιχία της εκκλησιάς από διάφορες μάχες με τα γερμανικά στρατά κατοχής. Ο χώρος θα σας θυμίσει κινηματογραφικές εικόνες, όχι αδίκως, εφόσον εκεί έχουν γυριστεί φιλμς. Για την παραλία στην απόληξη του φαραγγιού μην πάρετε καμιά κότα για παρέα, γιατί θα σας κάτσει τη γόβα στιλέτο κατακούτελα. Διαλέξτε κορίτσι κρι-κρι, έχει ακόμη η μεγαλόνησος μερικά εναπομείναντα. Αν είστε κορίτσι και πρέπει να βρείτε αγόρι για Πρέβελη, διαλέξτε δυο-τρία: θα αφαιρείτε κι από ένα σε κάθε εγκατάλειψη. Αν όλα τα αγοράκια αξιωθούν να φθάσουν στον τερματισμό, θα τα χρειασθείτε ή θα σας χρειασθούν για προστασία κατά την υπαίθρια διανυκτέρευση σας.

Ρ.
Ρέθυμνο: Συμπιεσμένο και πνιγμένο ανάμεσα στον Όλυμπο και στον Κίσσαβο, δηλαδή στο Ηράκλειο και στα Χανιά. Διατηρεί βέβαια τη δική του χάρη, ιδίως η alte staat του με τις μεσαιωνικές γειτονιές του. Έ, κι αν ακούτε κάτι για πιστολίδι τις νύχτες στα μπαράκια, μην το πάρετε κι αψήφιστα! Μπορεί να σας τη φυτέψει κανένας κρητόμαγκας. Υπάρχει το Πανεπιστήμιο που δίνει ζωή και το χειμώνα, αλλά και κάνει την καθημερινότητα πιο ενδιαφέρουσα. Από Αρμένους προς Πρέβελη (βλέπε λέξη!), αλλά κι από Σέλια στον Πλακιά (να πάτε και να κατασκηνώσετε). Ενδιαφέρουσα η συμμετρική σχεδόν συνύπαρξη φαραγγιών: το φαράγγι του Κοτσυφού (απόληξη Πλακιάς) απ’ τη μια και το φαράγγι το Κουρταλιώτικο (απόληξη Πρέβελη) από την άλλη. Στα νότια παράλια και η Άγια Γαλήνη συμπληρώνει στον κόλπο της Μεσσαράς τα νότια φυσικά κάλλη του Νομού Ρεθύμνης. Ανώγεια και Αρκάδι τα ορεινά σκαλώματα στο όρος Ίδη.
Rex: Πολυκέντρο και πολυπαινεμένο στην καρδιά του Αϊ-Νικόλα, στολίδι αληθινό και μεταμοντέρνο (προσπαθεί πάντως!). Προεκλογικό δομημένο επιχείρημα που ασφαλώς πείθει. Κατά τ’ άλλα ως προς την χρηστική εξέλιξη του είχαμε σημειώσει κάποτε: ό,τι Rex, ας κατεβάσει! Τώρα έγινε κινηματογραφική αίθουσα, γίνονται εκεί εκδηλώσεις λόγου -ή παράλογου- και δίδονται και θεατρικές παραστάσεις (δεν γνωρίζετε την Ερασιτεχνική Θεατρική Ομάδα της πόλης; )

Σ.
Σαμαριά: Στα φυσικά θαύματα της Κρήτης κατατάσσεται πρώτο αδιαφιλονίκητα. Μην αποφασίσετε να το κατεβείτε αν έστω και ένα από τα κάτωθι items ή αισθητικά (;) μπιχλιμπίδια σας είναι απαραίτητα ή σας έλκουν κάπως: Σαγιοναρίτσα, νυχάκι βαμμένο, ρόλεξ -μαϊμού ή γορίλλας-, αντιηλιακή προστασία με δείκτη 8, τσαντάκι νεσεσέρ, σορτς από λίκρα, χαλάουα στις γάμπες και κερί στο σαγόνι (κατσίκα είστε;), κιλοτάκι ΧL (θα βρίσκει ο προφυλακτήρας σας στην κατωφέρεια), στηθόδεσμο ν.4 (όλα τα φράγκα σας σε σιλικόνες τα τρώτε;), λακ sunsilk ή άλλη, γκόμενος με τριχωτό σβέρκο, ο γυναικολόγος σας, ο μικρός αδελφός της φίλης σας, ο γιός της κουμπάρας σας που είναι αδελφή ( είστε η νονά του, το ξεχάσατε;) και άλλα όπως είναι η γόβα στιλέτο, διάφορα τηλεοπτικά σαπουνοπλυντήρια συνειδητότητας, η εκπομπή Έλα όπως είσαι κλπ. Αν λοιπόν σας γοητεύει κάτι από όλα αυτά τότε να το ανεβείτε το φαράγγι, να μην το κατεβείτε, διότι ο φίλος μου ο Γ.Α. περιώνυμος σκιτσογράφος διαλέγει τα θύματα του από τις quasi φελλινικές φάτσες που καταφθάνουν στην Χώρα από το Canyon...
Σβούρος: Έφηβος ξεσαλωμένος αλητάμπουρας εποχούμενος πειραγμένου παπακίου 50 cc που σπάει καρύδια στη βιάση του να προλάβει να σβουρίσει -σαν τη σβούρα- σ’ όλη την επαρχιακή πόλη που του συμπιέζει τις ορμόνες. Βασικά όμως ένα είναι το θέμα που τον απασχολεί: ο επαγγελματικός προσανατολισμός του, δηλαδή κάτι που το κατέχει καλά και το παίζει στα δάχτυλα.
Σπιναλόνγκα:(Spina Longa). Για λεπρούς (πιο chic: χανσενικούς!) του παρελθόντος και για καραβάκια του παρόντος! Το μέλλον το μάθαμε στις 9 Ιουλίου 1994 -το πρωί-, στην ημερίδα που διοργάνωσε η Νομαρχία Λασιθίου. Την αφίσα της ημερίδας φιλοτέχνησε αφιλοκερδώς ο ίδιος αρχιτέκτων που είχε συνθέσει άλλωστε κι εκείνη την εξαιρετικά γεωμετρική, την χρωματικά ευαίσθητη -με την ντοστογιεφσκική δυναμική- αφίσα της ημερίδας περί Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης, που είχε πάλι διοργανώσει η Νομαρχία Λασιθίου. Εκλογές έρχονται, ας τα θυμόμαστε τα του παρελθόντος. Η επωδός πάντα η ίδια: ένα το χελιδόνι κι η Άνοιξη ακριβή! Υ.Γ. Στον πρώην Νομάρχη Λασιθίου και Ηρακλείου η ιδέα για τη σπιναλόνγκειο ημερίδα εγεννήθη όταν επιπλήττοντας σχεδόν -πώς αλλιώς!- γερμανός τις κυβερνητικοαναπτυξιακόν στέλεχος είπε: «Εκετε Σπιναλόνγκα και το έκετε ανεκμετάλλεπτο; Αιντώς, αν είζασταν, Αργκείοι! Πάντως ο τότε κρητογερμανικός έρωτας ήταν τύπου coup de foudre! Η ημερίδα έγινε!
Σφακιά: Από διασταύρωση για Βρύσες και κατηφορίζοντας περνάτε από Ασκύφου. Εκεί σταματάτε για μια ρακή, διότι ακολουθεί κι άλλη κατάβαση κι αν είστε εποχούμενος σε δίτροχο θα νομίζετε ότι πετάτε, εφόσον θα βλέπετε τα αετόπουλα και τα γεράκια να πετάνε χαμηλότερα από σας! Σημείωση προς αφελείς: Στ’ Ασκύφου, είναι ένας δημοσιοσχετίστας καφετζής που σας πιάνει με το καλό, κερνάει μια ρακή, εσείς παραγγέλνετε δεύτερη ή και τρίτη, η ρακή ανοίγει την όρεξη, σας φέρνει και γίδα βραστή -δεν ρωτάτε πόσο έχει- και στο λογαριασμό τραβάτε τα χαρτονομίσματα σας από το πορτοφόλι με κάτι ξινισμένα μούτρα, που θα ήθελα να τα έβλεπα από μια μεριά! Δεν θα σας συμβούλευα εκτός από χαρτονομίσματα να τραβήξετε οτιδήποτε άλλο -έστω και τα μαλλιά σας: θα σας προλάβουν από αλλού. Οι καρέκλες εκεί είναι με πλάτη στον τοίχο, όπως ούτε καν στο Γουέστ! Φθάνοντας στα Σφακιά (βλέπε λέξη) είναι όμορφα, εκεί στη Χώρα. Πιάνουν τα καραβάκια με τους Ιndiana Jones της Σαμαριάς από Αγία Ρούμελη, και μπορείτε να τους χαρείτε από μπαλκονάκι καφενέ πίνοντας την νεοελληνικήν, άμα και μερακλίδικη φραπεδιά.
Σητεία: Ούτε 300km από τα Χανιά! Έμβλημα ο Πελεκάνος, φραπέ στο Φοίνικα πριν από τη Δύση, τάβλι προμεσημβρινό παιγμένο με πάθος, δακτυλική ευλυγισία και λεκτική ευγλωττία, εκεί στα καφενεία που προηγούνται της Λέσχης Αεροπορίας. Δάσκαλος στο τάβλι ο κύριος Φωκίων. Φαγητό μεσημεριανό δεν μπορείτε πλέον στης Χαρούλας, δίπλα στη Λέσχη, διότι έκλεισε. Χάσατε! Μέσα στο μαγαζί μπαίνοντας αριστερά θα βρίσκατε μιαν απροσδόκητη attraction: παλαιά φωτογραφία της εθνικής Βουγιούκλως μελαχρινής ακόμη που διαφημίζει κατιτίς! Στο αυτοκίνητο ακούτε οπωσδήποτε Μelody 88,8FΜ, καθώς κατευθύνεστε προς Ερημούπολη, και απολαμβάνετε την εξαίρετη παραλία -επίτευγμα του πρώην Δημάρχου- στολίδι φυσικό και αδιαφιλονίκητο της πόλης του Βιτσέντζου μας. Βράδυ χωρίς παρακμιακό μαθαίνω Di Settia και Ποσειδώνιο Status δεν λογίζεται εν Σητεία. Βέβαια, υπάρχει και το Πλανητάριο, αλλά, αν δεν νιώθετε καλά στο πετσί σας, ως νιάτο και ως εύχαρις και λυγερόκορμος χορευτής, μην μπείτε στον κόπο να πάτε εκεί: εκτός βέβαια κι αν σας το επιβάλει το δροσερό κεράσι που έχει κλέψει τα μυαλά σας- ποια μυαλά σας, στην ηλικία σας, γεροχούφταλε! Για μαζέψου μην έχουμε έκτακτο καρδιακό επεισόδιο! Από τα γύρω χωριά μαζεύονται και ντεμέκ καλλιτέχνες για high night life : αναγνωρίστε τους, δεν είναι δύσκολο. Don’t miss: Το Αρχαιολογικό Μουσείο της πόλης. Ηommage εδώ στην Μεταξία Τσιποπούλου, μια ιδιόρρυθμη αρχαιολόγο ερευνήτρια που κάνει Αρχαιολογία για την ψυχή της, με την ψυχή της, σε μια Κρήτη που έχει ανάγκη από τέτοιους επιστήμονες ως κανόνα και όχι ως δακτυλοδεικτούμενη εξαίρεση! Υπάρχουν κι άλλοι αρχαιολόγοι στη Σητεία, που μπήκαν μετά από πολύ αυστηρές εξετάσεις (επί χούντας) στην Αρχαιολογική Υπηρεσία. Κι αυτούς τους θαυμάζουμε, αλλά από μακριά! Αμοιβαία τα αισθήματα, χοντρέ μου!

Τ.
Τεμένια: Πέρασμα-εύρημα, εφόσον σας ενώνει με Κάνδανο, σας βγάζει στην Παλιόχωρα, αλλά και στη Σούγια. Από όπου κι αν πάτε προς τη θάλασσα, θα πέσετε πάνω σε αρχαία απομεινάρια, καθώς ο Καιρός ευλόγησε στο πέρασμα του τον τόπο στα νότια Χανιά. Τί άλλο θέλετε από ένα τέτοιο πέρασμα; Τεμενάδες;
Τopless: Δεν φταίω εγώ! Αυτές μου το υπενθυμίζουν συνεχώς! Ούτε ο καρκινογόνος ήλιος πτοεί τις θηλές τους;
Τοπλού: Θα μπορούσε να διαπιστώσει κάποιος την ηχητική συνάφεια μεταξύ του παρόντος με το προηγούμενο λήμμα, ωστόσο στην εκπληκτική Μονή Τοπλού (20Κm από Σητεία προς Βάι) επικρατεί μια ενδυματολογική υποκρισία: Εφόσον ο χώρος διατηρεί τη λατρευτική διάσταση του σε παραλληλία με την εκθεσιακή λειτουργία του, γιατί επιβάλλεται τόσο ιησουίτικα η κοσμία και σεμνή ένδυσις των γυναικών μέχρι το γόνυ τουλάχιστο; Και λέγω ιησουίτικα, διότι ο θυρωρός διανέμει φούστα κλαρωτή εις άπασαν εγχωρίαν ή αλλοδαπήν που δεν καλύπτει εντελώς τα κάτω άκρα της. Γίνεται βέβαια το έλα να δεις, διότι απορείς με το γούστο των γυναικών. Τοιούτη φούστα κλαρωτή πρέπει να συνοδεύεται με γαρύφαλλο εν ωτί και ντέφι εν χερσί, ώστε να είναι πλήρης ο σεβασμός του λατρευτικού χώρου της Μονής! Wow, ορθόδοξο kitsch ΜΑΧ! δεν ξανάγινε: τώρα σε κλαδωτή συσκευασία onesize!
Τράχηλος: Νήσος πίσω από το Κουφονήσι. Πέρασε προσφάτως κι ο εξ Αμερικής ex american president Τζορτζ Μπους μετά της Λατσείου θαλαμηγού και της πολυμελούς οικογενείας του! Μικρά παρέκβασις: στο πρόγραμμα των Κορναρείων ‘94 (εκδηλώσεις του Δήμου Σητείας) είχε συμπεριληφθεί και επίσκεψη του κοινού στo εν λόγω Κουφονήσι (η Δήλος του Λιβυκού, sic) υπό την καθοδηγητικήν ξενάγησιν του ανασκαφέως (ομοίως sic!) αρχαιολόγου Νίκου Παπαδάκη: είχε δοθεί και μια τελευταία παράσταση (οπωσδήποτε τραγωδίας ή σατυρικού δράματος!) στο αρχαίο θέατρο, διότι από τη στιγμή που θα γίνει το εργοστάσιο της ΔΕΗ στον απέναντι Αθερινόλακο, όχι μόνο αθερίνα δεν θα βρίσκουμε, αλλά ούτε το δρόμο για το Κουφονήσι. Τα 150 ΜW διεκδικούν την σιωπηρή συνενοχή της παλλασιθιώτικης κοινωνίας έναντι ενός ανοσιουργήματος στο μαλακό υπογάστριο της πανέμορφης γης του Γούδουρα. Και για να επανέλθω στο εναρκτήριο λήμμα: Του Λασιθιώτη η/ο Τράχηλος, ΘΗΣ της ΔΕΗ δεν υποφέρει! Συμφωνείτε; Από το 1994 προωθείται το σχέδιο του Θερμοηλεκτρικού Σταθμού και όλα βαίνουν έκτοτε ησύχως!
Τουμπεκί, το: και τουμπεκή, η: ψιλοκομμένη, όταν τριγύρω σας έχουν βγάλει τα μακρύκαννα και κάνουν χρήση, κι εσείς έχετε κλάσει μέντες. Προσέξτε μην σας πάρει χαμπάρι η συνοδός σας και κυρίως μην πολυκάνετε τον άνετο: να ρίξω καμιά γεμιστήρα, πατριώτη; Το παιχνιδάκι είναι για άντρες, όχι για χ-άντρες! Σκέψου να αρχίσει να κλωτσάει, να στραμπουλήξεις καμιά ωμοπλάτη και να σού 'ρθουν και πέντε- έξι κάλυκες στους φακούς επαφής. Ωραίο θέαμα θα είσαι, τί να σου πω!
Τύλισσος: Με αρχαία, με στιλάτη πλατεία, με ωραία ρακή και πατάτα οφτή. Προ ετών έκανε εκεί το αγροτικό του ο φίλος μου ο Ηλίας (γιατρός είναι και, κορίτσια, θυμηθείτε το λήμμα!). Ολίγα μόλις χιλιόμετρα-14, απ’ ό,τι προσφάτως διαπίστωσα, φθάνοντας για ΒΒQ στο υπέροχο σπίτι ενός άλλου γιατρού, με υπέροχο κρασί, με το κυπαρίσσι παντεπόπτη στο εκκλησάκι της αυλής, με την καρυδιά να στέκει μουγγή χωρίς να εξομολογείται τους σκιερούς πόθους στη φυλλωσιά της και στη χρόνια μοναξιά της. Αχ! Μπρα!

Υ.
Ύδωρ: Να προσέχομε για να έχομε, αλλιώς θα πούμε το ύδωρ υδατάκι! Οσονούπω θα το αγοράζομε παντού στην Κρήτη και εμφιαλωμένο, διότι τί παραπάνω έχουν τα άλλα από το δικό μας; Τόσες πηγές, καλέ, να μην κάνομε κι από μια δημοτικοκοινοτική επιχείρηση να τις στερέψομε; υ.γ. (για όλες) μην πιείς νερό και με ξεχάσεις, μην πιεις νερό της λησμονιάς.…Νιώθω αδιόρθωτα διψασμένος!
Ύπτιος,α,ον: Επίθετο που παραπέμπει στο optimum των καλοκαιρινών διακοπών! Θυμηθείτε τον αείμνηστο Μίμη Φωτόπουλο στην αξέχαστη ατάκα: κι ύστερα πια θα κάαααθεσαι!

Φ.
Φαιστός: Την πρώτη φορά που φθάσαμε με τις μοτοσικλέτες στη Φαιστό, από την πολύ ζέστη είχαμε βγάλει στην αρχή τα πέτσινα μπουφάν, στ η συνέχεια και τα Τ-shirts, και στο τέλος και τα κράνη. Βέβαια οδηγώντας σκεφτόμουν τις Μυκήνες της ηπειρωτικής Ελλάδας, που είχαν τέτοια ηλιόλουστα ανοίγματα -ας τα πούμε έτσι επιεικώς!- στο ύπαιθρο για να τιμωρούν τους άτακτους πολίτες τους. Κάτι σαν καταναγκαστικά έργα σε γκούλαγκ φούρνου και όχι κατάψυξης. Με το Creta Channel έγινε ψωμοτύρι ο δίσκος της. Τop Ηit! Πάντως η Φαιστός δεν αναφέρεται στους περίφημους οδηγούς της γαλλικής Ηachette Les Guides Βleus, απλώς σημειώνεται στους χάρτες που συνοδεύουν την έκδοση αυτή!
Φαλάσαρνα: 55 χλμ. σε δυτική κατεύθυνση από τα Χανιά, φτάνεις και τραγουδάς, δεν πάω πουθενά εδώ θα μείνω, έστω κι αν δεν έχεις ακούσει ποτέ σου το σχετικό άσμα. Εδώ πέρυσι το καλοκαίρι άκουσα στα αραβικά το Μακαρένα! Αν έχεις guts (κοινώς κότσια) ανέβα πεζοπορώντας προς τη νήσο Γραμβούσα, πατώντας αντρίκια πάνω στις πλαγιές του Γεροσκίνου. Αλλιώς, αν είσαι της αραχτικής σχολής, αγνάντεψε από την παραλία το νησί Πεταλίδα (δύο είναι) και κολύμπα νοερά μέχρι εκεί. Από κει και πέρα η απεραντοσύνη της Μεσογείου μέχρι το Γιβραλτάρ: έ, καλά, μην υπερβάλουμε κιόλας!
Φόδελε: Στα σύνορα του Ηρακλείου με το Ρέθυμνο, ο κόλπος αρχίζει από το ακρωτήρι Σταυρός και φθάνει μέχρι την χερσαία προεξοχή στο κρητικό πέλαγο στο ύψος των Σεισών (έτσι θα τις πούμε;). Αν θέλετε βρέξτε την κορμάρα σας στον κόλπο, και μη μου πείτε πάλι ότι υπαινίσσομαι κατιτίς!
Φοινικόδασος: Κάτι μεταξύ παραδείσιου τοπίου και κολασμένης παράδοσης του σε ακόλαστα ουρί και αχρωμόσωμους καταναλωτές. Εδώ ακριβώς μπερδεύομαι. Μπερδευτείτε κι εσείς: 30 Κm ανατολικά της Σητείας.
Φωτιά: Δισυπόστατη έννοια στην θερινή Κρήτη. Αγία είναι η Φωτιά, όταν φεύγεις από την Ιεράπετρα -νότιος δρόμος- προς Σητεία, και κάνεις οπωσδήποτε μια στάση που μπορεί να σας κρατήσει και δυο-τρείς μέρες. Ωραία δροσερά ταβερνάκια, δωμάτια παρά θιν αλός και πασαλίκια υπέροχα. Μην το συζητάτε, θα είστε στην πιο δροσερή (Αγία) Φωτιά της ζωής σας! Ωστόσο υπάρχει και η Δαιμονική Φωτιά! Η πυρκαγιά που αρχίζει εκ προθέσεως ή εξ αμελείας των ασυνείδητα ή συνειδητά Γρόθογρόθων, κατά το Οστρογότθων, διότι ένα τέτοιο επίπεδο κοινωνικής ευαισθησίας και συνειδητότητάς μας παραπέμπει στα μέλη μανιακών πολιτισμών, και όχι σε απογόνους αρχόντων μινωιτών!

Χ.
Χανιά: Θα έβαζα θαυμαστικό, αλλά θα με κατηγορούσατε για μεροληψία υπέρ μιας πόλης με την οποία αγκαλιαστήκαμε μόλις γνωριστήκαμε. Αυτά βέβαια τότε, προ δεκαετίας, προτού να γίνει το Κουμ Καπί τόπος λαϊκού προσκυνήματος στο θόρυβο, στο απρόσωπο και στο καταναλωτικό... Όταν το Κανάλι ήταν κανάλι για λίγους -που το περνούσαν και ξυπόλυτοι-, κι όχι για περαματάρηδες με σινιέ ροκ βλέμμα clean cut αλλά και clean cat, όπως λέμε clean pussy- cat. Όταν στα Δύο Λουξ έπινες καφέ, έπαιζες σκάκι ή τάβλι ή φλίπερ και απολάμβανες την διστακτική ησυχία της περιοχής που θα γνώριζε αργότερα το πήξιμο σε απομιμήσεις του ενός και του άλλου. Και το Φαγκότο αλλιώτικο, πιο jazz, πιο ελκυστικό στη μοναξιά, πιο αισθαντικό σε style. Όμως στα Χανιά δεν ταιριάζουν τα reqviem ύφους σημειώματα: έχουν γωνιές και δρόμους να βολτάρεις, από την κεντρική αγορά και τη Μητρόπολη του πατέρα Ειρηναίου, μέχρι τις παραλίες των Σφαγείων με τα υπέροχα κτίρια, που μου έδειξε η Χρύσα να ξεφλουδίζονται εγκαταλελειμμένα στον καιρό, στη μοίρα τους. Από το Γκουβερνέτο (μοναστήρι στο Ακρωτήρι) κατηφορίστε ανατολικά (από Σούδα δηλαδή) μέχρι το Καλάμι και τις Καλύβες για μπάνιο. Επιστρέψτε στο λιμάνι και αναζητήστε τη σοκολατένια Βίκυ που φτιάχνει και πουλάει θιβετιανά μάνταλα, είδος μεταλλικού ροζάριο για γιόγκηδες. Ανεβείτε και στο φρούριο στα Άπτερα, όπου θα νιώσετε παντεπόπτης του κολπίσκου της Σούδας, από το νησάκι της Παλιοσούδας μέχρι το ακρωτήριο Δράπανο. Δεν ξέρω τί είδους συναισθήματα σας συνοδεύουν σε ψηλά μέρη μεσαιωνικής χρονολόγησης, αλλά έχουν ένα φορτίο διέγερσης αφανέρωτου πόθου, χωρίς ένσαρκο αντικείμενο. Είναι ίσως, αυτή η διέγερση, το μυστικό αγκίστρι της Ιστορίας, ή του Καιρού, που μας έχει πιασμένους εμάς τους Έλληνες από τον ομφάλιο λώρο μας. Αν πάλι δεν νιώθετε πράμα, πάρτε κανένα Ρenthouse από τον περιπτερά σας, μπορεί τελικά να είσαστε σεις πιο νορμάλ.
Χρυσοπηγή: Εξαιρετικό γυναικείο Μοναστήρι προς τις Μουρνιές έξω από τα Χανιά. Μας υποδέχεται μια μεγάλη φλαμουριά με κλουβάκια όπου κελαηδούν εξωτικά πουλιά, συναγωνιζόμενα σε αίσθηση τις ουρανομήκεις ψαλμωδίες των σεβασμίων κοριτσιών, που για τα εγκόσμια μεγέθη μας είναι μορφωμένες καλλονές, αλλά για το σχήμα τους είναι νύμφες εν Χριστώ. Η Μονή περιλαμβάνει εργαστήρι αγιογραφίας, Μουσείο εκθεμάτων και ιερών κειμηλίων που προφυλάσσεται από σύστημα συναγερμού, και ακτινοβολεί την νοικοκυροσύνη και την αξιοσύνη του κοινοβίου. Στο δρόμο για τα Περιβόλια, ίσια πάνω ο δρόμος σας βγάζει στην Χρυσοπηγή, ένα κοινόβιο-υπόδειγμα.

Ψ.
Ψάρι, Ψαροταβέρνα, Ψαροταβερνιάρης: Τα ψάρια αναζητούμε να φάμε σε θερινές ψαροταβέρνες... Τα φρέσκα ψάρια, και τα εγχώρια δηλαδή. Όμως έχουν γίνει τόσο δυσεύρετα και τόσο δυσδιάκριτα τα ελληνικά ψάρια από τα ψάρια Σομαλίας, Τουρκίας και άλλης παραλίας, που καθοριστικό ρόλο διαδραματίζει στην ψαροδιατροφή μας η εμπιστοσύνη μας στο πρόσωπο του ψαροταβερνιάρη. Αλλιώς φάτε μάτια ψάρια και μόνον τα μάτια σας. Αν τολμήσετε και τα φάτε παρόλες τις επισημάνσεις μας, αλλά τα βρείτε κάπως άνοστα, αφού πληρώσετε ρίξετε και μια ματιά στο μέρος της κωλότσεπης, όπου φυλάσσετε το πορτοφόλι σας, μήπως σας έχουν πιάσει μια ολιά κορόιδο.
Ψηλορείτης: Τίμιος Σταυρός, υψόμετρο 2456 μέτρα πάνω από τη θάλασσα. Από τα Ανώγεια φθάνεις στο Ιδαίον Άντρον κι από κει ποδαράτος μέχρι την κορυφή. Αν αντέχεις ορειβασία και το κρύο...

Ω.
Ωά: Σιγά τα ωά με το Μάαστριχτ, σιγά τα ωά με τις μπαλωθιές, σιγά τα ωά με τις ποδοσφαιρικές μετεγγραφές, σιγά τα ωά με το ένα και με το άλλο, αναρωτιέμαι (μα τις ωοθήκες σας!) : δεν υπάρχει κατιτίς, άνευ κελύφους, που να μην παραπέμπει σε καταστάσεις ομελέτας!
Ώπα!: ώπατις και άλα-τις, στα νυχτερινά κέντρα διασκέδασης στα οποία οι Κρήτες έχουν να επιδείξουν μακραίωνη ιστορία σε ώπα. Το θλιβερόν είναι ότι μέχρι και για ένα ώπατις μπορούν να τραβήξουν πιστόλι κι η πίστα χορού να γίνει χώρος τραγωδίας, όπως τόσες φορές άλλωστε. Το πώς καταλήξαμε σπανιόλοι και νοτιοιταλιάνοι από χαρούμενοι και διαυγείς Μινωίτες, blame it on the bossa nova ή στους άραβες ή στους άλλους κατακτητές που συνέβαλαν στο υβριδικό τούτο κοινωνιολογικό μόρφωμα.
Ωχ: Ακούγεται από συζύγους εποπτευομένους στις πλαζ από τις συζύγους τους, κάθε φορά που δεν προσέχουν αυτές όταν μιλάνε. Ο λόγος εύλογος, η σφαλιάρα παράλογη, διότι: περνά το εικοσάχρονο σκανδιναβό -έστω και ζαβό- αλλά με κάτι καμπύλες που φωτίζουν και γκαβό, οπότε ο κύριος, γιατί να προσέχει τη γυναικούλα του, που του εξηγεί λεπτομερώς για την προχθεσινή βαρυστομαχιά της μάνας της;

http://www.stigmes.gr/gr/grpages/articles/alfavita.htm

Τετάρτη 12 Αυγούστου 2009

Ήσυχες μέρες (και νύχτες) του Αυγούστου


Αύγουστος. Παραδοσιακά ο μήνας των διακοπών και της ραστώνης. Οι παραλίες και τα παραθεριστικά κέντρα αλλά και τα νησιά γεμάτα, τα αστικά κέντρα άδεια. Περιορισμένες οι πολιτιστικές εκδηλώσεις, οι οποίες πραγματοποιούνται κυρίως στην περιφέρεια. Τα προγράμματα των όμορων της Αθήνας δήμων θα αρχίσουν μετά το πρώτο εικοσαήμερο του τρέχοντος μηνός- μόνο οι παραστάσεις στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου συνεχίζονται στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών.
Ίσως ο Αύγουστος «κουβαλά» και μια μικρή θλίψη για αυτούς που δεν είναι σε διακοπές. Από την άλλη, τους δίνει ενδεχομένως τη δυνατότητα να απολαύσουν την πόλη τους. Όπως το ίδιο μπορεί να συμβεί και στην Αθήνα που η πρωτεύουσα τον Αύγουστο αλλάζει. Ηρεμεί και αναπνέει. Αυτές τις αναπνοές της Αθήνας ακολουθούν οκτώ συντάκτες του πολιτιστικού τμήματος του «Βήματος της Κυριακής». Βόλτες στην έρημη πόλη ανακαλύπτοντας γωνιές που «εξαφανίζονται» τις υπόλοιπες ημέρες του χρόνου, επισκέψεις στα μουσεία, ακόμη και shopping.
Ο Αύγουστος τελικά δεν είναι και τόσο κακός αν δεν έχεις διακοπές.

Σαν βγεις στον πηγαιμό για την παλιά Αθήνα
Η διαδρομή με το τρένο, από μόνη της πολύ καλύτερη αυτές τις ήσυχες μέρες του Αυγούστου. Χωρίς πολλά «ελεήστε τον φτωχό- έχω τέσσερα παιδάκια και πεινάνε- είμαι φορέας του ΑΙDS, εδώ είναι τα χαρτιά μου όποιος κύριος ή κυρία θέλει μπορεί να έρθει και να δει» σε κάθε σταθμό να παίζουν περίεργα παιχνίδια με τα ενοχικά μας σύνδρομα. Αυτές τις άγιες για τους Αθηναίους μέρες λείπει ταξίδι για διακοπές και το ανυπόφορο στριμωξίδι σε ένα βαγόνι χωρίς -τις περισσότερες φορές- ίχνος κλιματισμού. Φθάνοντας λοιπόν στον σταθμό στο Μοναστηράκι, με λίγη φαντασία και λίγη καλή διάθεση, η πρώτη εικόνα που αντικρίζεις με τα χαμηλά πολύχρωμα σπιτάκια της Πλάκας μοιάζει πολύ με την αντίστοιχη στο λιμάνι της Ύδρας. Χωρίς να χρειάζεται να παραμερίσεις κάθε λογής πλανόδιο πωλητή για να περάσεις με ασφάλεια στα γνωστά στενάκια, έχεις τώρα την ευκαιρία να τα εξερευνήσεις με την άνεσή σου. Με τον πανικό στα σοκάκια να έχει μετακομίσει στη Μύκονο, όπου τέτοια εποχή όλοι περπατούν σημειωτόν, ξαφνικά τα στενά σού φαντάζουν λεωφόροι. Σε προδιαθέτουν να τα ακολουθήσεις προς άγνωστη κατεύθυνση. Να χαθείς σε ανηφόρες και να ανακαλύψεις μονοκατοικίες αναφωνώντας «ποπό! τι ωραία που θα ήταν να έμενα εδώ αλλά τα ενοίκια θα είναι απλησίαστα...». Να σου έρθουν έγχρωμες αναμνήσεις από ασπρόμαυρες ελληνικές ταινίες κοιτάζοντας σκαλοπάτια με γλάστρες βασιλικού δεξιά και αριστερά. Αλλά και ακούγοντας πενιές από κάποια «greek traditional tavern» που καραδοκεί να πουλήσει χρυσό τον mouzaka, τη feta και το tzatziki σε ανυποψίαστους τουρίστες. Λίγο πιο κάτω θα κοντοσταθείς και θα χαζέψεις σε μαγαζιά που πουλάνε παλιές και παμπάλαιες αφίσες με διαφημίσεις: από λεμονάδα ΕΨΑ ως πολιτικές υποσχέσεις με τη φωτογραφία του Κωνσταντίνου Καραμανλή και το σύνθημα «Η μεγαλύτερη εγγύηση». Κάτι τέτοιες στιγμές, νιώθοντας σαν απλός περιηγητής μέσα στην πόλη που τους υπόλοιπους 11 μήνες του χρόνου αγαπάς να μισείς, δίνεις αξία στις λεπτομέρειες. Και φτιάχνεις το δικό σου χρονογράφημα. Χωρίς νεύρα, ένταση και τάσεις φυγής, εύχεσαι να είναι μακρύς ο δρόμος...

Sales and the city
Δεν είναι μόνο το ότι -με το αυτοκίνητο τουλάχιστον- οι αποστάσεις έχουν εκμηδενιστεί. Ούτε ότι βρίσκεις να παρκάρεις στα πιο απίθανα μέρη. Ούτε ακόμη το ότι τα υπαίθρια μπαρ και καφενεία σε πλατείες και πλακόστρωτα με τα φωτισμένα «τραπεζάκια έξω» δίνουν μια εικόνα σχεδόν ονειρική στα ζεστά αθηναϊκά βράδια του Αυγούστου. Το φιλικό πρόσωπο μιας, απάνθρωπης τον χειμώνα, πόλης μπορεί να το νιώθω ως οδηγός και ως νυχτερινός διαβάτης, το απολαμβάνω όμως περισσότερο ως καταναλωτής. Το μάτι μου δεν χορταίνει να διαβάζει για «Εκπτώσεις», «Sales» και «Ασυναγώνιστες προσφορές». Η πόλη τον Αύγουστο είναι μια πόλη γεμάτη δέλεαρ και προκλήσεις. Να ξέρεις να διαλέγεις τις πραγματικές ευκαιρίες και να φυλάγεται από τις κακοτοπιές (κατά κανόνα ό,τι πάνω από 60% θα πρέπει να μας υποψιάζει). Να ελέγχεις το προϊόν της αρεσκείας της και, αφού βεβαιωθείς ότι η τιμή του είναι πραγματικά συμφέρουσα. Άλλο το να ψωνίζεις απλά και άλλο το να ψωνίζεις έξυπνα. Και μια πόλη γεμάτη εκπτώσεις τον Αύγουστο είναι το ιδανικότερο τεστ για να αποδείξεις στον εαυτό σου ότι μπορείς να το καταφέρεις.

Παραλιακές γνωριμίες
Θέλοντας και μη, θα περάσω αρκετό χρόνο εφέτος στην παραλιακή ζώνη του Π. Φαλήρου. Είμαι ευγνώμων που είχα την ευκαιρία, λόγω της εμπλοκής μου με τη 2η Μπιενάλε της Αθήνας 2009, να γνωρίσω αυτή την περιοχή. Δεν είναι μόνο ότι έχει πράγματα να κάνεις, ότι είναι παραθαλάσσια κτλ. Είναι ότι πρόκειται για μια περιοχή πραγματικά ιδιότυπη. Από τη μια πλευρά υπάρχουν οι υπερσύγχρονες δομές των Ολυμπιακών Ακινήτων: το Τae Κwon Do, τα λεγόμενα γραμμικά κτίρια, το Βeach Volley. Τεράστιοι, ακατοίκητοι όγκοι και στη μέση η Εσπλανάδα με τις κολόνες της και η Πλατεία Νερού, στρωμένη με πλάκες, πανέτοιμη αλλά άδεια. Και μπροστά από τα κτίρια, αλάνες περιφραγμένες με συρματοπλέγματα και μοναχικοί φρουροί σε κουβούκλια- οξύμωρες παρουσίες σε μια περιοχή που είναι προσβάσιμη από παντού, μολονότι η σύμβαση το θέλει να αφήσεις το όνομά σου στον φρουρό και να μπεις από την πύλη. Πιο δίπλα, πηγαίνοντας προς τη θάλασσα, άλλη αλάνα γεμάτη πίσσα, σκόρπια παρκαρισμένα αυτοκίνητα και φορτηγά, μια πρόχειρα περιφραγμένη έκταση με χώματα, λάκκους και σκουπίδια. Αλλά λίγο να στρέψει κανείς το βλέμμα προς τα πίσω, ένα όμορφο- σαν τούρτα- νεοκλασικό στέκεται πάνω σε ένα φροντισμένο γρασίδι και πάνω στο γρασίδι υψώνεται ένα μιράζ: είναι το Μουσείο Ιστορίας της Πολεμικής Αεροπορίας, εξόχως πρωτότυπο καθ΄ ότι πρόκειται για ένα μουσείο που δεν είναι ανοικτό στο κοινό. Ακριβώς απέναντι, ένα ογκώδες εμπορικό κέντρο, με πολυκινηματογράφο, καφέ κτλ. Προχωρώντας πάλι προς τη θάλασσα, το θωρηκτό Αβέρωφ, το Βέλος, η ανακατασκευή της τριήρους- όλα τούτα σχεδόν έρημα, αν και μόλις λίγο περπατήσει κανείς βρίσκεται μέσα στην ανανεωμένη Μαρίνα Φλοίσβου, πλούσια και φανταχτερή, με εστιατόρια, καφετέριες, καταστήματα που σφύζουν από κόσμο, χιλιάδες ανθρώπους που χαζεύουν εκατοντάδες κότερα και θαλαμηγούς. Βγαίνοντας από τη μαρίνα ξαφνικά στέκεται κανείς σε έναν απλό κυματοθραύστη και η θάλασσα είναι ακριβώς από κάτω του. Και από πάνω ένα δασάκι που κρύβει την ασχήμια της παραλιακής και οδηγεί τον επισκέπτη στον παιδότοπο του Δήμου Παλαιού Φαλήρου, όπου το πλήθος των διασκεδαστών δίνει τη θέση του σε αναρίθμητα παιδάκια. Το ιστορικό κτίριο του Φλοίσβου στέκει λίγο παραπέρα, όχι πια εστιατόριο όπως τα τελευταία χρόνια αλλά πολιτιστικό κέντρο. Και από εκεί και πέρα η παραλία, κατοικημένη τόσο το καλοκαίρι όσο και τον χειμώνα. Μια περιοχή έρημη και γεμάτη, σύγχρονη και παλαιά, επιφανειακή αλλά και με βαθιές μνήμες, εκνευριστική και ποιητική, κουραστική και ελκυστική- σαν συμπύκνωση της Αθήνας. Είναι όλα εδώ.

Βόλτες με ένα σαραβαλάκι
Με τα χρόνια έχω καταλήξει σε τρία αυγουστιάτικα συμπεράσματα:
Πρώτον, απεχθάνομαι τις διακοπές διαρκείας, ιδιαίτερα τον Αύγουστο.
Δεύτερον, ο Αύγουστος είναι ο μόνος μήνας που μπορώ να οδηγήσω με άνεση τις καθημερινές στην Αθήνα, καθώς επίσης ο μόνος μήνας που δεν με τρομάζει η σκέψη του αν θα βρω ή όχι πάρκινγκ κοντά στο σπίτι μου το βράδυ.
Τρίτον, ο Αύγουστος είναι ο μόνος μήνας που μου προσφέρει την ευκαιρία να γνωρίσω καλύτερα αυτή τη δύσκολη, δυσλειτουργική πόλη. Και αυτό κάνω.
Νύχτα, μετά τη δουλειά, πολλές φορές παίρνω το παλιό Ford μου και με την παρέα μου αναζητώ σημεία σε περιοχές που δεν ξέρω και που υπό φυσιολογικές συνθήκες δεν θα μάθαινα ποτέ. Κάποια σημεία γίνονται αγαπημένα, κάποια όχι. Έτσι όμως γνώρισα τη θαυμάσια λεωφόρο Στρατάρχου Καραϊσκάκη στο Χαϊδάρι με τα δεκάδες μεζεδοπωλεία, όπως και το «Έποψις» στον Προφήτη Ηλία του Χαϊδαρίου που σου προσφέρει την Αθήνα στο «πιάτο» αν βρεις θέση- και τον Αύγουστο βρίσκεις. Με το Ford μου ξαναπήγα στο Πέραμα για «βρώμικο»- και είχα να πάω εκεί από την εποχή που υπηρετούσα στο Πολεμικό Ναυτικό το 1987. Βρέθηκα για πρώτη(;) φορά στο πάρκο «Α. Τρίτσης» του Ιλίου, τόσο παραμελημένο και τόσο κρίμα. Απόλαυσα τη δροσιά του «Verde» στου Παπάγου. Έφαγα τα ωραιότερα παντζάρια στη ζωή μου στο λιμάνι της Ραφήνας. Ήπια καφέ στην πλατεία της Γλυφάδας, όπου είχα να πατήσω το πόδι μου από τα μέσα της δεκαετίας του ΄90.
Και όλα αυτά τον Αύγουστο, στην Αθήνα. Μόνος. Ή σχεδόν μόνος.

Αfter καταστάσεις
Ε, ναι, λοιπόν, το παραδέχομαι! Είμαι παιδί της πόλης. Ο Αύγουστος στα νησιά και δη στα πολυσύχναστα, όπου δίνεις μάχη για να εξασφαλίσεις ένα τραπέζι στο εστιατόριο και μισό μέτρο στην παραλία για να...«ρημαδοαπλώσεις» την πετσέτα σου, ομολογώ ότι δεν μου φαίνεται ιδιαιτέρως δελεαστική προοπτική.
Η Αθήνα τον Αύγουστο αφήνει την ομορφιά της να φανεί και αυτό είναι κάτι που υποψιάζομαι πως γνωρίζουν ακόμη και όσοι επιλέγουν τον μήνα αυτόν για διακοπές. Πέρα από τους άδειους δρόμους και την «άνεση» στα μέσα μαζικής μεταφοράς, εν προκειμένω το...«κυνήγι του κρυμμένου θησαυρού» μπορεί τω όντι να οδηγήσει στην ανεύρεσή του.
Ό,τι απολαμβάνω ιδιαιτέρως τον Αύγουστο είναι οι περίπατοι στον πεζόδρομο της Διονυσίου Αρεοπαγίτου, και αυτό για λόγους πέραν του νέου Μουσείου της Ακρόπολης. Το τελευταίο, βεβαίως, από εφέτος προσφέρει έναν ακόμη λόγο...
Αργά το απόγευμα, όταν ο ήλιος έχει πλέον «πέσει», μου αρέσει να περπατώ εκεί έτσι, χωρίς πρόγραμμα, «παγώνοντας» τις εικόνες που παραπέμπουν στις γειτονιές των παιδικών μας χρόνων. Παιδιά που τρέχουν πάνω κάτω ανέμελα με τα ποδήλατα, παππούδες που προσπαθούν να διδάξουν στα τρίχρονα εγγονάκια τους τα... μυστικά του ποδοσφαίρου, παρέες έφηβων κοριτσιών που φλυαρούν επί παντός επιστητού... Όσο για την απογευματινή «λιγούρα», τα καροτσάκια που συναντάς παρατεταγμένα κατά μήκος του δρόμου σε προ(σ)καλούν σε ένα ακόμη ταξίδι στον χρόνο, με διάφορες γεύσεις της ηλικίας της αθωότητας. Τα γλειφιτζούρια, ας πούμε, που επιμένω να αγοράζω κι ας ξέρω πως δεν υπάρχει περίπτωση να καταναλωθούν...
Αύγουστος μήνας χωρίς παραστάσεις στο Ηρώδειο, μια καλή ευκαιρία να θαυμάσει κανείς τη «γυμνή» επιβλητικότητα του μνημείου λίγο προτού πάρει τον δρόμο προς Θησείο για το- επιβεβλημένο- καλοκαιρινό «after»...

Στη Φωκίωνος Νέγρη
Χρόνια πριν, πριν από τον πόλεμο ακόμη, ο παππούς μου πρότεινε στη γιαγιά μου να αγοράσουν ένα οικόπεδο στη Φωκίωνος Νέγρη ή τέλος πάντων στη γύρω περιοχή. Η απάντηση της γιαγιάς ήταν: «Πού, εδώ στο ρέμα που κατεβαίνουν οι αλεπούδες να μας φάνε;». Το οικόπεδο έπειτα από αυτή την καταλυτική παρέμβαση δεν αγοράστηκε ποτέ. Χρόνια μετά ο εγγονός τους δεν έχει αγοράσει οικόπεδο ούτε καν γκαρσονιέρα στη Φωκίωνος Νέγρη αλλά την έχει κάνει στέκι του. Από τα γυμνασιακά χρόνια, μάλιστα, όταν άρχισαν οι πρώτες... τσαχπινιές.
Η Φωκίωνος Νέγρη είναι άλλος κόσμος και ιδιαιτέρως τον Αύγουστο. Από το πρωί ως το άλλο πρωί. Ήσυχη και ταυτοχρόνως τόσο ζωντανή. Μπορεί να μην υπάρχει η «Κουίντα», μπορεί να μην υπάρχει ο Παεζάνο, μπορεί να μην είναι καλλιτεχνικό πλέον στέκι, μπορεί να μην είναι «in», αλλά είναι εκεί. Με τα τραπέζια της κάτω από τα δέντρα, τα παιδιά να παίζουν, τους οικονομικούς πλανόδιους μετανάστες να πωλούν κυρίως CD και DVD, τους «μεγάλους» κυρίους και κυρίες να πίνουν τον καφέ τους και να θυμούνται ιστορίες παλιές.
Η Φωκίωνος Νέγρη είναι εκεί και περιμένει. Δεν έχει αλλάξει ή τουλάχιστον αυτό συμβαίνει στα δικά μου μάτια. Είναι αθώα, αν και το παρελθόν της δεν συνηγορεί τόσο πολύ περί τούτου, και αργά τα βράδια του Αυγούστου, όταν όλοι και όλα έχουν ησυχάσει, την ακούς να αναπνέει. Και μαζί με τις δικές της ανάσες ανασαίνουμε και εμείς καλοκαιριάτικα.

«Εκείνο το πρωί στην Κηφισιά...»
Έχει κρατήσει κάτι από το παρελθόν της η Κηφισιά κι ας μοιάζει σήμερα πόλη ολόκληρη και πλήρως αυτονομημένη. Και αν πλάι στις όμορφες μονοκατοικίες των δρόμων γύρω από την Κολοκοτρώνη και τη Χαριλάου Τρικούπη προστέθηκαν πολυκατοικίες και πολυκαταστήματα, η αρχοντιά της βρίσκει τρόπο να ξετρυπώσει. Κάτι έχει μείνει από την αίγλη των παλιών αστικών ξενοδοχείων, κάτι από τους δρόμους με τις φυλλωσιές- όχι, τα ρυάκια δεν έχουν πια νερό- και σίγουρα κάτι έχει μείνει από τη δροσιά της. Ένα ελαφρύ αεράκι φυσάει πάντα. Στην πλατεία γύρω από την Εκκλησία της Παναγίας τα καφέ και τα εστιατόρια προσφέρουν μια ευχάριστη απόδραση από το κέντρο της πόλης. Το πάρκο με το μικρό γεφυράκι και τη λίμνη όπου ρίχναμε κέρματα στα παιδικά μας χρόνια (έστω και αν δεν υπάρχει πια η «Αλάσκα» με το παγωτό φλαμπέ), πνιγμένο στα πεύκα, συνεχίζει να θυμίζει σκηνικό παλιάς ελληνικής ταινίας. Τόσο πολύ κοντά στην Αθήνα, μια που η λεωφόρος Κηφισιάς αδειάζει τον Αύγουστο, το Κεφαλάρι διαθέτει λίγο απ΄ όλα: το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας και το υπέροχο Μουσείο Γαία, δρόμους για περίπατο και για ποδήλατο, γλυκά και παγωτά (ξεκινώντας από τον «Βάρσο»), μαγαζιά για ψώνια (δεν έχει να ζηλέψει σε τίποτε το Κολωνάκι), χάμπουργκερ και πίτσες, υπέροχα ανατολίτικα πιάτα (στον «Παντελή» και στο «ΤΙΚΕ») και φυσικά θερινά σινεμά, την «Μπομπονιέρα» και τη «Χλόη». Και αμαξάκι για μια βόλτα με το άλογο...

Βόλτες στα βουνά
Με την πεποίθηση ότι η καλύτερη εποχή της Αθήνας είναι ο μήνας Αύγουστος, τον οποίο συχνά έχω ζήσει στην πόλη, προτείνω όχι έναν οδηγό επιβίωσης αλλά απόλαυσης των καλών της στοιχείων.
Αυτά τα μεγάλα βιβλιοπωλεία αίφνης, που έχουν τα πάντα αλλά είναι και γεμάτα από κόσμο, τώρα είναι η ευκαιρία να τα «αλώσει» κανείς με την ησυχία του. Τα ξενοδοχεία επίσης: Ανακαλύψτε, όσοι δεν το έχετε κάνει ήδη, τις ταράτσες των μεγάλων ξενοδοχείων (μόνο για τη νύχτα, φυσικά) ή θυμηθείτε που κάποτε βλέπατε την πόλη ψηλά από τον Λυκαβηττό.
Για την ημέρα επιμένω σταθερά σε έναν καφέ στο Μουσείο Μπενάκη ή στο εναλλακτικό μικρό καφέ του Νομισματικού Μουσείου στο Μέγαρο Σλήμαν, ενώ αν βρεθείτε στην Πατησίων το αίθριο του Εθνικού Αρχαιολογικού είναι ένας πραγματικός κήπος με αγάλματα. Αν μάλιστα είστε πιο... τολμηροί, δείτε και την έκθεση για τις γυναίκες στην αρχαιότητα. Ένα θαύμα!
Μια βόλτα στο Μοναστηράκι επιβάλλεται (είτε αναζητεί κανείς αντίκες είτε χάντρες, εργαλεία ή τίποτε!). Και από εκεί για σινεμά στο Θησείο.
Και ενώ η πόλη ανεβάζει θερμοκρασίες, οι φρόνιμοι- εν αντιθέσει προς τη γνωστή ρήση- παίρνουν τα βουνά: στη Δεκέλεια, το πιο κοντινό δάσος της Αθήνας, στο Τατόι, στον Άγιο Μερκούριο. Πυκνές φυλλωσιές, ρυάκια που τρέχουν, πουλάκια που κελαηδούν, ένα βουκολικό ειδύλλιο εν δράσει. Βεβαίως στην επιστροφή υπάρχει πάντα η Βαρυμπόμπη με τις ψησταριές της (για προσγείωση), ενώ για τους πιο απαιτητικούς η Κηφισιά για σινεμά στην Μπομπονιέρα και ποτό στο Κεφαλάρι. Εναλλακτικά: Αποδράστε ως το φράγμα της λίμνης του Μαραθώνα. Προσφέρεται για όλες τις ώρες της ημέρας και της νύχτας (η καλύτερη ώρα είναι το πρωί με καφέ και εφημερίδες, αλλά η απογείωση συντελείται σε μια νύχτα πανσελήνου).
Μη βασιστείτε στα εστιατόρια και στα ντελίβερι- τα περισσότερα είναι κλειστά- αλλά στη λαϊκή αγορά της περιοχής σας με τα φρέσκα φρούτα και τα λαχανικά.
Αποκτήστε τρεις μικρές γλάστρες με βασιλικό, δυόσμο και μέντα για δροσερές σαλάτες και ποτά. Σκεφθείτε τα αδέσποτα που κάθε Αύγουστο γίνονται περισσότερα και αφήστε τους κάπου λίγο νερό. Και, θυμηθείτε, οι μικρές χαρές είναι πολύτιμες ώσπου να έρθουν οι μεγάλες...

http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=34&artid=282692&dt=09/08/2009

Δευτέρα 3 Αυγούστου 2009

Ταξιδεύοντας με τη γρίπη: τι να προσέξουμε


Ο λόγος που δεν έχουμε ασχοληθεί εκτενώς με τη νέα γρίπη, μέχρι σήμερα, είναι ότι έχουν φροντίσει γι’ αυτό όλοι οι υπόλοιποι. Είμαστε σίγουροι ότι έχετε κουραστεί πια να ακούτε για την τεράστια έκταση του φαινομένου που έχει φτάσει τα όρια της πανδημίας, ότι μέχρι τέλος του χρόνου ένας στους τρεις Έλληνες θα έχει νοσήσει και ότι -ή δεν το είπαν αυτό ακόμα;- μετά από αυτό θα πεθάνουμε όλοι. Ούτε βέβαια να μειώσουμε το πρόβλημα θέλουμε. Ναι, είναι όντως σοβαρό. Και ενδεχομένως πράγματι η Ελλάδα να μην είναι καλά προετοιμασμένη να το αντιμετωπίσει. Πόσο μάλλον τα κέντρα υγείας των νησιών ή των επαρχιακών πόλεων, όπου θα περάσουμε τις διακοπές μας.
Η μεγαλύτερη αλήθεια, πάντως, πίσω από όλη αυτήν την ιστορία, είναι ότι ο καλύτερος τρόπος για να «γλιτώσουμε» από τη νέα γρίπη, ενόψει των ταξιδιών που ετοιμαζόμαστε να κάνουμε, είναι δρώντας μόνοι μας. Δεν υπάρχει λόγος να ακυρώσουμε τα ταξίδια μας οπουδήποτε κι αν σκοπεύουμε να τα πραγματοποιήσουμε αρκεί, πρώτον, να είμαστε υγιείς (να μην έχουμε ήδη, δηλαδή, νοσήσει) και δεύτερον, να ακολουθήσουμε κάποιες απλές (και εύλογες) συμβουλές που και θα μας καθησυχάσουν και τον κίνδυνο θα ελαχιστοποιήσουν. Έχουμε και λέμε:
* Τα σημάδια και τα συμπτώματα της νέας γρίπης (σε περίπτωση που ανησυχείτε ότι έχετε προσβληθεί) είναι τα εξής: Πονοκέφαλοι, πόνοι στο σώμα, ερεθισμένος λαιμός, συνάχι, βήχας ή αναπνευστικά προβλήματα, διάρροια και εμετός. Εκτός κι αν εξακριβωμένα έχετε πυρετό (περισσότερο από 38˚) και δε νιώθετε καλά, το πιθανότερο είναι δεν έχετε κολλήσει τη νέα γρίπη. Τα συμπτώματα σε γενικές γραμμές είναι ίδια με αυτά μιας κοινής γρίπης, αλλά το να τα έχει κάνεις κατά την θερινή περίοδο (που δεν προσφέρεται για κοινές γρίπες), θα μπορούσε να είναι ανησυχητικό σημάδι.
* Δεν πρέπει να ταξιδέψουμε μόνο στην περίπτωση που υποψιαζόμαστε ή που όντως έχουμε νοσήσει (έτσι κι αλλιώς αν έχουμε νοσήσει δεν θα θέλουμε να ταξιδέψουμε). Αν έχουμε νοσήσει θα μπορούμε ξανά να ταξιδέψουμε μόνο αφού θα έχουν περάσει τουλάχιστον 24 ώρες που θα είμαστε υγιείς.
* Θεωρητικά οι ομάδες που διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο να νοσήσουν είναι τα άτομα με μειωμένο ανοσοποιητικό σύστημα και όσοι υποφέρουν από κάποια χρόνια πάθηση (π.χ. πνευμονοπάθειες όπως το άσθμα, χρόνιες βρογχίτιδες, εμφύσημα). Ακόμα, τα μικρά παιδιά (μικρότερα των 5 ετών) αλλά και οι ενήλικες άνω των 65 ετών, οι έγκυες και τα παχύσαρκα άτομα θα πρέπει να προφυλάσσονται περισσότερο.
* Σχετικά με τα ταξίδια στο εξωτερικό, δεν υπάρχουν στην πραγματικότητα μέρη που θα πρέπει κανείς να αποφύγει, με την έννοια ότι θα κολλήσει τη νέα γρίπη, καθώς ο κίνδυνος είναι εξίσου μεγάλος στην Μ. Βρετανία με οποιοδήποτε άλλο μέρος στον κόσμο. Βέβαια, θα πρέπει κανείς να λάβει υπ’ όψιν του ότι σε μέρη όπως η Κίνα και η Κένυα ταξιδιώτες ύποπτοι ως φορείς της γρίπης τέθηκαν σε καραντίνα από το πρώτο λεπτό που πάτησαν το πόδι τους στην χώρα. Στις δε Η.Π.Α. δεν επιτρέπεται να ταξιδέψει άμεσα κάποιος που έχει τεθεί σε καραντίνα σε κάποια άλλη χώρα. Ακόμα, σημαντικό είναι πριν επισκεφθείτε ένα μέρος να γνωρίζετε κατά πόσο μπορεί να σας προσφέρει ιατρική περίθαλψη αν τυχόν εμφανίσετε συμπτώματα γρίπης.
* Σχετικά με τα μέσα μεταφοράς, πάλι θεωρητικά, ο κίνδυνος είναι ίσως λίγο μεγαλύτερος αν πρόκειται να ταξιδέψουμε πολλές ώρες με αεροπλάνο, τρένο ή λεωφορείο. Όπως και να έχει, όμως, από την στιγμή που η γρίπη κολλάει με την κοντινή επαφή με κάποιο άτομο, και κυρίως μέσα σε κλειστούς χώρους, ακόμα και ένα ταξί στο οποίο ο συνεπιβάτης μας θα έχει την γρίπη μπορούμε αν είμαστε άτυχοι να κολλήσουμε.
* Τι μέτρα θα πρέπει να λαμβάνουμε κατά την διάρκεια του ταξιδιού ή των διακοπών μας; Τα ίδια που λαμβάνουμε και όταν δεν ταξιδεύουμε: Καλό και συχνά πλύσιμο των χεριών με σαπούνι και νερό, φτάρνισμα και φύσημα της μύτης μόνο σε χαρτομάντιλο και αποφυγή των ατόμων που έχουν αρρωστήσει. Αν βρίσκεστε σε κάποια χώρα του εξωτερικού οφείλετε να ακολουθείτε τις τοπικές σχετικές ανακοινώσεις και συμβουλές. Δεν είναι απαραίτητο να φοράτε μάσκα για να αποφύγετε να νοσήσετε, καθώς πέρα του ότι είναι άβολη μπορεί να αποβεί πιο επίφοβη από το να μην φοράτε καθόλου. Και αυτό γιατί ενώ μπορεί πράγματι να φιλτράρει τον αέρα που αναπνέετε, η εξωτερική της πλευρά -αυτήν που πιάνουμε με τα χέρια μας- μπορεί να μολυνθεί και έτσι με τα χέρια μας να μεταφέρουμε το μικρόβιο στο στόμα μας. Μπορούμε, βέβαια, να έχουμε μία μάσκα μαζί μας για να την δώσουμε σε κάποιον συνταξιδιώτη μας που μπορεί να βήχει. Χρήσιμο είναι, τέλος, αν κινούμαστε σε κοινόχρηστους χώρους να έχουμε μαζί μας απολυμαντικό υγρό για τα χέρια και μαντηλάκια με τα οποία θα καθαρίζουμε και τα χέρια μας και τις επιφάνειες τις οποίες ακουμπάμε εμείς πολλοί άλλοι ταξιδιώτες.
* Και αν τελικά στο ταξίδι μας αρρωστήσουμε, καταρχήν θα πρέπει να σκεφτούμε αισιόδοξα, καθώς τα περισσότερα άτομα που έχουν νοσήσει μέχρι σήμερα το ξεπέρασαν χωρίς καν ιατρική φροντίδα. Αν, λοιπόν, κανείς δεν είναι έγκυος, δεν πάσχει από κάποιο χρόνιο νόσημα (κυρίως του ανοσοποιητικού) και τα συμπτώματα που του έχουν εμφανιστεί είναι ελαφρά, το πιθανότερο είναι ότι δεν θα χρειαστεί ιατρική φροντίδα. Αν πάλι κάποιος έχει κάτι από τα παραπάνω, το πρώτο πράγμα που θα πρέπει να κάνει είναι να επικοινωνήσει με έναν γιατρό. Το ίδιο ισχύει και για τα μικρά παιδιά, αν δούμε ότι έχουν πρόβλημα στην αναπνοή, ή ότι έχουν γίνει άτονα ή ότι κάνουν εμετό ή ότι έχουν πυρετό.
* Τέλος, αν πραγματικά ανησυχούμε ότι ενώ βρισκόμαστε σε διακοπές έχουμε νοσήσει, μπορούμε να καλέσουμε στο Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων στα τηλέφωνα 210 5212 054 και 210 5222 339 για να λάβουμε σαφέστερες συμβουλές και οδηγίες καθώς και στην γραμμή 1135 του Υπουργείου Υγείας.

http://www.in2life.gr/wellbeing/health/articles/170658/article.aspx?singlepage=1