Κυριακή 31 Μαΐου 2009

Να μην ξεχάσω την Κοπεγχάγη


Οι πρώτες κιόλας εικόνες που σου δίνει η Κοπεγχάγη στη διαδρομή από το αεροδρόμιο προς την πόλη σε κάνουν να καταλάβεις ότι δεν θεωρείται τυχαία μία από τις πιο πράσινες πρωτεύουσες της Ευρώπης. Συνεπώς, δεν είναι καθόλου παράταιρο ότι η μεγάλη σύνοδος του ΟΗΕ για το περιβάλλον θα γίνει εδώ τον ερχόμενο Δεκέμβριο. Είναι μία από τις λίγες πόλεις στην Ευρώπη που αισθάνεσαι ότι οι κάτοικοί της έχουν μια οικολογική συνείδηση, αλλά με έναν πιο… φιλελεύθερο τρόπο, δηλαδή χωρίς αυτό να τους επιβάλλεται από τα πάνω.
Θα δεις ίσως εδώ περισσότερα σκουπίδια στους δρόμους από ό,τι σε μια γερμανική πόλη. Αλλά θα ξέρεις ότι οι δρόμοι θα καθαριστούν κάθε βράδυ από το δήμο και ότι τα σκουπίδια αυτά θα καταλήξουν είτε στην ανακύκλωση είτε θα οδηγηθούν προς καύση, με στόχο την παραγωγή θερμικής ενέργειας για την πόλη. Επίσης, θα δεις τα νερά στα κανάλια της πόλης να είναι σχεδόν πεντακάθαρα. Το σύστημα διαχείρισης υδάτινων αποβλήτων θεωρείται από τα καλύτερα παγκοσμίως.
Στις παραλίες γύρω από την πρωτεύουσα υπάρχουν εδώ και χρόνια πολλές «γαλάζιες σημαίες» και ο στόχος είναι μέχρι το 2015 να μπορείς να κάνεις άνετα μπάνιο παντού χωρίς δεύτερη σκέψη. Και θα δεις, επιπλέον, πολύ περισσότερα ποδήλατα από οπουδήποτε αλλού. Όλοι εδώ θαρρείς και έχουν γεννηθεί πάνω σε ένα ποδήλατο. Τα αυτοκίνητα είναι μειοψηφία και συμπεριφέρονται ως τέτοια, σεβόμενα δηλαδή την πλειοψηφία των ποδηλατών.
Οκτώ στους δέκα κατοίκους της ευρύτερης περιοχής της Κοπεγχάγης έχουν πρόσβαση σε πάρκο ή χώρο πρασίνου σε απόσταση μικρότερη των 300 μέτρων από το σπίτι τους. Αλλά θα πείτε ότι ίσως αυτά υπήρχαν ανέκαθεν. Υπάρχουν, όμως, και τα πιο… καινούργια.
Στο λιμάνι της Κοπεγχάγης θα σε καλωσορίσουν οι ανεμογεννήτριες. Θα τις δεις να σε υποδέχονται και όταν κατεβαίνεις για να προσγειωθείς με το αεροπλάνο. Προφανώς οι Δανοί δεν θεωρούν ότι τους χαλάνε τη «βιτρίνα», όπως πιστεύουμε εμείς στην Ελλάδα (λογικό θα πείτε. Αν μπαίνεις σε ένα νησί και βλέπεις το άλσος από ανεμογεννήτριες, ίσως να αποσπαστεί η προσοχή σου από το πολύχρωμο δάσος με τις καλαίσθητες πινακίδες με τα υπέροχα αγγλικά τουριστικού τύπου). Η Κοπεγχάγη είναι η πόλη της Ευρώπης με το μεγαλύτερο ποσοστό παραγωγής ενέργειας από εναλλακτικές πηγές. Το 21% προέρχεται από τον άνεμο και η φιλοδοξία τους είναι να φτάσει στο 50% τα επόμενα χρόνια.
Μια ανεμογεννήτρια βρήκε τη θέση της ακόμα και στο κέντρο του Τίβολι, του πάρκου διασκέδασης και συμβόλου της πόλης, για να θυμίζει στους Δανούς ότι έχουμε όλοι υποχρέωση να μην μένουμε άπραγοι... Αν υπάρχει πράγματι ανάγκη για κάτι τέτοιο. Η Κοπεγχάγη έχασε μόλις στα σημεία από τη Σουηδέζα «γειτόνισσά» της Στοκχόλμη τον τίτλο της «Πράσινης Πρωτεύουσας» της Ευρώπης, τον οποίο και απένειμε πριν από μερικές εβδομάδες το Ευρωκοινοβούλιο, με βάση συγκεκριμένα και μετρήσιμα κριτήρια. Η Κοπεγχάγη, λοιπόν, έχει κάθε δικαίωμα να δηλώνει φιλόδοξα ότι θέλει να αντικαταστήσει το Κιότο ως «όρο» περιβαλλοντικής πολιτικής στην παγκόσμια γλώσσα, που χρησιμοποιούν όλοι οι λαοί όταν μιλούν για τη σωτηρία του πλανήτη. «COP 15» είναι ο σχετικός κωδικός, που σημαίνει Conference of the Parties, όπου parties είναι τα ενδιαφερόμενα μέρη, δηλαδή οι 192 χώρες του ΟΗΕ και του Πλαισίου της Σύμβασης για την Κλιματική Αλλαγή που θα συναντηθούν για 15η φορά στις αρχές του Δεκεμβρίου στη δανική πρωτεύουσα.
Σύμφωνα με τον Ιβο ντε Μπερ, εκτελεστικό γραμματέα του ΟΗΕ για το θέμα, η Κοπεγχάγη δεν θα είναι επιτυχής αν ασχοληθεί με λεπτομέρειες. Αυτό που είναι το ζητούμενο είναι να δοθούν απαντήσεις σε τέσσερα μεγάλα θέματα πολιτικού χαρακτήρα.
1. Σε τι ποσοστό θέλουν οι ανεπτυγμένες χώρες να μειώσουν πραγματικά τους ρύπους τους;
2. Πόσο θέλουν να συμβάλουν σε αυτό ραγδαία αναπτυσσόμενες χώρες όπως η Κίνα ή η Ινδία;
3. Πώς μπορούν να χρηματοδοτηθούν αναπτυσσόμενες χώρες ώστε να μην ακολουθήσουν το ίδιο ρυπογόνο μοντέλο ανάπτυξης;
4. Ποιος θα αναλάβει τη διαχείριση και κατανομή των σχετικών κονδυλίων;
Όλα αυτά βεβαίως δεν είναι υπόθεση του οικοδεσπότη. Οι Δανοί θέλουν όμως όχι απλά να είναι καλοί οικοδεσπότες, αλλά και να δώσουν χειροπιαστά παραδείγματα του πόσο πράσινα μπορούν να σκέφτονται και να ζουν. Πιθανώς κάποιοι σύνεδροι να χρειαστεί να πάρουν… ποδήλατο, αν το επιτρέπει και ο καιρός.
Στη Σκανδιναβία, η πράσινη συνείδηση είναι ένας τρόπος ζωής για πολλούς λόγους. Οι άνθρωποι έχουν μάθει να ζουν με τη φύση, να τη σέβονται και να την αγαπούν, αλλά έχουν μάθει πάνω από όλα να σκέφτονται πρακτικά. Η μεγάλη πετρελαϊκή κρίση της δεκαετίας του ’70 αποτέλεσε το πρώτο ερέθισμα για μια χώρα όπως η Δανία, που ήταν σχεδόν αποκλειστικά εξαρτημένη από τις ορυκτές πρώτες ύλες, έτσι ώστε να ανακαλύψει και να αξιοποιήσει και άλλες μορφές ενέργειας.
Αυτό στην πράξη σημαίνει ότι η μεγάλη άνοδος του ΑΕΠ της χώρας τα τελευταία 30 χρόνια δεν συνοδεύτηκε και από ανάλογη εκτόξευση των δεικτών κατανάλωσης ενέργειας. Κάτι για το οποίο δεν μπορούν να καυχηθούν πολλές ευρωπαϊκές χώρες.
Η Δανία είναι, επίσης, από τις χώρες που έχουν πάρει πολύ ζεστά το τελευταίο διάστημα το ζήτημα της δημιουργίας υποδομής για την εξάπλωση του ηλεκτρικού αυτοκινήτου στη χώρα. Και φυσικά θέλουν να παρουσιάσουν εταιρίες τους με σύγχρονες πράσινες τεχνολογίες σε μεγάλους πελάτες από ολόκληρο τον κόσμο που θα έρθουν το χειμώνα στην Κοπεγχάγη. Οι Δανοί προσπαθούν, λοιπόν, να δουν τα πράγματα αισιόδοξα. Άλλωστε, όπως δήλωσε χαρακτηριστικά ο Τζον Χόφμάιστερ, πρώην πρόεδρος μιας μεγάλης πετρελαϊκής εταιρίας, «αν υπάρξει μια νέα συμφωνία στην Κοπεγχάγη, θα μοιάζει με ένα λαμπερό άστρο πάνω από τη φήμη της πόλης».
Είναι βεβαίως πολύ νωρίς για να γίνουν από τώρα προβλέψεις για τις προοπτικές επιτυχίας της «COP 15». Ωστόσο, στην πόλη τρέχουν ήδη διάφορες σχετικές εκδηλώσεις, σεμινάρια και ημερίδες προεργασίας, ενώ βλέπει κανείς περίπτερα με σχετικές πληροφορίες. Και μέχρι τον ερχόμενο Δεκέμβριο ίσως να περάσουμε από πολλά κρύα και ζεστά ντους μέχρι να δούμε τι μας περιμένει πραγματικά, τι στάση θα κρατήσουν οι μεγάλες βιομηχανικές δυνάμεις, αλλά και η Ευρώπη συνολικά που έχει δείξει διάθεση για «εκπτώσεις» το τελευταίο διάστημα. Αν μπορεί πάντως να κάνει κανείς μια πρόβλεψη, τότε οφείλει να πει ότι στην πρωτεύουσα της Δανίας θα πάνε… όλοι. Ακόμα και εκείνοι που είχαν αγνοήσει επιδεικτικά το μακρινό Μπαλί. Ποιος θα χάσει την ευκαιρία να ζήσει την ατμόσφαιρα της προχριστουγεννιάτικης περιόδου στην πατρίδα του Χανς Κρίστιαν Αντερσεν;
Η οικολογική συνείδηση δεν χτίζεται μόνο με απαγορεύσεις, ούτε είναι θέμα βιτρίνας. Στηρίζεται στη σχέση με τη φύση που αποκτά ο πολίτης από την παιδική του ακόμα ηλικία, αλλά και στον φιλελεύθερο τρόπο σκέψης που χαρακτηρίζει αυτές τις χώρες και σημαίνει ότι η ελευθερία μου δεν περιορίζει τη δική σου. Δεν αδειάζω τα σκουπίδια μου ούτε στο δρόμο σου ούτε στη θάλασσά σου ούτε στο δάσος σου. Δεν προσεγγίζω το Δημόσιο αλλά και τους συμπολίτες μου με εφεδρεία μου το επιχείρημα «ξέρεις ποιος είμαι εγώ, ρε;». Οι Δανοί ζουν με αυτόν τον παραδοσιακό φιλελευθερισμό, που εξέφρασε και ο χριστιανοδημοκράτης Άντερς Φογκ Ράσμουσεν όταν οι Τούρκοι τού ζητούσαν μετά μανίας να απορρίψει τα σκίτσα συμπατριωτών του που σατίριζαν τον Μωάμεθ. Ένας Δανός η ένας Σκανδιναβός γενικότερα έχει μάθει να κινείται στον άξονα «ζήσε και άσε τους άλλους να ζήσουν».
Που σημαίνει ότι δεν ενοχλείς το διπλανό σου και δεν ενοχλείσαι από αυτόν. Ένας Έλληνας τουρίστας πίσω μου παρατηρεί, καθώς διασχίζουμε την πόλη με ένα καραβάκι, ότι αυτό που του έκανε εντύπωση ήταν η έλλειψη ηχορύπανσης στους δρόμους. Κάτι που οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην έλλειψη ουρών με αυτοκίνητα που μαρσάρουν, φρενάρουν και κορνάρουν, αλλά όχι μόνο... Οι μόνοι που θα ακουστούν σε αυτό το καραβάκι είναι η παρέα του ίδιου αυτού κυρίου, με κορυφαίες τις κυρίες που φωνάζουν στους συνοδούς τους ότι δεν τους κράτησαν καλές θέσεις, αφού «χωθήκανε που χωθήκανε» για να μπουν πρώτοι μέσα…

http://www.e-tipos.com/content/staticfiles/issues/2009/05/02/020509%2026.pdf

Δεν υπάρχουν σχόλια: