Πότε γίνονται οι εκλογές;
▪ Οι προεδρικές εκλογές στις HΠA γίνονται την πρώτη Τρίτη του Νοεμβρίου, δίσεκτου έτους, κάθε τέσσερα χρόνια. Το Σύνταγμα απαγορεύει τρίτη θητεία για τον πρόεδρο και τον αντιπρόεδρο.
▪ Παράλληλα με τις εκλογές για τον πρόεδρο και τον αντιπρόεδρο, διεξάγονται εκλογές για τη Γερουσία σε 33 Πολιτείες και σε όλες τις Πολιτείες για την ανανέωση της Βουλής των Αντιπροσώπων (για τους 435 βουλευτές). Στις εκλογές του Νοεμβρίου θα διεξαχθεί επίσης ψηφοφορία σε 11 Πολιτείες για εκλογή κυβερνήτη, ενώ σε ορισμένες περιοχές θα γίνουν εκλογές για προέδρους κομητειών και άλλων αξιωματούχων. Όλα τα μέλη της Βουλής εκλέγονται για θητεία δύο ετών, ενώ το ένα τρίτο της Γερουσίας εκλέγεται κάθε δύο χρόνια. Η θητεία των γερουσιαστών διαρκεί έξι χρόνια.
▪ Διεξάγονται επίσης δεκάδες δημοψηφίσματα για πολιτειακά θέματα.
▪ Κάθε Πολιτεία θέτει τους δικούς της κανόνες διεξαγωγής της ψηφοφορίας. Σε τουλάχιστον 33 Πολιτείες η εκλογική διαδικασία έχει ήδη αρχίσει και οι πολίτες ψηφίζουν είτε διά επιστολικής ψήφου είτε με κανονική ψηφοφορία.
▪ Το σύστημα της ψηφοφορίας διαφέρει από Πολιτεία σε Πολιτεία. Στις περισσότερες εφαρμόζεται τα τελευταία χρόνια το ηλεκτρονικό σύστημα ψηφοφορίας.
Ποιος έχει δικαίωμα ψήφου;
Δικαίωμα ψήφου έχουν οι Αμερικανοί πολίτες άνω των 18 ετών που έχουν εγγραφεί στους εκλογικούς καταλόγους. Κάθε αμερικανική Πολιτεία έχει τους δικούς της κανόνες τόσο για το δικαίωμα του εκλέγειν όσο και του εκλέγεσθαι.
Σε πολλές Πολιτείες, για παράδειγμα, ψηφίζουν όσοι έχουν τίτλο ιδιοκτησίας. Οι γυναίκες απέκτησαν το 1920 δικαίωμα ψήφου στις προεδρικές εκλογές. Το Σύνταγμα επίσης απαγορεύει να αποκλείεται από την ψηφοφορία πολίτης που έχει ανοιχτούς λογαριασμούς με την εφορία.
Ποιος έχει το δικαίωμα του εκλέγεσθαι;
Οποιοσδήποτε είναι Αμερικανός πολίτης -είτε έχει γεννηθεί στις ΗΠΑ είτε πολιτογραφήθηκε εκ των υστέρων ως πολίτης-, έχει συμπληρώσει δεκατέσσερα χρόνια παραμονής στις ΗΠΑ και είναι πάνω από 35 ετών, μπορεί να θέσει υποψηφιότητα για πρόεδρος των ΗΠΑ.
Ποιο είναι το εκλογικό σύστημα;
Το αμερικανικό εκλογικό σύστημα είναι αρκετά σύνθετο.
H εκλογή του Αμερικανού προέδρου δεν είναι άμεση. O πρόεδρος των HΠA εκλέγεται από το Σώμα των Eκλεκτόρων (Eκλεκτορικό Kολέγιο) το οποίο συγκροτούν οι εκλέκτορες κάθε Πολιτείας. Για την εκλογή του προέδρου απαιτείται να συγκεντρωθεί ο αριθμός των 270 εκλεκτόρων. Το σύστημα στις ΗΠΑ είναι πλειοψηφικό και βασίζεται στην αρχή «ο νικητής τα παίρνει όλα» (the «winner-takes-all» system).
Οι Αμερικανοί ψηφοφόροι εκλέγουν τους 538 εκλέκτορες (το σύνολο των εκλεκτόρων από όλες τις Πολιτείες) κι εκείνοι στη συνέχεια ψηφίζουν για τον πρόεδρο και τον αντιπρόεδρο. Ο αριθμός των εκλεκτόρων κάθε Πολιτείας ορίζεται από το μέγεθος, τον πληθυσμό και τη σημασία της.
Για να εκλεγεί πρόεδρος απαιτείται η πλειοψηφία 270 εκλεκτόρων (με τη διαδικασία του 50 συν ένα). Ο προεδρικός υποψήφιος που θα εξασφαλίσει την πλειοψηφία κερδίζει και τους υπόλοιπους. Οι μοναδικές Πολιτείες που διαφωνούν με την κατανομή αυτή είναι το Μέιν και η Νεμπράσκα, στις οποίες οι εκλέκτορες κατανέμονται σύμφωνα με την ψηφοφορία. Στον αριθμό των εκλεκτόρων του νικητή προστίθενται και οι 3 εκλέκτορες της Κομητείας Κολούμπια, η οποία δεν έχει αντιπροσώπευση στο Κογκρέσο, αλλά φορολογείται κανονικά. Το Κολέγιο των Εκλεκτόρων δημιουργήθηκε από τους ιδρυτές της αμερικανικής δημοκρατίας ως συμβιβασμός μεταξύ εκλογής του προέδρου από το Κογκρέσο και της απευθείας εκλογής από το λαό.
Προϋποθέσεις για τους εκλέκτορες: Μέλος του Κογκρέσου ή αξιωματούχος που κατέχει ομοσπονδιακή θέση δεν μπορεί να είναι εκλέκτορας. Οι εκλέκτορες εκλέγονται είτε απευθείας από το λαό, είτε με εσωκομματικές εκλογές - και πάλι αυτό ρυθμίζεται από τους πολιτειακούς νόμους. Σε ορισμένες Πολιτείες την ημέρα των προεδρικών εκλογών οι ψηφοφόροι ψηφίζουν και τους εκλέκτορες.
Άμεση εκλογή
Οι εκλογές για την ανανέωση της Βουλής, την εκλογή τού ενός τρίτου της Γερουσίας, των κυβερνητών ή άλλων αξιωματούχων είναι άμεσες. Οι ψηφοφόροι εκλέγουν τα πρόσωπα με ξεχωριστά ψηφοδέλτια. Επίσης, καταθέτουν την ψήφο τους και για τα δημοψηφίσματα που σε κάθε προεδρική εκλογική αναμέτρηση διεξάγονται παράλληλα, με τοπικό συνήθως περιεχόμενο.
Οι εκλέκτορες δεσμεύονται ότι θα ψηφίσουν τον προεδρικό υποψήφιο που προέρχεται από το κόμμα που ανέδειξε και τους ίδιους.
H εκλογή του προέδρου από τους εκλέκτορες είναι μια τυπική διαδικασία που γίνεται στις 16 Δεκεμβρίου. Καμιά συνταγματική ρύθμιση ή ομοσπονδιακός νόμος δεν υποχρεώνει τους εκλέκτορες να ψηφίσουν, σύμφωνα με τη λαϊκή εντολή. Σε ορισμένες Πολιτείες, πολιτειακοί νόμοι απαγορεύουν ρητά στους εκλέκτορες να ψηφίσουν αντίθετα με τη βούληση του λαού, ψηφίζοντας τον προεδρικό υποψήφιο της προτίμησής τους. Αν οι εκλέκτορες αυτοί παρεκκλίνουν της εντολής, απομακρύνονται και αντικαθίστανται από τους επιλαχόντες στη λίστα.
Σε ολόκληρη την αμερικανική πολιτική ιστορία, πάνω από το 99% των εκλεκτόρων έχει ψηφίσει όπως δεσμεύθηκε.
Η λαϊκή εντολή και οι εκλέκτορες
Το αμερικανικό εκλογικό σύστημα έχει δεχθεί κριτικές, καθώς επιτρέπει να μην εκλέγεται εκείνος που παίρνει την πλειοψηφία σε ψήφους, αλλά εκείνος που κερδίζει τους εκλέκτορες. Έτσι, συμβαίνει το παράδοξο, άλλος να κερδίζει τη λαϊκή ψήφο και άλλος την προεδρία. Προσφάτως, αυτό συνέβη το 2000, όταν ο Αλ Γκορ κέρδισε τη λαϊκή εντολή αλλά ο Τζορτζ Μπους απέσπασε την πλειοψηφία των εκλεκτόρων. Χρειάστηκε η επέμβαση του Ανώτατου Ομοσπονδιακού Δικαστηρίου για να ανακηρυχθεί ο νικητής των εκλογών!
Τί συμβαίνει εάν δεν υπάρξει νικητής;
Στην εξαιρετική περίπτωση που δεν εκλεγεί πρόεδρος και αντιπρόεδρος με την πλειοψηφία των εκλεκτόρων (οι δύο διεκδικητές της προεδρίας ισοψηφήσουν), η διάταξη 12 του αμερικανικού Συντάγματος προβλέπει την εκλογή του προέδρου από τη Βουλή των Αντιπροσώπων. Η Βουλή διά πλειοψηφίας εκλέγει τον πρόεδρο. Προσωρινά, μέχρι τη διεξαγωγή της ψηφοφορίας στη Βουλή, αναλαμβάνει την εξουσία ο πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων.
Έχουν σημειωθεί παρατυπίες;
Γεμάτη παρατυπίες είναι η ιστορία των εκλογών στις ΗΠΑ. O περισσότερος κόσμος θυμάται τον Tζον Kένεντι ως έναν από τους πιο δημοφιλείς και φωτογενείς προέδρους των HΠA. Ελάχιστοι ίσως θυμούνται ότι η εκλογική μάχη ανάμεσα στον Kένεντι και τον Νίξον κρίθηκε στο «φωτο-φίνις» και χαρακτηρίστηκε από αναρίθμητες παρατυπίες.
Στις εκλογές του 2000 εξελέγη στη Γερουσία ένας νεκρός! Οι οπαδοί του Mπους ισχυρίζονται επίσης ότι η απόφαση των MME να ανακηρύξουν πρόωρα τον Γκορ νικητή στη Φλόριντα στέρησε το κόμμα από εκατοντάδες χιλιάδες ψήφους στο βορειοανατολικό τμήμα της χώρας, που βρίσκεται σε διαφορετική ωριαία ζώνη.
Έχουν σημειωθεί «παράξενα» στις εκλογές;
Στην Πολιτεία του Νέου Mεξικού η παράδοση ισχύει ακόμη, και σύμφωνα με τη νομοθεσία, σε περίπτωση που ισοψηφήσουν δύο υποψήφιοι για το Κογκρέσο ή άλλο τοπικό αξίωμα, μπορεί να ανακηρυχθεί νικητής όποιος κερδίσει μια παρτίδα πόκερ! H τελευταία φορά που κρίθηκε στα χαρτιά μια εκλογή ήταν το 1999, όταν ο Ρεπουμπλικάνος Tζιμ Mπλανκ και η Δημοκρατική Λένα Mίλιγκαν ισοψήφησαν για τη θέση του ειρηνοδίκη. Έπαιξαν ένα παιχνίδι πόκερ μέσα στην αίθουσα του δικαστηρίου παρουσία δεκάδων θεατών και ο Mπλανκ κέρδισε. Το πιο πιθανό είναι όμως να μη συμπεριφερθούν οι δύο υποψήφιοι σαν τζογαδόροι, αλλά να ζητήσουν επανακαταμέτρηση των ψήφων.
Πότε αναλαμβάνει τα καθήκοντά του ο νέος πρόεδρος;
Ο νέος πρόεδρος αναλαμβάνει καθήκοντα στις 20 Ιανουαρίου. Ως τότε ο απερχόμενος πρόεδρος ασκεί πλήρως τα καθήκοντά του, αποφεύγει όμως να λάβει σημαντικές αποφάσεις, που ενδεχομένως θα δεσμεύσουν το νεοεκλεγέντα πρόεδρο - εκτός αν έχει εκλεγεί ο ίδιος για δεύτερη τετραετία.
http://www.e-tipos.com/content/staticfiles/issues/2008/11/02/USA%202008/usa2008%2032.pdf
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου