Το τέλος του «αμερικάνικου ονείρου»

Κάθε φορά που γκρεμίζεται ένα όνειρο κάποιοι παρασύρονται μαζί του. Όταν όμως αυτό το όνειρο έχει κυριεύσει ολόκληρη την ανθρωπότητα, ποιος θα προλάβει να απομακρυνθεί εγκαίρως; Και κυρίως πού πρέπει να προσανατολιστούμε τώρα; Η Αμερική του Σεπτεμβρίου του 2008 μοιάζει πολύ περισσότερο βυθισμένη στο φόβο και από την Αμερική του Σεπτεμβρίου του 2001. Τότε το χτύπημα ήταν τρομακτικό, αναπάντεχο, αλλά τελικά μετρήσιμο. Και δεν ακολούθησαν άλλα, όπως φοβούνταν μερικοί. Τώρα το χτύπημα είναι πάλι συγκλονιστικό και, το χειρότερο, κανείς δεν μπορεί να προσδιορίσει το ακριβές του μέγεθος. Κι όμως, «το κακό φαινότανε, όμως ποιος νοιαζότανε» θα μπορούσε να πει κανείς τώρα για όσα συμβαίνουν στις αγορές. Αντίστοιχες προβλέψεις και αναλύσεις είχαν γίνει από πολλούς οικονομολόγους. Φυσικά όχι από εκείνους που ανήκαν στη σχολή της απορρύθμισης. Κανείς δεν ήθελε να τους ακούσει τότε, αλλά οι δηλώσεις τους έχουν γίνει περιζήτητες τώρα.
Πέραν όμως των προβλέψεων και των προφητειών, αυτό που σίγουρα γίνεται ήδη ορατό είναι αυτή η αλλαγή που συντελέστηκε μέσα σε λίγες μόνο εβδομάδες σε παγκόσμια κλίμακα. Αυτή η εξέλιξη που συνοψίστηκε μέσα στην απλή φράση «η Αμερική δεν θα είναι πια η μοναδική και κυρίαρχη οικονομικά υπερδύναμη». Και αν το 2001 έγινε σλόγκαν αλληλεγγύης το «είμαστε όλοι Αμερικανοί», σήμερα αυτό που όλοι προσπαθούν να αποδείξουν είναι ότι δεν έγιναν εντελώς Αμερικανοί. Έστω και αν ο πρότερός τους βίος συχνότατα τους στερεί τα πειστήρια της αθωότητας.
Σίγουρα όμως η κατάρρευση της ρεϊγκανικής αντίληψης για την οικονομία, που προέλαυνε ανεμπόδιστη εδώ και μία εικοσαετία, είναι γεγονός. Τέλος τα reaganomics, που είπε και ο Τζον Κένεθ Γκάλμπρεϊθ. Εδώ και αρκετό καιρό γνωστοί θεωρητικοί, όπως ο Πολ Κρούγκμαν, είχαν περιγράψει τις τελευταίες δεκαετίες ως μια ισοπεδωτική επέλαση του νεοφιλελευθερισμού. Η απορρύθμιση και η πλήρης απελευθέρωση των αγορών, που συνοδεύτηκαν και από μια πολιτική φτηνού χρήματος στα 18 χρόνια της θητείας του Ρόναλντ Ρέιγκαν και είχαν θεωρηθεί «πυλώνες ραγδαίας ανάπτυξης», μοιάζουν πλέον με σκασμένο λάστιχο. Κι επειδή το όχημα συνέχισε να κινείται για καιρό έτσι, δεν διέλυσε μόνο εντελώς αυτό το σκασμένο λάστιχο αλλά άρχισε να φθείρει και το σκελετό του οχήματος.
Φυσικά, όλα αυτά δεν συνέβησαν από τη μια μέρα στην άλλη. Η στήριξη της ανάπτυξης σε εικονικές πραγματικότητες, όπως ήταν η New Economy αρχικά και τα δάνεια του κτηματικού – οικοδομικού τομέα στη συνέχεια, δεν μπορεί να αντικαταστήσει την πραγματική οικονομία, που στηρίζεται σε παραγωγικά θεμέλια. «Όπλα μαζικής καταστροφής» είχε χαρακτηρίσει ο Γουόρεν Μπάφετ, γκουρού του χρηματιστηρίου, δεύτερος πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο και ιδανικός, σύμφωνα και με τους δύο υποψήφιους προέδρους, για τη θέση του υπουργού Οικονομικών των ΗΠΑ, αυτά τα σύνθετα, δομημένα προϊόντα, τα οποία μέσα από διάφορες περίπλοκες και συχνά αδιαφανείς διαδικασίες κατέληγαν να μην ξέρει κανείς πού ακριβώς βρίσκονταν και στο τέλος όλοι άρχισαν να τα αποκαλούν «τοξικά».
Πίσω από όλα αυτά βρίσκεται φυσικά η κερδοσκοπία. Το εύκολο, γρήγορο χρήμα. Ο «αέρας», που λέμε στη χώρα μας. Δεν μπορεί να στηρίζεται ένα ολόκληρο οικονομικό σύστημα σε αυτή τη βάση, όπως από το 1936 ακόμα είχε προειδοποιήσει ο Τζον Μάιναρντ Κέινς, όταν έλεγε ότι «η κατάσταση είναι κρίσιμη όταν η ανάπτυξη των κεφαλαίων μιας χώρας μετατρέπεται σε υποπροϊόν των δραστηριοτήτων εντός μιας αίθουσας παιγνίων». Πολλά έχουν γραφτεί και γράφονται ακόμα περισσότερα στις μέρες μας για τους «αχαλίνωτους μάνατζερ» που αρέσκονταν να επιβραβεύουν τους εαυτούς τους με παχυλά μπόνους ακόμα κι όταν οι επιχειρήσεις έβαζαν λουκέτο. Τώρα η Γερμανίδα καγκελάριος Μέρκελ βγήκε ξανά για να πει ότι «δεν μπορεί ο πολύς κόσμος να πληρώσει τα λάθη κάποιων καλοπληρωμένων αλλά ανεύθυνων τραπεζιτών». Αυτών των τραπεζιτών που κοκορεύονται τώρα ότι οι δικές τους τράπεζες δεν είχαν αγοράσει τα «άρρωστα χαρτιά» που είχαν συμβουλεύσει τους πελάτες τους να αγοράσουν. Ή εκείνων που είχαν σιγουρέψει τις δικές τους παχυλές αποζημιώσεις, τα «χρυσά αλεξίπτωτα», πριν οδηγήσουν τις επιχειρήσεις τους ένα βήμα πριν από τον γκρεμό. Ή και κατευθείαν στον γκρεμό, αφού είχαν τα αλεξίπτωτα. Κι όμως, κάποιοι από αυτούς στην Ευρώπη γκρίνιαζαν μέχρι πρότινος για τις «χαμηλές» αμοιβές τους σε σχέση με όσα συνέβαιναν στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Τώρα πια όλοι συμφωνούν πως τους κανόνες δεν θα τους καθορίζουν αποκλειστικά οι παροικούντες τη Γουόλ Στριτ. Το κέντρο βάρους της παγκόσμιας αγοράς δείχνει να μετατοπίζεται πλέον από τη Νέα Υόρκη και το Λονδίνο, όπου βρισκόταν αποκλειστικά μέχρι τώρα. Νέοι παίκτες μπαίνουν στο παιχνίδι πια, δραστήρια και, αν τολμήσουν, πιο αποφασιστικά. Κίνα, αραβικές χώρες και, αν μπορέσει να ορθοποδήσει πιο γρήγορα, ίσως και η Ευρώπη μαζί με τη Ρωσία, που πάντως παραμένει μια χώρα που δεν παράγει σχεδόν τίποτε, απλώς καταναλώνει τους φυσικούς της πόρους.
Αλλά δεν κατέρρευσαν μόνο οι θεωρίες των «reaganomics». Κατέρρευσε μαζί τους και ο «american way of life», ο αμερικανικός τρόπος ζωής. Ένας τρόπος που έχει επιβληθεί και στην Ευρώπη εδώ και δύο περίπου δεκαετίες και θα μπορούσε να συνοψίσει κανείς στη φράση «ζήσε το σήμερα και ζήσε το με δανεικά». Το μπόλιασμα των κοινωνιών με τη λογική του υπερκαταναλωτισμού μέσω του υπερδανεισμού αποτελεί ωρολογιακή βόμβα στα θεμέλια και της κάθε ευρωπαϊκής κοινωνίας. Ο Πολ Σάμουελσον έλεγε από το 2005 ότι η Αμερική βρίσκεται υπό ασφυκτική πίεση επειδή δεν αποταμιεύει ουσιαστικά τίποτα. Κάτι που έχουν πει πολλοί ακόμα, χωρίς να τους ακούσει κανείς. Ο Τζέρεμι Ρίφκιν έλεγε πριν από χρόνια για μια «ανάπτυξη σε πήλινα πόδια». Και ο Νούριελ Ρουμπίνι μιλούσε για «καταναλωτισμό μέχρι θανάτου». Όλοι τους γνωστοί και «αξιοσέβαστοι», αλλά κανείς δεν τους άκουγε όσο επέμεναν να κινούνται ενάντια στο ρεύμα. Και γιατί να τον ακούσουν κάποιοι σαν τον Κάθρικ Ράτζαραμ, που αυτοκτόνησε την περασμένη εβδομάδα σκοτώνοντας πρώτα την οικογένειά του. Όσο μπορούσε να αγοράζει σπίτια και να πουλά στη διπλάσια ή τριπλάσια τιμή και να επενδύει μετά τα χρήματά του σε χαρτιά μεγάλου ρίσκου, το αμερικάνικο όνειρο του έδινε φτερά. Όταν όλα χάθηκαν μέσα σε μια μέρα, όταν η ανεργία άρχισε να τον συντροφεύει για μήνες, είδε ότι τα φτερά ήταν μόνο στη φαντασία του και δεν υπήρχε τίποτε να τον σταματήσει από τη βουτιά στο κενό.
Δεν θα αυτοκτονήσουμε φυσικά όλοι τώρα που έσκασαν οι φούσκες. Αλλά πρέπει να προσδεθούμε, όπως σε κάθε αναγκαστική προσγείωση. Θα είναι σίγουρα δύσκολο να ξεπεραστούν αυτές οι νοοτροπίες, που είχαν παγιωθεί στη συνείδηση όλων μας και μας ήθελαν «μάνατζερ του εαυτού μας» και «επενδυτές στα ρίσκα μας». Νοοτροπίες που βάφτιζαν εύκολα συντηρητικό όποιον δεν ήξερε από χρηματιστήριο, όποιον δεν κυκλοφορούσε με πέντε πιστωτικές κάρτες στην τσέπη, όποιον φύλαγε τα λεφτά στην τράπεζα και απέφευγε να χρεωθεί.
Ο «συντηρητισμός» κάποιων χωρών και τραπεζών αποδεικνύεται τελικά σωτήριος. Αλλά ακόμα και χώρες όπως η Γερμανία, που υποτίθεται ότι έμεναν ως ένα βαθμό πιστές σε κάποιες πιο παραδοσιακές αξίες, δεν μπόρεσαν να γλιτώσουν από τη «λαίλαπα». Η περίπτωση της Hypo Real Estate, μιας τράπεζας από την καθ’ όλα συντηρητική Βαυαρία, δείχνει πόσο βαθιά είχε μεταλλάξει το ευρωπαϊκό DNA η αμερικανική ιδέα των «απεριόριστων ευκαιριών».
Οι περισσότεροι ειδικοί προβλέπουν ότι τώρα κάτι θα αλλάξει αναγκαστικά. Όπως είχε αλλάξει και στις αρχές της δεκαετίας του ’30. Όμως κανείς δεν φαίνεται να έχει έτοιμη τη λύση. Ο κόσμος είναι πιο μικρός σήμερα, πιο αλληλοδιαπλεκόμενος και πολύ πιο δύσκολα κατανοητός. Για παράδειγμα, κανένας Ευρωπαίος δεν θέλει να δώσει χρήματα για να σώσει την τράπεζα κάποιου άλλου. Αλλά πόσες «καθαρά εθνικές– εθνικά καθαρές» τράπεζες υπάρχουν σήμερα; Πόσο μπορούμε να κρατάμε τη φούσκα γεμάτη για να μη σκάσει; Δεν θα τελειώσει κάποια στιγμή το χρήμα; Μπορεί η Αμερική να βρει τη γιατρειά σε ένα νέο «απομονωτισμό», όπως έκανε στο παρελθόν, για να καθίσει και να γλείψει τις πληγές της; Πειστικές απαντήσεις δεν έχει δώσει κανείς ως τώρα, ούτε οικονομολόγος ούτε πολιτικός.
Σίγουρα πάντως είναι αφελές να κρυφογελάνε κάποιοι με τα παθήματα της Ουάσιγκτον, να ικανοποιούνται με το απλανές βλέμμα του Τζορτζ Μπους, που μοιάζει ακόμα πιο αβοήθητος και γερασμένος...
Μπορεί να έβγαλαν τα απωθημένα τους κάποιοι ηγέτες της Λατινικής Αμερικής με ειρωνικές δηλώσεις εναντίον τού μέχρι τώρα πολυπράγμονος μεγάλου αδελφού, αλλά αυτό δεν είναι και κανένας οδικός χάρτης για το μέλλον. Όσο απλοϊκό είναι να λέμε ότι έφταιγαν μόνο οι τραπεζίτες, άλλο τόσο υποκριτικό είναι να πιστεύουμε ότι τα έκαναν όλα οι Αμερικανοί. Και επικίνδυνο να αρνούμαστε ότι και στην Ευρώπη πολλά τα κάναμε όπως οι Αμερικανοί. Σε τελευταία ανάλυση, τώρα που «το πρότυπο των αρχών του 21ου αιώνα» αποκαθηλώθηκε, δεν πρέπει να αρχίσουμε να προβληματιζόμαστε και για κάτι «πιο δικό μας»;

http://www.e-tipos.com/content/staticfiles/issues/2008/10/18/Review/review_71%203.pdf

Οδηγός του καλοφαγά: ιταλικά αλλαντικά και τυριά

Η ιστορία τους ξεκινά από την εποχή των Ετρούσκων και των Ρωμαίων, αν όχι νωρίτερα. Οι Ιταλοί -μαέστροι στη γαστρονομία- εξέλιξαν την παρασκευή των αλλαντικών και των τυριών σε υψηλή τέχνη. Φρέσκα, παλαιωμένα ιταλικά τυριά και αλλαντικά μάς αποκαλύπτουν τα μυστικά και την προέλευσή τους.

ΤΑ ΑΛΛΑΝΤΙΚΑ
Prosciutto Crudo: Είναι τo ωμό ζαμπόν. Υπάρχει το αλμυρό της Τοσκάνης, όπως το Ούμπρια, και το γλυκό, όπως το San Daniele και το Parma. Το πρώτο έχει και πιπέρι και η γεύση του είναι σαφώς πιο έντονη. Το γλυκό αλατίζεται και ξεραίνεται στον αέρα. Πριν μπουν στις καλά αεριζόμενες αποθήκες για ενός έτους ξήρανση, περνούν έντονη μάλαξη με αλάτι. Το γνωστότερο είναι το San Daniele, που φτιάχνεται στην περιοχή του Friuli.
Prosciutto Cotto: Μια μεγάλη γκάμα μαγειρεμένου ζαμπόν από την Ιταλία. Πρόκειται για μπούτι πολύ καλής ποιότητας, που φτιάχνεται με μια παραδοσιακή μέθοδο που διατηρεί τον μυ σκληρό. Πρώτα αφαιρείται το κόκαλο και μετά το κρέας μαρινάρεται σε ένα μίγμα από αλάτι, ζάχαρη, πιπέρι, δάφνη και άλλα μπαχαρικά.
Speck: Προέρχεται από τη βορειότερη περιοχή του Adige, όπου εκτός από ιταλικά μιλούν και γερμανικά. Παρόλο που Speck στα γερμανικά σημαίνει λαρδί, το ιταλικό Speck είναι ένα μοναδικό προϊόν. Φτιάχνεται από ωμοπλάτες και μπούτια από τα οποία αφαιρείται το κόκαλο, τα οποία στη συνέχεια επεξεργάζονται με σκόρδο, αλάτι και μπαχαρικά. Έπειτα το κρέας καπνίζεται για εβδομάδες σε ξύλα κέδρου, φλαμουριάς, οξιάς και παλαιώνει για 6 μήνες.
Pancetta: Φτιάχνεται σε όλη την Ιταλία και διαφέρει ανάλογα με την περιοχή σε τύπο και σχήμα. Προέρχεται από τη χοιρινή κοιλιά και διαφέρει σε χρώμα (από ροζ-λευκό σε κόκκινο). Ο πιο γνωστός τύπος είναι η Pancetta Teas, που φτιάχνεται με ή χωρίς δέρμα και σερβίρεται σε επίπεδα κομμάτια. Είναι βασικό συστατικό πολλών πιάτων και χρησιμοποιείται για να δώσει γεύση σε σάλτσες για pasta, ριζότο, αλλά και πιάτα κρεατικών.
Coppa: Φτιάχνεται από τους μυς του λαιμού του χοιρινού με μια παρόμοια διαδικασία με εκείνη του Prosciutto Crudo. Παρουσιάζεται σε κυλινδρική μορφή με πιο λεπτές άκρες και είναι συμπαγές και αρκετά σκληρό. Εσωτερικά το κρέας είναι σφιχτό και κόκκινο και διατρέχεται από ροζ-λευκές φλέβες λίπους. Το χαρακτηριστικό του πλούσιο άρωμα και η ντελικάτη γεύση του γίνονται ακόμη πιο ιδιαίτερα με την παλαίωση. Γνωστότερη η Coppa Piacentina από την Piacenza.
Salame Milanese: Ένα από τα πιο διάσημα σαλάμια που φτιάχνεται από χοιρινό και μοσχαρίσιο μίγμα καλά αλεσμένο «a grana di riso» δηλαδή όπως οι κόκκοι του ρυζιού, όπως λένε οι Ιταλοί. Στη συνέχεια γεμίζεται σε χοιρινά έντερα ή συνθετικά όταν πρόκειται για μαζική παραγωγή.
Salsiccia Fresca: Λουκάνικα που φτιάχνονται σε όλο τον κόσμο και πιθανόν είναι από τα παλαιότερα deli στον κόσμο. Στην Ιταλία υπάρχουν διάφορες τοπικές ποικιλίες. Τις περισσότερες φορές φτιάχνονται από χοιρινό κρέας και λίπος, που αναμιγνύονται καλά και αλέθονται, ενώ στη συνέχεια αρωματίζονται με μπαχαρικά, αλάτι, πιπέρι. Γνωστά τα τοσκανέζικα, που τρώγονται φρέσκα ή παλαιωμένα περίπου για ένα μήνα, τα πικάντικα με σκόρδο και peperoncino, εκείνα με μάραθο και πολλά άλλα συστατικά.
Mortadella: Ένα μεγάλο λουκάνικο που αλλιώς λέγεται και Bologna, από το όνομα της πόλης που το πρωτοανακάλυψε. Φτιάχνεται από άπαχο χοιρινό (ή χοιρινό και μοσχάρι) που αναμιγνύεται με λίπος από τα μάγουλα. Το λεπτοαλεσμένο μίγμα μπαίνει σε κυλινδρικά ρολά και ψήνεται σε φούρνους ατμού. Είναι ελαφρώς πικάντικη, ενώ η γεύση της είναι γεμάτη και ισορροπημένη.

ΤΑ ΤΥΡΙΑ
Asiago: Αγελαδινό τυρί, που προέρχεται από το ομώνυμο υψίπεδο στους Δολομίτες, στην περιοχή του Βένετο και αντιπροσωπεύει το 25% της παραγωγής της περιοχής. Υπάρχουν δύο διαφορετικοί τύποι. Το D’ allevo και το Pressato. Το δεύτερο αντιπροσωπεύει το 75% της παραγωγής και είναι ένα εξαιρετικό επιτραπέζιο τυρί. Ενώ το D’ allevo παλαιώνει 6 μήνες για να δώσει το Mezzano, ένα χρόνο για το Vecchio και δύο για το Stravecchio.
Gorgonzola: Αγελαδινό τυρί, που παίρνει το όνομά του από την ομώνυμη περιοχή όπου παρασκευάζεται εδώ και αιώνες στη Λομβαρδία, λίγο έξω από το Μιλάνο. Σύμφωνα με το θρύλο, προήλθε κατά λάθος όταν ένας ερωτοχτυπημένος τυροκόμος, που είχε αργήσει στο ραντεβού του, άφησε μέρος από το τυρόπηγμα έξω τη νύχτα. Την άλλη μέρα, για να καλύψει το λάθος του, το ανακάτεψε με το υπόλοιπο. Όταν όμως το τυρί ανοίχτηκε μερικούς μήνες μετά, είχε πρασινομπλέ «φλέβες». Υπάρχει η γλυκιά και η πικάντικη.
Grana Padano: Οι ρίζες του πάνε πίσω στο έτος 1000, στην περιοχή Grana Padano, όπου οι μοναχοί του Chiaravalle ανακάλυψαν την Παρασκευή αυτού του τυριού ως τρόπο διατήρησης του περισσευούμενου γάλακτος. Η ύπαρξη του τυριού υπάρχει σε αρχεία του 1334, αλλά και σε μια διατριβή για τυριά γραμμένη από τον Pantaleone da Confidenza, τo 1477. Πρέπει να σερβίρεται πάντα φρέσκο σε μορφή σφήνας κομμένο από το μεγάλο κεφάλι.
Mozzarella: Ένα από τα πιο δημοφιλή και πολύπλευρα φρέσκα τυριά. Βασικό συστατικό πιάτων που αποτελούν την πεμπτουσία της ιταλικής κουζίνας, όπως την πίτσα και τις σαλάτες με πάστα. Φτιαχνόταν μόνο από βουβαλίσιο γάλα από το 13ο αιώνα από μοναχούς στην περιοχή της Campania, γύρω από τη Νάπολη. Λόγω αυξημένης ζήτησης, το βουβαλίσιο γάλα αντικαταστάθηκε από αγελαδινό. Ωστόσο, η πολυπλοκότητα στη γεύση και η μοναδική υφή δεν συγκρίνονται στη Mozzarella di Bufala.
Parmigiano Reggiano: Ο βασιλιάς των ιταλικών τυριών και ίσως το γνωστότερο παγκοσμίως. Παλαιό σε προέλευση, αναφέρεται και από τον Βοκάκιο το 14ο αιώνα. Ωστόσο, αυτό που ονομάζεται παρμεζάνα στο εξωτερικό έχει διαφορετικά ονόματα και περιοχές παρασκευής στην Ιταλία. Η Reggiano, που θεωρείται η καλύτερη, παράγεται μόλις σε 4 περιοχές στην Emilia και μία στη Λομβαρδία. Αυστηροί νόμοι ελέγχουν την παραγωγή του και η προσθήκη συντηρητικών απαγορεύεται αυστηρά.
Pecorino: Πρόβειο τυρί, που παράγεται σε όλη την Κεντρική και Νότια Ιταλία και τα νησιά. Τα χαρακτηριστικά διαφέρουν ανάλογα με την περιοχή παρασκευής. Παράγεται σε απομονωμένα χωριά στα Απέννινα και το Νότο, όπου η λέξη Pecorino είναι συνώνυμη με εκείνη του τυριού. Η Τοσκάνη, το Lazio, η Σικελία και η Σαρδηνία παράγουν κάποια από τα καλύτερα Pecorino.
Provolone: Όπως και η Mozzarella, έτσι και το Provolone φτιάχνεται με μια διαδικασία που αποτελείται από στρώματα που του δίνουν μια απαλή υφή. Ενώ οι ρίζες του βρίσκονται στο Νότο, σήμερα παράγεται στο Βορρά από αγελαδινό γάλα. Υπάρχει το γλυκό, που παλαιώνει μόλις 2 μήνες, και το Piccante, που παλαιώνει τουλάχιστον 12 μήνες.
Ricotta Fresca/Salata: Riccota σημαίνει ξαναμαγειρεμένο και αναφέρεται στον τρόπο παρασκευής του, που είναι ίδιος σε όλη την Ιταλία. Φτιαχνόταν από τα ρωμαϊκά χρόνια αλλά καθιερώθηκε κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα με ξαναζέσταμα του γάλακτος που μένει από την παρασκευή σκληρών τυριών. Η φρέσκια Ricotta πρέπει να καταναλώνεται αυθημερόν.
Scarmoza: Πρόκειται για άλλο ένα τυρί που έχει σχήμα αχλαδιού και ανήκει στην ίδια οικογένεια με τη Mozzarela και το Προβολόνε. Παρόλο που είναι πιο σκληρό από τη Μοτσαρέλα, είναι αρκετά μαλακό, λευκό και βουτυράτο. Τρώγεται φρέσκο ή καπνιστό αλλά υπάρχουν και μερικά παλαιωμένα.
Mascarpone: Το όνομα προέρχεται από παραφθορά του ισπανικού «mas que bueno», δηλαδή «καλύτερο από καλό». Μοιάζει περισσότερο με κρέμα παρά με τυρί και χρησιμοποιείται ευρέως στη ζαχαροπλαστική και τη μαγειρική.

http://www.e-tipos.com/content/staticfiles/issues/2008/10/18/Agenda/agenda_72%2012.pdf

Ο ψεύτης και ο κλέφτης τον κάθε χρόνο χαίρονται

Υπάρχει μια μεγάλη παρεξήγηση. Ότι το Δημόσιο, το κράτος δηλαδή, από κει που ήταν αμέτοχος θεατής στο παιχνίδι της ελεύθερης οικονομίας, έγινε μεμιάς ενεργός συμμέτοχος, πήρε την κατάσταση στα χέρια του και, σαν το ιππικό, που φτάνει σωτήριο την τελευταία στιγμή, έσωσε το χρηματοπιστωτικό σύστημα και τους καταθέτες από βέβαιη καταστροφή. Γεια σου, ρε Τζον Γουέιν, με τα μπιστόλια σου και την πίστη για την πατρίδα.
Ποια πατρίδα! Πατρίδα είναι μία: Το Χρήμα. Και μεγαλύτερος θεράπων της δεν είναι άλλος από το Δημόσιο. Το κράτος. Ο διαχειριστής των συμφερόντων των πολιτών, δηλαδή. Αυτός που, με άλλοθι την ελευθερία της αγοράς, ρυθμίζει με νομοθετήματα και κυβερνητικές αποφάσεις τα όρια μέσα στα οποία μπορούν να κινούνται οι μέτοχοι, οι καταθέτες, οι επενδυτές, οι Τράπεζες, τα επιτόκια, τα παράγωγα και τα ομόλογα.
Είναι αυτός, πάνω απ' όλα, που επιτρέπει ή απαγορεύει τη δημιουργία ή την απόσυρση προϊόντων που παράγουν χρήμα. Καλή ώρα σαν τα subprimes, ας πούμε. Και είναι αυτός που υπαγορεύει τους όρους του παιχνιδιού: Εισάγει τους σορτάκηδες ή τους πετάει έξω ας πούμε.
Το κράτος, λοιπόν, το Δημόσιο, που τώρα εμφανίζεται σαν το ιππικό, γκαγκάν γκαγκάν, για να σώσει τους καλούς λευκούς από τους κακούς Ινδιάνους, είναι αυτός που έστειλε τους καλούς λευκούς στο στόμα του λύκου και που πουλούσε όπλα στους κακούς Ινδιάνους.
Αλλά εδώ, όπως συμβαίνει και στη ζωή, αντίθετα με τον κινηματογράφο, το ιππικό είναι πάντα με τους λευκούς, που σχεδόν ποτέ δεν είναι καλοί και τιμωρεί πάντα τους Ινδιάνους, που σχεδόν ποτέ δεν είναι κακοί.
Έτσι, γίνεται, καλή ώρα, και με το κράτος, το Δημόσιο, τους διαχειριστές των χρημάτων των φορολογούμενων δηλαδή. Ενώ εμφανίζεται ως ο σωτήρας, στην πραγματικότητα είναι ο κυρίως υπεύθυνος για την κρίση.
Το υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ, ο Γκρίνσπαν και η Κεντρική Τράπεζα (Fed), οι πανίσχυροι μηχανισμοί ελέγχου της χρηματοπιστωτικής αγοράς, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και οι υπουργοί Οικονομικών των χωρών-μελών της Ε.Ε., καθώς και οι ευρωπαϊκοί μηχανισμοί ελέγχου, που σκλήριζαν νυχθημερόν για την αγιοσύνη του ανταγωνισμού και της ελεύθερης αγοράς, εξοντώνοντας κρατικές εταιρείες -καλή ώρα σαν την Ολυμπιακή- για να βγάλουν όλο και περισσότερα κέρδη οι ανά τη Δύση επιχειρηματίες, είναι όλοι αυτοί που προωθούσαν μετά μανίας κάθε κωλόχαρτο και κάθε φίρμα, που μπορεί να παράξει χρήμα. Προφανώς, γιατί μέσα σ' αυτό το χρήμα ήταν χωμένοι και οι ίδιοι ως τον λαιμό.
Κανείς δεν δουλεύει και δεν παρέχει υπηρεσίες για την ψυχή της μάνας του, κυρίως στην ελεύθερη αγορά.
Ό,τι λοιπόν δεν ισχύει για τις εταιρείες, που απαγορεύεται διά ροπάλου να επιδοτούνται από το δημόσιο χρήμα, γιατί αυτό παραβιάζει τους όρους του δήθεν υγιούς ανταγωνισμού, ισχύει για τους εργοδότες των πολιτικών σχηματισμών, που καθορίζουν τους όρους του παιχνιδιού από τα παρασκήνια: Τους τραπεζίτες.
Δεν είναι τυχαίο, που και τα δυνατά αυτά δόντια της ανθρώπινης οδοντοστοιχίας έτσι ονομάζονται: τραπεζίτες.
Κάθε έξυπνος υποστηρικτής του βρόμικου αυτού συστήματος της αγοράς, που χτίζει τον πλανήτη της βλακώδους κατανάλωσης αντί να χτίζει τον πλανήτη των ουσιωδών αναγκών, έχει έτοιμη στο τσεπάκι την εύκολη και προφανή απάντηση: «αν αφήσουμε να καταρρεύσει η Τράπεζα, θα συμπαρασυρθούν και άλλες, αλλά και τα κεφάλαια των μικροκαταθετών και μικροεπενδυτών». Τρομερό επιχείρημα. Αν αφήσουμε τη φωτιά να κάψει τη φυτεία, θα καταστραφούν και οι χιλιάδες φτωχοί καλλιεργητές του οπίου.
Διότι, αν δεις τα παρεπόμενα και τις ανάγκες της ανεξέλεγκτης, ούτως ειπείν ελεύθερης, οικονομίας, θα διαπιστώσεις ότι η πείνα του Τρίτου Κόσμου, οι σφαγές και οι στρατιωτικές επεμβάσεις, παρέα με τον λιμό και τον θάνατο 2.500.000 την ημέρα από τις αρρώστιες της ανέχειας, οφείλονται ακριβώς στο γεγονός ότι ο πλούτος των χωρών, η εργατική τους δύναμη και η πρόοδός τους είναι απολύτως κλεμμένα από τις εταιρείες της λευκής λαίλαπας.
Παλιά ήταν η θρησκεία το όπιο του λαού. Τώρα είναι το κλιματιστικό. Που δουλεύει και όταν έχει 40 βαθμούς και όταν έχει 30. Σημασία δεν έχει η χρησιμότητα του προϊόντος. Σημασία έχει η κατοχή του. Και, κυρίως, η αποπληρωμή του μέσω Τραπέζης. Είτε με δάνειο, είτε με κάρτα, είτε μέσω του απλού τραπεζικού λογαριασμού.
Τίποτε δεν γίνεται χωρίς τις Τράπεζες. Μα τίποτε. Και για να κατουρήσεις στο σπίτι σου, στη χρεωμένη λεκάνη πας. Δεν είναι χρεωμένη η λεκάνη; Είναι το σπίτι. Δεν είναι το σπίτι; Είναι το δίκτυο της ΕΥΔΑΠ και το μαγαζί που αγοράζεις τα σώβρακα.
Είμαστε όλοι όμηροι των τραπεζών. Όλοι. Κι αυτό μπορεί να είναι καταστροφικό για το μέλλον του είδους, αλλά, από την άλλη πλευρά, είναι καλό για το άμεσο μέλλον των μικροκαταθετών.
Άντε και φοβάται ο μικροκαταθέτης για τα ευρουλάκια του σήμερα. Τι θα κάνει; Αν τα σηκώσει για να τα βάλει κάτω από το στρώμα του κρεβατιού του, κινδυνεύει από την παραδουλεύτρα. Διότι, όταν έβαζαν τα λεφτά κάτω από τα παπλώματα, παλιά, νοικοκυρεύανε τα σπίτια μόνες τους οι γυναίκες. Δεν είχαν παραδουλεύτρες.
Ούτε είχανε πιστωτικές για να τρέχουν στα μαγαζιά. Ούτε ήταν υπάλληλοι για να λείπουν τη μισή μέρα, ώστε να μπορεί το σπιτικό να αποπληρώνει τις δόσεις των δανεισμένων.
Και, το κυριότερο, στα κουρεία και στα εμπορικά καταστήματα φιγουράριζε στον τοίχο η περίφημη λιθογραφία «Ο πωλών τοις μετρητοίς και ο πωλών επί πιστώσει». Όπου ο πωλών επί πιστώσει ήτανε ένα ράκος, ρακένδυτο και με άδειες τις τσέπες και το χρηματοκιβώτιο.
Αυτόν επέλεξαν για θύμα τους οι τραπεζίτες, οι πιο σκληροί μασητήρες της ανθρώπινης οδοντοστοιχίας μετά τους κυνόδοντες.
Αλλά τον επέλεξε και το κράτος του. Που υποτίθεται ότι τον προστατεύει και υπερασπίζεται τα συμφέροντά του.
Πάνω από 2 τρισ. ευρώ από τα χρήματα των Αμερικανών και Ευρωπαίων φορολογουμένων προσφέρονται στις χρεοκοπημένες τράπεζες και Ασφαλιστικές για να σβήσουν τις ζημιές τους, που προξένησαν τζογαδόροι υπάλληλοι και στελέχη τους.
Τα κράτη εθνικοποιούν τα χρεοκοπημένα κομμάτια αυτών των εταιρειών. Μέχρι να ορθοποδήσουν. Τα υγιή κομμάτια συνεχίζουν να εργάζονται. Όπως συνεχίζουν να εργάζονται οι ίδιοι άνθρωποι, που ατιμώρητα είτε θησαύρισαν από την τζογαδόρικη δραστηριότητά τους, είτε απλώς συμμετείχαν στο πάρτι με τα αεριτζίδικα χαρτιά υψηλού ρίσκου.
Και, όταν τα δικά μας λεφτά ξοδευτούν για να πληρωθούν τα χρέη των τζογαδόρων, αυτοί οι ίδιοι τζογαδόροι και οι τράπεζές τους, λυτρωμένες θα συνεχίσουν να εργάζονται για να μας πουλήσουν τα επόμενα φύκια για μεταξωτές κορδέλες.
Με πρωτοβουλία των κρατών, που όπως πάντα, σαν καβαλάρηδες θα σπεύσουν να μας ιππεύσουν.
Γκαγκάν, γκαγκάααν.

http://www.enet.gr/online/online_fpage_text/id=53835520,38615200,60561312

Μεγάλοι ερμηνευτές 2: Νίκος Παπάζογλου

Τα μισά από τα καλύτερα τραγούδια που ακούσαμε τα τελευταία είκοσι χρόνια ήταν δικά του. Σε κάθε συναυλία του γίνεται το αδιαχώρητο. Δημιούργησε «σχολή» με το ύφος του, τη γνωστή σχολή της Θεσσαλονίκης. Μιλάμε για τον τύπο με το κόκκινο μαντήλι, τον «ινδιάνο» της ελληνικής μουσικής, Νίκο Παπάζογλου.
Ήρεμος, στοχαστικός, ολιγαρκής, λιτός, ανοιχτόμυαλος, ευαίσθητος άνθρωπος που έχει επιλέξει να ζει όπως ακριβώς θέλει: στους δικούς του ρυθμούς. Εξαιρετικά βαθιά φωνή, γνώριμη για το λυγμό της, χαρακτηριστική για το χρώμα της. Όλα αυτά τα στοιχεία μαζί, δημιούργησαν μια μοναδικά ερωτική σχέση με το κοινό του. Κι έκαναν αυτό το κοινό να αγαπήσει τραγουδοποιούς που εκείνος ανακάλυψε κι ανέδειξε.
Κάθε καλοκαιρινή του εξόρμηση στην Ελλάδα αποτελεί προσωπική του επιλογή, βάσει διαφόρων κριτηρίων, εκτός των οικονομικών. Αν και θεωρείται από τους καλύτερα αμειβόμενους καλλιτέχνες συναυλιών, επειδή δεν υπάρχουν μεσάζοντες στη διοργάνωσή τους. Χρόνια τώρα διοργανώνει και πραγματοποιεί μόνος του τις συναυλίες του με τη Λοξή Φάλαγγα (οι μουσικοί του) στα πιο απίθανα μέρη της Ελλάδας. Θυμηθείτε τα live στο ηφαίστειο της Νισύρου ή στο αρχαίο θέατρο της Θάσου.
Γέννημα - θρέμμα της Θεσσαλονίκης, ο Νίκος Παπάζογλου ασχολήθηκε με τη μουσική μέσα από γκρουπς την περίοδο 1965 - 1970. Για ένα μικρό χρονικό διάστημα, μετακομίζει στο Aachen της Δυτικής Γερμανίας (τότε, το 1972) με το συγκρότημά του «ΖΗΛΩΤΗΣ», προκειμένου να επιτύχουν κάτι σε σχέση με τη διεθνή αγορά. Έφτιαξαν έξι τραγούδια που ηχογραφήθηκαν στο Μιλάνο, τα οποία σήμερα υπάρχουν μόνο σε συλλογές κάποιων φίλων. Γυρίζει στην Ελλάδα, όπου σιγά - σιγά αρχίζει να καλλιεργεί όσα έχει στο μυαλό του. «Κάναμε γλέντια -θυμάται σήμερα- στο σπίτι μου, όπου το μπουζούκι ξαναζωντάνευε όχι σαν παρεξηγημένο όργανο. Φαινόταν πως έπαιρνα το δρόμο μου, αυτόν που μ’ έφερε μέχρι εδώ»
Το 1977 ο Νίκος Παπάζογλου κατέβηκε στην Αθήνα, για τις ανάγκες της παράστασης «Αχαρνής» του Διονύση Σαββόπουλου, όπου έπαιζε και τραγουδούσε. Συμμετέχει φυσικά και στο δίσκο που κυκλοφόρησε στη συνέχεια.
Ένα χρόνο μετά ο δίσκος «Η Εκδίκηση Της Γυφτιάς» «σκάει» σαν βόμβα στα θεμέλια του μουσικού «καθωσπρεπισμού» της εποχής από τη μια, και του λαϊκισμού από την άλλη. Ξυδάκης, Ρασούλης και Παπάζογλου σε μια δουλειά που έγινε στο νεοσύστατο -περίφημο σήμερα- στούντιο «Αγροτικόν» του Νίκου και σημάδεψε για πάντα το ελληνικό τραγούδι.
Αρχικά αντιμετωπίζεται με καχυποψία από τους «ειδικούς», με αρνητικά σχόλια ή και με απορία. «Τι είναι αυτό το πράγμα; έλεγαν. Λαϊκό με επίφαση και στυλ ροκ;»
Η ομάδα όμως ήταν αποφασισμένη. «Χτυπούν» για δεύτερη φορά το 1979 και απαντούν στις δήθεν απόψεις με τα «Δήθεν». Η απήχηση του κόσμου είναι πια δεδομένη. Κάποιο βράδυ, ενώ οδηγεί με τη μηχανή του, τον πλησιάζει ένα ζευγάρι πάνω σε μηχανή επίσης και του προτείνουν να κάνει μια συναυλία στο αμφιθέατρο της Νομικής. Δέχεται, αλλά πρέπει να σχηματίσει ορχήστρα. Παίρνει τον Γιώργο Σιδέρη μπουζούκι, γιατρό από την Αθήνα που ήξερε τα κομμάτια και τους υπόλοιπους από το φοιτητικό όμιλο θεάτρου - κινηματογράφου του πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Η συναυλία είχε μεγάλη επιτυχία κι ο Νίκος αποφασίζει πως, παρά τις δυσκολίες, αξίζει τον κόπο να ασχοληθεί με τη μουσική. Φτιάχνει το σχήμα του, με μπουζούκι τον Ισίδωρο Παπαδάμου (πρώην «Χειμερινό Κολυμβητή») κι αρχίζουν να παίζουν όπου τους καλούν.
Στην Αθήνα έπαιξαν μόνο για σαράντα μέρες τα Χριστούγεννα του 1983, στο ΖΟΟΜ, ως «ΤΑΧΕΙΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ». Δεν πήγαν καλά οι εμφανίσεις, κι αναγκάστηκε να βάλει κι από τη τσέπη του χρήματα για να πληρωθούν οι μουσικοί που είχαν αφήσει στο μεταξύ τα μεροκάματά τους στη Θεσσαλονίκη για να έρθουν μαζί του. Έκτοτε δεν ξανάπαιξε στην Αθήνα για μεγάλα διαστήματα, εκτός από τα γνωστά live του.
Άρχισε να στήνει λοιπόν ο ίδιος τις περιοδείες του από την επόμενη κιόλας χρονιά. Μέχρι σήμερα έτσι λειτουργεί. Μάλιστα σε περιπτώσεις που οι εισπράξεις ξεπερνούν το ποσό που έχει συμφωνηθεί, τότε το πλεονάζον ποσό μοιράζεται και χρησιμοποιείται από όλους για βιβλία σε βιβλιοθήκες συλλόγων ή παρόμοιες πρωτοβουλίες.
Ο Νίκος Παπάζογλου συμμετέχει στη «Ρεζέρβα» του Σαββόπουλου, στο δίσκο «Χειμερινοί Κολυμβητές» του γνωστού σχήματος και το 1984 κάνει τον πρώτο ουσιαστικά προσωπικό του δίσκο «Χαράτσι» σε ένα ύφος «μικτό και μόνιμο».
Η «Ταχεία θεσσαλονίκης» διαλύεται και δημιουργεί μια ορχήστρα από ερασιτέχνες μουσικούς και από κάποιους φίλους παλιούς επαγγελματίες μουσικούς. Είναι η «Λοξή Φάλαγγα» που κάθε χρόνο όλο κι αλλάζει λίγο τη σύνθεσή της γιατί ο Παπάζογλου προτιμά την ερασιτεχνική ειλικρίνεια από την επαγγελματική δεξιοτεχνία και τις ασφαλείς εκ των προτέρων ενορχηστρώσεις. Το 1986 κυκλοφορεί το «Μέσω νεφών» και παράλληλα συμμετέχει στο «Πότε Βούδας, Πότε Κούδας» των Ρασούλη - Βαγιόπουλου και στο «Ζήτω Το Ελληνικό Τραγούδι» του Σαββόπουλου. Το 1988 έρχεται η συνεργασία με το Μάνο Χατζιδάκι στην μπουάτ «Σείριος» και βεβαίως στο δίσκο «Στο Σείριο υπάρχουν παιδιά».
Το ιδιόμορφο ύφος του, όχι μόνο δεν επηρεάζει, αλλά βοηθά στο να ξεχωρίσει και να χαρακτηρισθεί «η ελπίδα του νέου ελληνικού τραγουδιού».
Ο τύπος που δεν βγάζει από πάνω του τα τζην και το κόκκινο μαντήλι, είναι αυτός που καταφέρνει να γεμίζει γήπεδα και υπαίθρια θέατρα και να ξεσηκώσει τον κόσμο με ένα του μόνο χτύπημα στο ντέφι. Σε τέτοια ατμόσφαιρα βγαίνουν το 1990 τα «Σύνεργα» και βέβαια η ζωντανή ηχογράφηση «Επιτόπιος ηχογράφησις στο θέατρο Λυκαβηττού» το ‘91, ένας χώρος που πλέον είναι συνδεδεμένος με τις εμφανίσεις του στο τέλος κάθε καλοκαιριού.
Η λεγόμενη «σχολή Θεσσαλονίκης» είναι ουσιαστικά η «σχολή Παπάζογλου». Εκείνος άνοιξε το δρόμο, για να ακολουθήσουν όλοι οι υπόλοιποι. Κανείς δεν ξέρει τι μέλλον θα είχαν ο Σωκράτης Μάλαμας, ο Ορφέας Περίδης, ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου, οι Μικρές Περιπλανήσεις, η Μελίνα Κανά και τόσοι άλλοι, αν δεν τολμούσε πρώτος ο Παπάζογλου.
Και η αλήθεια είναι πως ο χαμένος θα ήταν το ελληνικό τραγούδι και κατ’ επέκταση όλοι εμείς. Όλοι αυτοί κι άλλοι τόσοι πέρασαν από το «Αγροτικόν», ενορχήστρωσαν και ηχογράφησαν τα τραγούδια τους.
«Η δική μου πείρα -τονίζει ο Νίκος- λειτουργεί σαν μια μορφή διακριτικής καθοδήγησης. Ακούω κομμάτια και λέω δεν πρέπει να πάνε χαμένα. Πρέπει να ξεφορτωθείς το πρώτο σου υλικό για να πας παρακάτω. Αλλιώς θα στριφογυρνάς στα ίδια που θα σε βαραίνουν αφόρητα. Αν ο Σωκράτης Μάλαμας ήταν φορτωμένος με τις πρώτες του μπαλάντες τι θα γινόταν; Κάναμε τους δύο πρώτους του δίσκους και μετά πήρε φόρα ο Σωκράτης και κάνει αυτά τα εξαιρετικά τραγούδια».
Σε πολλές δουλειές, η παραγωγή είναι εξ’ ολοκλήρου δική του, με την ετικέτα «Στρόγγυλοι Δίσκοι». Αλήθεια τι όνομα είναι αυτό;
«Όταν οι Γάλλοι κινδύνευαν να χάσουν το Βιετνάμ, λίγο πριν το Ντιεν Μπιεν Φου και την τελική πτώση, πρότειναν ένα σχέδιο που σαν το είδε ο Χο Τσι Μινχ -ήταν και ποιητής ο άνθρωπος- αναρωτήθηκε: «αυτό είναι κάτι τετράγωνο ή στρογγυλό;» Δηλαδή είναι κάτι που έχει πραγματικό αντίκρισμα ή είναι γιαλαντζί ντολμάς; Το στρόγγυλο είναι αυτό που έχει πραγματικό αντίκρισμα κι από εκεί εμπνεύστηκα την ετικέτα Στρόγγυλοι Δίσκοι.»
Χρηματοδοτεί μέχρι δύο δίσκους το χρόνο «ανθρώπων που έχουν τις προδιαγραφές και ταλαιπωρούνται άδικα» Όπως με τον Ορφέα Περίδη που είχε συμβόλαιο με την εταιρεία του και δεν του έκαναν δίσκο. «Του είπα να έρθει στο Αγροτικόν να κάνουμε το δίσκο κι όταν τους είπε να σπάσει το συμβόλαιο, τότε αυτοί του έκαναν το δίσκο που όλοι ξέρουμε τι καταπληκτική τύχη είχε».
Το 1995 κυκλοφόρησε το «Όταν Κινδυνεύεις Παίξε Την Πουρούδα» και το 2005 η τελευταία του δισκογραφική δουλειά «Μά'ισσα σελήνη». Ίσως 10 χρόνια να μην είναι το σύνηθες διάστημα μεταξύ της κυκλοφορίας δύο δίσκων ενός καλλιτέχνη αλλά στην περίπτωση του Νίκου Παπάζογλου κανόνες και «πρέπει» δεν χωράνε. Δεν έχει μπει γενικά στο παιχνίδι των συχνών εμφανίσεων στα media - τα αποφεύγει σταθερά- και δεν φαίνεται διατεθειμένος να δισκογραφεί μόνο και μόνο για να έχει μια τέτοια παρουσία.
Σήμερα ζει έξω από τη Θεσσαλονίκη, σε ένα μεγάλο κτήμα κάπου ανάμεσα στο Πανόραμα και τη Θέρμη, με τη γυναίκα του και τα δύο του παιδιά. Πηγαινοέρχεται στο στούντιο με μία BMW R26, ταξιδεύει στο Αιγαίο για τις συναυλίες του με το καίκι του, «πετάει» στον ουρανό της Μακεδονίας με το αεροπλάνο του για να ξεχνιέται, μιλάει με τα άλογά του, φροντίζει τα λουλούδια του και καταγράφει όπου πάει παραδοσιακά τραγούδια. Πίνει μόνο με καλούς φίλους, χαμογελάει, γράφει τραγούδια που μιλάνε για πράγματα απλά και αληθινά που αφορούν όλους μας.
«Τραγούδια που σου γλυκαίνουν το αυτί». Λίγο είναι αυτό;

Αψέντι, το απαγορευμένο

Κατηγορήθηκε για πρόκληση εθισμού, παραισθήσεων και σχιζοφρένειας, αγαπήθηκε για το σμαραγδένιο χρώμα του, τη ζάλη και την έμπνευση που χάριζε, γέννησε μύθους, έγινε θρύλος, απαγορεύθηκε και… επέστρεψε δυναμικά. Ίσως το μοναδικό ποτό με τέτοια αύρα μυστηρίου γύρω από το όνομά του, το Αψέντι απέκτησε, στην διακοσαετή ιστορία του, φανατικούς θαυμαστές και ορκισμένους εχθρούς.
Μια πρώτη αναζήτηση στο Google επιστρέφει τέσσερα εκατομμύρια τετρακόσιες χιλιάδες αποτελέσματα. Για κάθε σημαντική ή ασήμαντη λεπτομέρεια, από την ιστορία, τον τρόπο παρασκευής του και τις παρενέργειες μέχρι την επίσημη χώρα παραγωγής, τον τρόπο σερβιρίσματος και την απαγόρευση, υπάρχουν τουλάχιστον τρεις διαφορετικές απόψεις.
Το μόνο σημείο στο οποίο όλοι συμφωνούν, είναι η σημερινή νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία τέθηκε σε ισχύ το 1988 και υπαγορεύει πως «το αψέντι μπορεί πλέον να παρασκευάζεται και να πωλείται νόμιμα, υπό την προϋπόθεση να μην περιέχει περισσότερα από 10 mg θυϊόνη (thujone)». Όπου θυϊόνη –ή αλλιώς θουγιόνη– βλέπε την τοξική ουσία του βασικού για την παρασκευή του αψεντιού βοτάνου, της αψιθιάς, η απαγόρευση της οποίας κρίθηκε απαραίτητη για να μην ξανακόψει κανένας Ευρωπαίος πολίτης το αυτί του. Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.
Η ονομασία του πράσινου ελιξιρίου προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη αψίνθιον –ήτοι, αυτό που δεν πίνεται– και γραπτές πηγές αναφέρουν τη χρήση του ομώνυμου αρωματικού ποώδες φυτού, της αψιθιάς, για ιατροφαρμακευτικούς λόγους από πολλούς λαούς κατά την αρχαιότητα, μεταξύ των οποίων οι Σουμέριοι, οι Αιγύπτιοι και οι Έλληνες. Κατά το Μεσαίωνα, η βρασμένη αψιθιά χρησιμοποιούταν για να θεραπεύσει τη δυσπεψία.
Πατέρας της σύγχρονης συνταγής του αψεντιού θεωρείται ο Dr. Pierre Ordinaire, ο οποίος παρασκευάζει για πρώτη φορά το ποτό με τη σημερινή του μορφή το 1792 στη Val de Travers της Ελβετίας, το αποκαλεί «πράσινη νεράιδα» και το πουλάει ισχυριζόμενος ότι θεραπεύει τα πάντα, από πονοκεφάλους μέχρι επιληψία και πέτρα στα νεφρά. Λίγο καιρό αργότερα, ο Major Dubied διαβλέπει τις δυνατότητες της «πράσινης νεράιδας» όχι ως φαρμάκου, αλλά ως απεριτίφ, αγοράζει την πατέντα και ξεκινάει την παραγωγή. Το 1805, ο γαμπρός του, Henri-Louis Pernod θα ιδρύσει τη θρυλική εταιρεία Pernod Fils στο Pontarlier της Γαλλίας, της οποίας τα κέρδη από την παραγωγή αψεντιού θα αγγίξουν τα όρια του μύθου.
Οι Γάλλοι στρατιώτες καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες αψεντιού το 1840, κατά τη διάρκεια του πολέμου με την Αλγερία, διότι θεωρούν ότι τους προστατεύει από την ελονοσία –κάνοντάς τους, παράλληλα, να ξεχνούν τις κακουχίες και την εν γένει κατάσταση. Μερικά χρόνια αργότερα, το αψέντι θα περάσει από τα πεδία της μάχης στα καφέ και τα καμπαρέ του Παρισιού, όπου θα βρει μεγάλη απήχηση στους καλλιτεχνικούς κύκλους. Ένα βράδυ του 1889 ο Τουλούζ Λωτρέκ σερβίρει ένα κοκτέιλ με βάση το αψέντι στους θαμώνες του Moulin Rouge και η Πράσινη Νεράιδα αποκτά επισήμως το διαβατήριό της για τους κύκλους της διανόησης. Μποντλέρ, Βερλέν, Ρεμπό, Ζολά, Πικάσο, Χέμινγουεϊ κι αμέτρητοι άλλοι ορκίζονται εφεξής στο όνομά του και ο όρος «αψεντισμός» γράφεται –με πράσινα γράμματα– στην ιστορία.
Η αρχή του τέλους ήρθε όταν, περί τα τέλη του 19ου αιώνα, στην Άρλ της Νότιας Γαλλίας ο Βίνσεντ Βαν Γκογκ έκοψε το αυτί του, μετά από έναν ιδιαίτερα έντονο καβγά με το συγκάτοικό του, Πολ Γκογκέν. Πράξη η οποία αποδόθηκε στην υπερβολική κατανάλωση αψεντιού και, μαζί με διάφορες άλλες παρενέργειες που οι συντηρητικοί κύκλοι ισχυρίζονταν πως προκαλεί το πράσινο δηλητήριο σε «σωστούς και ευυπόληπτους κατά τα άλλα ανθρώπους, τους οποίους μεταμορφώνει σε τέρατα», οδήγησαν τελικά στην απαγόρευσή του σε όλες σχεδόν τις ευρωπαϊκές χώρες –πλην της Τσεχίας, της Ισπανίας και της Πορτογαλίας.
Απαγόρευση η οποία αποδόθηκε, αργότερα, στην εκτίναξη των πωλήσεων της Πράσινης Νεράιδας στα ύψη, και στα παράπονα των παραγωγών άλλων οινοπνευματωδών, μεταξύ αυτών και των οινοποιών της Γαλλίας, που έβλεπαν τα έσοδά τους να συρρικνώνονται. Σχεδόν έναν αιώνα αργότερα, η απαγόρευση άρθηκε με νόμο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ σήμερα συνεχίζει να ισχύει σε κάποιες χώρες, όπως οι ΗΠΑ και ορισμένες επαρχίες του Καναδά.
Υψηλής περιεκτικότητας αλκοολούχο απόσταγμα, για την παρασκευή του οποίου χρησιμοποιούνται, σύμφωνα με την παραδοσιακή συνταγή, τρία βότανα: αψιθιά, γλυκάνισος και μάραθο. Μετά την απόσταξη, το πράσινο χρώμα προστίθεται είτε με φυσικό τρόπο, εμποτίζοντας άλλα βότανα στο μείγμα, είτε με χρωστικές ουσίες, και η περιεκτικότητα σε αλκοόλ –που σε αυτό το στάδιο αγγίζει το 82%– μετριάζεται με την πρόσθεση νερού. Το τελικό αποτέλεσμα είναι ένα πράσινο οινοπνευματώδες, που κιτρινίζει με την παλαίωση, η περιεκτικότητα του οποίου σε αλκοόλ μπορεί να κυμαίνεται από 45% έως 74% και το οποίο, όπως εξηγεί και η ετυμολογία, δεν πίνεται σκέτο –οποιαδήποτε προσπάθεια, όσο φιλότιμη κι αν είναι, προϋποθέτει την προσθήκη νερού και ζάχαρης.
Στην ταινία Moulin Rouge, ο Τουλούζ Λωτρέκ και η παρέα του βρέχουν μια κουταλιά ζάχαρη με αψέντι, της βάζουν φωτιά, τη διαλύουν στο ποτό, τη σβήνουν με νερό και τσουγκρίζουν τα ποτήρια τους. Αυτός ο τρόπος σερβιρίσματος, γνωστός ως bohemian style, καθιερώθηκε στα μπαρ της Πράγας στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Σύμφωνα με την παραδοσιακή συνταγή των αρχών του 19ου αιώνα, το αυθεντικό κουτάλι του αψεντιού –αυτό με τις τρύπες– τοποθετείται πάνω σε ένα ποτήρι γεμάτο κατά το 1/3 με αψέντι. Αφού βάλουμε στο κουτάλι ένα κυβάκι ζάχαρης, ρίχνουμε αργά παγωμένο νερό, έως ότου η ζάχαρη λιώσει και το ποτήρι γεμίσει. Η διαλυμένη ζάχαρη και το νερό θολώνουν το αψέντι, το οποίο αποκτά με τον τρόπο αυτό τη σωστή γεύση.
Το 1864, ο Dr. Valentin Magnan συνέβαλλε στον πόλεμο κατά του αψεντιού με τα πειράματά που διενήργησε σε ινδικά χοιρίδια, και τα οποία κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η θυϊόνη που περιέχεται στο αψέντι προκαλεί σπασμούς και άλλες παρενέργειες, καθιστώντας το συγκεκριμένο ποτό περισσότερο επικίνδυνο από άλλα οινοπνευματώδη. Παρά το γεγονός ότι κατηγορήθηκε για πρόκληση παραισθήσεων, εθισμού, σχιζοφρένειας και άλλων παρενεργειών που οδήγησαν στην απαγόρευσή του, η σύνδεση των συμπτωμάτων αυτών με τη θυϊόνη ποτέ δεν αποδείχθηκε επιστημονικά. Η πράσινη νεράιδα που έβλεπαν ο Λωτρέκ και οι φίλοι του, και οι τουλίπες στα πόδια του Όσκαρ Ουάιλντ αποδόθηκαν, τελικά, στην υψηλή περιεκτικότητα του αψεντιού σε αλκοόλ –πράγμα που οδήγησε στην άρση της απαγόρευσης, με τον προαναφερθέντα όρο της περιορισμένης περιεκτικότητας σε θυϊόνη, η οποία μπορεί να μην είναι, τελικά, παραισθησιογόνος, είναι, όμως, σε μεγάλες ποσότητες, τοξική.
Στη δαιμονοποίηση του αψεντιού ήρθε, το 1986, να προστεθεί ένας ακόμη αστικός θρύλος. Σύμφωνα με την Αποκάλυψη του Ιωάννη, «κατά το τρίτο σάλπισμα, έπεσε από τον ουρανό άστρο μεγάλο σα λαμπάδα στο 1/3 των ποταμών και στις πηγές των νερών. Το όνομα του άστρου είναι αψιθιά. Το ένα τρίτο των νερών έγινε αψιθιά και πολλοί άνθρωποι πέθαναν από το νερό διότι έγινε πικρό». Στα ουκρανικά, Τσερνομπίλ ονομάζεται ένα φυτό παρεμφερές με την αψιθιά, η λατινική ονομασία του οποίου είναι Artemisia vulgaris –ενώ της αψιθιάς Artemisia absinthium. Λεπτομέρεια που παραλείφθηκε όταν οι New York Times δημοσίευσαν ένα σχετικό άρθρο μετά το πυρηνικό ατύχημα, στο οποίο ένας Ρώσος συγγραφέας, το όνομα του οποίου δε δόθηκε στη δημοσιότητα, φερόταν να λέει πως Τσερνομπίλ στα ουκρανικά σημαίνει αψιθιά, προσφέροντας έδαφος για τη δημιουργία του μύθου.
Ένα ευρύτατα διαδεδομένο –μέχρι πρόσφατα– marketing trick ήθελε το αψέντι να είναι είτε παράνομο είτε δυσεύρετο εντός ελληνικών συνόρων. Τίποτα από τα δύο δεν ισχύει. Αψέντι –λίγο υπερτιμημένο, είναι η αλήθεια, αλλά καθ’ όλα νόμιμο– θα βρείτε σε πολλές ενημερωμένες κάβες, ηλεκτρονικά καταστήματα αλλά και πολλά μπαρ στην Αθήνα και την επαρχία –τα περισσότερα εκ των οποίων το χρησιμοποιούν κυρίως για κοκτέιλ, αφού οι παραγγελίες είναι μάλλον περιορισμένες. Ένα από αυτά που αξίζει να δοκιμάσετε είναι το σφηνάκι B55 –B52 αλλά με αψέντι. Για καλύτερη σχέση ποιότητας – τιμής, απευθυνθείτε στα duty free των χωρών της Ανατολικής Ευρώπης. Όχι, δε θα σας σταματήσουν στα σύνορα –φτάνει η ποσότητα να δικαιολογεί τον κατά τι αόριστο όρο «προσωπική χρήση».

http://www.in2life.gr/delight/bonviveur/articles/141043/article.aspx?singlepage=1

Ο Ντούσαν Μπάγεβιτς ξανά στο τιμόνι της αγαπημένης του ομάδας

Ο Ντούσαν Μπάγεβιτς είναι ο νέος προπονητής της ΑΕΚ μετά την οριστική συμφωνία που επήλθε στις συζητήσεις του με τους μετόχους της ΠΑΕ. Η ανακοίνωση της πρόσληψης του ανθρώπου που έχει συνδέσει το όνομά του με τα έξι τελευταία πρωταθλήματα της Ένωσης θα γίνει μόλις επιστρέψει από τη Νέα Υόρκη ο μεγαλομέτοχος Νίκος Νοτιάς του οποίου ο ρόλος στην υπόθεση ήταν καταλυτικός.
Το καλοκαίρι του 1988 η ΑΕΚ ανακοίνωνε την πρόσληψη του Ντούσαν Μπάγεβιτς στο πόστο του προπονητή και η πιο θυελλώδης σχέση στην ιστορία του ελληνικού ποδοσφαίρου ξεκινούσε. Μία σχέση που, 20 χρόνια μετά, θα εξακολουθεί απ' ό,τι φαίνεται να απασχολεί τον ποδοσφαιρικό μας μικρόκοσμο.
Ο Μπάγεβιτς είχε αναπτύξει σχέσεις στοργής με τους φιλάθλους της ΑΕΚ από την εποχή που αγωνιζόταν ως ποδοσφαιριστής με τη φανέλα της Ένωσης. Η πρόσληψή του στη θέση του προπονητή έφερε ενθουσιασμό ο οποίος εξελίχθηκε σε...έρωτα όταν ο Σέρβος τεχνικός έφερνε στην ΑΕΚ το πρώτο πρωτάθλημά της μετά από 10 χρόνια. Από το Μάιο του 1989 και μετά, ο λόγος του Μπάγεβιτς ήταν νόμος στη Νέα Φιλαδέλφεια καθώς ο κόσμος (και ιδιαίτερα οι οργανωμένοι) τον λάτρευαν σαν θεό.
Στη διοικητική κρίση με το Στράτο Γιδόπουλο στις αρχές της δεκαετίας του 90, ο κόσμος ψήφισε, χωρίς να το σκεφτεί πολύ, Μπάγεβιτς και η ΑΕΚ κατέληξε στα χέρια του Κώστα Γενεράκη (και αργότερα του Δημήτρη Μελισσανίδη και του Γιάννη Καρρά) για να αρχίσει μία χρυσή εποχή τίτλων και εκπληκτικού ποδοσφαίρου για την Ένωση. Όταν ο Σέρβος τεχνικός κατέκτησε και το δεύτερο πρωτάθλημά του με την ΑΕΚ (την περίοδο 1991-92) όλοι πίστεψαν ότι η σχέση με την ομάδα της καρδιάς του θα ήταν παντοτινή. Άλλωστε, στις εξέδρες του «Νίκος Γκούμας» ένα σύνθημα δονούσε σε κάθε ματς την ατμόσφαιρα: «ΑΕΚ, Ντούσαν». Κυρίως από τη «σκεπαστή», για να μην ξεχνιόμαστε.
Η περίοδος 1995-96 θα μείνει αξέχαστη στο Ντούσαν Μπάγεβιτς για πολλούς λόγους. Η ομάδα που «έχτισε» το καλοκαίρι του 1995 με ηγέτη τον Βασίλη Τσιάρτα «κεντούσε» στον αγωνιστικό χώρο, έπαιζε ποδόσφαιρο που σπανίως τα ελληνικά γήπεδα βλέπουν και ο κόσμος απολάμβανε θέαμα υψηλού επιπέδου.
Όμως, από το Φεβρουάριο του 1996 όταν οι φήμες για επικείμενη συμφωνία του Ντούσαν Μπάγεβιτς με τον Ολυμπιακό του Σωκράτη Κόκκαλη φούντωσαν, η αγωνία χτύπησε κόκκινο στη Νέα Φιλαδέλφεια. Οι οργανωμένοι, που βρίσκονταν σε ανοιχτό πόλεμο με το μεγαλομέτοχο Μιχάλη Τροχανά, θεωρούσαν το διοικητικό ηγέτη της Ένωσης ηθικό αυτουργό της πιθανής φυγής του Σέρβου προπονητή.
Το κάθε εντός έδρας παιχνίδι εξελίχθηκε σε διαδήλωση υπέρ του Μπάγεβιτς και κατά του Τροχανά αλλά ο προπονητής δεν έπαιρνε δημοσίως θέση. Όταν μετά από παιχνίδι, είπε στον κόσμο ότι «αν πάρουμε το Κύπελλο, θα μείνω», οι φίλοι της ομάδας αναθάρρησαν. Η ΑΕΚ κατέκτησε, πράγματι, το Κύπελλο (με το εμφατικό 7-1 επί του Απόλλωνα Αθηνών σε μία απίθανη ποδοσφαιρική παράσταση) όμως η απώλεια του πρωταθλήματος και η ήττα από τον Παναθηναϊκό στο ΟΑΚΑ (για την οποία οι οργανωμένοι θεώρησαν αποκλειστικό υπεύθυνο τον προπονητή) έκαναν το γυαλί να σπάσει. Το καλοκαίρι του 1996 ο Μπάγεβιτς ήταν πια προπονητής του Ολυμπιακού και νούμερο ένα εχθρός για τον κόσμο (ή τουλάχιστον για μεγάλη μερίδα του) της ΑΕΚ.
Το βράδυ που ο Ντούσαν Μπάγεβιτς επέστρεψε στο «Νίκος Γκούμας» για να αντιμετωπίσει την ΑΕΚ ως προπονητής του Ολυμπιακού θα μείνει, επίσης, χαραγμένο έντονα στη μνήμη του. Μάλιστα, το πικρό ποτήρι το ήπιε δύο φορές, αφού ο αγώνας που επρόκειτο να διεξαχθεί Κυριακή, αναβλήθηκε για την επομένη λόγω έντονης βροχόπτωσης.
Όταν ο άλλοτε λατρεμένος Σερβοέλληνας μπήκε στον αγωνιστικό χώρο με την κόκκινη φόρμα, έγινε πραγματικά χαμός. Ο κόσμος, σε έξαλλη κατάσταση, πετούσε πεντοχίλιαρα με το πρόσωπο του Μπάγεβιτς, έβριζε και έφτυνε. Και σε κάθε ένα από τα δύο γκολ εκείνης της βραδιάς (η ΑΕΚ επικράτησε 2-0) οι φίλοι της ΑΕΚ πανηγύριζαν σαν να έπαιρνε η ομάδα τους το Τσάμπιονς Λιγκ. Περισσότερο από όλους πανηγύριζε ο φυσιοθεραπευτής της Ένωσης Νίκος Πανταζής, άλλοτε στενός φίλος του Μπάγεβιτς, και εκείνο τον καιρό φανατικός εχθρός του.
Μετά από την επιτυχημένη θητεία του στον Ολυμπιακό αλλά και το εξίσου επιτυχημένο πέρασμα από τον πάγκο του ΠΑΟΚ, ο Ντούσαν Μπάγεβιτς αναζητούσε τον επόμενο ποδοσφαιρικό σταθμό του το καλοκαίρι του 2002. Η δήλωσή του σε απογευματινή εφημερίδα «Είμαι ΑΕΚτζης» προετοίμασε το έδαφος και ο τότε διοικητικός ηγέτης της ΑΕΚ Μάκης Ψωμιάδης αποφάσισε να τολμήσει να πάει κόντρα στην Original. Συμφώνησε με τον Μπάγεβιτς και τον έφερε ξανά στη Νέα Φιλαδέλφεια.
Από την παρουσίασή του ακόμα, ο Σερβοέλληνας προπονητής άρχισε να καταλαβαίνει ότι τα νεύρα του θα δοκιμάζονταν όσο ποτέ. Οι οργανωμένοι έκαναν αισθητή την παρουσία τους όταν ο Μάκης Ψωμιάδης παρουσίασε το νέο (παλιό) προπονητή και δεν τον άφησαν σε χλωρό κλαρί όλη τη σεζόν. Η πρώτη χρονιά, παρόλα αυτά, βγήκε (όχι αναίμακτα πάντως) με την ΑΕΚ να παίζει καλή μπάλα, κυρίως στο Τσάμπιονς Λιγκ.
Κατά τη διάρκεια της περιόδου 2003-04 όμως, το πράγμα ξέφυγε, με περιστατικά που κανονικά θα έπρεπε να καταγράφονται από το αστυνομικό δελτίο. Ο Μπάγεβιτς ήρθε στα χέρια με οπαδούς στην Εθνική οδό, είδε εμετικά πανό να αναρτώνται στο γήπεδο των Άνω Λιοσίων (που η ΑΕΚ χρησιμοποιούσε ως έδρα) ενώ υπέστη σοκ όταν άγνωστοι του έστειλαν σφαίρες (!) στο σπίτι του. Μετά από εκείνο το περιστατικό, δεν άντεξε και ξέσπασε, τονίζοντας με νόημα: «Εγώ θα σκοτώσω τον αρχηγό τους…».
Το πανό που ξεπέρασε τα όρια στο εντός έδρας παιχνίδι με τον Ηρακλή (το οποίο χτύπησε την πιο ευαίσθητη χορδή του ανθρώπου Μπάγεβιτς) ώθησε τον προπονητή της ΑΕΚ στην έξοδο. Χωρίς καν να περιμένει τη λήξη του ημιχρόνου, ο Σερβοέλληνας τεχνικός σηκώθηκε από τον πάγκο του, έβγαλε τα γάντια, πήγε στα αποδυτήρια, άλλαξε και άφησε πίσω του την αρρωστημένη ατμόσφαιρα. Τότε όλοι στοιχημάτιζαν ότι δεν θα επέστρεφε ποτέ στην ΑΕΚ. Τώρα αποδεικνύεται ότι ακόμα και τα πιο ισχυρά στάνταρ σπάνε.

Ο Μπάγεβιτς στην πρώτη θητεία του στην ΑΕΚ (1989-1996)
215 νίκες, 70 ισοπαλίες, 56 ήττες
Πρωταθλήματα (4): 1989, 1992, 1993, 1994
Κύπελλα (1): 1996
Σούπερ Καπ (1): 1989
Λιγκ Καπ (1): 1990

Ο Μπάγεβιτς στη δεύτερη θητεία του (2002-2004)
45 νίκες, 13 ισοπαλίες, 13 ήττες.


http://www.contra.gr/Soccer/Hellas/Superleague/AEK/220971.html

Πολυτεχνείο, 17 Νοέμβρη 1973. Δε σας ξεχνάμε!

Εδώ και 35 χρόνια κάθε Νοέμβρη, ο νους και η καρδιά μας είναι εκεί, στο Πολυτεχνείο, στην εξέγερση των φοιτητών, της νεολαίας και ολόκληρου του ελληνικού λαού κατά της χουντικής τυραννίας, το Νοέμβριο του 1973. Το Πολυτεχνείο ήταν η κορυφαία εκδήλωση της επτάχρονης αντιχουντικής πάλης και μία από τις κορυφαίες στιγμές των αγώνων του λαού και της νεολαίας.
Ήμουν οκτώμισι χρονών το Νοέμβρη του 1973 και θυμάμαι σαν τώρα τις φωνές από το ραδιόφωνο Εδώ Πολυτεχνείο…. Εδώ Πολυτεχνείο. Θυμάμαι σαν τώρα τον κόσμο να κατεβαίνει από τα λεωφορεία με πρησμένα μάτια και πολλούς από αυτούς να τρίβουν λεμόνια στα μάτια τους για να συνέρθουν από τα δακρυγόνα. Μεγαλώνοντας και βλέποντας κάθε Νοέμβρη τις εκδηλώσεις - συγκεντρώσεις που γίνονταν τα πρώτα χρόνια και αργότερα συμμετέχοντας και εγώ στους εορτασμούς του Πολυτεχνείου έβαζα τις αναμνήσεις μου σε τάξη.
Από την αρχή του 1973 εκφράστηκε με ανεβασμένες μορφές πάλης η λαϊκή αγανάκτηση ενάντια στην αμερικανοκίνητη χούντα όπως η κατάληψη της Νομικής, το Φλεβάρη του 1973, η διαδήλωση στις 4 Νοέμβρη 1973, με αφορμή το μνημόσυνο του Γ. Παπανδρέου, όπου έγιναν και συλλήψεις αλλά και η διαδήλωση 3.000 φοιτητών για συμπαράσταση στους συλληφθέντες στις 8 Νοέμβρη. Οι διαδηλώσεις συνεχίστηκαν στις σχολές.
Την Τετάρτη 14 Νοέμβρη 1973, το πρωί εκατοντάδες φοιτητές του Πολυτεχνείου συγκεντρώνονται στο προαύλιο του ιδρύματος. Αρχίζουν συνελεύσεις για να αποφασίσουν πώς θα αντιμετωπίσουν το νέο σχέδιο της χούντας για την υποταγή του κινήματος.
Συγκέντρωση γίνεται και στη Νομική που αποφασίζει να κατευθυνθεί στο Πολυτεχνείο. Στις 2.00 μ.μ., 5.000 περίπου φοιτητές έχουν συγκεντρωθεί στο Πολυτεχνείο, ενώ αρχίζει να μαζεύεται και άλλος κόσμος. Η Πατησίων δονείται από τα συνθήματα κατά της χούντας. Η Ασφάλεια κινητοποιείται και καλεί τους συγκεντρωμένους να αποχωρήσουν.
Οι συγκεντρωμένοι φοιτητές στο Πολυτεχνείο συγκροτούν μια επιτροπή κατάληψης. Κλείνουν οι πόρτες και στις 8.30 το βράδυ γίνεται η πρώτη συνεδρίαση της συντονιστικής επιτροπής. Αμέσως οι πρώτες προκηρύξεις σκορπίζονται στην Πατησίων που είχε κλείσει από τον συγκεντρωμένο κόσμο. Ακούγονται τα πρώτα συνθήματα «Ψωμί-παιδεία-ελευθερία», «20% για την παιδεία» και «Κάτω η χούντα».
Την Πέμπτη 15 Νοέμβρη 1973, η κατάληψη αποτελεί πόλο έλξης του λαού της Αθήνας που αρχίζει να συρρέει στο Πολυτεχνείο. Ως τις 9.30 το βράδυ η κατάληψη έχει πυκνώσει ενώ ο λαός στους γύρω από το Πολυτεχνείο δρόμους, φωνάζει αντιαμερικανικά και αντιχουντικά συνθήματα. Οι συγκεντρωμένοι παραμένουν όλη τη νύχτα για συμπαράσταση στους φοιτητές της κατάληψης του Πολυτεχνείου.
Η ανταπόκριση του κόσμου ξεπερνά κάθε προσδοκία και για πρώτη φορά δημιουργείται η πεποίθηση ότι η χούντα μπορεί να πέσει. Ταυτόχρονα οι συνελεύσεις δίνουν και το ιδεολογικό στίγμα του αγώνα.
Την Παρασκευή 16 Νοέμβρη 1973 μπαίνουν σε λειτουργία οι πομποί του ραδιοφωνικού σταθμού στους 1.050 χιλιοκύκλους που μεταφέρουν το μήνυμα του αγώνα σε όλη την Αθήνα που παρακολουθεί τα γεγονότα.
Στις 9 το πρωί στήνονται τα πρώτα οδοφράγματα και σχηματίζονται δύο μεγάλες διαδηλώσεις στην Πανεπιστημίου και στη Σταδίου.
Το μεσημέρι επιτροπή αγροτών από τα Μέγαρα, που είχαν ξεσηκωθεί ενάντια στις απαλλοτριώσεις της γης τους, επισκέπτονται τη Συντονιστική Επιτροπή και ο σταθμός μεταδίδει: «Ο λαός των Μεγάρων στέκεται και υπόσχεται να αγωνιστεί στο πλευρό του φοιτητικού και εργαζόμενου λαού... Ο αγώνας είναι κοινός... Δεν είναι μόνο για την πόλη των Μεγάρων ή το Πολυτεχνείο... Είναι για την Ελλάδα. Για το λαό της που θέλει να καθορίσει τη ζωή του. Να πορευτεί στο δρόμο της προκοπής. Βασική προϋπόθεση, η ανατροπή της δικτατορίας και η αποκατάσταση της δημοκρατίας».
Οι συγκεντρωμένοι έξω από το Πολυτεχνείο τραγουδάνε το «πότε θα κάνει ξαστεριά».
Το απόγευμα οι διαδηλωτές στο χώρο γίνονται χιλιάδες με συμμετοχή των εργατών. Έτσι στις 6 το απόγευμα αρχίζουν οι συγκρούσεις διαδηλωτών και Αστυνομίας με πολλούς τραυματίες.
Στις 7 το απόγευμα μεγάλη διαδήλωση κατευθύνεται στο Πολυτεχνείο και η Αστυνομία χτυπάει. Εμφανίζονται τεθωρακισμένα της Αστυνομίας και πέφτουν οι πρώτοι πυροβολισμοί. Στη Σόλωνος, στην πλατεία Κάνιγγος, στην πλατεία Βάθη, στην Αριστοτέλους, στην Αλεξάνδρας, στην πλατεία Αμερικής γίνονται μάχες σώμα με σώμα. Στις 9.30 η Αστυνομία απαγορεύει την κυκλοφορία στο κέντρο της Αθήνας μέχρι νεοτέρας διαταγής.
Στις 11 το βράδυ ο ραδιοσταθμός και τα μεγάφωνα καλούν τον κόσμο να μη φύγει. Οι αύρες έχουν κυκλώσει το χώρο του Πολυτεχνείου και τα δακρυγόνα έχουν πνίξει την περιοχή. Όσοι μένουν ανάβουν φωτιές για να εξουδετερώσουν τα δακρυγόνα και στήνουν οδοφράγματα.
Λίγο μετά τα μεσάνυχτα, (Σάββατο 17 Νοέμβρη) τα πρώτα τανκς εμφανίζονται, ενώ στο νοσοκομείο που οργανώθηκε στο Πολυτεχνείο, μεταφέρονται όλο και περισσότεροι νεκροί και τραυματίες.
Στη 1 μετά τα μεσάνυχτα τα τανκς έχουν ζώσει το Πολυτεχνείο. Τα μεγάφωνα και ο ραδιοσταθμός μεταδίδουν: «Μην φοβάστε τα τανκς», «Κάτω ο φασισμός», «Φαντάροι είμαστε αδέρφια σας. Μη γίνετε δολοφόνοι».
Στις 1.30 τα τανκς ξεκινούν με αναμμένους τους προβολείς. Οι φοιτητές τοποθετούν μια «Μερσεντές» πίσω από την κεντρική πύλη για να εμποδίσει την είσοδο των τανκς. Οι φοιτητές είναι ανεβασμένοι στα κάγκελα, τραγουδούν τον εθνικό ύμνο και φωνάζουν στους φαντάρους: «Είμαστε αδέρφια».
Δίνεται διορία 20 λεπτών για να βγουν οι έγκλειστοι, ενώ ένα τανκ παίρνει θέση απέναντι στην είσοδο. Η Συντονιστική Επιτροπή προσπαθεί να διαπραγματευτεί την ασφαλή έξοδο του κόσμου.
Ώρα 2.50, ξημερώματα του Σαββάτου 17 Νοέμβρη. Ο επικεφαλής αξιωματικός με μια κίνηση του χεριού του, δίνει την εντολή να ξεκινήσει το τανκ. Η πόρτα πέφτει και το τανκ συνεχίζει την πορεία του φτάνοντας μέχρι τις σκάλες του κτιρίου «Αβέρωφ». Μαζί του μπαίνουν ασφαλίτες και άντρες των ΛΟΚ. Πέφτουν πυροβολισμοί. Υπάρχουν φαντάροι που βοηθούν τους φοιτητές να φύγουν, αλλά στις εξόδους τους περιμένουν ασφαλίτες, τους κυνηγούν και τους συλλαμβάνουν, ενώ οι κάτοικοι των γύρω πολυκατοικιών τους προσφέρουν άσυλο.
Στις 3.20 δεν υπάρχει πλέον κανένας στο Πολυτεχνείο έχει εκκενωθεί πλήρως. Πολλοί φοιτητές φοβούμενοι την σύλληψη, αν και βαριά τραυματισμένοι, αρνούνται τη μεταφορά τους στο νοσοκομείο.

Την επόμενη μέρα οι εφημερίδες έγραφαν:
ΤΟ ΒΗΜΑ
Η εφημερίδα κυκλοφόρησε με τίτλο «Νεκροί και τραυματίες στο κέντρο των Αθηνών». Προτάσσει επίσης τις καταλήψεις και τις διαδηλώσεις σε Θεσσαλονίκη και Πάτρα και τις συνεχείς εκκλήσεις των φοιτητών. Στις εσωτερικές σελίδες φιλοξενεί τις δηλώσεις της «κυβέρνησης» και των πολιτικών Π. Κανελλοπούλου, Γ. Μαύρου, Ι Ζίγδη και Α. Παπανδρέου.
Μεγάλο ενδιαφέρον έχει το «Δίδαγμα» της εφημερίδας στην πρώτη σελίδα, το οποίο αναφέρει μεταξύ άλλων: «Από την όλη μέχρι τώρα στάση του ελληνικού λαού και από την διαδρομή των τελευταίων εξίμιση ετών, μέχρι και των γεγονότων των ημερών αυτών, θα έπρεπε να είχε ήδη πεισθεί η σημερινή Κυβέρνηση πως μοναδική διέξοδο αποτελεί η πραγματική αποκατάσταση της ανόθευτης λαϊκής κυριαρχίας. Στις κρίσιμες αυτές ώρες, υποδηλώνεται πόσον ασύμφορη είναι η εμμονή σε αυταρχικά καθεστώτα. Ο ελληνικός λαός στο σύνολό του, καθώς και οι πραγματικοί του φίλοι στην Ευρώπη, επιθυμούν την πολιτική γαλήνη για τον τόπο μας. Όχι όμως με μιαν επιβεβλημένη αποτελμάτωση που προκαλεί περιοδικά επικίνδυνες εκρήξεις δυσφορίας, αλλά δημοκρατική ομαλότητα που θα τερμάτιζε μιαν αποδεδειγμένα μη βιώσιμη κατάσταση».
Στις εσωτερικές σελίδες η εφημερίδα δίνει επίσης το χρονικό των τραγικών γεγονότων, τους νεκρούς, τους τραυματίες ενώ συνεχίζει το εκτενές ρεπορτάζ της από τη Θεσσαλονίκη και την Πάτρα.ΤΑ ΝΕΑ
Η εφημερίδα κυκλοφόρησε με τίτλο «Εξεκενώθη το Πολυτεχνείο, επενέβησαν άρματα μάχης». Σύμφωνα με τις πληροφορίες εξάλλου της εφημερίδας, «θεωρείται πολύ πιθανή αιφνίδια επιστροφή Καραμανλή», ο οποίος φαίνεται να πιέζεται από πολιτικούς φίλους για να πάρει την παραπάνω απόφαση.
Το χρονικό των γεγονότων είναι εκτενέστατο όπως άλλωστε και τις προηγούμενες ημέρες στην ίδια εφημερίδα, ενώ αναφέρονται τα ονόματα των νεκρών και ο αριθμός των τραυματιών και των συλληφθέντων. Κάτω αριστερά, στην πρώτη σελίδα, φιλοξενείται και το σχόλιο του «Βήματος» που αναφέραμε πιο πάνω. Επίσης στην πρώτη σελίδα παραθέτει τις «Δηλώσεις των πολιτικών και της Κυβέρνησης».
Στις εσωτερικές σελίδες έχει πολύ καλό ρεπορτάζ μέσα από το Πολυτεχνείο. Γράφει για τις ολονύχτιες συνελεύσεις των φοιτητών, παραθέτει την ανακοίνωση τους, τις δραματικές εκκλήσεις τους και τη στιγμή της επίθεσης.
Τα Νέα παραθέτουν στις εσωτερικές σελίδες τους και το πρώτο μήνυμα που απέστειλε ο Ανδρέας Παπανδρέου στην Ελλάδα από το Τορόντο του Καναδά.

ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ
Η εφημερίδα κυκλοφόρησε την 17η Νοεμβρίου με τίτλο «3 μετά τα μεσάνυχτα τα τανκς κατέστειλαν την εξέγερση».
Στο χρονικό της αναφέρει: «Η τριήμερη φοιτητική εξέγερσις, που άρχισε το μεσημέρι της παρελθούσης Τρίτης με επίκεντρο το Πολυτεχνείο κατεστάλη σήμερα τα ξημερώματα από τα τανκς που άρχισαν να κατεβαίνουν στο κέντρο της Αθήνας, στις 2 μετά τα μεσάνυχτα και αφού είχαν προηγηθεί σκληρές ένοπλες συγκρούσεις μεταξύ αστυνομίας και φοιτητών σε μεγάλη έκταση στο κέντρο των Αθηνών, με αποτέλεσμα κατά πρωινές πληροφορίες, τέσσερις νεκρούς και δεκάδες τραυματίες».
Στο άρθρο της «Τι λένε αντιπολίτευση και κυβέρνηση για τα γεγονότα», γράφει: «Η αντιπολίτευση με χθεσινές δηλώσεις των εκπροσώπων της κ.κ. Π. Κανελλοπούλου και Γ. Μαύρου, έλαβε σαφή θέση συμπαραστάσεως στο φοιτητικό κίνημα και τους φοιτητές, που αποτελούν, όπως τονίζουν, την πρωτοπορία του Έθνους στο δρόμο της Δημοκρατίας». Στις εσωτερικές σελίδες έχει ρεπορτάζ από το χρονικό των μαχών και την έφοδο των τανκς και επίσης παρουσιάζει τα γεγονότα της Θεσσαλονίκης και της Πάτρας.

Η ΒΡΑΔΥΝΗ
Η Βραδυνή κυκλοφόρησε με τίτλο: «Άρματα μάχης έζωσαν την Αθήνα». «Αίμα έρρευσε. Νεκροί και τραυματίαι κατά τας συγκρούσεις μεταξύ διαδηλωτών – Αστυνομίας». Το χρονικό της εφημερίδας αναφέρει: «Την 3.30 πρωϊνήν εξεκένωσαν το Πολυτεχνείον. Τα τανκς ενεφανίσθησαν και πάλιν από του μεσονυκτίου εις την πρωτεύουσαν δια να προσδώσουν απολύτως δραματικήν μορφήν εις τας φοιτητικάς εκδηλώσεις αι οποίαι εσημειώθησαν κατά το τελευταίον τετραήμερον εις Αθήνας, με τον αιματηρόν επίλογον. Ολίγας ώρας ενωρίτερον το αίμα έρρευσεν εις κεντρικάς περιοχάς των Αθηνών, κατόπιν των αλλεπαλλήλων διαδηλώσεων και των συγκρούσεων αι οποίαι ηκολούθησαν μετά την δυναμικήν επέμβασιν της Αστυνομίας. Υπολογίζονται εις 4 οι νεκροί των χθεσινών αιματηρών συγκρούσεων και εις εκατοντάδας οι τραυματίαι».
Σε άλλο άρθρο της η εφημερίδα παρουσιάζει την «εικόνα καταστροφής» που εμφάνιζε το κέντρο της Αθήνας το προηγούμενο βράδυ ενώ φιλοξενούνται και οι δηλώσεις των πολιτικών και της «κυβέρνησης».
Στις εσωτερικές σελίδες ο αναγνώστης έχει την ευκαιρία να διαβάσει το ρεπορτάζ της εφημερίδας από την Πολυτεχνική σχολή Θεσσαλονίκης και την Πάτρα.

Η δικτατορία δηλώνει 34 νεκρούς και 840 συλλήψεις. Με τη μεταπολίτευση δηλώθηκαν άλλες 21 τουλάχιστον περιπτώσεις θανάσιμου τραυματισμού και τουλάχιστον 2.400 συλλήψεις.
Από τότε μέχρι σήμερα υπάρχουν σημαντικοί και πολλοί σταθμοί που είναι άμεσα συνδεδεμένοι με την εξέγερση του Πολυτεχνείου και τους εορτασμούς του.
Έχουμε αρκετά γεγονότα σε εορτασμούς του Πολυτεχνείου ακόμα και θανάτους κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων με την αστυνομία παρόλο που δεν είχαμε στρατιωτική χούντα. Το 1980 τη δολοφονία των Σταματίνα Κανελλοπούλου - Ιάκωβου Κουμή και το 1985 τη δολοφονία του δεκαπεντάχρονου Μιχάλη Καλτεζά.
Πολλά άλλα που σημάδεψαν τις επετείους του Πολυτεχνείου όπως η ακατανόητη απονομή μεταλλείου ανδρείας από το υπουργείο Εθνικής Άμυνας το 2001 στο πρωτοπαλίκαρο της δικτατορίας, Νικόλαο Ντερτιλή, που διανύει το 30ο έτος φυλάκισης με την κατηγορία της εσχάτης προδοσίας.
Όπως η συνέντευξη του A. Σκευοφύλακα στο Βήμα το 2003. Τριάντα χρόνια πέρασαν μέχρι να σπάσει την σιωπή του ο A. Σκευοφύλαξ, έφεδρος στρατιώτης του τεθωρακισμένου άρματος που εισέβαλε στο Πολυτεχνείο και αποκάλυψε όσα συνέβησαν τη μαύρη νύχτα που σημάδεψε τη σύγχρονη ελληνική ιστορία και στιγμάτισε για πάντα τη ζωή του. «Ντρέπομαι γι' αυτό που ήμουν, γι' αυτό που έκανα» λέει στην εκ βαθέων εξομολόγησή του. «ΝΤΡΕΠΟΜΑΙ ΓΙ' AYTO ΠΟΥ HMOYN, ΓΙ' AYTO ΠΟΥ EKANA. Τότε αισθανόμουν ότι έκανα κάτι καλό, κάτι μεγάλο. Στους «μαυροσκούφηδες», στο Γουδί, είχα γίνει ο ήρωας που διέλυσε τους εχθρούς της πατρίδας, τα «παλιοκουμμούνια», όπως λέγαμε τότε τους φοιτητές. Αυτά μου έλεγαν, αυτά πίστευα. Τι περιμένεις!. Ούτε μια εφημερίδα δεν είχα διαβάσει μέχρι τότε. Είχα γίνει και εγώ φασίστας. Μέχρι που μπήκα μέσα, πίστευα αυτό που έκανα. Στη συνέχεια έγινε ο εφιάλτης της ζωής μου».
Μετά την απόλυσή του από τον στρατό, ο A. Σκευοφύλαξ θα μοχθήσει για να ζήσει. «Στο μεροκάματο η ζωή μου άλλαξε 180 μοίρες. Εμένα που μου έμαθαν να μισώ τους κομμουνιστές, ψήφισα δύο φορές το KKE». Στα 30 του θα παντρευτεί, θα αποκτήσει παιδιά. Ζώντας σε μια γειτονιά των νοτίων προαστίων, όλα αυτά τα χρόνια αποφεύγει να μιλάει για τα γεγονότα εκείνης της νύχτας. Όσες φορές θα τον ρωτήσουν «τι σχέση έχεις με τον "πορτάκια" του Πολυτεχνείου;», θα μιλήσει για «μακρινό ξάδελφο που σκοτώθηκε σε τροχαίο»! Στη γυναίκα του θα ανοίξει την καρδιά του ύστερα από χρόνια. Στα τρία παιδιά του δεν το έχει αποφασίσει ακόμη. «Είμαι ένας άνθρωπος που δεν υπήρξε ποτέ 20 χρόνων. Ο έφεδρος στρατιώτης A. Σκευοφύλαξ σκοτώθηκε σε τροχαίο»!
Πέρασαν 35 χρόνια και οι μνήμες της εξέγερσης του Πολυτεχνείου έχουν περάσει από χιλιάδες κύματα και όπως δείχνουν τα πράγματα για πολλούς έχει εξασθενήσει, έχει ξεθωριάσει, έχει ατονήσει το μήνυμα του Πολυτεχνείου, που όμως σήμερα είναι πιο επίκαιρο παρά ποτέ.
Το ίδιο το κράτος το πέρασε σαν μια αργία για το δημόσιο και μια απλή πλέον σχολική γιορτή προσπαθώντας μάλλον να απαλύνει την ιστορική του άξια και νόημα.
Τα ιδανικά της ελευθερίας, της ανεξαρτησίας, της ειρήνης, της αγάπης για τη ζωή και τον άνθρωπο, παραμένουν ζωντανά και θα παραμένουν επίκαιρα και αναλλοίωτα, όσα χρόνια και αν περάσουν από εκείνη την εξέγερση. Πάντα επίκαιρα, ιδιαίτερα που τα κατοπινά χρόνια, κάποιοι άκαπνοι και απόντες εκείνης της εξέγερσης, καπηλεύτηκαν είτε για να ανέλθουν πολιτικά, είτε ενάντια στους μετέπειτα αγώνες του λαού, αποπροσανατολίζοντας την πορεία του με «τρομοκρατικές ενέργειες».
Το Πολυτεχνείο ήταν και θα είναι πάντα ένα ζωντανό κάλεσμα για τη δημοκρατία και την ελευθερία, θα είναι ζωντανό μέσα σε κάθε ελεύθερο μυαλό.
Το μικρό αυτό αφιέρωμα είναι «Για να θυμούνται οι παλιότεροι και να μαθαίνουν οι νέοι», και όπως έγραψε ο Μίλαν Κούντερα, «Ο αγώνας του ανθρώπου ενάντια στην εξουσία, είναι ο αγώνας της μνήμης ενάντια στη λήθη».

http://www.fotoartmagazine.gr/history/istorika_afieromata/polytexneio/index.htm

49ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης

Δημιουργοί από τα Βαλκάνια, την Ευρώπη, την Αμερική και τον υπόλοιπο κόσμο, από το εμπορικό κι ανεξάρτητο σινεμά, ανεβαίνουν στο δημόσιο βήμα του 49ου Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης για να συνδιαλεχτούν με το κοινό. Το Φεστιβάλ ξεκίνησε μόλις χθες κι ευελπιστεί τις επόμενες δέκα ημέρες να συγκεντρώσει σινεφίλ από όλη τη χώρα. Εκτός των ταινιών απ’ τη διεθνή διανομή, έτερο δέλεαρ είναι οι δημιουργοί που πολλοί σινεφίλ έχουν ευχηθεί να συναντήσουν από κοντά. Και κάποιους από αυτούς θα τους συναντήσουν, είτε στις κινηματογραφικές αίθουσες, όπου παρουσιάζουν οι ίδιοι τις ταινίες τους και στη συνέχεια δέχονται ερωτήσεις και συνομιλούν με το κοινό, είτε στα master classes, που ξεκίνησαν επί των ημερών της καλλιτεχνικής διευθύντριας Δέσποινας Μουζάκη και είναι από τις πιο πετυχημένες δράσεις, καθώς ελκύουν θεατές κι επαγγελματίες.
Πέρυσι δημιουργήθηκε το αδιαχώρητο για τον Τζον Σέιλς, πρόπερσι για τον Βιμ Βέντερς, τον Βάλτερ Σάλες και πάει λέγοντας...
Φέτος σειρά έχουν οι αδελφοί Νταρντέν από το Βέλγιο, ο Αμερικανός-μύθος Όλιβερ Στόουν, ο συμπατριώτης του Γουίλεμ Νταφόε, ο Βόσνιος Εμίρ Κουστουρίτσα, ο Αργεντινός Γκουστάβο Σανταολάγια και ο Βραζιλιάνος φίλος του Βάλτερ Σάλες, ο Ιάπωνας Τακέσι Κιτάνο.
To ξεχωριστό δημιουργικό δίδυμο από την Αγγλία Κριστίν Μολόι και Τζο Λόλορ και ο sui generis Αμερικανός σκηνοθέτης Αζέιζελ Τζέικομπς έρχονται από τις «Ημέρες Ανεξαρτησίας».
Το δίδυμο Μαλόι – Λόλορ, γνωστοί και ως Desperate Optimists («Οπτιμιστές σε απόγνωση»), έρχεται από τον εικαστικό χώρο και το πειραματικό θέατρο. Στο Φεστιβάλ θα παρουσιάσουν τις δύο ταινίες τους «Civic Life» και «Helen». Όσο για τον 36χρονο Αζέιζελ, γιο του Κεν Τζέικομπς, από τα ταλέντα της Αμερικής, θα παρουσιάσει τις ταινίες του «The good times» και «Momma’s man».
Αυτά είναι ορισμένα από τα πρόσωπα που θ’ αναμιχθούν με το κοινό του Φεστιβάλ. Μπορεί τις ταινίες τους να τις δούμε το επόμενο διάστημα στις αίθουσες, η ζωντανή συνάντηση μαζί τους όμως είναι μια ξεχωριστή εμπειρία, δωρεάν χορηγία του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Στο ρεπορτάζ που ακολουθεί σας παρουσιάζουμε τι θα δούμε σε πρώτη προβολή και πότε θα ακούσουμε ορισμένα πρόσωπα-κλειδιά του σύγχρονου παγκόσμιου κινηματογράφου.

Όλιβερ Στόουν
Ο πολυσυζητημένος Αμερικανός σκηνοθέτης, που έχει διαγράψει πολυτάραχη πορεία στο Χόλυγουντ, έρχεται για να παραλάβει τον τιμητικό «Χρυσό Αλέξανδρο» για το σύνολο του έργου του και να παρουσιάσει, σε ένα εξαίρετο timing, την επίκαιρη ταινία του με θέμα τη ζωή του πρώην πλανητάρχη.
• «W»: Σ’ ένα άνευ προηγουμένου εγχείρημα, ο Στόουν ξεδιπλώνει στο σελιλόιντ τα έργα και τις ημέρες του Τζορτζ Μπους. Προβολή: 20.30, «Ολύμπιον», (19/11).
• Master class: Αίθουσα «Σταύρος Τορνές», 11.30 μ.μ., (18/11).

Τέρενς Ντέιβις
Αυθεντικός δημιουργός του σύγχρονου βρετανικού σινεμά, με επιρροές από το free cinema, είναι μια εξαιρετική περίπτωση, άγνωστη στο πλατύ κοινό. Η ρετροσπεκτίβα στις «Ημέρες Ανεξαρτησίας» δίνει μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για γνωριμία με το μεγάλο Ευρωπαίο δημιουργό. Στο αφιέρωμα θα προβληθεί το σύνολο των ταινιών του και ο ίδιος θα τιμηθεί με το «Χρυσό Αλέξανδρο».
• Of time and city: Η νέα του ταινία, ένα λυρικό πορτρέτο της γενέτειράς του, του Λίβερπουλ, απέσπασε πολύ θετικές κριτικές στο Φεστιβάλ Καννών. Προβολή: 22.00, «Τζον Κασσαβέτης», (19/11).
• Master class: Αίθουσα «Τζον Κασσαβέτης», 11.00 π.μ., (20/11).

Zαν Πιερ & Λικ Νταρντέν
Σπουδαίοι εκπρόσωποι του σύγχρονου ευρωπαϊκού σινεμά, πολυβραβευμένοι -δύο «Χρυσοί Φοίνικες» για τις ταινίες «Ροζέτα» και «Το παιδί»- έχουν την τιμητική τους στην πλήρη ρετροσπεκτίβα για το έργο τους.
• «Η Σιωπή της Λόρνα»: H τελευταία τους ταινία -βραβείο σεναρίου στο Φεστιβάλ Καννών- έχει ηρωίδα μια νεαρή Αλβανή μετανάστρια στο Βέλγιο. Προβολή: 20.30, «Ολύμπιον» (15/11), παρουσία και της πρωταγωνίστριας Άρτα Ντομπρόσι.
• Master class: Θα μιλήσουν για τις τεχνικές του κινηματογράφου, για το σενάριο και την παραγωγή, καθώς οι ίδιοι αναλαμβάνουν και τις παραγωγές των ταινιών τους. Αίθουσα «Τζον Κασσαβέτης», 11.00 π.μ., 15/11.

Τακέσι Κιτάνο
Αινιγματική μορφή του σύγχρονου ιαπωνικού σινεμά, αιρετικός κινηματογραφικός σκηνοθέτης, σεναριογράφος και ηθοποιός, καλτ τηλεοπτική περσόνα και ιδιαίτερα δημοφιλής στο ιαπωνικό κοινό, ο βραβευμένος με το «Χρυσό Λιοντάρι» σκηνοθέτης (Πυροτεχνήματα, 1997) θα είναι στη Θεσσαλονίκη και θα τιμηθεί με το «Χρυσό Αλέξανδρο».
• «Ο Αχιλλέας και η χελώνα»: Η καινούργια ταινία αφηγείται την ιστορία του Ματσίζου, ενός ερασιτέχνη ζωγράφου. Ο Κιτάνο συνδυάζει το χιούμορ και το συναίσθημα. Προβολή: 20.30, «Ολύμπιον» (18/11).
• Master class: «Τζον Κασσαβέτης», 11.00 π.μ., (19/11).

Ταινίες και master classes που ξεχωρίζουν
• Εμίρ Κουστουρίτσα: Παλιός γνώριμος του Φεστιβάλ, αυτή τη φορά έρχεται με την ιδιότητα του μουσικού. Με την μπάντα του «No smoking band» θα ξεσηκώσει τα πλήθη σε μια συναυλία στην «Αποθήκη» (18/11/08) και ο ίδιος θα μιλήσει στην αίθουσα «Σταύρος Τορνές» (19/11/08, ώρα 15.15).
• Γκουστάβο Σανταολάγια - Βάλτερ Σάλες: Βραβευμένος με δύο Όσκαρ για τα σάουντρακ των ταινιών «Brokeback Mountain» και «Babel», έξοχος μουσικός με επικοινωνιακό χάρισμα όπως τον γνωρίσαμε από κοντά στις δύο συναυλίες με τους «Bajofondo», ο Γκουστάβο Σανταολάγια θα παρουσιάσει την ταινία «Cafe de los Maestros» σε σκηνοθεσία Μιγκέλ Κοάν. Ο Αργεντινός συνθέτης μιλάει για το τάνγκο, γίνεται ξεναγός στο Μπουένος Άιρες και παρουσιάζει τους μεγάλους δασκάλους του. Παράλληλα, θα δώσει ένα ξεχωριστό master class («Τζον Κασσαβέτης», 11.00 π.μ., 21/11) στο οποίο πολύ πιθανά να δούμε και το Βραζιλιάνο Βάλτερ Σάλες. Ο σκηνοθέτης που αγαπήθηκε από το διεθνές κοινό με τα «Ημερολόγια Μοτοσικλέτας» κι ενθουσίασε όσους τον γνώρισαν από κοντά πριν από δύο χρόνια στο ΦΚΘ, αυτή τη φορά έρχεται να παρουσιάσει την «Οριακή Γραμμή» (συν-σκηνοθεσία: Ντανιέλα Τόμας), που εκτυλίσσεται με φόντο το Σάο Πάολο. Οι δύο άντρες είχαν συνεργαστεί στα «Ημερολόγια Μοτοσικλέτας» κι αυτό τον καιρό συνεργάζονται εκ νέου, ο καθένας στο… πόστο του, για την κινηματογραφική μεταφορά του κλασικού μπίτνικ μυθιστορήματος «On The Road» του Τζακ Κέρουακ!
• Μάνος Ζαχαρίας: Μεταφέρει τις εμπειρίες του από τη ρωσική γη και τη συνεργασία του με σπουδαίους Ρώσους ηθοποιούς (13.00, «Παύλος Ζάννας», 21/11/08).
• Γουίλεμ Νταφόε: Θα παρευρεθεί στην παγκόσμια πρώτη της καινούργιας ταινίας του Θόδωρου Αγγελόπουλου «Η Σκόνη του χρόνου» («Ολύμπιον» 22.30, 22/11/08) και θα δώσει master class («Τζον Κασσαβέτης», 22/11, 11.00 π.μ.).
• Γκιγιέρμο Ναβάρο: Ο «μάγος των εικόνων» και βραβευμένος με Όσκαρ Φωτογραφίας για το «Λαβύρινθο του Πάνα», ο οποίος θα μοιραστεί με το κοινό τα μυστικά του στο master class, την Κυριακή 23/11, στις 11.00 π.μ., τελευταία ημέρα του Φεστιβάλ.

http://www.e-tipos.com/newsitem?id=61089

Το πρόγραμμα του φεστιβάλ:

http://tiff.filmfestival.gr/inst/Festival/gallery/FilmFestival/49/49_Screening_Table.pdf

Μεγάλοι ερμηνευτές: 1. Βίκυ Μοσχολιού

Η Βίκυ Μοσχολιού, η μεγαλύτερη γυναικεία φωνή που ανέδειξε το ελληνικό τραγούδι, γεννήθηκε στις 23 Μαΐου του 1943 στο Μεταξουργείο και έζησε τα παιδικά της χρόνια στο Αιγάλεω. Χρόνια στερημένα, αλλά γεμάτα αγάπη και μουσική, καθώς ο πατέρας της δεν αποχωριζόταν το γραμμόφωνο και την πλούσια συλλογή του από λαϊκά δισκάκια της εποχής.
Για να βοηθήσει την οικογένεια της, δεκατριάχρονο κοριτσάκι ακόμα, πιάνει δουλειά σε εργοστάσιο ως κορδελιάστρα. Πάντα, όμως, είτε ανάμεσα στις κλωστές και τα καρούλια, είτε στις ανθισμένες μυγδαλιές της Αγίας Βαρβάρας, η Βίκυ έχει ένα τραγούδι στο στόμα. Οι αυστηρών αρχών γονείς της, όμως, δεν της επιτρέπουν να δουλέψει νύχτα. Με την παρέμβαση της ξαδέρφης της, Έφης Λίντα, πείθονται τελικά και το 1962, Κυριακή του Πάσχα, η Βίκυ κάνει την πρεμιέρα της στο πάλκο, δίπλα στο Γρηγόρη Μπιθικώτση και τη Δούκισσα, στην «Τριάνα του Χειλά».
Εκεί, δύο χρόνια μετά, την ακούει τυχαία ο Σταύρος Ξαρχάκος που αναζητά εκείνη την περίοδο μια νέα φωνή για να ερμηνεύσει το θρυλικό πλέον τραγούδι «Χάθηκε το φεγγάρι» στην ταινία «Λόλα», με το Νίκο Κούρκουλο και τη Τζένη Καρέζη. Είναι η αρχή μιας λαμπρής καριέρας, καθώς ακολουθούν αμέτρητες συνεργασίες, σχεδόν με όλους τους κορυφαίους συνθέτες και στιχουργούς: το Σταύρο Ξαρχάκο, το Γιάννη Σπανό, το Γιώργο Ζαμπέτα, τον Απόστολο Καλδάρα, το Δήμο Μούτση, τον Άκη Πάνου, το Μίκη Θεοδωράκη, το Σταύρο Κουγιουμτζή, το Βασίλη Τσιτσάνη, το Μάρκο Βαμβακάρη, το Γιάννη Μαρκόπουλο, το Μίμη Πλέσσα, το Λουκιανό Κηλαϊδόνη το Σταμάτη Κραουνάκη, το Μάνο Ελευθερίου, το Λευτέρη Παπαδόπουλο, τη Λίνα Νικολακοπούλου, το Γιώργο Σεφέρη, το Γιάννη Ρίτσο, το Νίκο Γκάτσο, την Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου, το Βαγγέλη Γκούφα, τον Πυθαγόρα, τον Κώστα Τριπολίτη.
«Τα τρένα που φύγαν», «Τα δειλινά», «Οι μετανάστες», «Τα αρχοντορεμπέτικα» είναι μερικές μόνο επιτυχίες από το πλούσιο ρεπερτόριό της, που ξεκινά από το ρεμπέτικο και το λαϊκό για να καταλήξει στο ελαφρολαϊκό και το έντεχνο, γιατί η σπουδαία, ιδιαίτερη δωρική φωνή της με τη χαρακτηριστική βραχνάδα και τις απεριόριστες δυνατότητες δε χώρεσε ποτέ ταμπέλες.
Στις αρχές της δεκαετίας του '60 η Βίκυ Μοσχολιού αρχίζει συναυλίες με το Σταύρο Ξαρχάκο και το Γρηγόρη Μπιθικώτση σ' όλη την Ελλάδα, ενώ το 1968 πραγματοποιεί με δικά της έξοδα την πρώτη μεγάλη συναυλία Έλληνα καλλιτέχνη στην Κύπρο.
Το 1972 είναι η πρώτη λαϊκή τραγουδίστρια που εγκαταλείπει τα μεγάλα νυχτερινά κέντρα και τα υψηλά νυχτοκάματα για να κατέβει στην Πλάκα, αρχικά στο «Ζουμ» και μετά στο «Ζυγό», δημιουργώντας έναν εναλλακτικό τρόπο διασκέδασης, με άλλο ήθος και ύφος. Έξι συνεχείς σεζόν η Μοσχολιού τραγουδά στις μπουάτ Μούτση, Μαρκόπουλο, Θεοδωράκη και Σπανό και παράλληλα δισκογραφεί μερικά από τα σημαντικότερα τραγούδια της, όπως το «Έτσι είναι η ζωή», «Μια βραδιά στη Λάρισα», «Μεσόγειος», «Η Ρόζα η ναζιάρα», «Άνθρωποι Μονάχοι».
Ελάχιστοι γνωρίζουν ότι η Βίκυ Μοσχολιού εμφανίστηκε στο Κάρνεγκι Χολ της Νέας Υόρκης το Ρόγιαλ Άλμπερτ Χολ του Λονδίνου και το θέατρο Ολυμπιά του Παρισιού. Γιατί με τη σεμνότητα και την απλότητα που τη διακατείχε ελάχιστες φορές μιλούσε για τους θριάμβους της.
Την ίδια διακριτικότητα επέδειξε και στην προσωπική της ζωή, κρατώντας την πάντα μακριά από το φως της δημοσιότητας κι ας οργίαζε ο κοσμικός τύπος της εποχής για το φλογερό της ειδύλλιο με το μετέπειτα σύζυγό της, για 18 ολόκληρα χρόνια, το θρύλο των γηπέδων, Μίμη Δομάζο, με τον οποίο απέκτησε δύο κόρες.
Η Βίκυ Μοσχολιού πέθανε, χτυπημένη από την επάρατο νόσο, στις 16 Αυγούστου του 2005.

ΔΙΣΚΟΓΡΑΦΙΑ
1970 Βίκυ Μοσχολιού
1971 Βίκυ Μοσχολιού Νο 1
1971 Ιερά οδός
1972 Περιπέτειες
1972 Περιπέτειες
1973 Στροφές
1975 Λαϊκή παράδοση
1977 Η Βίκυ Μοσχολιού τραγουδά Γιάννη Σπανό
1977 14 Χρυσές επιτυχίες της Βίκυς Μοσχολιού
1978 14 Χρυσές επιτυχίες της Βίκυς Μοσχολιού Νο 2
1978 Λαϊκά τραγούδια απ' όλο τον κόσμο
1981 Σκουριασμένα χείλια
1982 Τραγούδια της Ευτυχίας Παπαγιαννοπούλου
1982 Αξέχαστες επιτυχίες
1983 Αξέχαστες επιτυχίες Νο 2
1986 Στους ανήσυχους δρόμους
1990 Εφημερία
1992 Καινούργιo πράγμα
1995 Τραγουδά Γιώργο Ζαμπέτα
1995 Από τους θησαυρούς των 45 στροφών
1995 Οι μεγάλες επιτυχίες

Ο ήχος της αλλαγής

Σε μια χώρα-αποικία και παγκόσμια μητρόπολη, θεμελιωμένη πάνω σε λευκές αγγλοσαξονικές προτεσταντικές αρχές, ένας πληθυσμός σκλάβων, που ήρθε με καραβιές από την Αφρική, κατάφερε μέσα σε έναν αιώνα να συντελέσει ένα θρίαμβο ελευθερίας μετά μουσικής.
Πριν από 83 χρόνια, σε μια φυλακή του αμερικανικού Νότου ένας μαύρος μάγκας σκάρωσε ένα μπλουζ. Το τραγούδι απευθυνόταν στον τότε κυβερνήτη του Τέξας, Πατ Νεφ, ζητώντας απόδοση χάρης. Παραδόξως, το κομμάτι συγκίνησε τον Νεφ κι ο συνθέτης του αποφυλακίστηκε. Σήμερα θεωρείται ως ένας εκ των αγίων πατέρων της μαύρης μουσικής. Η ιστορία του Λεντμπέλι είναι αληθινή όσο και συμβολική: Ο δρόμος προς την ελευθερία και την κοινωνική ανέλιξη της μαύρης Αμερικής περνά διαχρονικά μέσα από τη μουσική της.
Γκόσπελ, μπλουζ, τζαζ, ροκ εν ρολ, civil rights songs, σόουλ, ντίσκο, χιπ-χοπ… Πίσω από κάθε νότα οι αγώνες των μαύρων για ισότητα κι ευημερία. Ξεκινώντας ως ανδράποδο από τις βαμβακοφυτείες, μέχρι να φτάσει στο Λευκό Οίκο ο Αφροαμερικανός έμαθε να κοινωνεί την ταυτότητά του μέσα από τη μουσική. Κι έτσι κατάφερε να μπολιάσει το λευκό καθεστώς.
Πρόκειται για μια ιστορία πάλης και μέθεξης. Μέχρι να αποδεχθεί το μαύρο στοιχείο ως ισότιμο, η Αμερική της δυτικής ακτής και της υπερσυντηρητικής ενδοχώρας χρειάστηκε σχεδόν εκατό χρόνια έκθεσης σε μια τέχνη αυθεντική, που διεγείρει ευαισθησία, συμπάθεια και ενσυναίσθηση.

Η γέννηση του μπλουζ
Από τα ομαδικά τραγούδια των σκλάβων ξεπήδησε το μπλουζ στις αρχές του εικοστού αιώνα. Οι μαύροι εργάτες είδαν το τραγούδι σαν απόδραση από τις απάνθρωπες συνθήκες εργασίας και το έκαναν γκόσπελ ως κομμάτι της θρησκευτικής λατρείας τους. Όμως, η στιγμή που ο νέγρος πιάνει μια κιθάρα και τραγουδά σόλο αλλάζει τα πάντα. Ντε φάκτο παράσιτος δουλοπάροικος, αν και συνταγματικά ελεύθερος από το 1865, όταν επιλέγει να τραγουδήσει ως αυτόνομος καλλιτέχνης προβαίνει σε πράξη πολιτική. Σηματοδοτεί την ώρα που απελεύθερος πια αντιμετωπίζει τον εαυτό του ως προσωπικότητα μέσα στην κοινωνία.
Το λευκό κατεστημένο έρχεται πρώτη φορά σε επαφή με τη μαύρη μουσική από το 1910 έως το 1920. Μορφές των μπλουζ όπως ο Ρόμπερτ Τζόνσον ή ο Λεντμπέλι, όπως εκατοντάδες άλλοι άσημοι «κρούνερ», συρρέουν στις πόλεις για να γίνουν εργάτες. Οι μαύροι που εγκαταλείπουν τις όχθες του Μισισιπή και εγκαθίστανται στο Σικάγο, το Ντιτρόιτ, τη Νέα Υόρκη, φέρνουν μαζί τη μουσική τους. Κρατούν ρυθμό σφηνώνοντας ένα καπάκι κόκα-κόλας κάτω από το παπούτσι τους κι αρχίζουν να γρατζουνάνε τις χορδές ενός έθνους. Από την κληρονομιά εκείνης της εποχής ξεπηδούν ιερά τέρατα του μπλουζ: Μάντι Γουότερς, Τζον Λι Χούκερ, Μέμφις Σλιμ, Μπι-Μπι Κινγκ.

Η τζαζ παραλλαγή
Τότε περίπου γεννιέται κι η τζαζ - μια παραλλαγή της μαύρης ψυχής πάνω στη βαθιά κανονική, λευκή μουσική φόρμα. Χρησιμοποιώντας τα ίδια όργανα με ένα σχήμα που θα έπαιζε τσάρλεστον ή φοξ-τροτ, συμπλέκοντας στοιχεία κλασικά και νεωτεριστικά, σπάει τις νόρμες με αυτοσχεδιαστικά μοτίβα. Είναι το πρώτο είδος μουσικής που φέρνει μαύρους και λευκούς σε επαφή. Τότε ξεκινά η μεγάλη ώσμωση. Την εποχή που ο Τζορτζ Γκέρσουιν γράφει το «Rhapsody in Blue», ενώ μεσουρανεί ο Ντιούκ Ελινγκτον του Cotton Club.
Ο ρηξικέλευθος χαρακτήρας της τζαζ θα μιλήσει στην ψυχή του Αμερικανού της οικονομικής κρίσης και του Ευρωπαίου της μεσοπολεμικής παρακμής. Καθώς οι ναζί κατατάσσουν την τζαζ στις «εκφυλισμένες» τέχνες, ο λευκός της φιλελεύθερης Δύσης ανακαλύπτει μέσα του το νέγρο. Ως αποτέλεσμα, η τζαζ που γεννιέται στη Νέα Ορλεάνη το 1915 θα ταξιδέψει ως τα πέρατα του κόσμου και θα παραμείνει κραταιό μουσικό κίνημα για σχεδόν τέσσερις δεκαετίες. Μέσα από τα διαστήματα και τα ημιτόνιά της, η μαύρη κοινότητα της Αμερικής συνειδητοποιεί σταδιακά πως είναι φορέας μιας πολιτισμικής δυναμικής, ικανής να αλλάξει την κουλτούρα των ΗΠΑ, αλλά και του πλανήτη.
Η μεγάλη συμμετοχή μαύρων στρατιωτών στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο επιφέρει τομές στον τρόπο με τον οποίο η Αμερική αντιμετωπίζει το έγχρωμο μέρος της. Τις πρώτες αισιόδοξες μεταπολεμικές δεκαετίες, μαύροι μουσικοί όπως ο Τσακ Μπέρι και ο Λιτλ Ρίτσαρντ πρωτοστατούν στο νέο ήχο που μετατρέπει το σουίνγκ σε ροκ εν ρολ. Ενόσω το Tutti Frutti δονεί ραδιόφωνα και ηλεκτρόφωνα, η μαύρη μουσική βγαίνει επίσης στο γυαλί με τους Νατ Κινγκ Κόουλ, Ρέι Τσαρλς και Σαμ Κουκ. Η εξελικτική ορμή της ποπ κουλτούρας είναι πια ασταμάτητη. Στα νάματα της νέγρικης παράδοσης βαπτίζονται λευκοί αστέρες, όπως ο Έλβις ή, πιο μετά, οι Βρετανοί Μπιτλς.

Το σόουλ μπάσιμο
Καθώς ξεκινούν τα ’60s, οι ιδεολογίες συγκρούονται παγκόσμια και οι Αφροαμερικανοί απαιτούν εμφατικά ίση μεταχείριση. Η σόουλ κάνει δυνατή είσοδο στα πράγματα και το τραγούδι γίνεται πολιτικό όχημα. Την εποχή που ιδρύεται η εμβληματικότερη μαύρη δισκογραφική εταιρία όλων των εποχών, η Μοτάουν, μορφές σαν τους Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και Μοχάμεντ Αλί σηκώνουν πρώτοι τη μαύρη γροθιά στον ουρανό. Ο Μάρβιν Γκέι στρατεύεται, η Αρίθα Φράνκλιν φωνάζει «Respect», ο Τζέιμς Μπράουν προτρέπει: «Πες το δυνατά, είμαι μαύρος και περήφανος γι’ αυτό». Ο Τζίμι Χέντριξ γίνεται ο ίδιος σύμβολο πάλης και ανατροπής. Είναι η χρυσή εποχή του μαύρου κινήματος.
Μέσα από πολιτικές συγκρούσεις και οδομαχίες, μέχρι τα μέσα της επόμενης δεκαετίας οι φυλετικές διακρίσεις στις ΗΠΑ υποχωρούν. Η μαύρη κουλτούρα ξυπνά σε έναν κόσμο όπου έχει γίνει σχεδόν mainstream κι εκτρέπεται στην ντίσκο της υπερβολής και των συνθετικών ναρκωτικών, που κορυφώνεται αργότερα με το φαινόμενο Mάικλ Τζάκσον. Ενώ όμως η κοινωνική ενσωμάτωση προχωρά, η μαύρη ψυχή έρχεται αντιμέτωπη με την αστική αναλγησία μιας Αμερικής που -ανεξαρτήτως χρώματος- βλέπει τις οικονομικές ανισότητες να διευρύνονται και το όνειρο να προσπερνά.

Το ατίθασο ραπ
Τότε γεννιέται το ραπ. Παιδί του πολέμου των συμμοριών, προϊόν της γραμμής παραγωγής των εργοστασίων της GM του Ντιτρόιτ αλλά και της αντίδρασης του LA στην υπερπολυτέλεια του Χόλυγουντ, ξεκινά ως underground street ήχος από τις αρχές του ’80. Καθώς έγχρωμοι διαπρέπουν σε όλους τους τομείς, οι NWA (Niggers with Attitude), o LL Cool J, οι Run DMC μιλούν πια για τη βία, τη φτώχεια, τις ανθρώπινες σχέσεις και την πολιτική και απευθύνονται σε όλους: λευκούς, ισπανόφωνους, μαύρους. Αμέτρητοι ράπερ ξεπηδούν από αυτό το λίκνο. Κι όταν το ραπ εξαγοράζεται σχεδόν από τη showbiz, μετεξελίσσεται σε χιπ-χοπ και κατακτά με τον ανατρεπτικό του ήχο το παγκόσμιο χωριό μας.

Ένας λευκός μαύρος
Πριν από λίγα χρόνια, ένας λευκός νεαρός από το Ντιτρόιτ, που μεγάλωσε μέσα στην ένδεια και τη βία, μπούκαρε με τις ρίμες του στα στενά της μαύρης μουσικής. Αντίθετα με ό,τι είχε συμβεί με τον Έλβις το ’60, η έγχρωμη κοινότητα υποδέχτηκε τον ράπερ Εμινέμ με σέβας, αναγνωρίζοντας η ίδια ότι δεν ισχύουν πια τα άτεγκτα στεγανά του παρελθόντος – όσο δρόμο κι αν έχουν ακόμη οι ΗΠΑ μέχρι την εμπέδωση κοινωνικής δικαιοσύνης και αρμονίας. Κι ίσως το γεγονός αυτό να συνιστά ισχυρότερο δείγμα της ευόδωσης των αγώνων της μαύρης Αμερικής και από την ίδια την εκλογή του Ομπάμα. Διότι η επανόρθωση ενός κρίματος δεν συντελείται όταν μετανοεί ο θύτης, αλλά όταν συγχωρεί το θύμα.

http://www.e-tipos.com/content/staticfiles/issues/2008/11/08/Review/review_74%2020.pdf

Αυτοί είναι οι μαύροι της Αμερικής!

«Τις νύχτες που κλαίν’ των ανθρώπων τα βάσανα! Τις νύχτες που λέν’ των ερώτων τα θαύματα!». Στο στίχο αυτό του Οδυσσέα Ελύτη στο «Άξιον Εστί» περικλείονται οι μαύροι της Αμερικής -οι γνωστοί και ως Αφροαμερικανοί-, στις τέσσερις δεκαετίες που τους έζησε και τους ζει ο γράφων στα κοινώς μαυράδικα. Από αυτά που αναδύθηκε και ο Μπαράκ Ομπάμα!
Θα χρειάζονταν τόμοι για να καταγράψει κανείς την οδύσσεια αυτών των ανθρώπων, που είναι διαφορετικοί από τους μαύρους της Αφρικής. Ο καπιταλισμός με τον οποίο ζυμώθηκαν και πάλεψαν στάθηκε αδύνατο να τους αλλοιώσει. Η σκλαβιά 400 χρόνων με τα σκλαβοπάζαρα, η φτώχεια, η μιζέρια και η κοινωνική εξαθλίωση δεν τους αφάνισαν, γιατί τα ζούνε στο πετσί τους. Απεναντίας, τους διατήρησαν πάντοτε ενωμένους. Το μεγάλο «Mall» της Ουάσιγκτον, που συνδέει το Καπιτώλιο με το Λευκό Οίκο, υπήρξε κι αυτό ένα απέραντο σκλαβοπάζαρο! Τα βάσανά τους δεν έχουν τελειωμό, αλλά και οι έρωτές τους στον ίδιο παρονομαστή. Οι δύο αυτές ανθρώπινες εκφάνσεις έχουν φτιάξει έναν πλούσιο εσωτερικό κόσμο, που ειλικρινά δεν τον έχουμε γνωρίσει σε άλλη φυλή.
Τι να πρωτοπαρουσιάσει κανείς από τα βάσανά τους… Έτσι, στα πεταχτά, θα αναφερθώ σ’ ένα από τα πάμπολλα που έχω βιώσει στους δρόμους της αμερικανικής πρωτεύουσας. Σε στάση λεωφορείου, νωρίς το απόγευμα, την περασμένη εβδομάδα, μαύρος τυφλός με σκυλί ανά χείρας προσπαθούσε να ανεβάσει στο λεωφορείο έναν άλλο μαύρο συνομήλικό του, με κομμένα τα δυο του πόδια! Και οι δυο πανευτυχείς! Γιατί το λέμε; Όταν κατέβηκαν, δεν βάσταξα, κατέβηκα και τους ρώτησα πώς ζούνε. Με μια φωνή μού είπαν: «Μια χαρά! Είμαστε πολύ ευτυχείς!». Βλέποντας τον άμοιρο με κομμένα πόδια θυμήθηκα τα λόγια του Λουντέμη: «Κάποτε διαμαρτυρόμουνα που δεν είχα να φορέσω παπούτσια, ώσπου συνάντησα κάποιον που δεν είχε πόδια!». Στη γειτονιά μου τον περασμένο χειμώνα, ένα παγερό πρωινό, 8χρονο μαυράκι, μπροστά σ’ ένα κινεζικό μπακάλικο από αυτά της σειράς που τους κατακλέβουν άγρια, είχε τρελαθεί στον εμετό σκουπίζοντας το στόμα του με τα μανίκια του και τουρτουρίζοντας. Το ρώτησα τι έπαθε. Μου είπε: «Δεν ήλθαν οι γονείς μου όλη τη νύχτα στο σπίτι! Ήμουν νηστικός και έτρεξα, με το που άνοιξε το μαγαζί, να φάω αυτή την κονσέρβα από κρέας!». Έκλαιγε απαρηγόρητα. Κάποια βραδιά ένας μαύρος, ντοπαρισμένος από τα ναρκωτικά, προσπαθούσε μπροστά στην πόρτα του σπιτιού, κρατώντας ανάποδα ένα μπουκάλι γάλα, να ταΐσει το μωράκι του που τσίριζε από το κλάμα. Δεν μπορούσε. Σηκώνει το χέρι του και μου λέει: «Άνθρωπέ μου, βοήθησέ με!». Ανταποκρίθηκα μετά χαράς.
Όλα αυτά τα χρόνια έχω κρατήσει βιβλίο με τέτοιες ιστορίες, που απεικονίζουν ανάγλυφα τα βάσανά τους, με συγκεκριμένα περιστατικά που δεν μπορεί να συλλάβει ανθρώπινος νους. Μπούχτισα από τις κηδείες τους. Τους θερίζουν σαν τα κοτόπουλα οι πιο θανατηφόρες ασθένειες, που προκαλούν τα τοξικά φάρμακα, τα εμφράγματα, καρκίνοι και τώρα το AIDS. To 57% των μαύρων της Ουάσιγκτον έχει διαγνωσθεί με τον αποκαλούμενο ιό HIV. Έχουν γεμίσει τα νεκροταφεία από τους θανάτους. Δεν τους χωράνε πια. Στην πλειονότητά τους νέοι και νέες. Θρήνος και κοπετός στις κηδείες. Εκεί βλέπει κανείς το μεγαλείο του εσωτερικού τους κόσμου, από αυτά που λένε και τραγουδάνε. Άλλωστε, αν παρακολουθήσει κανείς προσεκτικά τι λένε οι ράπερ στα τραγούδια τους, θα διαπιστώσει πως εκφράζονται τα όσα ζουν στα γκέτο. Ραγίζουν καρδιές. Και μέσα από τους θρήνους ακούγονται οι μελωδικές τους φωνές με τα spiritual songs, όπως το «Let my people go!», «We have come a long way, Lord!». Δεν έχω συναντήσει πιο πιστούς στη ζωή μου. Και τα προγράμματα των κηδειών να γράφουν «Celebration of Life!». Ζω τόσα χρόνια μαζί τους και δεν άκουσα ούτε έναν αναστεναγμό ή κλάμα δημοσίως. Αντιμετωπίζουν τα βάσανά τους με μια απίστευτη καρτερία και αξιοπρέπεια, έτσι στοιβαγμένοι όπως ζουν, στις μεγάλες πατριαρχικές οικογένειες. Φτώχεια, αρρώστιες, βάσανα, πολυμελείς οικογένειες, παππούδες, γιαγιάδες, παιδιά, εγγόνια και δισέγγονα, όλοι μαζί σαν ένας άνθρωπος.
Αλλά και για τους έρωτές τους δεν υπάρχει άλλη ράτσα που να συγκριθεί. Εφαρμόζουν την πολυγαμία όπως κανένας άλλος λαός. Είναι αδηφάγα σεξουαλικά όντα, για όλων των ειδών τις προτιμήσεις. Τα single mother και single father είναι τόσο κοινά, σαν να μη συμβαίνει τίποτε.
Η πάμφτωχη γειτόνισσά μου, που μόλις μετακόμισε σε άλλο σπίτι -τη βοήθησε να το αγοράσει η αποκαλούμενη «Κυβέρνηση» της Κομητείας Κολούμπια-, έχει 6 παιδιά από διαφορετικούς άνδρες. Σπάνια θυμάμαι να μην την έχω δει στο κατώφλι του σπιτιού της, με τα χαριτωμένα παιδάκια δίπλα, και να πιάνει ατέλειωτες ερωτοκουβέντες με τους περαστικούς νεαρούς. Σε χρόνο μηδέν το deal έχει κλείσει. Ζευγαρώνουν ακόμη και μέσα στα λεωφορεία. Οι άνδρες κολλάνε ακόμη και σε έγκυες με τα πιο απίστευτα ερωτόλογα και ανταλλάσσουν τα χαρτάκια επικοινωνίας με τους αριθμούς τηλεφώνου τους. Πού τα βρίσκουν αυτά τα πλούσια συναισθηματικά λόγια; Εκείνοι οι γάμοι τους είναι φανταστικοί. Γλεντζέδες όσο κανένας άλλος. Δεν έχω δει ποτέ μαύρο να σηκώσει χέρι σε γυναίκα ή σε παιδί. Σέβονται τις γυναίκες πάρα πολύ. Όταν είχε διαπραχθεί το στυγερό έγκλημα της λευκής, που έβαλε τα τρία της παιδάκια μέσα στο αυτοκίνητο, άναψε τη μηχανή και έπεσε μέσα σε λίμνη και τα σκότωσε, βγήκε η άθλια και έκλαιγε γοερώς λέγοντας ότι το έκανε μαύρος! Ρωτήθηκα σε εκπομπή να εκφέρω γνώμη, πριν ομολογήσει. Το απέκλεισα κατηγορηματικά λέγοντας πως το έγκλημα είναι λευκού. Είπα πως ο μαύρος μπορεί να κλέψει από ανάγκη, αλλά να σκοτώσει παιδί αποκλείεται. Θα αρπάξει αυτό που θέλει και στη συνέχεια θα πάει το παιδί στο πιο ορατό σημείο, δηλαδή μπροστά σ’ ένα κατάστημα, για να το δουν οι περαστικοί και θα φύγει. Κι όπως έγινε. Ομολόγησε η λευκή δολοφόνος μητέρα την πράξη της. Παρόμοιο ήταν και το προ ημερών περιστατικό, όταν ξυλοκοπημένη εθελόντρια της ομάδας Μακ Κέιν - Πέιλιν, κάτασπρη νέα, είπε ψέματα πως τη χτύπησε μαύρος. Σε χρόνο μηδέν ομολόγησε στις Αρχές ότι δεν ήταν αλήθεια.
Λόγω της φτώχειας που τους μαστίζει μετέρχονται ένα σωρό μεθόδους για να επιζήσουν στις γειτονιές τους, όπου κυριαρχούν τα ναρκωτικά, το πιστολίδι, η πορνεία και τα πιοτά. Είναι φοβερό το θέαμα. Τους εκμεταλλεύονται οι πάντες - πρωτίστως οι έμποροι ναρκωτικών. Είναι τέτοια η φτώχεια, που αναγκάσθηκαν πολλοί να γίνουν μουσουλμάνοι. Με ασυνήθη ταχύτητα. Η Ουάσιγκτον και τα περίχωρα έχουν σήμερα 26 τζαμιά. Σου το λένε κατάμουτρα ότι αποδέχονται το Ισλάμ, γιατί ο Χριστιανισμός των λευκών τούς ξεπούλησε. Δεν πάει καιρός που εμφανίσθηκαν στη γειτονιά μου λευκοί Μορμόνοι από τη Γιούτα για προσηλυτισμό. Ένας μαύρος μουσουλμάνος, έχοντας δίπλα το 10χρονο παιδάκι του, κύριος καθωσπρέπει, τους ζήτησε το λόγο και εν ολίγοις τους είπε να τσακισθούν να φύγουν με όλων των ειδών τα επίθετα για το superiority των λευκών. Έντρομο το παιδί του ρώτησε: «What about Mr. Lambros, dady?» - έτσι είμαι γνωστός στη γειτονιά. Και εκείνος απάντησε με σοβαροφάνεια: «Mr. Lambros is a different story. He is not white! He is Greek!». Δεν μπορούσα να το πιστέψω.
Όταν έφθασα στην Ουάσιγκτον, επειδή δεν είχα χρήματα, ζήτησα κάποιον από την Πρεσβεία μας να μου βρει σπίτι στα μαύρικα. Μου είπε: «Θα είσαι τρελός! Πηγαίνεις σε εμπόλεμη ζώνη!». Του απάντησα: «Δεν πειράζει. Θα πάω εκεί». Με πήγε με το αυτοκίνητό του κι έγινε άφαντος από το φόβο. Μέχρι σήμερα δεν με πείραξε κανένας. Ο πρώτος που με επισκέφθηκε ήταν ένας 40άρης γείτονάς μου, οικογενειάρχης, και μου απαρίθμησε τι πρέπει να κάνω για να περάσω καλά, χωρίς προβλήματα. Συγκεκριμένα: «Δεν θα ασχολείσαι με τα ναρκωτικά. Δεν θα πειράζεις τις γυναίκες μας. Δεν θα κουβαλάς την Αστυνομία για ψύλλου πήδημα». Τα τήρησα απόλυτα μέχρι τώρα, και διακηρύσσω προς κάθε κατεύθυνση ότι δεν έχω ούτε ένα παράπονο από τους ανθρώπους αυτούς.
Όταν η πόλη της Ουάσιγκτον πριν από δύο χρόνια με προσήγαγε στο Δικαστήριο γιατί δεν είχα κόψει το χόρτο της αυλής μου, κουβαλήθηκε όλη η γειτονιά να με υπερασπισθεί για να μην πληρώσω πρόστιμο 2 χιλιάδες δολάρια. Ο δικαστής που ήταν μαύρος τα ’χασε! Η γειτόνισσά μου ήλθε με τα τρία της παιδιά κι ένα βυζανιάρικο στην αγκαλιά της. Άνοιξε ένα τέτοιο στόμα και έκανε μια τέτοια επίθεση στην εναγόμενη που εκπροσωπούσε την πόλη, τύφλα να ’χουν οι συνήγοροι υπερασπίσεως. Δεν πρόλαβα να πω τίποτε και ο δικαστής είπε: «Λύεται η συνεδρίαση. Αθώος ο κατηγορούμενος!». Αυτοί είναι οι μαύροι! Ο χώρος δεν επαρκεί για περισσότερα. Ο Μπαράκ Ομπάμα είναι ίνδαλμά τους. Απίστευτο το υλικό που συγκέντρωσα στους 21 μήνες προεκλογικής εκστρατείας.
Και η δική μου φτώχεια με οδήγησε στα γκέτο τους. Και έκτοτε παρέμεινα. Γι’ αυτό και λέω πάντα, «πάει η ζωή μου άδικα, βουλιάζω στα μαυράδικα!», όταν με ρωτάνε πώς τα περνάω. Ενώ άλλοι συμπατριώτες μου βουλιάζουν στα ουζάδικα, που λέει η λαϊκή μας μούσα. Το ήξερε αυτό πολύ καλά και ο αείμνηστος -φίλος- πρωθυπουργός Ανδρέας Παπανδρέου, οπότε, κατά τη μοναδική επίσκεψή του εδώ στην Ουάσιγκτον, με ρώτησε στο ξενοδοχείο «Hays Adams», δίπλα από το Λευκό Οίκο όπου διέμενε: «Λάμπρο, παιδί μου, ζεις ακόμη εκεί στα μαυράδικα;». Του είπα: «Μάλιστα, κ. πρόεδρε!». Και απάντησε χαριτολογώντας: «Θα έχω να το διηγούμαι! Ποιος ζει στην Ουάσιγκτον; Οι μαύροι, ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών και ο Λάμπρος!».

http://www.e-tipos.com/content/staticfiles/issues/2008/11/08/Review/review_74%204.pdf