Παρασκευή 22 Αυγούστου 2008

Η άγνωστη Κίνα: Πεκίνο, η πόλη που δεν κοιμάται ποτέ


Η πρώτη αίσθηση που έχει κανείς φτάνοντας στο Πεκίνο είναι περίεργη. Αποπνικτική ζέστη, χωρίς να φαίνεται ο ήλιος. Πινακίδες με ιδεογράμματα, που σε αποπροσανατολίζουν. Τίποτα το οικείο. Με μια προσεκτικότερη ματιά όμως βλέπει κάποιος μια πόλη που διαθέτει όλα όσα θα μπορούσε να ζητήσει ή να φανταστεί ένας επισκέπτης.
Τα τελευταία χρόνια το Πεκίνο μοιάζει με ένα απέραντο εργοτάξιο. Τα χουτόνγκ –οι παραδοσιακές γειτονιές με τα στενά σοκάκια και τα γραφικά σπίτια– δίνουν τη θέση τους σε πολυτελείς ουρανοξύστες, επιβλητικά ξενοδοχεία και πολυκαταστήματα. Η τάση αυτή ξεκίνησε επί Μάο, όπου στο όνομα της επανάστασης γκρεμίστηκε πλήθος ναών και παραδοσιακών κτιρίων ανοίγοντας μεγάλες λεωφόρους. Στη συνέχεια το Πεκίνο εξελίχθηκε από μια παραδοσιακή πόλη με ιστορία 500.000 χρόνων σε μια πολύβουη μεγαλούπολη.
Το υψηλό κόστος συντήρησης των παραδοσιακών κατοικιών, αλλά και η προσπάθεια της Κίνας να εξωραΐσει την πόλη οδήγησαν στη δημιουργία μιας πόλης με ιδιαίτερη αρχιτεκτονική. Πολλά δημόσια κτίρια, όπως του κρατικού τηλεοπτικού σταθμού CCTV και της κινεζικής όπερας, εντυπωσιάζουν. Οι οδηγοί ταξί δείχνουν με περηφάνια το στάδιο των Ολυμπιακών Αγώνων κάθε φορά που περνούν από εκεί... «Olympic Games», λένε με σπαστά αγγλικά.
Λίγα είναι πια τα μνημεία που παραπέμπουν στην ιστορία της πόλης. Η Απαγορευμένη Πόλη είναι το πιο γνωστό από αυτά. Ήταν το κέντρο της αυτοκρατορίας για πάνω από 500 χρόνια. Φιλοξένησε 24 αυτοκράτορες και αποτελούσε χώρο διοίκησης. Ήταν το πιο ψηλό κτίσμα της αυτοκρατορίας. Κανείς δεν μπορούσε να κοιτά απευθείας το παλάτι ως ένδειξη σεβασμού προς τον αυτοκράτορα. Ονομάστηκε έτσι γιατί η είσοδος στην πόλη ήταν αδύνατη για το λαό. Μετά την επανάσταση άνοιξε τις πύλες της στο κοινό με αποτέλεσμα ακόμα και σήμερα να την επισκέπτονται πολλοί Κινέζοι. Για πολλούς από αυτούς τους Κινέζους τουρίστες το θέαμα είναι οι δυτικοί. Κάποιοι έχουν έρθει από την επαρχία και δεν έχουν συναντήσει δυτικούς. Μην παραξενευτείτε εάν σας ζητήσουν να βγείτε μαζί μια φωτογραφία.
Βγαίνοντας από την Απαγορευμένη Πόλη βρίσκεται η περίφημη πλατεία Τιαν Αν Μεν. Η μεγαλύτερη πλατεία του κόσμου και το κέντρο της κινεζικής πρωτεύουσας. Κατασκευάστηκε από τον Μάο ως χώρος συγκεντρώσεων. Με κάθε πλευρά μήκους 1 χλμ. χρειάζεται κανείς τουλάχιστον μία ώρα για να τη διασχίσει. Στην ανατολική πλευρά είναι το Εθνικό Μουσείο, ενώ απέναντι, στη δυτική πλευρά της πλατείας, είναι το Εθνικό Λαϊκό Κογκρέσο. Στο κέντρο της πλατείας βρίσκονται το Μνημείο των Ηρώων και το Μαυσωλείο του Μάο Τσετούνγκ. Η πλατεία είναι ίσως από τα λίγα μέρη στο Πεκίνο που οι Κινέζοι δεν φτύνουν –συνήθεια ιδιαίτερα προσφιλής– ως ένδειξη σεβασμού.
Παρά το γεγονός ότι η Απαγορευμένη Πόλη είναι το πιο γνωστό από τα μνημεία, τα θερινά ανάκτορα είναι το καλύτερο. Με έκταση να ξεπερνά τα 290 εκτάρια, ήταν ο τόπος ξεκούρασης των αυτοκρατόρων τους θερινούς μήνες. Από τους αναρίθμητους κήπους του Πεκίνου, ο κήπος των ανακτόρων είναι ο πιο όμορφος που συναντά κανείς. Το 1924, όταν εκδιώχθηκε ο τελευταίος αυτοκράτορας από την Απαγορευμένη Πόλη, τα θερινά ανάκτορα άνοιξαν τις πύλες τους στον κινεζικό κοινό. Σήμερα είναι δημόσιος κήπος και ένας αγαπημένος προορισμός των Κινέζων στον ελάχιστο ελεύθερό χρόνο τους.
Σίγουρα όμως το πιο εντυπωσιακό μέρος στο Πεκίνο είναι το Σινικό Τείχος. Θεωρείται ένα από τα Νέα Επτά Θαύματα του κόσμου. Οι Κινέζοι είναι ιδιαίτερα περήφανοι για το τείχος και σπάνια αναφέρουν πως πέθαναν τουλάχιστον 2 εκατομμύρια εργάτες στη δεκαετία που χρειάστηκε για να χτιστεί. Εάν και το κοντινό στο Πεκίνο τμήμα είναι τουριστικοποιημένο, μια βόλτα στο πιο αυθεντικό κομμάτι του μπορεί να εντυπωσιάσει και τον πιο απαιτητικό. Δεν είναι τόσο το κτίσμα που εντυπωσιάζει όσο η σκέψη ότι χρόνια πριν με ελάχιστα μέσα έγινε ένα τόσο μεγάλο έργο σε μια περιοχή που ακόμα και σήμερα τμήμα της παραμένει δύσβατο.
Μεγάλο πρόβλημα πάντως είναι το κυκλοφοριακό. Απέραντες ουρές αυτοκινήτων σχηματίζονται στους πέντε βασικούς δρόμους της πόλης που εκτείνονται περιμετρικά από την Απαγορευμένη Πόλη, που είναι και το κέντρο. Καθώς το βιοτικό επίπεδο των Κινέζων αυξάνεται συνεχώς, άρα όλο και περισσότεροι αποκτούν αυτοκίνητο, εκφράζονται φόβοι πως το οδικό δίκτυο σύντομα θα είναι ανεπαρκές. Η πρώτη επαφή με τους δρόμους είναι τρομακτική για τους δυτικούς. Οδηγοί που αλλάζουν συνεχώς λωρίδες και αυτοκίνητα που μοιάζουν πως θα συγκρουστούν. Η φαινομενική αναρχία όμως έχει τους δικούς της κανόνες και σπάνια υπάρχουν ατυχήματα στο δρόμο.
Παρότι η νοοτροπία των Κινέζων συνοψίζεται στο τρίπτυχο εργασία-φαγητό-ύπνος, το Πεκίνο είναι μια πόλη που δεν κοιμάται ποτέ. Όπως κάθε σύγχρονη μητρόπολη, σφύζει από ζωή. Αν και δεν έχει τον αέρα της κοσμοπολίτικης Σαγκάης, η νυχτερινή διασκέδαση έχει εξελιχθεί σημαντικά. Αγαπημένος τρόπος διασκέδασης για τους ντόπιους είναι το καραόκε. Σε κάθε γειτονιά υπάρχουν κλαμπ όπου μαζεύονται οι νεαροί Κινέζοι σε πριβέ δωμάτια τραγουδώντας κινεζικές, αλλά και αγγλικές επιτυχίες.
Παράλληλα το Πεκίνο έχει ανερχόμενη πολιτιστική ζωή η οποία περιλαμβάνει παραδοσιακές μορφές τέχνης, όπως η Όπερα του Πεκίνου και τα Κινεζικά Ακροβατικά, καθώς και εκθέσεις σύγχρονης τέχνης, συναυλίες και θέατρο. Τα Κινεζικά Ακροβατικά έχουν ιστορία 2.000 ετών και αποτελούν ένα από τα πλέον δημοφιλή και εντυπωσιακά είδη τέχνης στην Κίνα. Ακόμα πολλά τεϊοποτεία κρατούν ζωντανή την παράδοση του τσαγιού, σερβίροντάς το με κάθε ιεροτελεστία.
Η κουζίνα αρχικά απογοητεύει τους μυημένους στο «δυτικό» κινεζικό. Πολύ καυτερά ή πολύ λαδερά, λένε οι περισσότεροι. Στην πραγματικότητα όμως το Πεκίνο με τα 60.000 εστιατόρια και μπαρ θα ικανοποιήσει κάθε γούστο. Οι Κινέζοι έχουν ιδιαίτερη σχέση με το φαγητό, γι’ αυτό και υπάρχει πληθώρα εστιατορίων. Τρώνε ανελλιπώς τρία γεύματα την ημέρα. Η ώρα του φαγητού είναι ιερή, γι’ αυτό και μπορούν να φάνε οπουδήποτε και οτιδήποτε κινείται, όπως λένε χαριτολογώντας. Συνηθίζουν να τρώνε έξω. Καθώς οι περισσότεροι δουλεύουν 10-12 ώρες, το φαγητό είναι η ευκαιρία της ευρύτερης οικογένειας να συναντηθεί και να επικοινωνήσει. Οι πιο φτωχοί τρώνε συνήθως σε υπαίθριες καντίνες ή ταβέρνες. Η αλήθεια είναι πως σε τέτοια μέρη η αίσθηση της καθαριότητας και της υγιεινής διαφέρει αρκετά από τη δυτική φιλοσοφία, ξεπερνώντας όμως το πρώτο σοκ μπορεί κανείς να γευτεί την αυθεντική κινεζική κουζίνα ξοδεύοντας μόνο 7 γιουάν – ποσό που αντιστοιχεί σε 70 λεπτά του ευρώ. Με την αυξανόμενη παρουσία των ξένων στην πόλη, μπορεί πια να γευτεί κάποιος όλες τις κουζίνες, συμπεριλαμβανομένης και της ελληνικής.
Η κομμουνιστική Κίνα έχει εξελιχθεί σε μια από τις μεγαλύτερες αγορές του κόσμου. Μεγάλα εμπορικά κέντρα με πλήθος αγαθών. Οι τιμές εκεί δεν διαφέρουν από τη Δύση. Παράλληλα όμως υπάρχουν φτηνές αγορές με αντιγραφές. Δεν πρόκειται για μικρά μαγαζάκια κρυμμένα σε κάποιο στενό. Η αντιγραφή εδώ νομιμοποιείται μέσα στα πολυτελή κτίρια που στεγάζουν αυτές τις αγορές σε απόσταση αναπνοής από τα κανονικά καταστήματα. Οι τιμές εκεί είναι ιδιαίτερα χαμηλές, αρκεί κάποιος να κάνει το απαιτούμενο παζάρι. Το παζάρι θεωρείται απαραίτητο πριν από την όποια αγορά. Είναι παράδοση για τους Κινέζους και συχνά προσβάλλονται από όσους δυσανασχετούν. Παρόλο που οι Κινέζοι φημίζονται για την τιμιότητά τους, η επαφή με τη Δύση έχει κάνει κάποιους πονηρούς. Γι’ αυτούς ο δυτικός σημαίνει χρήμα και θα προσπαθήσουν να το εκμεταλλευτούν. Η πλειοψηφία των επισκεπτών πάντως το βρίσκει διασκεδαστικό. Οι ντόπιοι αντίθετα θυμώνουν με τους συμπατριώτες τους λέγοντας πως οι ξένοι ξοδεύουν πολλά χρήματα χωρίς λόγο. Οι ίδιοι είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί όταν πρόκειται να κάνουν αγορές. Συνηθίζουν να κάνουν βόλτες στα μεγάλα εμπορικά, να διασκεδάζουν με τα διάφορα happenings που διοργανώνονται, χωρίς όμως να ψωνίζουν. Η περίεργη πρωταρχική αίσθηση μετατρέπεται σε μια γλυκιά νοσταλγία για την πόλη που χρειάζεται ένα ανοιχτό μυαλό για να δει κανείς όλα όσα έχει να προσφέρει. Μην τη δείτε με τα μάτια ενός δυτικού, θα χάσετε μεγάλο μέρος της γοητείας της.
Οι αντιθέσεις που συναντά ο επισκέπτης, πολλές. Ένας μολυσμένος ουρανός αλλά πεντακάθαροι δρόμοι. Πολυτελή κτίρια δίπλα σε φτωχογειτονιές. Ακριβά αυτοκίνητα που προσπερνούν σκουριασμένα ποδήλατα. Αντιθέσεις τις οποίες οι Κινέζοι δείχνουν να έχουν αποδεχτεί. Λαός ιδιαιτέρως σκληραγωγημένος και περήφανος. Παρά το υψηλό ποσοστό φτώχειας, σπάνια συναντά κανείς ζητιάνους. Ακόμη και αυτοί που ψάχνουν για φαγητό στα σκουπίδια δεν δέχονται ελεημοσύνη. Είναι άνθρωποι που δεν διαμαρτύρονται. Είναι απόλυτα συμβιβασμένοι με ό,τι έχουν, κυρίως όμως είναι ευτυχισμένοι. Η Κίνα μπορεί να έχει εξελιχθεί οικονομικά, πολιτικά όμως έχει παραμείνει στάσιμη.
Το Πεκίνο βρίσκεται στο επίκεντρο των αλλαγών, παραμένει όμως πιστό στις αρχές του κόμματος. Παρόλο που υπάρχουν συνδικάτα που εδρεύουν στην πόλη, ο ρόλος τους είναι περιορισμένος. Ακόμα και όταν ενεργούν, το κόμμα φροντίζει είτε να μη διαρρέει η δράση τους είτε να την υποβαθμίσει ώστε να μην ταράξουν την κουρδισμένη ζωή του Πεκίνου.
Το αυστηρό καθεστώς έχει τα πάντα κάτω από τον έλεγχό του, χωρίς να προκαλούνται αντιδράσεις. Οι Κινέζοι δεν κάνουν ποτέ κριτική στην κυβέρνηση και το έργο της. Η αποχή αυτή από την κριτική στην πολιτική δεν πηγάζει τόσο από φόβο όσο από άγνοια. Η κυβέρνηση φροντίζει να τους κρατά απομονωμένους από τον υπόλοιπο κόσμο ακόμα και σήμερα που η συναναστροφή με τους ξένους είναι καθημερινή. Η νοοτροπία που επικρατεί είναι πως αυτοί είναι διαφορετικοί. Έχουν μια αίσθηση ανωτερότητας. Όταν μαζεύονται το απόγευμα στις γειτονιές τους προτιμούν να παίζουν χαρτιά, να μιλούν, να γελούν δυνατά και να πίνουν φτηνή κινεζική μπίρα. Νεαρά ζευγαράκια που περπατούν χέρι χέρι, ηλικιωμένοι που συζητούν τι θα μαγειρέψουν και παιδιά που παίζουν ανέμελα στους δρόμους του Πεκίνου. Οι συζητήσεις τους περιορίζονται στη δουλειά και την οικογένεια. Κάποτε θεός τους ήταν το κόμμα, τώρα είναι απλά το χρήμα.

http://www.e-tipos.com/pdfViewer?selectedinsert=28

Δεν υπάρχουν σχόλια: