Πέμπτη 31 Δεκεμβρίου 2009

Neil Armstrong: good luck Mr Gorsky


Στις 20 Ιουλίου του 1969, ως κυβερνήτης της σεληνακάτου του Apollo 11, ο Neil Armstrong ήταν πρώτος άνθρωπος που πάτησε πόδι στο φεγγάρι.

Οι πρώτες του λέξεις αφού έκανε τον πρώτο του περίπατο στη Σελήνη ήταν...
«Αυτό είναι ένα μικρό βήμα για μένα, είναι όμως ένα μεγάλο βήμα για την ανθρωπότητα».

Οι λέξεις αυτές, μεταδόθηκαν μέσω τηλεόρασης στη Γη και τις λέξεις αυτές άκουσαν εκατομμύρια κόσμου.

Επιστρέφοντας πίσω στη σεληνάκατο και μόλις λίγο πριν μπει, είπε την εξής αινιγματική φράση: «Καλή τύχη κύριε Gorsky».

Πολλοί από τη NASA θεώρησαν ότι ήταν μια τυπική παρατήρηση, που απευθυνόταν σε κάποιο Ρώσο κοσμοναύτη. Όμως, μετά από έλεγχο που έκαναν, δε βρήκαν κανέναν Gorsky ούτε στα Ρωσικά ούτε στα Αμερικάνικα διαστημικά προγράμματα..
Και όπως πέρναγαν τα χρόνια, όλο και περισσότεροι απορούσαν για το νόημα της φράσης «Καλή τύχη κύριε Gorsky».

Ο Armstrong δεν απαντούσε ποτέ, μόνο χαμογελούσε...

Στις 5 Ιουλίου του 1995, στο Tamba Bay της Florida, κατά τη διάρκεια μιας συνέντευξης τύπου, ένας δημοσιογράφος του ξανάκανε την ίδια εκείνη ερώτηση, που επί 26 χρόνια ως τότε βασάνιζε τον κόσμο.

Και ο Neil Armstrong, είπε ότι θα την απαντούσε, μια και ο κύριος Gorsky είχε πεθάνει, οπότε πλέον δεν υπήρχε πρόβλημα.

Και να τι απάντησε...

Το 1938, όταν ήμουν παιδί στο χωριό μου, έπαιζα μπάσκετ με ένα φιλαράκι στην αυλή. Ο φίλος μου χτύπησε με δύναμη τη μπάλα, και η μπάλα προσγειώθηκε στην αυλή του γείτονα δίπλα στο παράθυρο της κρεβατοκάμαρας.

Οι γείτονες ήταν ο κύριος και η κυρία Gorsky.

Όπως πήγαμε να μαζέψουμε τη μπάλα, άκουσα την κυρία Gorsky να φωνάζει στον κύριο Gorsky:

«Πίπα; Θα σου κάνω πίπα όταν το κωλόπαιδο από δίπλα ανέβει στο φεγγάρι!»

ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ!

Πέμπτη 24 Δεκεμβρίου 2009

The Bucket List (μέρος 2ο)


Οι εικόνες και τα τοπία δεν αντικαθιστούν απλώς τις λέξεις: τις κάνουν περιττές. Αν ο Τζακ Νίκολσον και ο Μόργκαν Φρίμαν έγραφαν ξανά τη λίστα με τα μέρη που θα ήθελαν να επισκεφτούν πριν πεθάνουν, αυτές θα ήταν οι 20 στάσεις (χωρίς αξιολογική σειρά) που θα έπρεπε να κάνουν.

11. Μαλδίβες
Για να μετρήσεις τις αποχρώσεις ανάμεσα στο πράσινο και το μπλε στα νερά του Ινδικού. 1190 τα κοραλλιογενή νησάκια και μόνο τα 200 κατοικούνται. Το μόνο που χρειάζεσαι είναι την/τον αγαπημένη/ο σου και μια μάσκα με αναπνευστήρα για να εξερευνήσεις τον περιπετειώδη βυθό: κοραλλιογενείς ύφαλοι, σπηλιές, ψάρια πράσινα, κίτρινα, κόκκινα, χελώνες, αετοί της θάλασσας, αστακοί, καρχαρίες. Η παλέτα είναι τεράστια και η προσθήκη καινούργιων χρωμάτων σταματά μόνο εκεί που σταματάει το βλέμμα. Τα θαλάσσια ταξί σε μεταφέρουν γρήγορα από το ένα νησάκι στο άλλο, ενώ προσπερνάς ξύλινες καλύβες χτισμένες πάνω στο νερό. Στην παραλία, κάτω από τους φοίνικες, η λεπτή άμμος είναι γεμάτη κοχύλια.
Μείνετε σε ολοκαίνουργια βίλα μέσα στη θάλασσα στο Angsana Velaveru (South Nilandhe Atoll, τηλ. 009606760028, www.angsana.com, από €205 η βίλα).
Στις Μαλδίβες έχετε τη μοναδική ευκαιρία να δειπνήσετε 5 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, στο Ithaa Undersea Restaurant (Conrad Maldives Rangali Island, τηλ. 009606680629, από €150 το άτομο). Με διάφανα τοιχώματα και θέα 360ο στο βυθό γύρω σας, δοκιμάστε ντόπιο τόνο με μυρωδικά και φρέσκα ψάρια του ωκεανού.

12. Τοσκάνη
Για να βιώσεις την απόλυτα καλή ζωή. Το νόστιμο φαγητό, ο οίνος ο εκλεκτός, η αθωότητα του αγροτικού τρόπου ζωής και τα αναγεννησιακά τοπία, που ενέπνευσαν περί τους 300 ζωγράφους με καταγωγή την Τοσκάνη. Όλοι οι δρόμοι ξεκινούν από τη Φλωρεντία, τα φώτα του Ponte Vecchio που καθρεφτίζονται στον Άρνο και τον Δαβίδ, το ρωμαλέο αντρικό γλυπτό του Μικελάντζελο. Καταλήγουν στις απέραντες κιτρινοκόκκινες εκτάσεις με τα φημισμένα αμπέλια και τους απαλούς λόφους με τα κυπαρίσσια και τα μεσαιωνικά χωριά. Φρεσκοζυμωμένο ψωμί, prosciutto toscano και ένα ποτήρι Chianti σε μια βίλα του 1500 πάνω στους λόφους. Αν αυτό δεν είναι ο ορισμός της καλής ζωής, τότε ποιος είναι;
Ζήστε τη ρουστίκ ατμόσφαιρα στη Villa Marsili (viale C. Battisti 13, www.villa marsili.net, τηλ. 00390575605252, από €165 το δίκλινο) στη μεσαιωνική και αρτιστίκ πόλη Cortona. Η κουζίνα της περιοχής είναι πολυποίκιλη. Πάρτε ένα μικρό δείγμα στο La Buccacia (via Ghibellina 17, Cortona, τηλ. 00390575606039, από €35 το άτομο) που στεγάζεται σε κελάρια του 13ου αιώνα: ραβιόλι με ρικότα (φρέσκο αγελαδινό τυρί, με πολύ γλυκιά γεύση και κρεμώδη υφή) και μανιτάρια, τιραμισού και στο τέλος κέρασμα γκράπα (παραδοσιακό ιταλικό αλκοολούχο ποτό που παράγεται από την απευθείας απόσταξη σταφυλιών με προσθήκη νερού) ή λιμοντσέλο (λικέρ με οινόπνευμα, λεμόνια, ζάχαρη και νερό).

13. Κούβα
Για να προλάβεις να νιώσεις την επανάσταση που σβήνει. Ο μύθος του Τσε αναπνέει ακόμα σε κάθε γωνιά της χώρας και στην καρδιά κάθε κατοίκου. Ο Φιντέλ Κάστρο, ο πιστός ηγέτης της Κούβας, μπορεί να μην κάνει πια δεκάωρες ομιλίες, αλλά έχει αφήσει παρακαταθήκη στη σκέψη όλων. Η φτώχεια είναι ορατή παντού, το ίδιο και η ελπίδα: «περνάμε δύσκολα, αλλά θα τα καταφέρουμε». Το αμερικανικό εμπάργκο, τα λάθη στη διοίκηση και όποια άλλη αιτιολογία μπορεί να βρει κανείς, δεν άφησαν τη ζωντανή ουτοπία να εξελιχτεί σε διαρκή πραγματικότητα. Αλλά η τροπική νύχτα είναι πάντα γλυκιά, το ντόπιο ρούμι το καλύτερο του κόσμου και το πιο σημαντικό: οι Κουβανοί φαίνεται να είναι πρόθυμοι να περάσουν δύσκολα, αλλά όλοι μαζί να τα καταφέρουν.
Μείνετε στο πιο φημισμένο ξενοδοχείο τις Αβάνας, το Hotel Nacional (calle 21 y O, Vedado, www. hotelnacionaldecuba.com, τηλ. 005378363564, από €150 το δίκλινο), όπου φιλοξενείται για λίγο καιρό ακόμα έκθεση φωτογραφίας αφιερωμένη στα 83 χρόνια του Φιντέλ Κάστρο. Δοκιμάστε ντόπιες συνταγές στο αγαπημένο στέκι του Κάστρο μετά την επανάσταση, το Castillo de Farnes (avenida de Belgica, τηλ. 005378671030, από €14 το άτομο). Η φωτογραφία του Φιντέλ με τον αδελφό του Ραούλ και τον Τσε Γκεβάρα από το 1959 είναι αυθεντική.

14. Ισλανδία
Για να χαθείς στα μονοπάτια που φωτίζει ο ήλιος του μεσονυκτίου, ανάμεσα σε άγριους γκρεμούς, ηφαίστεια και παγωμένες λίμνες-καθρέφτες. Κάποιος αλαφροΐσκιωτος με σχιστά ανοιχτόχρωμα μάτια και ανάκατα μαλλιά θα ξεπηδήσει από τους βράχους για να σου δείξει το δρόμο. Θα σου συστηθεί ως Huldufolk και θα σε βάλει να μετρήσεις τις ανάσες της Γης μέσα από τους θερμοπίδακες. Θα σε πάει βόλτα με καφέ ισλανδικό άλογο με άσπρη χαίτη για να σου δείξει πώς ο παγετώνας παντρεύεται τη λάβα. Θα σου τραγουδήσει τραγούδια της Βjork και των Sιgur Ros. Πλησιάζοντας τα πρώτα σπίτια του χωριού Έλντ Εστάρ -εδώ θα φας θαλασσινά με θέα τον Ατλαντικό– ο Huldufolk θα εξαφανιστεί, χωρίς να αφήσει ίχνη στο λασπωμένο μονοπάτι. Φτάνοντας στο χωριό, στο σκοτεινό μπακάλικο, ο Jon Por θα παίζει το βιολί του. Αν τον ρωτήσεις για τον Ηuldufolk, θα βγάλει από το συρτάρι του ένα κιτρινισμένο βιβλίο με τίτλο Ηuldufolk, οι Άνθρωποι των βράχων, δηλαδή. Έτσι λένε εδώ τα ξωτικά.
Μείνετε στο Northern Light Inn (www.northernlightinn.is) το οποίο θα σας μεταφέρει δωρεάν στο Blue Lagoon. Για φαγητό στο χωριό Έλντ Εστάρ προτιμήστε το Fjorubordid (Eyrarbraut 3, Stokkseyri, τηλ. 003544831550, από €30 το άτομο με ισλανδική vodka) και στο Ρέικιαβικ το Fish Market, όπου θα φάτε καπνιστά θαλασσοπούλια σαν ντόπιοι (Adalstraeti 12, τηλ. 00354578887, από €7 τα κυρίως). Για πληροφορίες σε σχέση με την εξερεύνηση τις ισλανδικής φύσης με άλογα επισκεφτείτε την ιστοσελίδα www.ishestar.is. Οι τιμές ποικίλουν, αλλά μια διαδρομή 5 ωρών στοιχίζει €50 το άτομο. Το βράδυ ελάτε μετά τα μεσάνυχτα στο club Nasa, όπου ανέβηκε για πρώτη φορά στη σκηνή η Bjork για να παίξει ντραμς με τους Sugarcubes (www.nasa.is ).

15. Νέα Ορλεάνη
Για να ακούσεις τζαζ σε ένα καπνισμένο, υπόγειο μπαρ με ροκανίδια στο πάτωμα. Nα πιεις southern comfort σερβιρισμένο σε κοντό, βαρύ ποτήρι, την ώρα που ο μπάρμαν σκουπίζει τα ποτήρια του κι ένας χοντρός νέγρος τραγουδά God’s Away On Business. Βγαίνοντας στην υγρή επιφάνεια της πόλης είσαι πεπεισμένος ότι ο θεός δεν βρέθηκε ποτέ εδώ. Ευτυχώς, υπάρχει ο θεός της μουσικής. Και τα θαύματα του ακούγονται παντού. Στις κιθάρες των ζητιάνων, στις jazz κηδείες, από τα μεγάφωνα, από τους καταυλισμούς που άφησαν πίσω τους οι τυφώνες. Ο ήχος από το σαξόφωνο σε πάει παντού. Στα στέκια του Τεννεσί Γουίλιαμς, στους δρόμους όπου δεν πρόλαβε να παίξει σαν παιδί ο Τρούμαν Καπότε, στην ευθεία της Highway 61 όπου ο Bob Dylan οδηγούσε μια Κάντιλακ συντονισμένη στους 90.7 FM, στα χαμαιτυπεία όπου σύχναζε ο Στάνλεϋ Κοβάλσκι. Αντί να πας με τους τουρίστες κρουαζιέρα με ποταμόπλοιο στο Μεγάλο Μισισιπή, προτίμησε τη βαρκάδα στα έλη, για να πετάξεις σάρκες στους κροκόδειλους μαζί με κάποιο σύγχρονο Τομ Σόγιερ. Έτοιμος πάντα να πιστέψεις ότι αυτό που είχες φανταστεί για τη Νέα Ορλεάνη είναι ακόμα εκεί.
Στο Fritzel European Jazz Pub (733 Bourbon str) παίζουν οι καλύτερες μπάντες της πόλης. Μείνετε στο Hotel Monteleone που λάτρεψε ο Χέμινγουεϊ και όπου ο Τρούμαν Καπότε καυχιόταν ότι γεννήθηκε. Ο Σκοτ, ένας από τους conierge, θα σας πει ότι στην πραγματικότητα η μητέρα του πέρασε την εγκυμοσύνη της εδώ (214 Royal str, τηλ. 0015045233341, www.hotelmonteleone.com, από €139 το δίκλινο χωρίς πρωινό). Για να ενημερωθείτε για τα μουσικά events της πόλης, αναζητήστε το Offbeat Magazine περιοδικό που διατίθεται δωρεάν σε club και café.

16. Rive Gauche, Παρίσι
Για να ερωτευτείς παθιασμένα. Για να υποδυθείς ή να αναζητήσεις τον Ζαν Πολ Μπελμοντό του Χωρίς ανάσα. Και να βολτάρεις στην αριστερή όχθη με μαύρο κουστούμι, μαύρα γυαλιά και ένα άφιλτρο Gitanes στα χείλη, έχοντας την αίσθηση ότι όλα επιτρέπονται. Όλα γύρω σου είναι ασπρόμαυρα και το ποτάμι ανατριχιάζει από τη βραχνή φωνή του Σερζ Γκενσμπούρ. Να εύχεσαι να πιάσει βροχή, για να χωθείς στο μπαρ St. Germain και να πιείς ένα ποτήρι λευκό Sauvignon Privilege. Χωρίς να βιάζεσαι. Τα φώτα του Lido και του Cinema Normandie είναι ακόμα ανοιχτά.
Κλείστε ένα από τα 10 πολύχρωμα δωμάτια του τρισχαριτωμένου Hotel Les Rives De Notre-Dame (15 Quai Saint Michel, τηλ. 003343548116, www.rivesdenotredame.com, από €213 το δίκλινο με πρωινό), όπου έγιναν τα γυρίσματα του Χωρίς Ανάσα και έμεινε ο ίδιος ο Goddard. Πιείτε καφέ στο θρυλικό Café De Flore, τόπο γένεσης φιλοσοφικών ιδεών ποτισμένων από το ελεύθερο πνεύμα του Παρισιού (172 boulevard Saint Germain, τηλ. 0033145485526).

17. Τόκιο
Για να χαθείς νύχτα στα σύνορα του μέλλοντος. Πολύχρωμα φώτα παντού, γιγαντοοθόνες και ουρανοξύστες από γυαλί και ατσάλι, που στις ταράτσες τους έχουν γήπεδα τένις, ελικοδρόμια, θερμοκήπια και εργαστήρια βιολογίας. Διάφανα ασανσέρ ανεβαίνουν με ιλιγγιώδη ταχύτητα, επιγραφές νέον αναβοσβήνουν στην Takeshita street και οι άνθρωποι ακούν μουσική από το ολοκαίνουργιο i-pod της Sony που σε εμάς θα φτάσει τουλάχιστον σε ένα χρόνο. Δίπλα σου περνούν businessmen με ανθρακί κουστούμια, office ladies με αυστηρά ταγιέρ από την Omotesando -τα Champs Elysées της ιαπωνικής πρωτεύουσας- και κορίτσια με κοντές πλισέ φούστες που, όταν δεν χορεύουν τις ρομποτικές μουσικές του Hiroshi Watanabe στα club με τα φούξια λέιζερ, φουσκώνουν μαύρα μπαλόνια στο Ueno Park .Για να επιστρέψουν στο σπίτι τους, στον 52ο όροφο, παίρνουν το ποδήλατό τους. Συνυπάρχει και αυτό, μαζί με την φιλοσοφία ζεν, το τσάι και τις πολεμικές τέχνες δίπλα στα manga, το Mori Tower, τις γυαλιστερές λιμουζίνες της Aoyama και τα cyber freaks της Akihabara.
Τα ταξί έχουν φορτιστές στα πίσω καθίσματα με αντάπτορες για όλα τα κινητά. Αν δεν έχετε τα γιεν για ένα δωμάτιο στον πολυτελή πρωταγωνιστή του Χαμένοι στη Μετάφραση, το Park Hyatt Hotel (3-7-1-2 Nishi Shinjuku, Shinjuku-Ku, τηλ. 0081353221234, www.tokyo.park.hyatt.com, από €288 το δίκλινο), μείνετε σε ένα ipod hotel. Στο Capsul Inn θα έχετε την αίσθηση ότι διανυκτερεύετε σε καμπίνα αεροσκάφους με τηλεόραση, ραδιόφωνο και ξυπνητήρι -γιατί ο χρόνος τρέχει και ο χώρος δεν περισσεύει (6-9 Akihabara Taito-Ku, τηλ. 0081332510841, www.capsuleinn.com, από €24 το άτομο). Για χορό προτιμήστε το Yellow όπου θα πάτε μετά τα μεσάνυχτα για να ζαλιστείτε από την τέκνο και την house μουσική (1-10-11 Nishi Azabu, Minato-Ku, τηλ. 0081334790690). Για ουίσκι με συντροφιά καλοντυμένους Γιαπωνέζους πιάστε θέση στους μπορντό καναπέδες του Brilliand bar στο Keio Plaza Hotel. Αγαπημένο του Χαρούκι Μουρακάμι -δημοφιλής σύγχρονος Ιάπωνας συγγραφέας και μεταφραστής- (2-2-1 Nishi Shinjuku, Shinjuku-Ku, τηλ. 0081333458269).

18. Αγία Πετρούπολη
Για να σου διαβάσουν το πιο όμορφο μυθιστόρημα που γράφτηκε ποτέ, μέσα σε μια ατέλειωτη μέρα και μια νύχτα που φοράει λευκό μετάξι. Το ξέρει απέξω μια μαυροντυμένη γριά με διάφανα μάτια και κόκκινο μαντήλι στα μαλλιά. Σε παίρνει και σε πηγαίνει στη σκοτεινή πλατεία Σενάγια, εκεί όπου ο Ντοστογιέφσκι συνάντησε το Ρασκολνικοφ. Σου μιλά για την εποχή που στο δέλτα Του Νέβα υπήρχαν μόνο βάλτοι, πριν πέσουν από τον ουρανό τα χρυσά παλάτια, τα αρ νουβό κτίρια, οι πλατείες, οι σκαλιστές γέφυρες, οι μελωδίες του Τσαϊκόφσκι και του Προκόφιεφ, οι πιρουέτες τις Πάβλοβα και της Ουλάνοβα, οι εκκλησίες με τους τρούλους και οι χρυσές βελόνες που τρυπούν τα πυκνά σύννεφα και τα κρατούν δεμένα πάνω από την πόλη. Με ένα φλασκί βότκα κρυμμένο στο σακάκι και ένα φουλάρι γύρω από το λαιμό τριγυρνάς στις γκρίζες περιοχές, όπου το παρελθόν μπορεί να αναγνωστεί στα ξεχασμένα σφυροδρέπανα και στα νοτισμένα χαρτόνια μέσα στα οποία κάποιος πέρασε τη νύχτα. Μετά από κάποιο μικρότερο έγκλημα, χωρίς τιμωρία.
Φάτε κρεμμυδόσουπα και μαύρο χαβιάρι με μπλίνι (μικρές πιτούλες που αλείφονται με λιωμένο βούτυρο ή/και άλλες κρεμώδεις ουσίες. Από πάνω μπορεί να μπει χαβιάρι ή άλλα ψαρικά όπως λεπτές φέτες σολομού) συνοδεία ζωντανής μουσικής στο Palkin που φιλοξένησε στα τραπέζια του τον Τσαϊκόφσκι και τον Ντοστογιέφσκι (Nevsky Prospekt 47, τηλ. 0078121035371, €12 η κρεμμυδόσουπα). Κοιμηθείτε σε ένα από τα 25 δωμάτια του Marshal, στην παλιά λέσχη της αυτοκρατορικής φρουράς (Sphalernaya 41, τηλ. 0078125799955, www.marshal-hotel.spb.ru, από €115 το δίκλινο με πρωϊνό).

19. Παταγωνία
Για να βρεθείς στο τέλος του κόσμου. Στην Παταγωνία τερματίζει ο νοτιότερος δρόμος του πλανήτη, η Route 3. Εδώ τερματίζει κάθε ταξίδι, κάθε αναζήτηση. Κάτω από τους τεραστίους παγετώνες συνειδητοποιείς ότι δεν υπάρχουν άλλες δικαιολογίες, άλλες εξηγήσεις, αλλά κρυμμένα νοήματα. Αντιμέτωπος με τον εαυτό σου και το απέραντο άσπρο του πάγου, έχοντας ταξιδέψει σε όλο τον κόσμο, έχοντας περάσει από τόσες διαφορετικές περιοχές, κουλτούρες, εποχές και τελικά ανθρώπους, έρχεται η ώρα να αποφάσισες: θα συνεχίσεις την περιπλάνηση ψάχνοντας αιωνίως και εναγωνίως να βρεις αυτό που δεν υπάρχει ή θα τα παρατήσεις και θα γύρισες σπίτι σου; Χαμογελάς και μόνο που τέθηκε για λίγο το δίλημμα και προχωράς προς την Ushuaia, τη νοτιότερη πόλη του κόσμου με τη βεβαιότητα ότι το ταξίδι δεν τελειώνει ποτέ.
Με θέα στις χιονισμένες Άνδεις και μπροστά στο κανάλι Beagle ο ξενώνας Tierra de Leyendas είναι το ιδανικό καταφύγιο στην Ushuaia, τη νοτιότερη πόλη του κόσμου (www.terradeleyendas.com.ar, τηλ. 005402901443565, από €130 το δίκλινο). Δοκιμάστε την τοπική κουζίνα στο εστιατόριο Kaupe επίσης στην Ushuaia (Roca 470, τηλ. 005402901422704). Μεγάλες γαρίδες, κρέπες με θαλασσινά και σάλτσα σαφράν.

20. Διάστημα
Για να ελευθερωθείς από τα δεσμά της βαρύτητας. Ναι, ακούγεται κλισέ, αλλά μια πτήση έξω από τα όρια του πλανήτη θα είναι πάντα το όνειρο όλων όσοι μικροί θέλαμε να γίνουμε αστροναύτες. Η Γη, καθώς απομακρύνεσαι, γίνεται μπλε, μοβ και στο τέλος μαύρη. Πετώντας στην τροχιά της, με 17.000 μίλια την ώρα, το σώμα σου αιωρείται μέσα στο διαστημόπλοιο. Ο στίχος, που πόσες φορές τον έχεις νιώσει, γίνεται πραγματικότητα: «Για μια φορά ας γινόμουν γλάρος, να διώξω από πάνω μου το ηλίθιο αυτό βάρος».
Στο site www.spaceadventures.com μπορείτε να μάθετε όλες τις λεπτομέρειες για τα διαστημικά ταξίδια. Το κόστος είναι αρκετά υψηλό (οι πτήσεις ξεκινάνε από €70.000), ενώ η εκπαίδευση και η εκτόξευση γίνονται από τη διαστημική βάση Yuri Gagarin κοντά στη Μόσχα. Εναλλακτικά, μπορείτε να ζήσετε την εμπειρία της μηδενικής βαρύτητας μέσα σε Boeing 727, σε συνθήκες εξω-γήινες (τιμή €3.460 το άτομο).

VOYAGER

Δευτέρα 21 Δεκεμβρίου 2009

Προς κ. Χρυσοχοΐδη: Μια προσαγωγή της διπλανής πόρτας


Αξιότιμε κύριε υπουργέ, ως κάτοικος Εξαρχείων και μητέρα εφήβου θεώρησα χρέος μου να πάρω μέρος στην πορεία της Κυριακής στη μνήμη του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου.
Φόρεσα, σε ένδειξη τιμής, τα καλά μου μαύρα ρούχα, έβαλα στην τσάντα μου ένα μπουκάλι νερό και ένα Μαλόξ, φοβούμενη τα δακρυγόνα του περσινού Δεκέμβρη, πήρα στο χέρι κι ένα θερμός με καφέ, καθότι καφεϊνομανής, και κατέβηκα στα Προπύλαια μόνη, μη ανήκοντας σε κάποιο κόμμα ή οργάνωση.
Αφού εντόπισα το γιο μου να στέκεται με την παρέα του εκεί, έφυγα και συνάντησα μια φίλη μου στην προσυγκέντρωση του ΣΥΡΙΖΑ στη γωνία Σίνα και Ακαδημίας. Προχώρησα μαζί της μόνο μέχρι την Πανεπιστημίου, οπότε και ακούστηκαν οι πρώτες χειροβομβίδες κρότου-λάμψης.
Ξαναγύρισα στα Προπύλαια. Τα δακρυγόνα ήταν αισθητά. Ο γιος μου και οι φίλοι του παρέμεναν στο ίδιο σημείο. Αναζήτησα τον πατέρα του «κολλητού» του και συμφωνήσαμε -τι άλλο;- να έχουμε το νου μας.
Σε όλη τη διάρκεια της πορείας τούς καμαρώναμε να διαδηλώνουν άψογα. Στο τέλος, όμως, παρέμειναν με την παρέα τους -συνολικά τέσσερα αγόρια και δύο κορίτσια- στο χώρο των Προπυλαίων. Μείναμε κι εμείς και τους βλέπαμε πότε να ακουμπάνε στην Ακαδημία, πότε να κάθονται στα σκαλιά του Πανεπιστημίου, πότε να περιφέρονται ήσυχα, χωρίς να συμμετέχουν στις καταστροφές ή στον πετροπόλεμο που είχε αρχίσει, αλλά να κοιτάζουν ή να συζητάνε μεταξύ τους. Όταν τους είδαμε να μπαίνουν στο Πανεπιστήμιο, τους ακολουθήσαμε -μέχρι τώρα δεν τους είχαμε πλησιάσει- και τους συμβουλέψαμε να βγουν αμέσως, όπως και έγινε, και να φύγουμε όλοι μαζί. Καθώς εκείνοι ήθελαν να φύγουν μόνοι με τους φίλους τους, ο πατέρας έμεινε να τους πείσει κι εγώ ξαναμπήκα στο Πανεπιστήμιο. Φέρνοντας στο νου μου τόσες προσωπικότητες που πέρασαν από αυτό και τις λαμπρές τελετές που έτυχε να παρακολουθήσω στην αίθουσα εκδηλώσεών του, ρώτησα με θλίψη τους νεαρούς που έσπαγαν τα μάρμαρα:
«Γιατί, ρε παιδιά, τόση βία, τόση βαρβαρότητα;» «Δεν καταλαβαίνετε πως έχουμε πόλεμο;» μου απάντησαν σχιζοφρενικά στον πληθυντικό.
Βγήκα στην Ασκληπιού να δω τον «πόλεμο» κι είδα να καίνε τη σημαία. Ένιωσα την παρόρμηση να την τραβήξω απ' τη φωτιά, ωστόσο ο τρόμος δεν με άφησε. «Τη σημαία δεν την καίνε», είπα στον νεαρό δράστη με το καλυμμένο πρόσωπο.
«Αυτό εδώ είναι το σύμβολο της μαζοποίησης», μου απάντησε με αδιαλλαξία πρωτόγονου.
«Κι εσύ σαν μάζα δεν συμπεριφέρεσαι, σαν βάρβαρη μάζα;» του φώναξα και ξαναμπήκα στο Πανεπιστήμιο από την πλαϊνή είσοδο.
Προχωρώντας για να βγω από την κεντρική, πρόσεξα την απελπισία στα πρόσωπα κάποιων μεσηλίκων, προφανώς καθηγητών, κι απέναντί τους κάποιους νεαρούς που άλλαζαν ρούχα, πιθανόν για να μην τους αναγνωρίσουν. Πήρα από την ντάνα πλάι στην είσοδο την εφημερίδα του Πανεπιστημίου και βγήκα.
Ο πατέρας είχε πείσει τα έξι παιδιά και γύρω στις τέσσερις, μ' έναν άγνωστό μας νεαρό που έμοιαζε λίγο τρομαγμένος, λίγο άρρωστος κι είχα προθυμοποιηθεί να τον πήγαινα μετά στο σπίτι του με το αυτοκίνητο επειδή έμενε μακριά, ξεκινήσαμε να φύγουμε. Ήμασταν, όμως, εγκλωβισμένοι από τρία μέτωπα μάχης. Έτσι περάσαμε μέσα από τον κήπο της Βιβλιοθήκης και βγήκαμε Ιπποκράτους και Ακαδημίας, όπου το πεδίο φαινόταν πιο καθαρό.
«Περάστε απέναντι στον τοίχο για σωματικό έλεγχο», μας πρόσταξε κάποιος με πολιτικά και μας κόλλησε στα ρολά του κτιρίου όπου βρίσκεται το θέατρο «Ακάδημος».
«Ταυτότητες έχετε;»
«Έχουμε, αλλά εσείς τι είστε;» τον ρώτησα.
«Από την Ασφάλεια», ακούστηκε από κάπου.
«Δείξτε μας το σήμα σας», επέμεινα.
Εννοείται πως σήμα δεν μας έδειξε κανείς.
«Αδειάστε την τσάντα σας», παρενέβη μια νεαρή με πολιτικά και, μπρος στην αδυναμία των χεριών μου να ανταποκριθούν άμεσα, «γρήγορα!» συμπλήρωσε εκείνη.
«Αν θέλετε πιο γρήγορα, ανοίξτε την εσείς• τα δάχτυλά μου δεν σφίγγουν για να τραβήξω το φερμουάρ» της είπα, κοιτάζοντάς την καταπρόσωπο και εμπνεόμενη, κατά το ύφος του Χρονά, το στίχο «Ξανθιές μαθητευόμενες των λαϊκών κομμωτηρίων» αλλά και την παραλλαγή του «Ξανθιές μαθητευόμενες των ινστιτούτων καλλονής και των γυμναστηρίων».
Μικρή η τσάντα, μικρό και το τσεπάκι της. Με τα πολλά, όμως, κατάφερα να βγάλω την ταυτότητα, που πολύ λογικά έχει εκδοθεί, όπως και του γιου μου, από το Τμήμα Ασφαλείας Εξαρχείων. Αδειάζοντας την τσάντα έδωσα στην κυρία την εφημερίδα «Το Καποδιστριακό» και μια προκήρυξη που έγραφε στον τίτλο της με κεφαλαία κάτι εναντίον του κεφαλαίου -λόγω πρεσβυωπίας και δακρυγόνων δεν μπορούσα να διαβάσω παρακάτω- και που τη μοίραζε ένα κορίτσι με το που πρωτοπήγα στα Προπύλαια. Ο λόγος που είχα μόνο αυτή την προκήρυξη είναι απλός: δεν έτυχε να μου δώσουν άλλες διαφορετικών ομάδων και ιδεών.
Η κυρία, φυσικά, μου επέστρεψε την εφημερίδα και κράτησε την προκήρυξη για το φάκελό μου, υποθέτω, για να με καταγράψουν ως αντικαπιταλίστρια κι ας ήμουνα ντυμένη με ακριβά βελούδα κι ας είμαι υπέρ του κεφαλαίου -μια ζωή το αναζητώ, ιδίως τώρα που έβαλα μπροστά μεγάλα σχέδια!
«Ξέρετε ποια είμαι εγώ;» της είπα, με όλη την παράπλευρη θεατρικότητα, που με βοήθησε να αντιληφθώ ότι επρόκειτο για θέατρο του παραλόγου και να αντιδράσω αναλόγως. «Δώστε μου την ταυτότητά μου, παρακαλώ!»
«Την έχει άλλος για να γράψει τα στοιχεία», με πληροφόρησε η κυρία.
«Προσαγωγή! Πάρτε τους!», έδωσε ο ασφαλίτης εντολή σε πρασινοντυμένους ένστολους.
«Τι θα πει αυτό; Μας συλλαμβάνετε;» ρώτησα.
«Ελάτε, κυρία μου, μη μας καθυστερείτε», μου είπε ο ένας ένστολος και μου άνοιξε την πόρτα του περιπολικού.
«Επιτέλους, μπαίνω και σε μπατσάδικο!» αναφώνησα.
«Πώς το είπατε;» με ρώτησε αυστηρά εκείνος.
«Μπατσάδικο, πώς να το πω; Περιπολικό...»
«Έτσι μπράβο...».
«Κύριε, είμαι συγγραφέας και ξέρω πολλές λέξεις για το ίδιο αντικείμενο...».
Πέρασε πρώτος ο γιος μου, στριμώχτηκα δεξιά του, έφεραν από την άλλη πόρτα τον υπό την «προστασία» μου νεαρό με χειροπέδες χωρίς λόγο, αφού ακολουθούσε υπάκουα, έλυσαν τη μια και την πέρασαν στραβά με κίνδυνο εξάρθρωσης στο αριστερό χέρι του γιου μου -σημειωτέον ανήλικος- κι όταν διαμαρτυρήθηκα «γιατί, αφού είναι μέσα στο περιπολικό, δεν τους βγάζετε τις χειροπέδες», ο ένστολος συνοδηγός απάντησε ετοιμόλογα:
«Γιατί; Για να μας πνίξουν;».
«Καλά, τόσο πολύ φοβόσαστε;» τον ξαναρώτησα και ώσπου να φτάσουμε στη ΓΑΔΑ έσπασα τα τηλέφωνα: στο σπίτι μου, στη δικηγόρο μου, στους φίλους μου, ανακοινώνοντάς τους την ακατανόητη αυτή ομηρία.
Μας οδήγησαν στον ενδέκατο όροφο «για εξακρίβωση στοιχείων», δηλαδή για φακέλωμα, αφού συμπλήρωναν κι ένα έντυπο στις διαστάσεις των κλήσεων της Τροχαίας που έγραφε «Χρεωστικό φακέλου».
Δεν μπορώ να πω ότι μας φέρθηκαν άσχημα τις τρεις ώρες που μείναμε εκεί. Βέβαια, δεν μας κράτησαν περισσότερο γιατί υπήρχε μεγάλη προσέλευση και χρειαζόταν να αδειάσει γρήγορα ο θάλαμος. Μας ρώτησαν αν κάποιος ήθελε να πάει στην τουαλέτα, φρουρούμενος εννοείται• δεν μας απαγόρευσαν το κάπνισμα• εμένα προσωπικά, όταν τους ρώτησα πού είναι το κυλικείο να πάρω κάτι για τον θεονήστικο γιο μου, μου πρόσφεραν ένα σάντουιτς κι ένα μπουκαλάκι νερό που τα μοίρασα σε δύο άλλα παιδιά• δεν διαμαρτυρήθηκαν που μετατρέψαμε το θάλαμο σε λεωφορείο σχολικής εκδρομής, ενώ εκείνοι φώναζαν ονόματα προσαχθέντων και τα σημείωναν, ή ανακοίνωναν τα ονόματα όσων έπαιρναν εξιτήριο μέσα στη δική τους επιβεβλημένη ανωνυμία, επιβεβλημένη ακρισία, επιβεβλημένη απάθεια, σε σημείο που να θεωρούν σύμπτωση το να έχουν δύο άνθρωποι το ίδιο επώνυμο, την ίδια διεύθυνση κατοικίας, το ίδιο σημείο σύλληψης, και να μη φτάνουν να σκεφτούν την πιθανή συγγένεια πατέρα και γιου.
Ή μήπως έπαιζαν θέατρο, κύριε υπουργέ, με τις δικές σας υποδείξεις;
Τέτοιες μέρες, πέρυσι, σας άκουγα από τον CITY να μιλάτε με κατανόηση για τους εφήβους, για την εξεγερμένη νεολαία και τα προβλήματά της, και εκτιμούσα τις απόψεις σας ως το σημείο που δηλώνατε πως αν ήταν το ΠΑΣΟΚ στην εξουσία τα προβλήματα αυτά δεν θα υπήρχαν. Σαν να μην ευθυνόταν και το ΠΑΣΟΚ για τη δημιουργία τους ή τη μη αποτροπή τους. Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά.
Μετά από πολέμους, εμφυλίους, χούντες, απειλές και τρόμους από τους εξ Ανατολών και από Βορράν εχθρούς, ήταν ο ιδρυτής του κόμματός σας που πέτυχε ως πρωθυπουργός το «πλάτεμα» και το «βάθεμα» της δημοκρατίας και την εδραίωση της ειρήνης στη χώρα μας. Αποτέλεσμα, η αναθάρρηση του κόσμου, το αίσθημα ελευθερίας και ευημερίας -θα θυμόσαστε, φαντάζομαι, τους τότε 25άρηδες-30άρηδες με χρυσή αλυσίδα στο λαιμό και στον καρπό να κατακλύζουν από την πρώτη κιόλας άνοιξη τις καφετέριες για ένα φραπέ. Αυτών τα παιδιά αποτελούν σήμερα την ανασφάλιστη γενιά των 700 και 600 ευρώ, των σερβιτόρων και πωλητριών με διδακτορικά, που δεν μπορούν να στήσουν τη ζωή τους γιατί ο χρόνος χάθηκε στην αναζήτηση ενός μέλλοντος που αποδείχτηκε πλαστό. Οι κυβερνήσεις, άραγε, δεν όφειλαν να αποτρέψουν την εμπορευματοποίηση της παιδείας και τον πληθωρισμό πτυχίων χωρίς αντίκρισμα; Να αποτρέψουν, ή έστω να περιορίσουν, τη ματαίωση της ελπίδας εν καιρώ ειρήνης; Μην απορείτε, λοιπόν, που το μούδιασμα της γενιάς αυτής γεννάει μια τόσο βίαιη ορμή στην επόμενη, των σημερινών μαθητών Λυκείου και φοιτητών με τις κατακερματισμένες γνώσεις. Αυτά τα παιδιά διδάχτηκαν την εξαίρεση πρώτα και τους ζητήθηκε ο κανόνας αμέσως. Διδάχτηκαν το περιττό και τους ζητήθηκε το νόημα. Διδάχτηκαν τις μαθηματικές πράξεις με τον τρόπο των υπολογιστών. Μετράνε το χρόνο «ψηφιακά»: λένε π.χ. οκτώ και σαράντα κι όχι εννιά παρά είκοσι• δέκα και τριάντα κι όχι δέκα και μισή. Έχουν καθηγητές υποχρεωμένους να παραδώσουν ύλη και αναγκάζονται να αποστηθίζουν κακογραμμένα άχρηστα κείμενα που δεν πληρούν κανέναν κανόνα απομνημόνευσης. Γνωρίζετε πολύ καλά, τουλάχιστον από τους λόγους των πολιτικών, ότι οι ρήτορες έχουν τα ρητορικά σχήματα για να μην πελαγοδρομούν. Κατά τον ίδιο τρόπο οι μουσικοί έχουν τις λεγόμενες νότες-κλειδιά και οι ηθοποιοί τις ατάκες και τους κώδικες συναισθημάτων. Πώς μπορούν, λοιπόν, τα παιδιά χωρίς το μηχανισμό της γνώσης να μάθουν; Και χωρίς τη γνώση, πώς να μη νιώθουν ισοπεδωμένα και εκμηδενισμένα, σαν να τα αναγκάζουν να επιστρέψουν στον πρωτογονισμό ενώ παράλληλα τα βομβαρδίζουν με υπερσύγχρονα καταναλωτικά αγαθά; Ειλικρινά, μην απορείτε που μιλάνε για «πόλεμο». Παλεύουν να μη γίνουν η γενιά της μετάλλαξης: η γενιά του ανθρώπου που έχασε την ικανότητα να μαθαίνει, να σκέφτεται και να επινοεί. Παλεύουν με λάθος τρόπο, βεβαίως, αλλά δεν ξέρουν άλλον. Πηγαίνουν στο σχολείο σαν να πηγαίνουν σε καταναγκαστικά έργα. Πώς να μη βλέπουν τα ανώτατα ιδρύματα σαν τόπους βασανιστηρίων; Αφαιρέστε τα μαθήματα που προσφέρουν περιττές εγκυκλοπαιδικές γνώσεις: αν κάτι χρειαστούν, θα το βρουν στις εγκυκλοπαίδειες ή στο Διαδίκτυο. Προσθέστε μαθήματα φιλοσοφίας και πολιτικής: θα μάθουν να σκέφτονται• θα αντιληφθούν πως η δημοκρατία είναι η μεγαλύτερη επινόηση του ανθρώπου και πως οφείλουν να την υπερασπίζονται από τους υπονομευτές της.
Βοηθήστε να δικαιωθεί -όσο μπορεί να δικαιωθεί ένας θάνατος- ο άδικος θάνατος του Γρηγορόπουλου. Βοηθήστε τα παιδιά να απευθύνουν συνειδητά το σύνθημα «Αλέξη ζεις, εσύ μας οδηγείς» στο αθώο θύμα, ήρωα της ανένοχης γενιάς τους.
Μη δημιουργείτε εμφυλιακό κλίμα, παρατάσσοντας χιλιάδες αστυνομικούς, νεαρά παιδιά από την επαρχία, τα οποία, επειδή θα δυσκολεύονταν να βρουν άλλο τρόπο για να ζήσουν στο «κλεινόν άστυ» που το μαστίζει η ανεργία, συμπεριφέρονται σαν αντίπαλη συμμορία.
Μη διασκορπίζετε παντού αστυνομικούς με πολιτικά και μας κάνετε να υποπτευόμαστε τον διπλανό μας και μην τους στήνετε οπλισμένους στις γωνίες, να βγαίνουμε για τις δουλειές μας και να βλέπουμε μια κάννη στραμμένη καταπάνω μας. Αγριεύουμε οι μεγάλοι, πόσο μάλλον τα παιδιά.
Κι αν εν τω μεταξύ χρειαστεί προστασία το Πανεπιστήμιο, το Πολυτεχνείο ή κάποιο άλλο εκπαιδευτικό ίδρυμα, μην κατεβάσετε τόσες διμοιρίες ειδικών δυνάμεων. Καλέστε διανοούμενους, καλλιτέχνες ή απλώς απόφοιτους από το αντίστοιχο ίδρυμα για να σχηματίσουν ανθρώπινη ασπίδα και αναχαιτίστε τους επιτιθέμενους με πυροσβεστικές αντλίες.
Θα καθαρίσουν κι οι δρόμοι από τη σκόνη των καιρών.
Μετά τιμής,
Αγαθή Δημητρούκα

http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=111659

Δευτέρα 14 Δεκεμβρίου 2009

The Bucket List (μέρος 1ο)


Οι εικόνες και τα τοπία δεν αντικαθιστούν απλώς τις λέξεις: τις κάνουν περιττές. Αν ο Τζακ Νίκολσον και ο Μόργκαν Φρίμαν έγραφαν ξανά τη λίστα με τα μέρη που θα ήθελαν να επισκεφτούν πριν πεθάνουν, αυτές θα ήταν οι 20 στάσεις (χωρίς αξιολογική σειρά) που θα έπρεπε να κάνουν.

1. Ρίο ντε Τζανέιρο
Η πόλη χορεύει σάμπα στην Κόπα Καμπάνα και πίνει ρούμι στην Ιπανέμα. Όταν πέσει η νύχτα, το βλέμμα του Χριστού του Λυτρωτή, που επιβλέπει το αμαρτωλό Ρίο από την κορυφή του όρους Corcovado, δε μπορεί να διακρίνει καλά στο σκοτάδι. Με το πρωινό φως της μέρας θα συγχωρέσει όσους επιχειρήσουν την ανάβαση και θα τους λυτρώσει από τις αμαρτίες τους. Εκεί πάνω καταλαβαίνεις πόσο μικρός είσαι. Αλλά και πόσο μεγάλα είναι τα λάθη και τα πάθη σου.
Ο καλύτερος τρόπος για να ανεβείτε στην κορυφή του Corcovado είναι με το μικρό τρενάκι που αναχωρεί κάθε 30 λεπτά από τη βάση του λόφου (εισιτήριο €7). Καθίστε στη δεξιά πλευρά ανεβαίνοντας για να έχετε την καλύτερη θέα στην πόλη.
Δοκιμάστε να φάτε με τον παραδοσιακό βραζιλιάνικο τρόπο: πληρώνοντας με το κιλό για χοιρινό ή κοτόπουλο στη σούβλα ή δίνοντας ένα σταθερό ποσό και τρώγοντας όσο θέλετε και μπορείτε. Ο καλύτερος μπουφές στο Fellini (rua General Urquiza 104, Leblon, τηλ. 0021025113600, από €15-20 το άτομο).

2. Λισσαβώνα
Για να ψηλαφίσεις την πολυπλοκότητά σου, τις πολλαπλές περσόνες που μπορείς να υποδυθείς, όπως η φιγούρα-έμβλημα της πόλης, ο Φερνάντο Πεσόα. «Ο καθένας από εμάς είναι διάφοροι, είναι πολλοί, είναι ένας πολλαπλασιασμός του εαυτού του», σημείωνε κάπου ο συγγραφέας με τα 72 ψευδώνυμα. Οι βόλτες στο λιμάνι της Πορτογαλίας, στα ίχνη του Πεσόα, μαρκάρουν την περιδιάβαση στα ανθρώπινα συναισθήματα: από την πολύβουη Praca do Comercio στη μελαγχολία των fados στην Alfama. Και από το café όπου σύχναζε ο Πεσόα στο κουλτουριάρικο Chiado στην αισθησιακή νυχτερινή ζωή του Bairro Alto. Πως το έλεγε ένας ποιητής; Χαρμολύπη; Αυτό.
Πιείτε καφέ δίπλα στο χάλκινο καθιστό άγαλμα του Φερνάντο Πεσόα στο A Brasileira (rua Garett 120, τηλ. 003510213469541) και μείνετε στο Anjo Azul, το τελευταίο σπίτι του συγγραφέα, που τώρα λειτουργεί ως ξενοδοχείο. Από τη μικρή σοφίτα στο δωμάτιο 401 του τρίτου ορόφου η Λισσαβώνα απλώνεται μπροστά σας με τα πολύχρωμα σπίτια της (rua Luz Soriano 75, τηλ. 003510213478069, από €50 το δίκλινο).

3. Καταρράκτες Βικτώρια, Ζάμπια
Από το 1989 οι πιο θεαματικοί καταρράκτες στον κόσμο στον κατάλογο της παγκόσμιας φυσικής κληρονομιάς της Unesco. Ο ποταμός Ζαμβέζης που διαρρέει τη Ζάμπια και τη Ζιμπάμπουε, σε κάποια σημεία είναι περισσότερο από 2 χλμ. φαρδύς. Συνεχώς κυλάει πάνω από διάφορα πετρώματα, σηκώνοντας ιριδίζοντα σύννεφα νερού. Καθώς κατρακυλάει ο ποταμός στο φαράγγι του Ζαμβέζη από ύψος μέχρι και 107 μέτρα, δημιουργεί ένα φαντασμαγορικό ουράνιο τόξο, ορατό σε απόσταση μεγαλύτερη των 20 χλμ.
Πάνω από τους καταρράκτες Βικτώρια μπορείτε να πετάξετε για 15 ή 30 λεπτά με ελικόπτερο ή υπερελαφρό διθέσιο αεροπλάνο. Θα τους απολαύσετε από ψηλά και μπορεί να δείτε και ελέφαντες στο Ζαμβέζη. Το κόστος είναι 90 και 170 δολάρια, αντίστοιχα. Στο δέλτα του Οκαβάνγκο, μια πτήση με Cessna θεωρείται εκ των ων ουκ άνευ, είτε για να φτάσετε σε κάποιο από τα πολυτελή lodge του δέλτα είτε απλώς για βόλτα και φωτογραφίες αλά National Geographic. Μόνο από ψηλά, εξάλλου, μπορείς να καταλάβεις τι είναι πραγματικά το δέλτα. Μία ώρα πτήσης με τη Moremi Air κοστίζει 170 ευρώ το άτομο. Στην περιοχή Σοσουσβλέι της ερήμου Ναμίμπ στη Ναμίμπια η Namib Sky Balloon Safaris αναλαμβάνει να σας χαρίσει την πιο ρομαντική εμπειρία της ζωής σας: μια πτήση με αερόστατο πάνω από τους αμμολόφους, που καταλήγει σε ένα πλούσιο πρωινό με σαμπάνια στο μέσον του πουθενά. Ειλικρινά, χαλάλι τα 290 ευρώ, εφόσον έχετε φτάσει εδώ...
Πληροφορίες-κρατήσεις: www.shearwateradventures.com

4. Route 66, Σικάγο, Καλιφόρνια
Για να κάνεις delete σε όλα και να νιώσεις πως το μόνο πρόβλημα στη ζωή σου είναι το που βρίσκεται το επόμενο βενζινάδικο. Τέσσερις χιλιάδες χιλιόμετρα από το Σικάγο του Ιλινόις μέχρι το Λος Άντζελες για να τα διανύσεις με ανοιχτή Κάντιλακ. Καυτή άσφαλτος, ατελείωτες ευθείες με κίτρινη διαχωριστική γραμμή, έρημος και χωράφια. «Κι ήμασταν εντάξει, το ταξίδι βενζίνη, λάδι, τσιγάρα και φαί, κι ας απολαύσουμε στον δρόμο ότι παρουσιαστεί… Αλλά γιατί να τα σκέφτεσαι όλα αυτά, όταν όλη η ομορφιά αυτού του κόσμου είναι μπροστά σου και κάθε λογής γεγονότα απρόοπτα μπορούν να συμβούν, που θα σε καταπλήξουν και που, μόνο και μόνο επειδή θα συμβούν, θα σε κάνουν ευτυχισμένο που είσαι ζωντανός για να τα δεις», διδάσκει την τέχνη του δρόμου ο Τζaκ Κέρουακ.
Σταματήστε για ζουμερό burger και τεράστια μπριζόλα στο βγαλμένο από αμερικάνικο γουέστερν Big Texan (Interstate 40, Amarillo, Texas, τηλ. 001806372600, €14 η μερίδα). Μείνετε στο Wigwam, κλασικό μοτέλ στη ρεσεψιόν του οποίου θα αναγνωρίσετε το χαρακτηριστικό κουδούνι. Τα τριγωνικά δωμάτια θυμίζουν σκηνές ιθαγενών Ινδιάνων (Bill West Hopi Drive, Holbrook, Arizona, τηλ. 0019285243048, από €45 το δίκλινο).

5. Grand Canyon
Για να σταμπάρεις από ποιο σημείο του πλανήτη θα πηδήξεις όταν αποφασίσεις ότι δεν σε νοιάζει η πρόσκρουση. Στα δεξιά μου η Thunderbird του ’66 με τη Θέλμα και τη Λουίζ είναι έτοιμη να βουτήξει στα βάθη της μεγάλης τρύπας με τα κόκκινα βράχια που γοητεύει εξίσου τους φυσιολάτρες και τα κινηματογραφικά συνεργεία. Οι καραμπίνες στοχεύουν, εκείνες κοιτάζονται και τρέχουν με χίλια στον γκρεμό. Ο γρήγορος τρόπος να φτάσεις στον πάτο του φαραγγιού. Ο πιο αργός και δύσκολος δεν απαιτεί καραμπίνες, αλλά θέληση και υπομoνή.
Δοκιμάστε New York strip steak, buffalo carpaccio (€10) και ψητή πάπια με γλάσο από μαρμελάδα κίτρου (€17) στο εστιατόριο του ιστορικού ξενοδοχείου El Tovar (www.grandcanyonlodges.com, τηλ. 0019286382631, από €120 το δίκλινο), που λειτουργεί από το 1905. Όλες οι μεγάλες προσωπικότητες που επισκέπτονται το Grand Canyon -από το Ρούσβελτ μέχρι τον Αϊνστάιν- εδώ μένουν.

6. Κόκκινη πλατεία
Για να αναγνώσεις την ταραγμένη ιστορία της χώρας και τελικά όλου του ψυχροπολεμικού κόσμου. Από τη μια τα κόκκινα τείχη του Κρεμλίνου και το μαυσωλείο του Λένιν και από την άλλη το τεράστιο πολυκατάστημα Γκουμ, όπου οι νεόπλουτοι Ρώσοι καταθέτουν τα ρούβλια τους στους οίκους Burberry και Escada. Από τη μια η Οκτωβριανή Επανάσταση και από την άλλη η περεστρόικα και ο καπιταλισμός. Από τη μια οι θρόνοι και τα χρυσά σκήπτρα των τσάρων (μέσα στο Κρεμλίνο) και από την άλλη τα σοβιετικά σφυροδρέπανα. Από την μια ο Κόκκινος Στρατός που παρελαύνει μπροστά στο Πολίτ Μπιρό και από την άλλη το πλήθος που παραληρεί στα πόδια της Snakira. Η Κόκκινη πλατεία θα είναι πάντα η Κόκκινη Πλατεία είτε από ζωή, είτε από θάνατο.
Μείνετε στο δωμάτιο 107 του Le Royal Meridien National (www.national.ru, τηλ. 0074952587114, από €235 το δίκλινο), όπου ο μύθος θέλει το Λένιν να σχεδιάζει τη μετεπαναστατική σοβιετική κοινωνία. Το ξενοδοχείο χτίστηκε το 1903 και ανακαινίστηκε πλήρως στα τέλη της δεκαετίας του ’90. Για να δοκιμάσετε πιάτα από το παρελθόν και το παρόν της χώρας, πηγαίνετε στο Krasnaya Ploschad (Κόκκινη Πλατεία 1, τηλ. 0074956921196, €14 τα κυρίως πιάτα). Το μενού περιλαμβάνει συνταγές του 17ου και 18ου αιώνα, καθώς και φαγητά που προτιμούσε η τσαρική οικογένεια, όπως χαβιάρι με ρύζι και μανιτάρια.

7. Las Vegas Strip
Για να θαμπωθείς από τα φώτα της Πόλης της Αμαρτίας. Κάθε χιλιοστό του Strip, της κεντρικής λεωφόρου του Βέγκας, είναι μια έκπληξη: επιγραφές νέον που προκαλούν τον αμφιβληστροειδή, σωσίες του Έλβις και της Μέριλιν, πανέμορφα callgirls, megashops αφιερωμένα στη λατρεία της Coca-Cola και των M&Ms, αγάλματα της Ελευθερίας, Αφροδίτες της Μήλου, τα σιντριβάνια του Bellagio, το ηφαίστειο του Mirage, οι πειρατές του Treasure Island, τα κανάλια του Venetian, εκκλησάκια με πλαστικές παιωνίες που τελούν γάμους-εξπρές. Έξι χιλιόμετρα απενοχοποιημένου κιτς πάνω σε μια υγρή φέτα από έρημο. Και η έξαψη των αγχωμένων παικτών που κρατούν την ανάσα τους πάνω απ’ τα τραπέζια του μπλάκ-τζάκ. Το μόνο μέρος όπου θα τολμήσεις να παίξεις τα ρέστα σου.
Μείνετε στο κέντρο του Strip, σε ένα από τα πιο εντυπωσιακά και μεγάλα resorts, το Venetian. Οι προσφορές περιλαμβάνουν διαμονή σε σουίτα από €126, www.venetian.com). Για φαγητό προτιμήστε το Dick’s Last Resort (Excalibur Hotel, 3850 Las Vegas Boulevard South, τηλ. 0017025977991), όπου φοράς χάρτινο καπέλο, τρως φτερούγες κοτόπουλου και καταλήγεις να χορεύεις Justin Timberlake πάνω στη μπάρα.

8. Αμβούργο
Για να νιώσεις ελεύθερος να βγάλεις τη μάσκα και να χαμογελάσεις λάγνα στην πανύψηλη Γερμανίδα που περιμένει -ειδικά εσένα- στην Davidstrasse. «Τι κακό έχει ένας cowboy στο Αμβούργο;» αναρωτιέται ο Ντένις Χόπερ ως Τομ Ρίπλεϊ στο Ένας Αμερικάνος φίλος του Βέντερς. Τέτοιους τύπους σαν τον τυχοδιώκτη Ρίπλεϊ βλέπω να κόβουν βόλτες στη Reeperbahn. Φορούν ότι θέλουν –ακόμα και καπέλο cowboy- και υποδύονται το ρόλο των ονείρων τους προστατευμένοι από την υγρασία και τους αλά Βέντερς τύπους με την ανάρμοστη συμπεριφορά.
Διαμονή στο ελεύθερο από στιλιστικές νόρμες Side Hotel (www.side-hamburg.de, €200 το δίκλινο) και φαγητό στο Nil (Neuer Pfedemarkt 5, τηλ. 00490404397823, €35 για μενού 4 πιάτων).

9. Cuzco,Περού
Για να δεις την ιερή κοιλάδα της πρωτεύουσας των Ίνκας. Στα 3.400 μέτρα, η καρδιά χτυπά δυνατά κι η ανάσα κόβεται από την έλλειψη οξυγόνου. Γι’ αυτό, με το που φτάνεις, αντί για σαμπάνια σου προσφέρουν μπουκάλα οξυγόνου (τα ξενοδοχεία την περιλαμβάνουν στις στάνταρ παροχές τους), αν και οι ντόπιοι επιμένουν ότι το καλύτερο φάρμακο είναι να μασήσεις φύλλα κόκας -δραστηριότητα καθ’ όλα νόμιμη στο Περού. Το παλιό μονοπάτι των Ίνκας οδηγεί στο Machu Picchu, ενώ ένα άλλο στη χαμένη πόλη Choquequirao. Τα τείχη στέκουν ακόμα, ενώ στα στενά πίσω από την plaza de Armas οι Περουβιανοί παίζουν sapo (παραδοσιακό παιχνίδι με νομίσματα) και πίνουν chicha, μπίρα από καλαμπόκι. Μετά από τρεις μέρες αρχίζεις να εγκλιματίζεσαι, η καρδιά σου βρίσκει το ρυθμό της και η μεγάλη πρόκληση πλέον είναι να διασχίσεις τρέχοντας την πόλη, προκαλώντας για άλλη μια φορά τη γοργά παλλόμενη καρδιά σου.
Δειπνήστε παραδοσιακά με ψητό alpaca (ζώο της Νότιας Αμερικής που μοιάζει με λάμα) ανάμεσα σε αντίκες και μουσικά όργανα του Αμαζονίου, στο Kusikuy (calle Suecia 339, τηλ. 005184262870, από €12 το άτομο).

10. Μανχάταν
Για να ζήσεις λίγες μέρες στη «μόνη πραγματική πόλη πόλη», όπως έλεγε ο Τρούμαν Καπότε. Η πρωτεύουσα του κόσμου συμπυκνώνεται περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη γειτονιά στο Μανχάταν. Ανεβασμένη στο loft ενός πειραματιστή performance artist, βλεπω τη γέφυρα του Μπρούκλιν. Στο Μανχάταν κάθε τρεις μέρες ένας καινούργιος καλλιτέχνης γίνεται «talk of the town», κάθε τρεις ώρες πραγματοποιείται ένα πάρτι και κάθε τρία λεπτά διαμορφώνεται ένα καινούργιο trend. Οι ουρανοξύστες, το δαιδαλώδες δίκτυο μετρό και οι wannabe καλλιτέχνες συμπληρώνουν το μύθο της Gotham City, όπου το καινούργιο λατρεύεται σαν θεός και το multi culti δεν είναι trend, αλλά καθημερινότητα.
Μείνετε στον τελευταίο όροφο του ιστορικού Chelsea Hotel (222 W 23rd Street, τηλ. 0012122433700, από €70 το δίκλινο), από όπου έχει παρελάσει όλη η underground κουλτούρα της πόλης: εδώ έγραψε τραγούδια ο Bob Dylan, εδώ πέθανε ο Dylan Thomas κι εδώ μαχαίρωσε ο Sid Vicious τη Nancy. Για την καλύτερη New York strip steak επισκεφτείτε το Del Frisco’s Steak House (1221 Avenue of the Americas, τηλ. 0012125755129, €13-20 τα κυρίως πιάτα). Ζουμερή και καλοψημένη.

VOYAGER

Πέμπτη 10 Δεκεμβρίου 2009

Οι δρόμοι της εξέγερσης


Ένα χρόνο μετά τη δολοφονία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου και τη νεανική εξέγερση που αυτή πυροδότησε, το φάντασμα των «Δεκεμβριανών» του 2008 εξακολουθεί να πλανιέται πάνω από τη δημόσια ζωή.
Έστω κι αν αυτό δεν ομολογείται επίσημα, ό,τι έφερε στο φως με εκρηκτικό τρόπο ο περσινός Δεκέμβρης κρέμεται σαν δαμόκλειος σπάθη πάνω από τους σχεδιαστές (και) της νέας κυβερνητικής πολιτικής: Η γενικευμένη λαϊκή δυσφορία για την απαξίωση της μισθωτής εργασίας, τη δαρβινική εκκαθάριση των παραδοσιακών μικροαστικών στρωμάτων και τη συστηματική περιθωριοποίηση μεγάλου τμήματος της νέας γενιάς, η αποξένωση της τελευταίας από τους «κανόνες» του πολιτικού παιχνιδιού, η (δυνάμει) γενικευμένη βίαιη αμφισβήτηση ενός ολόκληρου οικονομικού και πολιτικού καθεστώτος - όλα όσα τροφοδότησαν το πολυήμερο ξέσπασμα της περασμένης χρονιάς, κάθε άλλο παρά έχουν διασκεδαστεί από την «εκεχειρία» που ακολούθησε τις εκλογές της 4ης Οκτωβρίου.

Ένα ιδιαίτερο φαινόμενο
Η αναμενόμενη δε εφαρμογή μιας σκληρής (κι έντονα αντιλαϊκής) οικονομικής πολιτικής, οποιαδήποτε δικαιολογία κι αν επικαλεστεί αυτή, πολλαπλασιάζει απλώς τα ενδεχόμενα μιας νέας (και πιθανότατα πολύ πιο άγριας) έκρηξης. Κι αυτό, άσχετα από τη μορφή που θα πάρουν οι σημερινές κι αυριανές «επετειακές» διαδηλώσεις.
Όπως κάθε παρόμοια μνημονική τελετή, οι τελευταίες λογικά θα κινηθούν μεταξύ αναστοχασμού, επιβεβαίωσης μιας κινηματικής διαθεσιμότητας και -ενδεχομένως- της διάθεσης ενός μέρους των διαδηλωτών να επαναλάβουν μηχανικά τις στιγμές του πρόσφατου παρελθόντος που ανήκουν, πλέον, στην Ιστορία. «Ένα-δύο-τρία, πολλά Πολυτεχνεία» δεν ζητούσε, άλλωστε, ένα από τα δημοφιλή συνθήματα της ριζοσπαστικής Αριστεράς της Μεταπολίτευσης;
Σε αντίθεση, όμως, με άλλες νεανικές εκρήξεις των τελευταίων 35 χρόνων, ο Δεκέμβρης του 2008 είχε το «προνόμιο» να μην περάσει απλώς «από τη μνήμη στην καρδιά». Κάτι η έκταση κι η ένταση των γεγονότων, κάτι η μαζική συμμετοχή στην εξέγερση του «απασχολήσιμου» επιστημονικού προλεταριάτου των 500 ευρώ, κάτι η ριζοσπαστικοποίηση μιας μερίδας του δυναμικού των ελληνικών ΑΕΙ (που εδώ και κάμποσα χρόνια βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της αναμέτρησης με την πολιτική απαξίωσης του δημόσιου τομέα και παράδοσης των πάντων στην απόλυτη κυριαρχία των «νόμων της αγοράς»), η περσινή εξέγερση έγινε σχεδόν αμέσως αντικείμενο μελέτης στο εσωτερικό του πανεπιστημίου. Και, μάλιστα, όχι σαν «απόκλιση» από τη δέουσα κανονικότητα, που πρέπει να «διορθωθεί» ή να «προληφθεί», αλλά ως μια -σαφώς εξωθεσμική- μορφή άσκησης πολιτικής «από τα κάτω».
Από το πλήθος των κειμένων που έχουμε υπόψη, παρουσιάζουμε εδώ μια μεταπτυχιακή εργασία του Τμήματος Πολιτικών Σπουδών της Αθήνας, με θέμα την αντιμετώπιση της εξέγερσης από τους δυο βασικούς πυλώνες του πολιτικού μας συστήματος («Κόμματα, ΜΜΕ, κοινωνική διαμαρτυρία: η εξέγερση του Δεκεμβρίου 2008»). Συντάκτης της είναι ο Δημοσθένης Παπαδάτος-Αναγνωστόπουλος και επιβλέπων καθηγητής ο Μιχάλης Σπουρδαλάκης.
Η επιλογή μας αυτή καθορίστηκε από δυο λόγους:
* Ο πρώτος είναι η έλλειψη μελετών πάνω στη «διαχείριση» της εξέγερσης από τους κεντρικούς πολιτικούς σχηματισμούς (ιδίως το ΠΑΣΟΚ) και τη διαπλοκή των τελευταίων με τα ΜΜΕ, ως μηχανισμούς (ανα)παραγωγής της κυρίαρχης ιδεολογίας.
* Ο δεύτερος λόγος έχει να κάνει με την ταυτότητα του συγγραφέα. Μέλος του Κ.Σ. της Νεολαίας ΣΥΝ, ο Δημοσθένης Παπαδάτος-Αναγνωστόπουλος έχει εδώ και μια τριετία στοχοποιηθεί από την ευρύτερη ακροδεξιά σαν ένας από τους βασικούς -υποτίθεται- «καθοδηγητές» της «ακροαριστερής βίας».

Επτά κρίσιμα σημεία
Την αφορμή έδωσε ένα άρθρο του στην «Αυγή» (21.6.2008), για τις πιέσεις που δεχόταν -και τότε- ο ΣΥΡΙΖΑ από τα ΜΜΕ για να καταγγείλει «τη βία» του φοιτητικού κινήματος.
Η δημοσίευσή του θεωρήθηκε τότε από την ακροδεξιά σαν «απόδειξη» της σχέσης του ΣΥΡΙΖΑ με την «κόκκινη βία», ακόμη και με τρομοκρατικές επιθέσεις. Στη διάρκεια του Δεκέμβρη τα δημοσιεύματα πολλαπλασιάστηκαν, ιδίως στο Διαδίκτυο, προκαλώντας τη δημόσια απάντηση της Ν. ΣΥΝ (8.1.09).
Είναι, φυσικά, αδύνατο ν' αναπαράγουμε εδώ ένα κείμενο 250 σελίδων. Θα περιοριστούμε, ως εκ τούτου, σε πέντε ενδεικτικά σημεία του.
1 Η ίδια η συζήτηση για το χαρακτηρισμό των γεγονότων, θυμίζει ο Δημοσθένης Παπαδάτος, συνδέεται άμεσα με τη στάση των συνομιλητών απέναντί τους: «Για ορισμένες εκδοχές δημόσιου λόγου, τα γεγονότα των ημερών δεν συνιστούν εξέγερση διότι δεν πρέπει να καταξιωθούν ως εξέγερση. Σε αντίθετη περίπτωση, οι ανεξέλεγκτοι "πλιατσικολόγοι" πρέπει να νοούνται (σωστότερα: να νομιμοποιούνται) ως επαναστάτες, από κοινού με τα ηθικά καταξιωμένα "παιδιά" - πράγμα ηθικά άτοπο».

Η εξέγερση
Ως «χαρακτηριστικό στιγμιότυπο» του «τυπικά ηθικολογικού χαρακτήρα» που προσέλαβαν οι σχετικές αντιπαραθέσεις, παραθέτει την επίπληξη του Αλέκου Αλαβάνου από τον Γιάννη Πρετεντέρη, στο κεντρικό δελτίο του MEGA (10.12.08):
«Κύριε Αλαβάνε, όταν βγαίνετε χτες και μόνο εσείς από τους πολιτικούς αρχηγούς ερμηνεύετε ό,τι συμβαίνει ως μία κοινωνική εξέγερση της νεολαίας, λέτε στα παιδιά, τους χρίζετε εξεγερμένους, τους χρίζετε επαναστάτες. Και μαζί μ' αυτούς έναν ολόκληρο κόσμο, ο οποίος μπαίνει από πίσω στις πορείες με τις κουκούλες και πάνε και διαλέγουνε γυαλιά στο πλιάτσικο. Αυτό σημαίνει το εξής, ότι νομιμοποιείτε μια σειρά από αντιδράσεις, τις οποίες δεν ελέγχετε όλες».
* Παρ' όλες τις πολιτικά καθορισμένες αυτές αντιρρήσεις, διαβάζουμε, μια σειρά παράμετροι των «ταραχών» του Δεκέμβρη δικαιολογούν πλήρως την ερμηνεία τους ως εξέγερσης: (α) «η εξάπλωσή τους, γεωγραφική και κοινωνική», (β) «η έντασή τους», (γ) «η διάρκειά τους» (19 συνεχόμενες μέρες), (δ) «η πολύπλευρη στόχευσή τους και η υπέρβαση των ορίων του πολιτικού συστήματος που την χαρακτήρισε», (ε) «η αντιμετώπισή τους από τους μηχανισμούς του κράτους, κατασταλτικούς και ιδεολογικούς, συμπεριλαμβανομένης μιας σημαντικής μερίδας του πολιτικού συστήματος, της διανόησης, καθώς και παρακρατικών ομάδων», (στ) «ο αντίκτυπός τους στο εξωτερικό», και τέλος (ζ) «η αυτοκατανόηση-αυτοπαρουσίαση των συμμετεχόντων».
**Η σημασία της τελευταίας δεν επικεντρώνεται στην αυτοαναγόρευση των διαδηλωτών σε εξεγερμένους, αφού «σε διαφορετικές συγκυρίες, τμήματα των κοινωνικών κινημάτων επιδεικνύουν συχνά μια ρητορική πλειοδοσία που δεν αποτελεί παρά προβολή της επιθυμίας στην πραγματικότητα», όσο στο περιεχόμενο της κινητοποίησης: «μια διάχυτη διάθεση σύγκρουσης με την κυβέρνηση και την αστυνομία, τα ΜΜΕ, τα επίσημα συνδικάτα, τα κόμματα, ενίοτε την Εκκλησία, και βεβαίως τα σύμβολα του πλούτου, που εκφράζεται και στο πεδίο των πρακτικών».
2 «Είναι σαφές, τόσο από την κυρίαρχη παρουσία της νεολαίας, που συνιστά διαταξική κοινωνική κατηγορία, όσο και από την απουσία των μεγάλων συνδικαλιστικών οργανώσεων (που θα καταγγείλουν οι καταληψίες της ΓΣΕΕ και που δεν θα εξισορροπήσουν ορισμένα πρωτοβάθμια σωματεία που θα πάρουν μέρος, κυρίως από το χώρο της εκπαίδευσης και της επισφαλούς εργασίας) ότι η εν εξελίξει σύγκρουση δεν έχει την μορφή "τάξη εναντίον τάξης". Κανείς, όμως, δεν θα μπορούσε να μνημονεύσει μια εξέγερση με αυτά τα χαρακτηριστικά οπουδήποτε στον κόσμο, τουλάχιστον κατά τα τελευταία πενήντα χρόνια.

Τα υποκείμενα
»Την ίδια στιγμή, κανείς δεν θα μπορούσε και να αρνηθεί το εξίσου προφανές: ότι ένα ευρύτατο δυναμικό θέτει τον Δεκέμβριο -άλλοτε επιτακτικά και άλλοτε λιγότερο- το ζήτημα της "γενιάς των 700 ευρώ", της πρώτης πιθανότατα γενιάς που θα ζήσει (ίσως ήδη ζει) με χειρότερους όρους από τους προκατόχους της.
* »Δεν είναι, λοιπόν, τυχαίο ότι, πλην του αντιεξουσιαστικού χώρου στις διάφορες εκφάνσεις του, που κυριαρχεί κατά τις πρώτες τρεις μέρες της εξέγερσης, λόγω και της μεγαλύτερης εξοικείωσής του με τα ρεπερτόρια των δυναμικών συγκρούσεων, ο ΣΥΡΙΖΑ και η άκρα Αριστερά θα είναι οι μόνες οργανωμένες πολιτικές δυνάμεις που θα επιχειρήσουν να συνδεθούν με το κίνημα και θα βρίσκονται εξαρχής στους δρόμους.
* »Πρόκειται για την ίδια διάταξη δυνάμεων που σημειώθηκε στην κοινωνική σύγκρουση του 2006-7, με επίδικο τότε την αναδιάρθρωση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Κατά την ίδια συλλογιστική, δεν είναι σαφώς τυχαίο ότι οι συστηματικές επιθέσεις που χαρακτηρίζουν τον Δεκέμβρη δεν έχουν στόχο π.χ. μετανάστες, αλλά σύμβολα της κρατικής βίας (κυρίως αστυνομικούς, αστυνομικά τμήματα και περιπολικά) και της καπιταλιστικής κερδοφορίας (κυρίως πολυκαταστήματα και τράπεζες)».
3 Χαρακτηριστικό της στάσης του ΠΑΣΟΚ απέναντι στην εξέγερση είναι μια «πολυφωνική» αμφισημία - για την ακρίβεια, μια «"πολλαπλή εστίαση", τυπική για ένα κόμμα που επιχειρεί να υλοποιήσει μια αντιπολιτευτική τακτική με ορίζοντα την κρατική διαχείριση (άρα, όπως συμβαίνει με το κράτος, να "μιλά παντού")». Αυτή τη στρατηγική, οικειοποίησης του θύματος (και -κατόπιν εορτής- μερίδας των εξεγερμένων) επιβάλλει «συγκεκριμένες επιλογές»:

Αμφισημία από ΠΑΣΟΚ
«Η πρώτη από αυτές είναι η καταγγελία της κυβέρνησης σε υψηλούς τόνους, χωρίς όμως να διατυπώνεται αίτημα για προσφυγή σε εκλογές, σε αντίθεση με τον ΣΥΡΙΖΑ που θέτει το αίτημα αυτό. Σε συνέντευξή του, ο πρόεδρος του κόμματος θα τοποθετήσει την εκλογική αναμέτρηση "μέσα στους προσεχείς μήνες", καθώς αυτό που προέχει για το ΠΑΣΟΚ "είναι το συντομότερο δυνατόν να επανέλθει η τάξη και ο έλεγχος στη χώρα, να αποκατασταθεί η ψυχραιμία και ο φιλειρηνικός, ο φιλήσυχος ελληνικός λαός να επικρατήσει ξανά στη χώρα".
* Η δεύτερη είναι η μη συμμετοχή στις κινητοποιήσεις της 6ης, 7ης και 8ης Δεκεμβρίου, στις οποίες καλεί η Αριστερά, και η διοργάνωση ξεχωριστών κινητοποιήσεων σε όλη τη χώρα στις 9 Δεκεμβρίου "ενάντια στη βία". Στο ίδιο σκεπτικό εντάσσεται και η εναντίωση στις καταλήψεις σχολών και σχολείων, που θα εκφραστεί από διάφορα στελέχη του κόμματος (Α. Διαμαντοπούλου, Ευ. Βενιζέλος, Μ. Καρακλιούμη).
**Η τρίτη σχετίζεται με την ερμηνεία των γεγονότων που ακολουθούν τη δολοφονία του Α. Γρηγορόπουλου. Το ΠΑΣΟΚ θα κάνει λόγο για "κοινωνική έκρηξη", "διαβάζοντας" σε αυτήν "άλλη μια απόδειξη αυτού του αδιεξόδου, οικονομικού, κοινωνικού, θεσμικού, μιας απαξίωσης και μιας αίσθησης απόλυτης ανασφάλειας του πολίτη". Την ίδια στιγμή, ωστόσο, θα επιχειρήσει να υποβαθμίσει την έκταση των βίαιων ταραχών, αποδίδοντάς τις σε μερικές εκατοντάδες ατόμων, σε περιθωριακές ομάδες και στο "δήθεν αναρχικό κίνημα"».
**Υπήρξαν, φυσικά, και αποκλίσεις. Η Άννα Διαμαντοπούλου υποστήριξε π.χ. στη Βουλή (10.12) πως «υπάρχει ένα αβγό του φιδιού που τράφηκε μέσα στην Ελλάδα, μέσα στην ελληνική κοινωνία, μέσα στην πόλη της Αθήνας. Σήμερα βλέπουμε να έχει και άλλα παντού σε όλη τη χώρα. Αυτό το "σύστημα" και όχι το κίνημα ανθρώπων που χρησιμοποιεί με τον πλέον απόλυτο τρόπο τη βία εναντίον του κράτους με αποτέλεσμα να διαλύεται η κοινωνική συνοχή».
**Ο Νίκος Μπίστης, πάλι, θα αμφισβητήσει το διαχωρισμό μεταξύ των εξεγερμένων (14.12): «Δυστυχώς, συντρόφισσες και σύντροφοι, ούτε οι κινητοποιήσεις είναι στο σύνολό τους υγιείς, ούτε οι κουκουλοφόροι ελάχιστοι. Θα πάψει αυτό το παραμύθι, ότι είναι κάποιοι ελάχιστοι, προφανώς είναι δυο διαφορετικές κατηγορίες. Αλλά όποιος δεν βλέπει τη λειτουργία συγκοινωνούντων δοχείων είναι τυφλός».
4 «Σε αντίθεση με το Διαδίκτυο, που τον Δεκέμβριο αναδείχθηκε ιδιαίτερα δημοφιλές εργαλείο προβολής απόψεων και μέσο κινητοποίησης (χάρη στο χαμηλό κόστος και τις απεριόριστες δυνατότητες εξατομίκευσης, καθώς και τη μη υπαγωγή του στο αυστηρό πλαίσιο λειτουργίας που ορίζουν οι κανόνες του κράτους και της αγοράς), τα παραδοσιακά ΜΜΕ, στη συνάφειά τους με το κράτος και τα κόμματα του κράτους, ήταν σε θέση να επιτελέσουν έναν άλλο, κατά μία έννοια κεντρικότερο ρόλο: το ρόλο της "εθνοποίησης". Να λειτουργήσουν δηλαδή ως κρατικοί (καθολικευτικοί) ιδεολογικοί μηχανισμοί για τις ανάγκες διαχείρισης της εξέγερσης.

ΜΜΕ και γεγονότα
»Θα είναι έτσι τα μέσα ενημέρωσης -και όχι τα κόμματα- που θα αναλάβουν την "ευθύνη" της αναγνώρισης της εξέγερσης, νοηματοδοτώντας την όμως κατά το δοκούν και συγκλίνοντας με τα κόμματα ως προς ένα τουλάχιστον - αλλά ζωτικής σημασίας: ότι ακόμα κι αν τα "Δεκεμβριανά" του 2008 υπήρξαν ένα πρωτόγνωρο φαινόμενο, ακόμα και αν υφίσταντο πριν από αυτά όλες οι αιτίες ώστε οι νέοι (τουλάχιστον αυτοί) να είναι οργισμένοι, δε νομιμοποιείτο ηθικά η οργή και η διαμαρτυρία τους να επιφέρει "κραδασμούς" και να διασπάσει την -ουδέτερη, κοινωνικά και πολιτικά- ενότητα της ελληνικής κοινωνίας.
* Πιο συγκεκριμένα, κόμματα και ΜΜΕ επιχειρούν τον Δεκέμβριο από κοινού να καταστήσουν:
α) Τη δολοφονία του 15χρονου μαθητή αντικείμενο εθνικού πένθους.
β) Τον δράστη και το συνήγορό του αντικείμενο εθνικής καταδίκης και,
γ) Την εξέγερση, ως συνολικό φαινόμενο, υποκείμενο εθνικής κρίσης, συνεπώς
δ) Τη συναίνεση στην καταστολή της εθνικό χρέος.
»Στην ίδια προοπτική εγγράφεται, μεταξύ άλλων, ο λόγος περί οργανωμένου σχεδίου (είτε κατά της Χώρας είτε κατά του Λαού: και οι δύο εγκλήσεις είναι ομόλογες, καθ' όσον εξίσου ενοποιητικές και κατασταλτικές των διαφορών), ενώ ο μόνος πολιτικός χώρος που επιχειρεί να αναδείξει τις διαφορές και να προσδιορίσει με πολιτικούς όρους (δηλαδή συγκρουσιακά) το φαινόμενο στο σύνολό του, βάλλεται συστηματικά από ολόκληρο το πολιτικό φάσμα, τη συντριπτική πλειονότητα των εφημερίδων και των ΜΜΕ και μερίδα της διανόησης».
«Ο κατασταλτικός χαρακτήρας της εθνικής -ενίοτε μάλιστα και της δημοκρατικής- έγκλησης κατέληγε κωμικός όταν απευθυνόταν σε ομάδες νέων που αναρτούσαν πανό στη Ακρόπολη ή στο στούντιο της ΝΕΤ, ανακηρύσσοντάς τους "εχθρούς της Δημοκρατίας".

Οι αποδιοπομπαίοι
* »Η γενίκευση αυτής της έγκλησης, ωστόσο, είχε διόλου ευτράπελα αποτελέσματα στους συνήθεις διωκόμενους "έσω-εξωτερικούς εχθρούς", τους μετανάστες. Η συμμετοχή τους στην εξέγερση, στοιχείο που διαφοροποιεί (από την άποψη της κοινωνικής του σύνθεσης) το "μπλοκ" του Δεκεμβρίου από αυτό των καταλήψεων του 2006-7, έμελλε να τους καταστήσει τον ακόμα πιο αδύναμο κρίκο ενόψει της ανασυγκρότησης του κράτους, της (βίαιης) αποκατάστασης μιας ενότητας που τους χωράει με όλο και πιο απροσχημάτιστη δυσανεξία».

Εμπειρία δημοκρατικής συνειδητοποίησης
Το Τμήμα Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ ήταν από τα πρώτα που ασχολήθηκαν με την εξέγερση του περασμένου Δεκέμβρη, εντάσσοντας τη μελέτη της στο μεταπτυχιακό πρόγραμμά τους.
Από τον επίκουρο καθηγητή Σπύρο Μαρκέτο, που είχε τη σχετική πρωτοβουλία, ζητήσαμε να σχολιάσει την όλη εμπειρία.
«Φυσικό ήταν η εξέγερση του Δεκέμβρη να προκαλέσει αρκετές συζητήσεις στο μεταπτυχιακό μας τμήμα. Όταν έπεσε η ιδέα να την εξετάσουμε, στο αμέσως επόμενο εξάμηνο, στο μάθημά μας για την Ιστορία των Πολιτικών Ιδεών, όλα τα παιδιά ανταποκρίθηκαν με ενθουσιασμό. Δούλεψαν όλο το εξάμηνο και σε πολύ ενδιαφέρουσες εργασίες τους ανέλυσαν τις ιδεολογικές της διαστάσεις και τη σύνδεση των τελευταίων με τις πρακτικές της όψεις, τη συντηρητική απάντηση, τον λόγο ενάντια στην εξέγερση. Τελικά, βγήκε, για όλους μας, ένα από τα πιο δημιουργικά κι ευχάριστα εξάμηνα.
»Το πιο εντυπωσιακό είναι ότι πρώτα πρώτα κατορθώσαμε, χάρη στο δημόσιο πανεπιστήμιο, να έχουμε αυτή την εμπειρία. Στις ημέρες μας η συστηματική απαξίωση του πανεπιστήμιου από τις δυνάμεις της αγοράς και τους πολιτικούς της εκπροσώπους αποσκοπεί στη δημιουργία μιας κοινωνίας χωρίς μνήμη και οξυδέρκεια, έτοιμη να δεχτεί την πολιτική της πειθάρχηση και τη μέχρις εξαντλήσεως εκμετάλλευσή της από το κεφάλαιο. Στην οποία, δικαίωμα λόγου για τις κάθε λογής κινητοποιήσεις θα έχουν μόνον οι τηλεπαρουσιαστές, οι αστυνομικοί και οι καθώς πρέπει πολιτικοί.
»Αντίθετα, στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ κάνουμε κάτι που θα ήταν αδιανόητο σ' ένα πανεπιστήμιο εξαρτημένο από τις διαθέσεις ιδιωτών, διαφημιστών και χορηγών. Μέσα σ' ένα ακαδημαϊκό περιβάλλον δίνουμε έμφαση στην καλλιέργεια της κριτικής σκέψης και στην προετοιμασία των παιδιών για τον ευμετάβλητο και δύσκολο κόσμο όπου θα βρεθούν μετά την αποφοίτησή τους. Η μελέτη των κινητοποιήσεων του Δεκέμβρη του 2008 ήταν για όλα αυτά μια πρώτης τάξης άσκηση και συνάμα μια μοναδική εμπειρία δημοκρατικής συνειδητοποίησης».

Αποτιμήσεις της «βίας»
Όσο κι αν ο «Δεκέμβρης του 2008» δεν μπορεί να συρρικνώνεται αυθαίρετα σε μια απλή σειρά βίαιων επεισοδίων, άλλο τόσο είναι αδιανόητος χωρίς τη μαζική (συμβολική ή υλική) διάρρηξη της «νομιμότητας» από δεκάδες χιλιάδες πολίτες, ως επί το πλείστον νέους.
Μοιραία, λοιπόν, το φαινόμενο «της βίας» υπήρξε ένα από τα βασικά σημεία όπου στάθηκαν οι περισσότερες από τις εν θερμώ αναλύσεις. Με αποτέλεσμα μια ευρύτατη γκάμα προσεγγίσεων, από την ανοιχτή αποδοκιμασία μέχρι την ερμηνευτική σκιαγράφηση του κοινωνικού πλαισίου που επικαθόρισε τις πρακτικές των διαδηλωτών.
* Ο Γιάννης Παπαθεοδώρου θα δει έτσι «στην πρωτοφανή βία του Δεκέμβρη» την «πλήρη ιδιωτικοποίηση των νέων πολιτικών υποκειμένων»: «Διαλύοντας τον κώδικα της "κοινής ευπρέπειας", οι βίαιοι πρωταγωνιστές του Δεκέμβρη δεν έκαναν τίποτα άλλο παρά να δηλώσουν περίτρανα την πίστη τους σ' ένα ακραίο νεοφιλελεύθερο δόγμα: η σχέση του υποκειμένου με τις πράξεις του εξαντλείται στα ατομικά κίνητρα, στην επιθυμία του για δύναμη, στη μοναδολογική θέαση του κόσμου. [...] Ας θυμηθούμε, άλλωστε, πως όσα κινήματα έθεσαν τους πολιτικούς τους στόχους εκτός κράτους, εξουσίας και συστήματος, απλώς διευκόλυναν τον αυταρχικό κρατισμό και τη γενικευμένη καταστολή» («Σύγχρονα Θέματα» 103, σ. 112-3 και «Νέα Εστία» 1.819, σ. 289-290).
* Εξίσου αρνητικός απέναντι στην εξέγερση, ο Δαμιανός Παπαδημητρόπουλος διαπιστώνει ότι «το δεκεμβριανό συνεχές» (ριζοσπαστικής αριστεράς κι αντιεξουσιαστικού χώρου) «έχει πίσω του μια ιστορία», με αφετηρία τα μαχητικά κοινωνικά κινήματα της προηγούμενης περιόδου: «Εδώ και κάμποσα χρόνια οι οργανωτές κινητοποιήσεων, συνδικαλιστικών ή πολιτικών, έχουν έστω και εμπειρικά συνειδητοποιήσει ότι μια ορισμένη δόση άσκησης έμμεσης ή και λιγότερο έμμεσης βίας και μια ορισμένη δόση του αντίστοιχου θεάματος της βίας συντελεί σε ένα μεγαλύτερο αντίκτυπο και ενδιαφέρον για την κινητοποίηση. Ειδικότερα, μάλιστα, η βία ως θέαμα εξασφαλίζει για την κινητοποίηση μια σίγουρη θέση στα τηλεοπτικά δελτία των οκτώ, πολλές φορές και πρώτο τραπέζι πίστα. Με άλλα λόγια, η βία και το θέαμα συμβάλλουν στην επιτυχία μιας κινητοποίησης, καθιστώντας την υπολογίσιμο γεγονός» («Νέα Εστία», όπ.π., σ. 2.801).
* Στη δική του παρέμβαση, ο Νικόλας Σεβαστάκης θα απομυθοποιήσει αντίθετα την εικόνα αποκάλυψης που κατασκεύασαν τα ΜΜΕ κι αποδέχθηκαν ασυζητητί οι περισσότεροι αναλυτές: «Η αντικειμενική βία που εκλύεται από την πολεοδομική "ανάπτυξη" των περισσότερων αστικών κέντρων αυτής της χώρας -βία εναντίον της μητέρας, του πεζού, του ηλικιωμένου, του διαβάτη- είναι μη συγκρίσιμη με το κάψιμο κάποιων αυτοκινήτων στη διάρκεια συγκρούσεων. Αυτό δεν σημαίνει ποινική ασυλία ή δικαιολόγηση μιας τέτοιας πρακτικής. Αποκαθιστά απλώς τη στοιχειώδη τάξη της συζήτησης σχετικά με τις απειλές που αντιμετωπίζει η καθημερινή ζωή των πολιτών» (όπ.π., σ. 309).
* Διευρύνοντας τη συζήτηση, η Κατερίνα Λαμπρινού και ο Γιάννης Μπαλαμπανίδης θυμίζουν το υλικό υπόβαθρο της «σύγκρουσης γενιών» που αποκάλυψε ο Δεκέμβρης: «Η διογκούμενη πραγματική ανισότητα καθίσταται πρόδηλη ιδίως για τους νέους, ακριβώς λόγω των δυσμενών όρων ένταξης μιας ολόκληρης γενιάς στην εργασιακή διαδικασία - όροι που μάλιστα εφαρμόζονται "πιλοτικά" στους νεότερους (επισφαλής εργασία, ελαστικά ωράρια, απουσία προνοιακής κάλυψης, επιμήκυνση των ορίων συνταξιοδότησης), αντιπαραθέτοντάς τους αντικειμενικά προς τους "μεγαλύτερους", οι οποίοι ακόμη απολαμβάνουν τις σχετικές κατακτήσεις» (όπ.π., σ. 230-232).
* Ο Δημήτρης Χριστόπουλος θα σταθεί τέλος σ' ένα επιμέρους συμβάν (τη μετατροπή σε οδόφραγμα της προτομής του Κώστα Περρίκου, που το 1942 ανατίναξε τα γραφεία της ναζιστικής ΕΣΠΟ με δεκάδες θύματα) για να τονίσει τη σχετικότητα της «καταδίκης της βίας»:
«Τη βία την καταδικάζουμε όταν μας φαίνεται αδικαιολόγητη. Όταν μας φαίνεται δικαιολογημένη, επειδή απέναντί μας έχουμε εχθρούς, όχι απλώς την αποδεχόμαστε αλλά και τιμούμε σαν ήρωες τους ανθρώπους που χρησιμοποίησαν βία. Στην Ελλάδα με το παραπάνω μάλιστα. Οι περισσότεροι ήρωές μας είναι πολεμιστές. Εν κατακλείδι: η καταδίκη της βίας τελεί υπό την αίρεση του άδικου χαρακτήρα της βίαιης πράξης. Ο χαρακτηρισμός μιας πράξης ως άδικης είναι θέμα ιδεολογικό. Η αξίωση του κατεστημένου να συμφωνήσουμε όλοι σε αυτό το μείζον ιδεολογικό ζήτημα είναι με το ζόρι εκμαίευση πολιτειακής νομιμοφροσύνης» («Σύγχρονα Θέματα», όπ.π., σ. 110-111).

ΔΙΑΒΑΣΤΕ
Πανοπτικόν
(τχ. 12, 1/2009)
Το πρώτο περιοδικό που ασχολήθηκε εκτεταμένα με το Δεκέμβρη, με κείμενα θετικά διακείμενα προς την εξέγερση. Ανάμεσά τους το άρθρο του Ακη Γαβριηλίδη «Γιατί είμαι με τους κουκουλοφόρους», που πρωτοκυκλοφόρησε διαδικτυακά στη διάρκεια των γεγονότων.
Σύγχρονα Θέματα
(τχ. 103, 10-12.2008)
«Απόπειρα κατανόησης» του Δεκέμβρη, ρητά οριοθετημένη «έναντι του αποτροπιασμού και της εξιδανίκευσης». Ξεχωρίζουμε το άρθρο του Ματθαίου Τσιμιτάκη «Εξέγερση και Διαδίκτυο», την αναπαραγωγή ενός δείγματος πολιτικών ντοκουμέντων της εξέγερσης και το διάλογο πανεπιστημιακών περί «βίας».
Νέα Εστία
(τχ. 1.813, 2/2009)
Εκτενές πολυφωνικό αφιέρωμα, με κεντρικό τίτλο «Τι συνέβη τον Δεκέμβριο 2008;» και απόψεις που κυμαίνονται από τη θετική αποτίμηση ως την ολοκληρωτική καταδίκη της νεανικής εξέγερσης.
Τα παιδιά της γαλαρίας
(τχ. 14, 10/2009)
Αφιέρωμα στα γεγονότα από αντιεξουσιαστική σκοπιά. Ξεχωρίζουμε το «Χρονικό ενός μακρόσυρτου Δεκέμβρη», την αναλυτικότερη διαθέσιμη καταγραφή της εξέγερσης και των κινητοποιήσεων του επόμενου εξαμήνου που αποτέλεσαν «προέκτασή» της.
BlauMachen
(τχ. 3, καλοκαίρι 2009)
Ανάλογη εξαιρετική δουλειά σε αναρχοκομμουνιστικό περιοδικό της Θεσσαλονίκης.
Spyros Economides - Vassilis Monastoiriotis
(eds), «The return of street politics? Essays on the December riots in Greece» (London School of Economics - The Hellenic Observatory, Λονδίνο 2009).
Απόπειρα «ευρέως και ανοικτού διαλόγου» για τη δεκεμβριανή εξέγερση με συμμετοχή ελλήνων και ξένων πανεπιστημιακών και δημοσιογράφων. Με λιγοστές εξαιρέσεις, ωστόσο, το αποτέλεσμα αντανακλά κυρίως τον πανικό μιας συγκεκριμένης ελίτ απέναντι στο «σοκαριστικό» και «φρικαλέο» θέαμα της αναγέννησης του «πεζοδρομίου», που μπλοκάρει τον «αναγκαίο εκσυγχρονισμό» της χώρας.

http://www.enet.gr/?i=issue.el.home&date=06/12/2009&id=109291

Σάββατο 5 Δεκεμβρίου 2009

Oι 20 καλύτερες ατάκες του Αρκά


1.. Προσπαθώ να βγω από το ψυχολογικό αδιέξοδο, αλλά δεν μπορώ να θυμηθώ από που μπήκα.

2.. Διασκέδαση είναι η τέχνη να κουράζεσαι τις ώρες ανάπαυσης.

3.. Η πείρα είναι μια χτένα που την αποκτάς όταν είσαι πια φαλακρός!

4.. Δημοκρατία είναι 4...λύκοι και 1 πρόβατο να ψηφίζουν για φαγητό.

5.. Αυτοί που κάνουν πως ξέρουν τα πάντα εκνευρίζουν εμάς που τα ξέρουμε.

6.. Το καλύτερο φάρμακο για το βήχα είναι η φασολάδα. Μετά θα φοβάσαι να βήξεις.

7.. Η τεχνητή νοημοσύνη δεν μπορεί να κερδίσει τη φυσική ηλιθιότητα.

8.. Η ζωή χωρίζεται σε τρεις φάσεις: επανάσταση, περισυλλογή, τηλεόραση. Ξεκινάς να αλλάξεις τον κόσμο και καταλήγεις να αλλάζεις κανάλια...

9.. Τη γυναίκα μου πάνω από όλα. Όλες τις άλλες από κάτω.

10.. Μεγαλοφυΐα είναι κάποιος που σε μια παραλία γυμνιστών μπορεί να θυμάται φάτσες.

11.. Ακόμα και μια κοινωνία ηλιθίων είναι ταξική. Έτσι, ένας ηλίθιος πλούσιος είναι απλά πλούσιος, ενώ ένας ηλίθιος φτωχός είναι απλά ηλίθιος.

12.. Η τύχη κτυπάει την πόρτα σου μόνο μια φορά, αλλά η ατυχία έχει πολύ μεγαλύτερη υπομονή.

13.. Έχω διαβάσει τόσα πολλά γύρω από το κάπνισμα και το ποτό, που αποφάσισα να κόψω το διάβασμα.

14.. Η φιλοδοξία είναι το τελευταίο καταφύγιο της αποτυχίας.

15.. Κάντε οικονομία στο νερό: πλυθείτε μαζί με μία φίλη(ο)!!

16.. Γάμος είναι όταν δυο άτομα μοιράζονται τα προβλήματά τους, τα οποία δε θα είχαν προκύψει αν δεν είχαν παντρευτεί!

17.. Είναι καιρός να αφήσουμε τους εγωισμούς και να κοιτάξουμε λίγο τον εαυτό μας.

18.. Τι λες αγάπη μου θα καταφέρουμε να τελειώσουμε μαζί; Μπα! Εγώ αργώ… Έχω δύο κεφάλαια ακόμα.

19.. Μαμά, όταν μεγαλώσω θα γίνω κι εγώ φαλακρός σαν το μπαμπά; Μην ανησυχείς, η τριχόπτωση είναι κληρονομική!

20.. Μην ανησυχείς κούκλα, ξέρω όλα τα μυστικά του γυναικείου οργασμού. Αλήθεια; Μάλλον είσαι πολύ εχέμυθος!