Αύγουστος. Παραδοσιακά ο μήνας των διακοπών και της ραστώνης. Οι παραλίες και τα παραθεριστικά κέντρα αλλά και τα νησιά γεμάτα, τα αστικά κέντρα άδεια. Περιορισμένες οι πολιτιστικές εκδηλώσεις, οι οποίες πραγματοποιούνται κυρίως στην περιφέρεια. Τα προγράμματα των όμορων της Αθήνας δήμων θα αρχίσουν μετά το πρώτο εικοσαήμερο του τρέχοντος μηνός- μόνο οι παραστάσεις στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου συνεχίζονται στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών.
Ίσως ο Αύγουστος «κουβαλά» και μια μικρή θλίψη για αυτούς που δεν είναι σε διακοπές. Από την άλλη, τους δίνει ενδεχομένως τη δυνατότητα να απολαύσουν την πόλη τους. Όπως το ίδιο μπορεί να συμβεί και στην Αθήνα που η πρωτεύουσα τον Αύγουστο αλλάζει. Ηρεμεί και αναπνέει. Αυτές τις αναπνοές της Αθήνας ακολουθούν οκτώ συντάκτες του πολιτιστικού τμήματος του «Βήματος της Κυριακής». Βόλτες στην έρημη πόλη ανακαλύπτοντας γωνιές που «εξαφανίζονται» τις υπόλοιπες ημέρες του χρόνου, επισκέψεις στα μουσεία, ακόμη και shopping.
Ο Αύγουστος τελικά δεν είναι και τόσο κακός αν δεν έχεις διακοπές.
Σαν βγεις στον πηγαιμό για την παλιά Αθήνα
Η διαδρομή με το τρένο, από μόνη της πολύ καλύτερη αυτές τις ήσυχες μέρες του Αυγούστου. Χωρίς πολλά «ελεήστε τον φτωχό- έχω τέσσερα παιδάκια και πεινάνε- είμαι φορέας του ΑΙDS, εδώ είναι τα χαρτιά μου όποιος κύριος ή κυρία θέλει μπορεί να έρθει και να δει» σε κάθε σταθμό να παίζουν περίεργα παιχνίδια με τα ενοχικά μας σύνδρομα. Αυτές τις άγιες για τους Αθηναίους μέρες λείπει ταξίδι για διακοπές και το ανυπόφορο στριμωξίδι σε ένα βαγόνι χωρίς -τις περισσότερες φορές- ίχνος κλιματισμού. Φθάνοντας λοιπόν στον σταθμό στο Μοναστηράκι, με λίγη φαντασία και λίγη καλή διάθεση, η πρώτη εικόνα που αντικρίζεις με τα χαμηλά πολύχρωμα σπιτάκια της Πλάκας μοιάζει πολύ με την αντίστοιχη στο λιμάνι της Ύδρας. Χωρίς να χρειάζεται να παραμερίσεις κάθε λογής πλανόδιο πωλητή για να περάσεις με ασφάλεια στα γνωστά στενάκια, έχεις τώρα την ευκαιρία να τα εξερευνήσεις με την άνεσή σου. Με τον πανικό στα σοκάκια να έχει μετακομίσει στη Μύκονο, όπου τέτοια εποχή όλοι περπατούν σημειωτόν, ξαφνικά τα στενά σού φαντάζουν λεωφόροι. Σε προδιαθέτουν να τα ακολουθήσεις προς άγνωστη κατεύθυνση. Να χαθείς σε ανηφόρες και να ανακαλύψεις μονοκατοικίες αναφωνώντας «ποπό! τι ωραία που θα ήταν να έμενα εδώ αλλά τα ενοίκια θα είναι απλησίαστα...». Να σου έρθουν έγχρωμες αναμνήσεις από ασπρόμαυρες ελληνικές ταινίες κοιτάζοντας σκαλοπάτια με γλάστρες βασιλικού δεξιά και αριστερά. Αλλά και ακούγοντας πενιές από κάποια «greek traditional tavern» που καραδοκεί να πουλήσει χρυσό τον mouzaka, τη feta και το tzatziki σε ανυποψίαστους τουρίστες. Λίγο πιο κάτω θα κοντοσταθείς και θα χαζέψεις σε μαγαζιά που πουλάνε παλιές και παμπάλαιες αφίσες με διαφημίσεις: από λεμονάδα ΕΨΑ ως πολιτικές υποσχέσεις με τη φωτογραφία του Κωνσταντίνου Καραμανλή και το σύνθημα «Η μεγαλύτερη εγγύηση». Κάτι τέτοιες στιγμές, νιώθοντας σαν απλός περιηγητής μέσα στην πόλη που τους υπόλοιπους 11 μήνες του χρόνου αγαπάς να μισείς, δίνεις αξία στις λεπτομέρειες. Και φτιάχνεις το δικό σου χρονογράφημα. Χωρίς νεύρα, ένταση και τάσεις φυγής, εύχεσαι να είναι μακρύς ο δρόμος...
Sales and the city
Δεν είναι μόνο το ότι -με το αυτοκίνητο τουλάχιστον- οι αποστάσεις έχουν εκμηδενιστεί. Ούτε ότι βρίσκεις να παρκάρεις στα πιο απίθανα μέρη. Ούτε ακόμη το ότι τα υπαίθρια μπαρ και καφενεία σε πλατείες και πλακόστρωτα με τα φωτισμένα «τραπεζάκια έξω» δίνουν μια εικόνα σχεδόν ονειρική στα ζεστά αθηναϊκά βράδια του Αυγούστου. Το φιλικό πρόσωπο μιας, απάνθρωπης τον χειμώνα, πόλης μπορεί να το νιώθω ως οδηγός και ως νυχτερινός διαβάτης, το απολαμβάνω όμως περισσότερο ως καταναλωτής. Το μάτι μου δεν χορταίνει να διαβάζει για «Εκπτώσεις», «Sales» και «Ασυναγώνιστες προσφορές». Η πόλη τον Αύγουστο είναι μια πόλη γεμάτη δέλεαρ και προκλήσεις. Να ξέρεις να διαλέγεις τις πραγματικές ευκαιρίες και να φυλάγεται από τις κακοτοπιές (κατά κανόνα ό,τι πάνω από 60% θα πρέπει να μας υποψιάζει). Να ελέγχεις το προϊόν της αρεσκείας της και, αφού βεβαιωθείς ότι η τιμή του είναι πραγματικά συμφέρουσα. Άλλο το να ψωνίζεις απλά και άλλο το να ψωνίζεις έξυπνα. Και μια πόλη γεμάτη εκπτώσεις τον Αύγουστο είναι το ιδανικότερο τεστ για να αποδείξεις στον εαυτό σου ότι μπορείς να το καταφέρεις.
Παραλιακές γνωριμίες
Θέλοντας και μη, θα περάσω αρκετό χρόνο εφέτος στην παραλιακή ζώνη του Π. Φαλήρου. Είμαι ευγνώμων που είχα την ευκαιρία, λόγω της εμπλοκής μου με τη 2η Μπιενάλε της Αθήνας 2009, να γνωρίσω αυτή την περιοχή. Δεν είναι μόνο ότι έχει πράγματα να κάνεις, ότι είναι παραθαλάσσια κτλ. Είναι ότι πρόκειται για μια περιοχή πραγματικά ιδιότυπη. Από τη μια πλευρά υπάρχουν οι υπερσύγχρονες δομές των Ολυμπιακών Ακινήτων: το Τae Κwon Do, τα λεγόμενα γραμμικά κτίρια, το Βeach Volley. Τεράστιοι, ακατοίκητοι όγκοι και στη μέση η Εσπλανάδα με τις κολόνες της και η Πλατεία Νερού, στρωμένη με πλάκες, πανέτοιμη αλλά άδεια. Και μπροστά από τα κτίρια, αλάνες περιφραγμένες με συρματοπλέγματα και μοναχικοί φρουροί σε κουβούκλια- οξύμωρες παρουσίες σε μια περιοχή που είναι προσβάσιμη από παντού, μολονότι η σύμβαση το θέλει να αφήσεις το όνομά σου στον φρουρό και να μπεις από την πύλη. Πιο δίπλα, πηγαίνοντας προς τη θάλασσα, άλλη αλάνα γεμάτη πίσσα, σκόρπια παρκαρισμένα αυτοκίνητα και φορτηγά, μια πρόχειρα περιφραγμένη έκταση με χώματα, λάκκους και σκουπίδια. Αλλά λίγο να στρέψει κανείς το βλέμμα προς τα πίσω, ένα όμορφο- σαν τούρτα- νεοκλασικό στέκεται πάνω σε ένα φροντισμένο γρασίδι και πάνω στο γρασίδι υψώνεται ένα μιράζ: είναι το Μουσείο Ιστορίας της Πολεμικής Αεροπορίας, εξόχως πρωτότυπο καθ΄ ότι πρόκειται για ένα μουσείο που δεν είναι ανοικτό στο κοινό. Ακριβώς απέναντι, ένα ογκώδες εμπορικό κέντρο, με πολυκινηματογράφο, καφέ κτλ. Προχωρώντας πάλι προς τη θάλασσα, το θωρηκτό Αβέρωφ, το Βέλος, η ανακατασκευή της τριήρους- όλα τούτα σχεδόν έρημα, αν και μόλις λίγο περπατήσει κανείς βρίσκεται μέσα στην ανανεωμένη Μαρίνα Φλοίσβου, πλούσια και φανταχτερή, με εστιατόρια, καφετέριες, καταστήματα που σφύζουν από κόσμο, χιλιάδες ανθρώπους που χαζεύουν εκατοντάδες κότερα και θαλαμηγούς. Βγαίνοντας από τη μαρίνα ξαφνικά στέκεται κανείς σε έναν απλό κυματοθραύστη και η θάλασσα είναι ακριβώς από κάτω του. Και από πάνω ένα δασάκι που κρύβει την ασχήμια της παραλιακής και οδηγεί τον επισκέπτη στον παιδότοπο του Δήμου Παλαιού Φαλήρου, όπου το πλήθος των διασκεδαστών δίνει τη θέση του σε αναρίθμητα παιδάκια. Το ιστορικό κτίριο του Φλοίσβου στέκει λίγο παραπέρα, όχι πια εστιατόριο όπως τα τελευταία χρόνια αλλά πολιτιστικό κέντρο. Και από εκεί και πέρα η παραλία, κατοικημένη τόσο το καλοκαίρι όσο και τον χειμώνα. Μια περιοχή έρημη και γεμάτη, σύγχρονη και παλαιά, επιφανειακή αλλά και με βαθιές μνήμες, εκνευριστική και ποιητική, κουραστική και ελκυστική- σαν συμπύκνωση της Αθήνας. Είναι όλα εδώ.
Βόλτες με ένα σαραβαλάκι
Με τα χρόνια έχω καταλήξει σε τρία αυγουστιάτικα συμπεράσματα:
Πρώτον, απεχθάνομαι τις διακοπές διαρκείας, ιδιαίτερα τον Αύγουστο.
Δεύτερον, ο Αύγουστος είναι ο μόνος μήνας που μπορώ να οδηγήσω με άνεση τις καθημερινές στην Αθήνα, καθώς επίσης ο μόνος μήνας που δεν με τρομάζει η σκέψη του αν θα βρω ή όχι πάρκινγκ κοντά στο σπίτι μου το βράδυ.
Τρίτον, ο Αύγουστος είναι ο μόνος μήνας που μου προσφέρει την ευκαιρία να γνωρίσω καλύτερα αυτή τη δύσκολη, δυσλειτουργική πόλη. Και αυτό κάνω.
Νύχτα, μετά τη δουλειά, πολλές φορές παίρνω το παλιό Ford μου και με την παρέα μου αναζητώ σημεία σε περιοχές που δεν ξέρω και που υπό φυσιολογικές συνθήκες δεν θα μάθαινα ποτέ. Κάποια σημεία γίνονται αγαπημένα, κάποια όχι. Έτσι όμως γνώρισα τη θαυμάσια λεωφόρο Στρατάρχου Καραϊσκάκη στο Χαϊδάρι με τα δεκάδες μεζεδοπωλεία, όπως και το «Έποψις» στον Προφήτη Ηλία του Χαϊδαρίου που σου προσφέρει την Αθήνα στο «πιάτο» αν βρεις θέση- και τον Αύγουστο βρίσκεις. Με το Ford μου ξαναπήγα στο Πέραμα για «βρώμικο»- και είχα να πάω εκεί από την εποχή που υπηρετούσα στο Πολεμικό Ναυτικό το 1987. Βρέθηκα για πρώτη(;) φορά στο πάρκο «Α. Τρίτσης» του Ιλίου, τόσο παραμελημένο και τόσο κρίμα. Απόλαυσα τη δροσιά του «Verde» στου Παπάγου. Έφαγα τα ωραιότερα παντζάρια στη ζωή μου στο λιμάνι της Ραφήνας. Ήπια καφέ στην πλατεία της Γλυφάδας, όπου είχα να πατήσω το πόδι μου από τα μέσα της δεκαετίας του ΄90.
Και όλα αυτά τον Αύγουστο, στην Αθήνα. Μόνος. Ή σχεδόν μόνος.
Αfter καταστάσεις
Ε, ναι, λοιπόν, το παραδέχομαι! Είμαι παιδί της πόλης. Ο Αύγουστος στα νησιά και δη στα πολυσύχναστα, όπου δίνεις μάχη για να εξασφαλίσεις ένα τραπέζι στο εστιατόριο και μισό μέτρο στην παραλία για να...«ρημαδοαπλώσεις» την πετσέτα σου, ομολογώ ότι δεν μου φαίνεται ιδιαιτέρως δελεαστική προοπτική.
Η Αθήνα τον Αύγουστο αφήνει την ομορφιά της να φανεί και αυτό είναι κάτι που υποψιάζομαι πως γνωρίζουν ακόμη και όσοι επιλέγουν τον μήνα αυτόν για διακοπές. Πέρα από τους άδειους δρόμους και την «άνεση» στα μέσα μαζικής μεταφοράς, εν προκειμένω το...«κυνήγι του κρυμμένου θησαυρού» μπορεί τω όντι να οδηγήσει στην ανεύρεσή του.
Ό,τι απολαμβάνω ιδιαιτέρως τον Αύγουστο είναι οι περίπατοι στον πεζόδρομο της Διονυσίου Αρεοπαγίτου, και αυτό για λόγους πέραν του νέου Μουσείου της Ακρόπολης. Το τελευταίο, βεβαίως, από εφέτος προσφέρει έναν ακόμη λόγο...
Αργά το απόγευμα, όταν ο ήλιος έχει πλέον «πέσει», μου αρέσει να περπατώ εκεί έτσι, χωρίς πρόγραμμα, «παγώνοντας» τις εικόνες που παραπέμπουν στις γειτονιές των παιδικών μας χρόνων. Παιδιά που τρέχουν πάνω κάτω ανέμελα με τα ποδήλατα, παππούδες που προσπαθούν να διδάξουν στα τρίχρονα εγγονάκια τους τα... μυστικά του ποδοσφαίρου, παρέες έφηβων κοριτσιών που φλυαρούν επί παντός επιστητού... Όσο για την απογευματινή «λιγούρα», τα καροτσάκια που συναντάς παρατεταγμένα κατά μήκος του δρόμου σε προ(σ)καλούν σε ένα ακόμη ταξίδι στον χρόνο, με διάφορες γεύσεις της ηλικίας της αθωότητας. Τα γλειφιτζούρια, ας πούμε, που επιμένω να αγοράζω κι ας ξέρω πως δεν υπάρχει περίπτωση να καταναλωθούν...
Αύγουστος μήνας χωρίς παραστάσεις στο Ηρώδειο, μια καλή ευκαιρία να θαυμάσει κανείς τη «γυμνή» επιβλητικότητα του μνημείου λίγο προτού πάρει τον δρόμο προς Θησείο για το- επιβεβλημένο- καλοκαιρινό «after»...
Στη Φωκίωνος Νέγρη
Χρόνια πριν, πριν από τον πόλεμο ακόμη, ο παππούς μου πρότεινε στη γιαγιά μου να αγοράσουν ένα οικόπεδο στη Φωκίωνος Νέγρη ή τέλος πάντων στη γύρω περιοχή. Η απάντηση της γιαγιάς ήταν: «Πού, εδώ στο ρέμα που κατεβαίνουν οι αλεπούδες να μας φάνε;». Το οικόπεδο έπειτα από αυτή την καταλυτική παρέμβαση δεν αγοράστηκε ποτέ. Χρόνια μετά ο εγγονός τους δεν έχει αγοράσει οικόπεδο ούτε καν γκαρσονιέρα στη Φωκίωνος Νέγρη αλλά την έχει κάνει στέκι του. Από τα γυμνασιακά χρόνια, μάλιστα, όταν άρχισαν οι πρώτες... τσαχπινιές.
Η Φωκίωνος Νέγρη είναι άλλος κόσμος και ιδιαιτέρως τον Αύγουστο. Από το πρωί ως το άλλο πρωί. Ήσυχη και ταυτοχρόνως τόσο ζωντανή. Μπορεί να μην υπάρχει η «Κουίντα», μπορεί να μην υπάρχει ο Παεζάνο, μπορεί να μην είναι καλλιτεχνικό πλέον στέκι, μπορεί να μην είναι «in», αλλά είναι εκεί. Με τα τραπέζια της κάτω από τα δέντρα, τα παιδιά να παίζουν, τους οικονομικούς πλανόδιους μετανάστες να πωλούν κυρίως CD και DVD, τους «μεγάλους» κυρίους και κυρίες να πίνουν τον καφέ τους και να θυμούνται ιστορίες παλιές.
Η Φωκίωνος Νέγρη είναι εκεί και περιμένει. Δεν έχει αλλάξει ή τουλάχιστον αυτό συμβαίνει στα δικά μου μάτια. Είναι αθώα, αν και το παρελθόν της δεν συνηγορεί τόσο πολύ περί τούτου, και αργά τα βράδια του Αυγούστου, όταν όλοι και όλα έχουν ησυχάσει, την ακούς να αναπνέει. Και μαζί με τις δικές της ανάσες ανασαίνουμε και εμείς καλοκαιριάτικα.
«Εκείνο το πρωί στην Κηφισιά...»
Έχει κρατήσει κάτι από το παρελθόν της η Κηφισιά κι ας μοιάζει σήμερα πόλη ολόκληρη και πλήρως αυτονομημένη. Και αν πλάι στις όμορφες μονοκατοικίες των δρόμων γύρω από την Κολοκοτρώνη και τη Χαριλάου Τρικούπη προστέθηκαν πολυκατοικίες και πολυκαταστήματα, η αρχοντιά της βρίσκει τρόπο να ξετρυπώσει. Κάτι έχει μείνει από την αίγλη των παλιών αστικών ξενοδοχείων, κάτι από τους δρόμους με τις φυλλωσιές- όχι, τα ρυάκια δεν έχουν πια νερό- και σίγουρα κάτι έχει μείνει από τη δροσιά της. Ένα ελαφρύ αεράκι φυσάει πάντα. Στην πλατεία γύρω από την Εκκλησία της Παναγίας τα καφέ και τα εστιατόρια προσφέρουν μια ευχάριστη απόδραση από το κέντρο της πόλης. Το πάρκο με το μικρό γεφυράκι και τη λίμνη όπου ρίχναμε κέρματα στα παιδικά μας χρόνια (έστω και αν δεν υπάρχει πια η «Αλάσκα» με το παγωτό φλαμπέ), πνιγμένο στα πεύκα, συνεχίζει να θυμίζει σκηνικό παλιάς ελληνικής ταινίας. Τόσο πολύ κοντά στην Αθήνα, μια που η λεωφόρος Κηφισιάς αδειάζει τον Αύγουστο, το Κεφαλάρι διαθέτει λίγο απ΄ όλα: το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας και το υπέροχο Μουσείο Γαία, δρόμους για περίπατο και για ποδήλατο, γλυκά και παγωτά (ξεκινώντας από τον «Βάρσο»), μαγαζιά για ψώνια (δεν έχει να ζηλέψει σε τίποτε το Κολωνάκι), χάμπουργκερ και πίτσες, υπέροχα ανατολίτικα πιάτα (στον «Παντελή» και στο «ΤΙΚΕ») και φυσικά θερινά σινεμά, την «Μπομπονιέρα» και τη «Χλόη». Και αμαξάκι για μια βόλτα με το άλογο...
Βόλτες στα βουνά
Με την πεποίθηση ότι η καλύτερη εποχή της Αθήνας είναι ο μήνας Αύγουστος, τον οποίο συχνά έχω ζήσει στην πόλη, προτείνω όχι έναν οδηγό επιβίωσης αλλά απόλαυσης των καλών της στοιχείων.
Αυτά τα μεγάλα βιβλιοπωλεία αίφνης, που έχουν τα πάντα αλλά είναι και γεμάτα από κόσμο, τώρα είναι η ευκαιρία να τα «αλώσει» κανείς με την ησυχία του. Τα ξενοδοχεία επίσης: Ανακαλύψτε, όσοι δεν το έχετε κάνει ήδη, τις ταράτσες των μεγάλων ξενοδοχείων (μόνο για τη νύχτα, φυσικά) ή θυμηθείτε που κάποτε βλέπατε την πόλη ψηλά από τον Λυκαβηττό.
Για την ημέρα επιμένω σταθερά σε έναν καφέ στο Μουσείο Μπενάκη ή στο εναλλακτικό μικρό καφέ του Νομισματικού Μουσείου στο Μέγαρο Σλήμαν, ενώ αν βρεθείτε στην Πατησίων το αίθριο του Εθνικού Αρχαιολογικού είναι ένας πραγματικός κήπος με αγάλματα. Αν μάλιστα είστε πιο... τολμηροί, δείτε και την έκθεση για τις γυναίκες στην αρχαιότητα. Ένα θαύμα!
Μια βόλτα στο Μοναστηράκι επιβάλλεται (είτε αναζητεί κανείς αντίκες είτε χάντρες, εργαλεία ή τίποτε!). Και από εκεί για σινεμά στο Θησείο.
Και ενώ η πόλη ανεβάζει θερμοκρασίες, οι φρόνιμοι- εν αντιθέσει προς τη γνωστή ρήση- παίρνουν τα βουνά: στη Δεκέλεια, το πιο κοντινό δάσος της Αθήνας, στο Τατόι, στον Άγιο Μερκούριο. Πυκνές φυλλωσιές, ρυάκια που τρέχουν, πουλάκια που κελαηδούν, ένα βουκολικό ειδύλλιο εν δράσει. Βεβαίως στην επιστροφή υπάρχει πάντα η Βαρυμπόμπη με τις ψησταριές της (για προσγείωση), ενώ για τους πιο απαιτητικούς η Κηφισιά για σινεμά στην Μπομπονιέρα και ποτό στο Κεφαλάρι. Εναλλακτικά: Αποδράστε ως το φράγμα της λίμνης του Μαραθώνα. Προσφέρεται για όλες τις ώρες της ημέρας και της νύχτας (η καλύτερη ώρα είναι το πρωί με καφέ και εφημερίδες, αλλά η απογείωση συντελείται σε μια νύχτα πανσελήνου).
Μη βασιστείτε στα εστιατόρια και στα ντελίβερι- τα περισσότερα είναι κλειστά- αλλά στη λαϊκή αγορά της περιοχής σας με τα φρέσκα φρούτα και τα λαχανικά.
Αποκτήστε τρεις μικρές γλάστρες με βασιλικό, δυόσμο και μέντα για δροσερές σαλάτες και ποτά. Σκεφθείτε τα αδέσποτα που κάθε Αύγουστο γίνονται περισσότερα και αφήστε τους κάπου λίγο νερό. Και, θυμηθείτε, οι μικρές χαρές είναι πολύτιμες ώσπου να έρθουν οι μεγάλες...
Ίσως ο Αύγουστος «κουβαλά» και μια μικρή θλίψη για αυτούς που δεν είναι σε διακοπές. Από την άλλη, τους δίνει ενδεχομένως τη δυνατότητα να απολαύσουν την πόλη τους. Όπως το ίδιο μπορεί να συμβεί και στην Αθήνα που η πρωτεύουσα τον Αύγουστο αλλάζει. Ηρεμεί και αναπνέει. Αυτές τις αναπνοές της Αθήνας ακολουθούν οκτώ συντάκτες του πολιτιστικού τμήματος του «Βήματος της Κυριακής». Βόλτες στην έρημη πόλη ανακαλύπτοντας γωνιές που «εξαφανίζονται» τις υπόλοιπες ημέρες του χρόνου, επισκέψεις στα μουσεία, ακόμη και shopping.
Ο Αύγουστος τελικά δεν είναι και τόσο κακός αν δεν έχεις διακοπές.
Σαν βγεις στον πηγαιμό για την παλιά Αθήνα
Η διαδρομή με το τρένο, από μόνη της πολύ καλύτερη αυτές τις ήσυχες μέρες του Αυγούστου. Χωρίς πολλά «ελεήστε τον φτωχό- έχω τέσσερα παιδάκια και πεινάνε- είμαι φορέας του ΑΙDS, εδώ είναι τα χαρτιά μου όποιος κύριος ή κυρία θέλει μπορεί να έρθει και να δει» σε κάθε σταθμό να παίζουν περίεργα παιχνίδια με τα ενοχικά μας σύνδρομα. Αυτές τις άγιες για τους Αθηναίους μέρες λείπει ταξίδι για διακοπές και το ανυπόφορο στριμωξίδι σε ένα βαγόνι χωρίς -τις περισσότερες φορές- ίχνος κλιματισμού. Φθάνοντας λοιπόν στον σταθμό στο Μοναστηράκι, με λίγη φαντασία και λίγη καλή διάθεση, η πρώτη εικόνα που αντικρίζεις με τα χαμηλά πολύχρωμα σπιτάκια της Πλάκας μοιάζει πολύ με την αντίστοιχη στο λιμάνι της Ύδρας. Χωρίς να χρειάζεται να παραμερίσεις κάθε λογής πλανόδιο πωλητή για να περάσεις με ασφάλεια στα γνωστά στενάκια, έχεις τώρα την ευκαιρία να τα εξερευνήσεις με την άνεσή σου. Με τον πανικό στα σοκάκια να έχει μετακομίσει στη Μύκονο, όπου τέτοια εποχή όλοι περπατούν σημειωτόν, ξαφνικά τα στενά σού φαντάζουν λεωφόροι. Σε προδιαθέτουν να τα ακολουθήσεις προς άγνωστη κατεύθυνση. Να χαθείς σε ανηφόρες και να ανακαλύψεις μονοκατοικίες αναφωνώντας «ποπό! τι ωραία που θα ήταν να έμενα εδώ αλλά τα ενοίκια θα είναι απλησίαστα...». Να σου έρθουν έγχρωμες αναμνήσεις από ασπρόμαυρες ελληνικές ταινίες κοιτάζοντας σκαλοπάτια με γλάστρες βασιλικού δεξιά και αριστερά. Αλλά και ακούγοντας πενιές από κάποια «greek traditional tavern» που καραδοκεί να πουλήσει χρυσό τον mouzaka, τη feta και το tzatziki σε ανυποψίαστους τουρίστες. Λίγο πιο κάτω θα κοντοσταθείς και θα χαζέψεις σε μαγαζιά που πουλάνε παλιές και παμπάλαιες αφίσες με διαφημίσεις: από λεμονάδα ΕΨΑ ως πολιτικές υποσχέσεις με τη φωτογραφία του Κωνσταντίνου Καραμανλή και το σύνθημα «Η μεγαλύτερη εγγύηση». Κάτι τέτοιες στιγμές, νιώθοντας σαν απλός περιηγητής μέσα στην πόλη που τους υπόλοιπους 11 μήνες του χρόνου αγαπάς να μισείς, δίνεις αξία στις λεπτομέρειες. Και φτιάχνεις το δικό σου χρονογράφημα. Χωρίς νεύρα, ένταση και τάσεις φυγής, εύχεσαι να είναι μακρύς ο δρόμος...
Sales and the city
Δεν είναι μόνο το ότι -με το αυτοκίνητο τουλάχιστον- οι αποστάσεις έχουν εκμηδενιστεί. Ούτε ότι βρίσκεις να παρκάρεις στα πιο απίθανα μέρη. Ούτε ακόμη το ότι τα υπαίθρια μπαρ και καφενεία σε πλατείες και πλακόστρωτα με τα φωτισμένα «τραπεζάκια έξω» δίνουν μια εικόνα σχεδόν ονειρική στα ζεστά αθηναϊκά βράδια του Αυγούστου. Το φιλικό πρόσωπο μιας, απάνθρωπης τον χειμώνα, πόλης μπορεί να το νιώθω ως οδηγός και ως νυχτερινός διαβάτης, το απολαμβάνω όμως περισσότερο ως καταναλωτής. Το μάτι μου δεν χορταίνει να διαβάζει για «Εκπτώσεις», «Sales» και «Ασυναγώνιστες προσφορές». Η πόλη τον Αύγουστο είναι μια πόλη γεμάτη δέλεαρ και προκλήσεις. Να ξέρεις να διαλέγεις τις πραγματικές ευκαιρίες και να φυλάγεται από τις κακοτοπιές (κατά κανόνα ό,τι πάνω από 60% θα πρέπει να μας υποψιάζει). Να ελέγχεις το προϊόν της αρεσκείας της και, αφού βεβαιωθείς ότι η τιμή του είναι πραγματικά συμφέρουσα. Άλλο το να ψωνίζεις απλά και άλλο το να ψωνίζεις έξυπνα. Και μια πόλη γεμάτη εκπτώσεις τον Αύγουστο είναι το ιδανικότερο τεστ για να αποδείξεις στον εαυτό σου ότι μπορείς να το καταφέρεις.
Παραλιακές γνωριμίες
Θέλοντας και μη, θα περάσω αρκετό χρόνο εφέτος στην παραλιακή ζώνη του Π. Φαλήρου. Είμαι ευγνώμων που είχα την ευκαιρία, λόγω της εμπλοκής μου με τη 2η Μπιενάλε της Αθήνας 2009, να γνωρίσω αυτή την περιοχή. Δεν είναι μόνο ότι έχει πράγματα να κάνεις, ότι είναι παραθαλάσσια κτλ. Είναι ότι πρόκειται για μια περιοχή πραγματικά ιδιότυπη. Από τη μια πλευρά υπάρχουν οι υπερσύγχρονες δομές των Ολυμπιακών Ακινήτων: το Τae Κwon Do, τα λεγόμενα γραμμικά κτίρια, το Βeach Volley. Τεράστιοι, ακατοίκητοι όγκοι και στη μέση η Εσπλανάδα με τις κολόνες της και η Πλατεία Νερού, στρωμένη με πλάκες, πανέτοιμη αλλά άδεια. Και μπροστά από τα κτίρια, αλάνες περιφραγμένες με συρματοπλέγματα και μοναχικοί φρουροί σε κουβούκλια- οξύμωρες παρουσίες σε μια περιοχή που είναι προσβάσιμη από παντού, μολονότι η σύμβαση το θέλει να αφήσεις το όνομά σου στον φρουρό και να μπεις από την πύλη. Πιο δίπλα, πηγαίνοντας προς τη θάλασσα, άλλη αλάνα γεμάτη πίσσα, σκόρπια παρκαρισμένα αυτοκίνητα και φορτηγά, μια πρόχειρα περιφραγμένη έκταση με χώματα, λάκκους και σκουπίδια. Αλλά λίγο να στρέψει κανείς το βλέμμα προς τα πίσω, ένα όμορφο- σαν τούρτα- νεοκλασικό στέκεται πάνω σε ένα φροντισμένο γρασίδι και πάνω στο γρασίδι υψώνεται ένα μιράζ: είναι το Μουσείο Ιστορίας της Πολεμικής Αεροπορίας, εξόχως πρωτότυπο καθ΄ ότι πρόκειται για ένα μουσείο που δεν είναι ανοικτό στο κοινό. Ακριβώς απέναντι, ένα ογκώδες εμπορικό κέντρο, με πολυκινηματογράφο, καφέ κτλ. Προχωρώντας πάλι προς τη θάλασσα, το θωρηκτό Αβέρωφ, το Βέλος, η ανακατασκευή της τριήρους- όλα τούτα σχεδόν έρημα, αν και μόλις λίγο περπατήσει κανείς βρίσκεται μέσα στην ανανεωμένη Μαρίνα Φλοίσβου, πλούσια και φανταχτερή, με εστιατόρια, καφετέριες, καταστήματα που σφύζουν από κόσμο, χιλιάδες ανθρώπους που χαζεύουν εκατοντάδες κότερα και θαλαμηγούς. Βγαίνοντας από τη μαρίνα ξαφνικά στέκεται κανείς σε έναν απλό κυματοθραύστη και η θάλασσα είναι ακριβώς από κάτω του. Και από πάνω ένα δασάκι που κρύβει την ασχήμια της παραλιακής και οδηγεί τον επισκέπτη στον παιδότοπο του Δήμου Παλαιού Φαλήρου, όπου το πλήθος των διασκεδαστών δίνει τη θέση του σε αναρίθμητα παιδάκια. Το ιστορικό κτίριο του Φλοίσβου στέκει λίγο παραπέρα, όχι πια εστιατόριο όπως τα τελευταία χρόνια αλλά πολιτιστικό κέντρο. Και από εκεί και πέρα η παραλία, κατοικημένη τόσο το καλοκαίρι όσο και τον χειμώνα. Μια περιοχή έρημη και γεμάτη, σύγχρονη και παλαιά, επιφανειακή αλλά και με βαθιές μνήμες, εκνευριστική και ποιητική, κουραστική και ελκυστική- σαν συμπύκνωση της Αθήνας. Είναι όλα εδώ.
Βόλτες με ένα σαραβαλάκι
Με τα χρόνια έχω καταλήξει σε τρία αυγουστιάτικα συμπεράσματα:
Πρώτον, απεχθάνομαι τις διακοπές διαρκείας, ιδιαίτερα τον Αύγουστο.
Δεύτερον, ο Αύγουστος είναι ο μόνος μήνας που μπορώ να οδηγήσω με άνεση τις καθημερινές στην Αθήνα, καθώς επίσης ο μόνος μήνας που δεν με τρομάζει η σκέψη του αν θα βρω ή όχι πάρκινγκ κοντά στο σπίτι μου το βράδυ.
Τρίτον, ο Αύγουστος είναι ο μόνος μήνας που μου προσφέρει την ευκαιρία να γνωρίσω καλύτερα αυτή τη δύσκολη, δυσλειτουργική πόλη. Και αυτό κάνω.
Νύχτα, μετά τη δουλειά, πολλές φορές παίρνω το παλιό Ford μου και με την παρέα μου αναζητώ σημεία σε περιοχές που δεν ξέρω και που υπό φυσιολογικές συνθήκες δεν θα μάθαινα ποτέ. Κάποια σημεία γίνονται αγαπημένα, κάποια όχι. Έτσι όμως γνώρισα τη θαυμάσια λεωφόρο Στρατάρχου Καραϊσκάκη στο Χαϊδάρι με τα δεκάδες μεζεδοπωλεία, όπως και το «Έποψις» στον Προφήτη Ηλία του Χαϊδαρίου που σου προσφέρει την Αθήνα στο «πιάτο» αν βρεις θέση- και τον Αύγουστο βρίσκεις. Με το Ford μου ξαναπήγα στο Πέραμα για «βρώμικο»- και είχα να πάω εκεί από την εποχή που υπηρετούσα στο Πολεμικό Ναυτικό το 1987. Βρέθηκα για πρώτη(;) φορά στο πάρκο «Α. Τρίτσης» του Ιλίου, τόσο παραμελημένο και τόσο κρίμα. Απόλαυσα τη δροσιά του «Verde» στου Παπάγου. Έφαγα τα ωραιότερα παντζάρια στη ζωή μου στο λιμάνι της Ραφήνας. Ήπια καφέ στην πλατεία της Γλυφάδας, όπου είχα να πατήσω το πόδι μου από τα μέσα της δεκαετίας του ΄90.
Και όλα αυτά τον Αύγουστο, στην Αθήνα. Μόνος. Ή σχεδόν μόνος.
Αfter καταστάσεις
Ε, ναι, λοιπόν, το παραδέχομαι! Είμαι παιδί της πόλης. Ο Αύγουστος στα νησιά και δη στα πολυσύχναστα, όπου δίνεις μάχη για να εξασφαλίσεις ένα τραπέζι στο εστιατόριο και μισό μέτρο στην παραλία για να...«ρημαδοαπλώσεις» την πετσέτα σου, ομολογώ ότι δεν μου φαίνεται ιδιαιτέρως δελεαστική προοπτική.
Η Αθήνα τον Αύγουστο αφήνει την ομορφιά της να φανεί και αυτό είναι κάτι που υποψιάζομαι πως γνωρίζουν ακόμη και όσοι επιλέγουν τον μήνα αυτόν για διακοπές. Πέρα από τους άδειους δρόμους και την «άνεση» στα μέσα μαζικής μεταφοράς, εν προκειμένω το...«κυνήγι του κρυμμένου θησαυρού» μπορεί τω όντι να οδηγήσει στην ανεύρεσή του.
Ό,τι απολαμβάνω ιδιαιτέρως τον Αύγουστο είναι οι περίπατοι στον πεζόδρομο της Διονυσίου Αρεοπαγίτου, και αυτό για λόγους πέραν του νέου Μουσείου της Ακρόπολης. Το τελευταίο, βεβαίως, από εφέτος προσφέρει έναν ακόμη λόγο...
Αργά το απόγευμα, όταν ο ήλιος έχει πλέον «πέσει», μου αρέσει να περπατώ εκεί έτσι, χωρίς πρόγραμμα, «παγώνοντας» τις εικόνες που παραπέμπουν στις γειτονιές των παιδικών μας χρόνων. Παιδιά που τρέχουν πάνω κάτω ανέμελα με τα ποδήλατα, παππούδες που προσπαθούν να διδάξουν στα τρίχρονα εγγονάκια τους τα... μυστικά του ποδοσφαίρου, παρέες έφηβων κοριτσιών που φλυαρούν επί παντός επιστητού... Όσο για την απογευματινή «λιγούρα», τα καροτσάκια που συναντάς παρατεταγμένα κατά μήκος του δρόμου σε προ(σ)καλούν σε ένα ακόμη ταξίδι στον χρόνο, με διάφορες γεύσεις της ηλικίας της αθωότητας. Τα γλειφιτζούρια, ας πούμε, που επιμένω να αγοράζω κι ας ξέρω πως δεν υπάρχει περίπτωση να καταναλωθούν...
Αύγουστος μήνας χωρίς παραστάσεις στο Ηρώδειο, μια καλή ευκαιρία να θαυμάσει κανείς τη «γυμνή» επιβλητικότητα του μνημείου λίγο προτού πάρει τον δρόμο προς Θησείο για το- επιβεβλημένο- καλοκαιρινό «after»...
Στη Φωκίωνος Νέγρη
Χρόνια πριν, πριν από τον πόλεμο ακόμη, ο παππούς μου πρότεινε στη γιαγιά μου να αγοράσουν ένα οικόπεδο στη Φωκίωνος Νέγρη ή τέλος πάντων στη γύρω περιοχή. Η απάντηση της γιαγιάς ήταν: «Πού, εδώ στο ρέμα που κατεβαίνουν οι αλεπούδες να μας φάνε;». Το οικόπεδο έπειτα από αυτή την καταλυτική παρέμβαση δεν αγοράστηκε ποτέ. Χρόνια μετά ο εγγονός τους δεν έχει αγοράσει οικόπεδο ούτε καν γκαρσονιέρα στη Φωκίωνος Νέγρη αλλά την έχει κάνει στέκι του. Από τα γυμνασιακά χρόνια, μάλιστα, όταν άρχισαν οι πρώτες... τσαχπινιές.
Η Φωκίωνος Νέγρη είναι άλλος κόσμος και ιδιαιτέρως τον Αύγουστο. Από το πρωί ως το άλλο πρωί. Ήσυχη και ταυτοχρόνως τόσο ζωντανή. Μπορεί να μην υπάρχει η «Κουίντα», μπορεί να μην υπάρχει ο Παεζάνο, μπορεί να μην είναι καλλιτεχνικό πλέον στέκι, μπορεί να μην είναι «in», αλλά είναι εκεί. Με τα τραπέζια της κάτω από τα δέντρα, τα παιδιά να παίζουν, τους οικονομικούς πλανόδιους μετανάστες να πωλούν κυρίως CD και DVD, τους «μεγάλους» κυρίους και κυρίες να πίνουν τον καφέ τους και να θυμούνται ιστορίες παλιές.
Η Φωκίωνος Νέγρη είναι εκεί και περιμένει. Δεν έχει αλλάξει ή τουλάχιστον αυτό συμβαίνει στα δικά μου μάτια. Είναι αθώα, αν και το παρελθόν της δεν συνηγορεί τόσο πολύ περί τούτου, και αργά τα βράδια του Αυγούστου, όταν όλοι και όλα έχουν ησυχάσει, την ακούς να αναπνέει. Και μαζί με τις δικές της ανάσες ανασαίνουμε και εμείς καλοκαιριάτικα.
«Εκείνο το πρωί στην Κηφισιά...»
Έχει κρατήσει κάτι από το παρελθόν της η Κηφισιά κι ας μοιάζει σήμερα πόλη ολόκληρη και πλήρως αυτονομημένη. Και αν πλάι στις όμορφες μονοκατοικίες των δρόμων γύρω από την Κολοκοτρώνη και τη Χαριλάου Τρικούπη προστέθηκαν πολυκατοικίες και πολυκαταστήματα, η αρχοντιά της βρίσκει τρόπο να ξετρυπώσει. Κάτι έχει μείνει από την αίγλη των παλιών αστικών ξενοδοχείων, κάτι από τους δρόμους με τις φυλλωσιές- όχι, τα ρυάκια δεν έχουν πια νερό- και σίγουρα κάτι έχει μείνει από τη δροσιά της. Ένα ελαφρύ αεράκι φυσάει πάντα. Στην πλατεία γύρω από την Εκκλησία της Παναγίας τα καφέ και τα εστιατόρια προσφέρουν μια ευχάριστη απόδραση από το κέντρο της πόλης. Το πάρκο με το μικρό γεφυράκι και τη λίμνη όπου ρίχναμε κέρματα στα παιδικά μας χρόνια (έστω και αν δεν υπάρχει πια η «Αλάσκα» με το παγωτό φλαμπέ), πνιγμένο στα πεύκα, συνεχίζει να θυμίζει σκηνικό παλιάς ελληνικής ταινίας. Τόσο πολύ κοντά στην Αθήνα, μια που η λεωφόρος Κηφισιάς αδειάζει τον Αύγουστο, το Κεφαλάρι διαθέτει λίγο απ΄ όλα: το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας και το υπέροχο Μουσείο Γαία, δρόμους για περίπατο και για ποδήλατο, γλυκά και παγωτά (ξεκινώντας από τον «Βάρσο»), μαγαζιά για ψώνια (δεν έχει να ζηλέψει σε τίποτε το Κολωνάκι), χάμπουργκερ και πίτσες, υπέροχα ανατολίτικα πιάτα (στον «Παντελή» και στο «ΤΙΚΕ») και φυσικά θερινά σινεμά, την «Μπομπονιέρα» και τη «Χλόη». Και αμαξάκι για μια βόλτα με το άλογο...
Βόλτες στα βουνά
Με την πεποίθηση ότι η καλύτερη εποχή της Αθήνας είναι ο μήνας Αύγουστος, τον οποίο συχνά έχω ζήσει στην πόλη, προτείνω όχι έναν οδηγό επιβίωσης αλλά απόλαυσης των καλών της στοιχείων.
Αυτά τα μεγάλα βιβλιοπωλεία αίφνης, που έχουν τα πάντα αλλά είναι και γεμάτα από κόσμο, τώρα είναι η ευκαιρία να τα «αλώσει» κανείς με την ησυχία του. Τα ξενοδοχεία επίσης: Ανακαλύψτε, όσοι δεν το έχετε κάνει ήδη, τις ταράτσες των μεγάλων ξενοδοχείων (μόνο για τη νύχτα, φυσικά) ή θυμηθείτε που κάποτε βλέπατε την πόλη ψηλά από τον Λυκαβηττό.
Για την ημέρα επιμένω σταθερά σε έναν καφέ στο Μουσείο Μπενάκη ή στο εναλλακτικό μικρό καφέ του Νομισματικού Μουσείου στο Μέγαρο Σλήμαν, ενώ αν βρεθείτε στην Πατησίων το αίθριο του Εθνικού Αρχαιολογικού είναι ένας πραγματικός κήπος με αγάλματα. Αν μάλιστα είστε πιο... τολμηροί, δείτε και την έκθεση για τις γυναίκες στην αρχαιότητα. Ένα θαύμα!
Μια βόλτα στο Μοναστηράκι επιβάλλεται (είτε αναζητεί κανείς αντίκες είτε χάντρες, εργαλεία ή τίποτε!). Και από εκεί για σινεμά στο Θησείο.
Και ενώ η πόλη ανεβάζει θερμοκρασίες, οι φρόνιμοι- εν αντιθέσει προς τη γνωστή ρήση- παίρνουν τα βουνά: στη Δεκέλεια, το πιο κοντινό δάσος της Αθήνας, στο Τατόι, στον Άγιο Μερκούριο. Πυκνές φυλλωσιές, ρυάκια που τρέχουν, πουλάκια που κελαηδούν, ένα βουκολικό ειδύλλιο εν δράσει. Βεβαίως στην επιστροφή υπάρχει πάντα η Βαρυμπόμπη με τις ψησταριές της (για προσγείωση), ενώ για τους πιο απαιτητικούς η Κηφισιά για σινεμά στην Μπομπονιέρα και ποτό στο Κεφαλάρι. Εναλλακτικά: Αποδράστε ως το φράγμα της λίμνης του Μαραθώνα. Προσφέρεται για όλες τις ώρες της ημέρας και της νύχτας (η καλύτερη ώρα είναι το πρωί με καφέ και εφημερίδες, αλλά η απογείωση συντελείται σε μια νύχτα πανσελήνου).
Μη βασιστείτε στα εστιατόρια και στα ντελίβερι- τα περισσότερα είναι κλειστά- αλλά στη λαϊκή αγορά της περιοχής σας με τα φρέσκα φρούτα και τα λαχανικά.
Αποκτήστε τρεις μικρές γλάστρες με βασιλικό, δυόσμο και μέντα για δροσερές σαλάτες και ποτά. Σκεφθείτε τα αδέσποτα που κάθε Αύγουστο γίνονται περισσότερα και αφήστε τους κάπου λίγο νερό. Και, θυμηθείτε, οι μικρές χαρές είναι πολύτιμες ώσπου να έρθουν οι μεγάλες...
http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=34&artid=282692&dt=09/08/2009
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου