Φιντέλ Κάστρο

Μία χώρα πρότυπο στη Λατινική Αμερική. Πρότυπο οργάνωσης, καταπολέμησης των ασθενειών, κοινωνικής αλληλεγγύης και δωρεάν παιδείας. Κάρφος στο μάτι των ΗΠΑ, ελπίδα των λαών του Νέου Κόσμου. Πίσω από όλα αυτά, ένας εμπνευσμένος ηγέτης, ένας επαναστάτης που τίμησε το όραμα των συντρόφων του, ένας άνθρωπος- σύμβολο των λαϊκών αγώνων, που ενέπνευσε ανεξάρτητους ηγέτες, όπως ο Ούγο Τσάβες κι ο Έβο Μοράλες, αλλά και επαναστάσεις κι ανταρσίες κατά τύραννων στη Λατινική Αμερική.
Μία χώρα ανελεύθερη, με διαρκείς τις καταπατήσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ένας λαός που σπρώχνεται στην πορνεία και την απάτη από την ανέχεια. Μια προδομένη επανάσταση. Πίσω απ' όλα αυτά, ένας παλαιολιθικός δικτάτορας χωρίς έλεος, που με πανουργία κατόρθωσε να ξεφύγει τις δεκάδες απόπειρες δολοφονίας του - όλες από τον αμερικανικό παράγοντα - κι εμπνέει πρώην πραξικοπηματίες και λαϊκιστές, όπως ο Ούγο Τσάβες κι ο Έβο Μοράλες.
Η Κούβα κι ο Φιντέλ Κάστρο. Η Κούβα του Φιντέλ Κάστρο. Του Φιντέλ που, με το μικρό του όνομα, λατρεύτηκε και μισήθηκε όσο λίγοι ηγέτες του 20ου αιώνα.
Γεννημένος στις 13 Αυγούστου του 1927, ο χαρισματικός -όπως παραδέχονται κι οι εχθροί του- ηγέτης της Κούβας, που εγκαταλείπει την εξουσία μετά από 49 έτη, συνεχίζει ακόμη και σήμερα να διχάζει όσο λίγοι, χωρίς όμως να ηττηθεί από την προπαγάνδα ή ακόμη και από τις πράξεις του. Ο Φιντέλ Κάστρο ανήκει στη σπάνια πάστα των ανθρώπων που παρέμειναν πιστοί στο όραμα και τους στόχους τους με ακεραιότητα και συνέπεια, κατορθώνοντας να τα μοιραστούν με εκατομμύρια ανθρώπων σε ολόκληρο τον κόσμο, όντας γι' αυτό μισητοί εχθροί των πολιτικών τους αντιπάλων.
Επαναστάτης, σύντροφος του Τσε και του πρόωρα χαμένου Σενφουέγος, μπήκε το 1959 στην Αβάνα ως απελευθερωτής - κι εδώ κανείς δε διαφωνεί. Η άθλια κατάσταση στην οποία είχε περιέλθει η Κούβα υπό τον Φουλγενάσιο Μπατίστα, η πείνα, οι αρρώστιες, η αγραμματοσύνη κι η εξαθλίωση του λαού, είναι μια αδιαμφισβήτητη πραγματικότητα. Ο Φιντέλ δεν ήταν θύμα ο ίδιος. Γιός ευκατάστατου γαιοκτήμονα, εσωτερικός σε καλό ρωμαιοκαθολικό σχολείο, απόφοιτος της νομικής, αθλητής εξαίρετος, είχε όλα τα εχέγγυα μιας ήρεμης, καλής ζωής. Δεν την επιθύμησε. Υπηρέτησε με συνέπεια τα επαναστατικά όνειρα της νιότης του, έκανε το λόγο πράξη, από το 1947 κιόλας, όταν, φοιτητής ακόμη, συμμετείχε στην απόπειρα ανατροπής του στυγνού δικτάτορα της Δομινικανής Δημοκρατίας, Χενεραλίσιμο Ραφαέλ Τρουχίγιο.
Από το 1950, οπότε αποφοίτησε από τη νομική του πανεπιστημίου της Αβάνας, ο Φιντέλ έγινε μέλος του Κουβανικού Λαϊκού Κόμματος, γνωστού ως Λος Ορτοντόξος - οι Ορθόδοξοι. Με την νέα δικτατορία Μπατίστα, το 1953, ο Φιντέλ βγήκε στο βουνό. Ενέργειες όπως η επίθεσή του με 160 άνδρες κατά του στρατοπέδου του Σαντιάγο της Κούβας τον οδηγούν στη φυλακή και στη Δόξα. Ελευθερώθηκε το 1955, με τη γενική αμνηστία, οπότε κι έφυγε με τον σύντροφο του κι αδελφό του Ραούλ για το Μεξικό, όπου και οργάνωσε το κίνημα που θα ανέτρεπε τον Μπατίστα, το Κίνημα της 26ης Ιουλίου, εις ανάμνηση της ημέρας κατά την οποία επετέθη εναντίον του στρατοπέδου στο Σαντιάγο.
Στις 2 Δεκεμβρίου 1956, ο Φιντέλ, ο Ραούλ, ένας αργεντινός επαναστάτης γιατρός ονόματι Ερνέστο Γκεβάρα, ο Καμίλο Σιενφουέγος και 77 ακόμη αντάρτες, ταξιδεύουν στα αμπάρια του γιότ Γκράνμα και κατεβαίνουν στην ανατολική ακτή του νησιού, όπως είχε κάνει χρόνια πριν ο Χοσέ Μαρτί, ο γεννήτορας του κουβανικού έθνους. Ο στρατός τους εντόπισε και τους αποδεκάτισε. Από τους 81, γλίτωσαν μόνο δώδεκα, οι οποίοι κατέφυγαν στην οροσειρά της Μαέστρα.
Πολύ γρήγορα δεκάδες κουβανοί άρχισαν να προστίθενται στην μικρή ομάδα των ανταρτών. Παρά την κακή αρχή, τα επόμενα πλήγματα κατά του στρατού του Μπατίστα είχαν αποτέλεσμα. Ο Φουλγενάσιο Μπατίστα εγκατέλειψε την Αβάνα δύο χρόνια μετά τον ερχομό του Γκράνμα, την πρωτοχρονιά του 1959. Το Φλεβάρη, ο Φιντέλ ήταν ο ηγέτης της Κούβας.
Η κυβέρνηση των επαναστατών υπήρξε ιδιαίτερα δημοφιλής εξ' αρχής, καθώς απάλλαξε την Κούβα από μια διεφθαρμένη κι αυταρχική ολιγαρχία. Ακόμη και στις ΗΠΑ είχε φίλους στον τύπο και την πολιτική. Όταν όμως, ακολουθώντας το σοσιαλιστικό μοντέλο, ο Φιντέλ ξεκίνησε τις κρατικοποιήσεις και εξεδίωξε τους ξένους - κυρίως εξ ΗΠΑ -, ξαναμοίρασε τη γη κι άρχισε να κατονομάζει ως εχθρό τις Ηνωμένες Πολιτείες, καλλιεργώντας τις σχέσεις με την ΕΣΣΔ, τα πράγματα άλλαξαν ραγδαία.
Το γεγονός ότι η Κούβα βρισκόταν λίγες δεκάδες μίλια από τις αμερικάνικες ακτές, έκαναν το καθεστώς του Κάστρο πολύτιμο για την ΕΣΣΔ και επικίνδυνο για τις ΗΠΑ. Τον Ιανουάριο του 1961, οι ΗΠΑ διακόπτουν διπλωματικές σχέσεις με την Κούβα κι επιβάλλουν εμπάργκο - μια απόφαση της οποίας την ανάκληση ζήτησε από τότε ως τώρα δεκάδες φορές η Αβάνα, η οποία επιθυμούσε διμερείς σχέσεις.
Από κει και μετά, οι απόπειρες των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών κατά της ζωής του κουβανού ηγέτη είναι συχνές και, προφανώς, αποτυχημένες. Η σοβαρότερη απόπειρα κατά της κυβέρνησής του έγινε τον Απρίλιο του 1961, όταν κουβανοί εξόριστοι που είχαν εξοπλιστεί από τις ΗΠΑ έκαναν απόβαση στον Κόλπο των Χοίρων, για να συντριβούν από τον επαναστατικό στρατό.
Λίγους μήνες αργότερα, μία νέα κρίση ξεκινά όταν η ΕΣΣΔ δημιουργεί βάση πυραύλων στην Κούβα αφήνοντας να επικρέμεται ως δαμόκλειος σπάθη η απειλή μας πυρηνικής επίθεσης κατά των ΗΠΑ. Ο πόλεμος αποσοβείται με μια συμφωνία "χρυσή τομή": οι ΗΠΑ υπόσχονται να σεβαστούν την κυβέρνηση Κάστρο -τουλάχιστον επισήμως- και αποσύρουν τους πυραύλους τους από την Τουρκία, κι η ΕΣΣΔ αποσύρει τους πυραύλους της από το νησί.
Η επόμενη "κακή στιγμή" στις αμερικανο-κουβανικές σχέσεις είναι όταν, το 1980, ο Φιντέλ θα εκμεταλλευτεί μεγαλοφυώς τους αμερικανικούς νόμους που δίνουν πράσινη κάρτα σε όλους τους κουβανούς, και θα ανοίξει τα σύνορα για πέντε μήνες, ανοίγοντας και τις φυλακές. Περίπου 125.000 κουβανοί, πολλοί εκ των οποίων σεσημασμένοι κακοποιοί, βρήκαν μετά απ αυτό φιλόξενη πατρίδα στη Φλόριδα.
Στο εσωτερικό, παρά τις μεγάλες αλλαγές και το ενεργό κι αποτελεσματικό κοινωνικό κράτος, την εξαφάνιση της φτώχειας, της αγραμματοσύνης και της ανεργίας, ο Φιντέλ δεν κατόρθωσε την ανεξαρτητοποίηση της οικονομίας. Η χώρα έμεινε δεμένη στο άρμα της ΕΣΣΔ, ως την πτώση της τελευταίας, που σήμανε και την αρχή του τέλους για την κουβανική ευημερία. Η διαφοροποίηση του Φιντέλ ήταν σε ένα μόνο τομέα: δεν καταπίεσε ποτέ το λαϊκό θρησκευτικό αίσθημα, επιτρέποντας την πίστη και την ελεύθερη έκφρασή της.
Με την διάλυση της ΕΣΣΔ, οι διεθνείς πιέσεις κι η έλλειψη της σοβιετικής βοήθειας οδήγησε πολλούς κουβανούς να αντιδράσουν. Ένα μουδιασμένο "ναι" στην ελεύθερη αγορά και το άνοιγμα των συνόρων ήταν οι δύο σημαντικότερες αλλαγές. Αρκετοί κουβανοί εγκαταλείπουν και πάλι τη χώρα, αναζητώντας αλλού το μέλλον τους. Οι πολλοί όμως είναι αυτοί που έμειναν, ενώ διασημότητες άλλων εθνικοτήτων - με γνωστότερο το Ντιέγκο Μαραντόνα- στάθηκαν στο πλευρό του Φιντέλ. Ο κουβανός ηγέτης παρέμεινε σε κάθε έκφανση του βίου του ένας άνθρωπος χαρισματικός, ικανός να εμπνέει τα πιο έντονα των συναισθημάτων.
skai.gr