Τρίτη 2 Σεπτεμβρίου 2008

Η άγνωστη Κίνα: σε στενό κλοιό η ενημέρωση


Η χώρα του Κόκκινου Δράκου έχει χαρακτηριστεί ως η «μεγαλύτερη φυλακή για τους δημοσιογράφους» από τη μη κυβερνητική οργάνωση «Δημοσιογράφοι χωρίς σύνορα». Η διεθνής κοινότητα απαριθμεί καθημερινά δεκάδες περιπτώσεις καταπάτησης της ελευθεροτυπίας, ενώ οργανώσεις για την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ζητούν την αποδέσμευση των μέσων ενημέρωσης από τον έλεγχο του κινεζικού καθεστώτος.
Περισσότεροι από 30 δημοσιογράφοι και 50 χρήστες του διαδικτύου βρίσκονται στη φυλακή, πολλοί από τους οποίους κρατούνται από το 1980. Ενδεικτικό παράδειγμα της κάλυψης των γεγονότων αποτελεί ο φονικός σεισμός στην περιοχή του Σετσουάν, που στοίχισε τη ζωή σε 8.500 ανθρώπους. Δεν υπήρξε καμία νύξη στα κινεζικά μέσα ενημέρωσης για τους πραγματικούς υπευθύνους, τις κατασκευαστικές εταιρίες, όπως επισημαίνουν σε άρθρο τους οι «Financial Times». Η κακή υποδομή των σχολείων οδήγησε χιλιάδες παιδιά στο θάνατο και καταδικάστηκε από τα διεθνή ΜΜΕ. Τα κινεζικά ειδησεογραφικά δελτία πέρασαν την είδηση στα ψιλά γράμματα, για να μη δημιουργηθούν εσωτερικές ταραχές. Αυτά είναι μόνο μερικά από τα περιστατικά που αποτυπώνουν την εικόνα των μέσων ενημέρωσης στην Κίνα, στη χώρα που για αιώνες αποτελούσε το φάρο του πολιτισμού στην Άπω Ανατολή.
Η άμεση σχέση κράτους και ΜΜΕ έχει βαθιές ρίζες μέσα στο χρόνο. Τα μέσα ενημέρωσης βρίσκονταν πάντα υπό τον έλεγχο του κινεζικού καθεστώτος και ακολουθούσαν την πολιτική γραμμή του Κομμουνιστικού Κόμματος. «Λάμβαναν επιδοτήσεις από το ταμείο του κράτους, αλλά ποτέ δεν είχαν εμπορικό κίνητρο. Όταν όμως άρχισαν να μειώνονται τα κρατικά κονδύλια, τα μέσα ενημέρωσης έπρεπε να βρουν τρόπο να επιβιώσουν και στράφηκαν στις εξωτερικές επενδύσεις. Έτσι λοιπόν απέκτησαν διπλή προσωπικότητα και άρχισαν να λειτουργούν από τη μια ως δημόσιοι οργανισμοί και από την άλλη ως επιχειρήσεις», όπως επισημαίνει μέσα από την έρευνα η καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Επικοινωνίας του Πεκίνου (CUC) δρ Κινγκ Λούο. «Το κράτος ελέγχει ακόμα τον τομέα των ειδήσεων και των δημόσιων σχέσεων, ενώ οι ιδιωτικές επιχειρήσεις ασχολούνται με το μάρκετινγκ και τη διαφήμιση με στόχο την αύξηση του κέρδους», υπογραμμίζει η ίδια.
Το άνοιγμα στις ιδιωτικές επενδύσεις έφερε ανανέωση στην ύλη και το πρόγραμμα των μέσων ενημέρωσης. Στην τηλεόραση ενσωματώθηκαν ψυχαγωγικά και αθλητικά προγράμματα, ενώ εμπλουτίστηκαν μέσα από συμφωνίες που έκλεισαν με μεγάλες ξένες εταιρίες, όπως η AOL Time Warner και News Corp, του μεγιστάνα των μέσων ενημέρωσης Ρούπερτ Μέρντοχ. Ωστόσο, το Πεκίνο συνεχίζει να απαγορεύει την αναμετάδοση ξένων προγραμμάτων που αποτελούν απειλή για την «εθνική ασφάλεια» και την «πολιτική σταθερότητα», αλλά και τη χρήση δορυφορικών δεκτών.
Η Κίνα, που μετρά 1,3 δισεκατομμύρια ανθρώπους, έχει μεγάλες δυνατότητες ανάπτυξης στον τομέα των μέσων ενημέρωσης, όπως εκτιμούν Κινέζοι αναλυτές. Σήμερα διαθέτει 319 τηλεοπτικούς σταθμούς με συνολικά 2.389 τηλεοπτικά κανάλια (εθνικά, περιφερειακά και τοπικά). Η τηλεόραση αποτελεί το πιο δημοφιλές μέσο ενημέρωσης στις αστικές πόλεις για την ενημέρωση και την ψυχαγωγία 1,2 δισεκατομμυρίων πολιτών. Μεγάλη απήχηση έχει επίσης η συνδρομητική τηλεόραση, με τις Αρχές να προβλέπουν πως οι συνδρομητές θα ξεπεράσουν τα 120 εκατομμύρια μέχρι το 2010.
Τα συνολικά έσοδα από τις διαφημίσεις άγγιξαν τα 4,1 δισεκατομμύρια ευρώ το 2005, ενώ περισσότερες από 2.100 εφημερίδες έλαβαν άδεια έκδοσης από το κράτος. Εκδίδονται επίσης περίπου 9 χιλιάδες περιοδικά ποικίλης ύλης, ενώ υπάρχουν 2.500 ραδιοφωνικοί σταθμοί. Ωστόσο, αυτό που έχει μεγάλη απήχηση μετά την τηλεόραση είναι το διαδίκτυο. Σύμφωνα με το Ερευνητικό Κέντρο Διαδικτύου της Κίνας (CNNIC), ο αριθμός των χρηστών έχει αγγίξει τα 162 εκατομμύρια (12,3% του πληθυσμού). Συνολικά υπάρχουν 1,3 εκατομμύρια ιστοσελίδες, ενώ το 69% των Κινέζων χρηστών διαθέτει δικό του ιστολόγιο. Βέβαια η λειτουργία του διαδικτύου, όσο και να προκαλεί εντύπωση, υποβάλλεται σε εκτενή έλεγχο. Το 2005 διεθνής επιτροπή ακαδημαϊκών κατέληξε στο συμπέρασμα πως η Κίνα έχει «τα πιο ανεπτυγμένα και αποδοτικά τεχνολογικά συστήματα στον κόσμο για τη λογοκρισία και την επιτήρηση του διαδικτύου».
Οι ιστοσελίδες φιλτράρονται, υπάρχει ειδικό τμήμα της αστυνομίας που παρακολουθεί κάθε καταγραφή και αναζήτηση επικίνδυνη για το καθεστώς. Οι ξένες ειδησεογραφικές ιστοσελίδες είναι πρώτες στη μαύρη λίστα. Τα δύο πιο δημοφιλή portals, Sina και Sohu, είχαν κλείσει για ένα μικρό διάστημα το 2006 λόγω τεχνικών προβλημάτων, όπως είχαν ανακοινώσει οι αρχές. Στην πραγματικότητα όμως ο στόχος ήταν η βελτίωση του φιλτραρίσματος των αναζητήσεων των χρηστών.
Η ανάθεση των Ολυμπιακών Αγώνων στην Κίνα αποτελεί μια σημαντική ευκαιρία για να αποδείξει το καλό πρόσωπό της στη διεθνή κοινότητα. Παρά τη χαλάρωση των περιορισμών της στο έργο των ξένων μέσων ενημέρωσης, δεν έχουν σταματήσει οι καταγγελίες για καταπάτηση της ελευθερίας του Τύπου από οργανώσεις προάσπισης των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Η Διεθνής Αμνηστία αναφέρει πως η κινεζική κυβέρνηση δεν έχει κάνει όσα είχε υποσχεθεί για την ελευθερία των ΜΜΕ. Όσον αφορά στους ξένους ανταποκριτές, η πρόσβαση σε πληροφορίες για ευαίσθητα θέματα παραμένει περιορισμένη και ελεγχόμενη.

http://www.e-tipos.com/pdfViewer?selectedinsert=28

Δεν υπάρχουν σχόλια: